گلرنگ، Carthamus tinctorius L. یک محصول دانه روغنی مهم با اهمیت رو به رشد در بسیاری از کشورها در سراسر جهان است. مگس گلرنگ Acanthiophilus helianthi Rossi (Diptera:Tephritidae) یکی از مخرب ترین آفات گیاه گلرنگ در سراسر مناطق گلرنگ کاری می باشد. مبارزه با این آفت عمدتاً با استفاده از حشره کشهای طیف وسیع انجام می شود که می تواند باعث عوارض سوئی بر سلامت انسان و اکوسیستم مزارع گلرنگ گردد. از آنجا که لازمه تکوین برنامه مدیریت تلفیقی هر آفتی داشتن آگاهی کامل از بیولوژی، اکولوژی، دینامیسم جمعیت، آستانه زیان اقتصادی، شناسایی و ارزیابی عوامل مبارزه بیولوژیک در هر اکوسیستمی است لذا در این پژوهش پارازیتوییدهای مرحله شفیرگی مگس گلرنگ طی سالهای 1388 تا 1390 شناسایی گردید و پتانسیل طبیعی آنها در کنترل آفت در نسل ها و مناطق مختلف کهگیلویه در دو سال آخر مقایسه گردید. حشرات کامل پارازیتوییدهای شفیره از پرورش آزمایشگاهی شفیره های خارج شده از درون غوزه های آلوده گلرنگ استحصال شد. درصد پارازیتیسم از نسبت تعداد پارازیتوییدها به مجموع پارازیتوییدها و مگس ها محاسبه شد. 10 گونه پارازیتویید شفیره به شرح زیر به دست آمد: Adontomerus crassipes (Boucek,1982), Microdontomenus annulatus (Masi, 1899), (Torymidae); Bracon hebetor (Say, 1836), Bracon luteator (Spinola 1808), (Braconidae); Eurytoma acroptilae (Zerova, 1986),(Eurytomidae); Pronotalia carlinarum (Szelenyi and Erdos 1951),(Eulophidae); Ormyrus orientalis (Walker, 1871), (Ormyridae); Isocolus tinctorius (Melika and Gharaei, 2006), (Cynipidae) and Colotrechnus viridis (Masi, 1921) and Pteromalus sp. (Pteromalidae). بر اساس این بررسی میزان پارازیتیسم از 13 تا 33 درصد با میانگین 1 ± 23 درصد متغیر بود. مقایسه میانگین های درصد پارازیتیسم شفیره نشان داد که اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد در بین مناطق و نسلهای مختلف آفت وجود ندارد. بیشترین میزان پارازیتیسم در نسل اول تمام مناطق در سال 1389 و نسل سوم در سال 1390 مشاهده شد. Manuscript profile

کرم گلوگاه انار، مهم ترین آفت میوه انار در ایران به شمار می رود. کنترل شیمیایی علیه آفت موثر نیست و تاکنون روش های غیر شیمیایی توصیه شده علیه آفت مورد استقبال باغداران قرار نگرفته اند. در این پژوهش کارایی روش شکار انبوه با استفاده از تله های نوری، فرمونی و ترکیبی برای کنترل آفت در طی دو سال 1392 و 1393 در یک باغ انار در شیراز مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج، دو طیف نوری 390 و 410 نانومتر به ترتیب بیشترین میزان جلب کرم گلوگاه انار را در بین طیف های نوری 370، 390، 410 و 430 نانومتر به خود اختصاص دادند. در مقایسه کارایی چهار کپسول رهاسازنده فرمون شامل اکونکس، کانادا، راسل و آلفا آلفا، بیشترین میزان شکار آفت به کپسول های آکونکس و آلفا آلفا تعلق داشت. در مقایسه کارایی تله های نوری حاوی طیف 390 و 410 نانومتر همراه با فرمون و بدون فرمون با تله تشتکی حاوی فرمون (شاهد)، بیشترین و کم ترین میزان جلب به تله تشتکی حاوی فرمون (18/2 شب پره در شب) و تله نوری حاوی طیف 410 به علاوه فرمون (28/1 شب پره در شب) تعلق گرفت. در ارزیابی میزان درصد آلودگی میوه های انار به کرم گلوگاه در تراکم های صفر، 15، 30، 45 و 60 تله در هکتار، بیشترین و کم ترین درصد میوه های آلوده در تراکم صفر تله (19درصد) و 60 تله (66/3 درصد) مشاهده شد. در کل، کاربرد 60 تله ی تشتکی فرمونی در هکتار به منظور شکار انبوه و کاهش خسارت کرم گلوگاه مناسب به نظر می رسد. Manuscript profile

پروانه ساقه خوار کنگر (Euxoa agricola (Lep.:Noctuidae مهم ترین آفت کنگر Gundelia tournefortii در استان کهگیلویه و بویراحمد می باشد. لاروهای این حشره از برگ و سرشاخه های جوان و همچنین از درون ساقه های کنگر تغذیه نموده و ضمن ایجاد خسارت باعث ضعف عمومی و کاهش رشد گیاه می شوند. این تحقیق طی سال های 1388 تا 1390 با هدف مطالعه مدت زمان مراحل مختلف زندگی آفت در منطقه آبخوان استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شد. نمونه برداری در طبیعت به طور هفتگی و به صورت تصادفی در طول سال انجام شد. جهت بررسی چرخه زندگی، مراحل نابالغ این حشره از طبیعت جمع آوری و در آزمایشگاه و در شرایط (دمای 1±27 و 1±24 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 10 ± 65 درصد و 16 ساعت نور در شبانه روز) در انکوباتور پرورش داده شدند. نتایج نشان داد که حشرات کامل در اواخر اردیبهشت ماه سال 1388 به تدریج در طبیعت ظاهر شده و تخم گذاری نمودند. این پروانه در استان کهگیلویه و بویر احمد دارای یک نسل در سال می باشد. در آزمایشگاه، در دماهای 27 و 24 درجه سلسیوس، دوره جنینی تخم 1/0 ± 9/2 و 1/0 ± 8/3 ، دوران لاروی 4/0 ± 1/17 و 5/0 ± 1/20 و دوران شفیرگی 5/0 ± 7/14 و2/0 ± 8/9 روز به ترتیب تعیین شد. کل مراحل زندگی این پروانه از تخم تا ظهور حشره کامل 7/0 ± 6/28 و 5/0 ± 7/32 روز به ترتیب در دماهای 27 و 24 درجه سلسیوس تعیین شد. Manuscript profile

مگس های گلرنگ از آفات مهم گلرنگ (Carthamus tinctorious L.) در ایران هستند. تغذیه لاروهای مگس گلرنگ رشد گیاه را مختل کرده و منجر به کاهش جوانه های گل می گردد. معمولا دو هفته بعد از تشکیل قوزه ها آلودگی آن ها به لاروهای مگس های گلرنگ شروع می شود. در مطالعات آزمایشگاهی بر خلاف ماده های مگس Trellia luteolla اختلاف معنی داری در جلب مگس های ماده Acanthiophilus helianthi Rossi, Chaetrollia carthami به ماده جلب کننده بیولور وجود نداشت. مگس های ماده Acanthiophilus helianthi Rossi با بیشتر از پانزده روز سن به ماده جلب کننده بیولور جلب می شدند. Manuscript profile