هدف از این مطالعه، تعیین مهم‌ترین پارامترهای شیمیایی مؤثر در کیفیت آب‌های زیرزمینی دشت بیضاء-زرقان استان فارس با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی و برآورد توزیع مکانی پارامترهای کیفی به کمک تحلیل‌گر زمین‌آماری در نرم‌افزار ArcGIS است. ابتدا داده‌های 12 پارامتر کیفی آب مربوط به 27 حلقه چاه در تابستان سال 1392 جمع‌آوری گردید. پس از نرمال‌سازی داده‌ها، با استفاده از روش تحلیل عاملی (FA)، سه عامل سختی، شوری و اسیدیته آب که در مجموع 90% کل واریانس داده‌ها را شامل می‌شدند؛ استخراج گردید. سهم متغیرها در هر عامل بعد از عمل چرخش واریماکس مشخص شد و از هر عامل، دو پارامتر که بیشترین همبستگی معنی‌دار را با عامل خود برقرار نمودند، تعیین گردید. بنابراین از عامل اول، پارامترهایTH وMg ، از عامل دوم، متغیرهایSAR و Na و از عامل سوم، عناصر pH و HCO3 به‌عنوان مهم‌ترین پارامترهای مؤثر در کیفیت آب زیرزمینی منطقه انتخاب شدند. نتایج حاصل از روش‌های قطعی و زمین‌آماری برای برآورد پارامترهای فوق به کمک معیار آماری ریشۀ دوم میانگین مربعات خطا (RMSe) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای همه متغیرها به‌جز pH، روش کوکریجینگ مناسبت‌ترین روش است. برای TH و Mg مدل‌ جی- بسل، برای SAR و Na مدل رشنال کوادریک، برای HCO3 مدل نمایی و برای pH روش معکوس فاصله وزنی به توان 1، از کمترین خطا و بیشترین دقت نسبت به سایر روش‌های میانیابی برخوردار می‌باشند. نقشه‌های پهنه‌بندی مکانی پارامترهای فوق بیانگر آن است که میزان پارامترهای TH، Mg، SAR وNa در نواحی جنوب شرقی به بیشترین و در شمال دشت به کمترین غلظت خود می‌رسد. مقدار pH در منطقۀ بانش واقع در شمال دشت، نسبت به سایر مناطق بیشتر است و از لحاظ غلظت HCO3، نواحی شمال شرق و جنوب منطقه در شرایط نامناسبی قرار دارند. Manuscript profile

هدف از این مطالعه، بررسی تغییرات مکانی و زمانی تراز سطح آب زیرزمینی به کمک بهترین روش تخمین گر میان یابی می باشد. ابتدا داده های سطح ایستایی مربوط به 39 حلقه چاه شاهد واقع در آبخوان دشت بیضاء استان فارس طی فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان سال های آبی 1383-1382 تا 1392-1391 جمع آوری گردید.بعد از کنترل کیفیت و اطمینان از نرمال بودن داده ها، نتایج حاصل از روش های قطعی و زمین آماری برای برآورد سطح ایستایی آب براساس تکنیک اعتبارسنجی متقابل با معیار آماری ریشه ی دوم میانگین مربعات خطا (RMSe) کمتر مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای همه ی فصول، روش کوکریجینگ دارای مقدارRMSe کمتری بوده و دقت پیش بینی را تا حد بسیار زیادی بالا برده است. نتایج مربوط به نقشه ی تغییرات تراز سطح آب نشان داد که در همه ی فصول، سطح آب زیرزمینی در ورودی شمالی دشت بیشتر است و به تدریج به سمت مرکز و جنوب دشت، کاهش می یابد. بیشترین کاهش سطح ایستایی در پاییز سال آبی 92-91 به مقدار 3/14 متر و کمترین میزان افت سطح آب در زمستان سال آبی 83-82 و به مقدار 5 متر مشاهده می شود. نقشه های هم افت آب زیرزمینی دشت نشان می دهد که در همه ی فصول سال، خروجی مناطق شمالی و جنوبی از بیشترین مقدار افت و ورودی نواحی مرکزی از کمترین مقدار افت برخوردار می باشند. Manuscript profile

انتشار بیش‌ازحد گازهای گلخانه‌ای در دهه‌های اخیر و تغییرات به وقوع پیوسته در اقلیم، موجب تغییر در پارامترهای هواشناسی مؤثر در تبخیر و تعرق شده است. در این پژوهش، چشم‌انداز تغییرات تبخیر و تعرق حوضه آبریز کارون، با استفاده از روش هارگریوز-سامانی و با به‌کارگیری مدل ریز گردانی LARS-WG6 و خروجی مدل گردش عمومی جو HadGEM2-ES، تحت سناریوهای مختلف RCPs برای سه دوره 2040-2021، 2060-2041 و 2080-2061 نسبت به دوره پایه (2015-1996) بررسی شد. بر اساس نتایج حاصله، متوسط سالانه دمای حداقل در سطح حوضه، بین 2/1 تا 4/3 و دمای حداکثر بین 3/1 تا 7/3 درجه سلسیوس در دوره‌های آتی نسبت به دوره پایه، افزایش می‌یابد. مقدار تبخیر و تعرق، در مقیاس‌های زمانی ماهانه، فصلی و سالانه در اقلیم آتی، در مقایسه با شرایط فعلی افزایش خواهد یافت؛ به‌طوری‌که بیشترین مقدار افزایش تبخیر و تعرق سالانه، در دوره آینده دور و تحت سناریو RCP8.5 برابر با 3/12 درصد نسبت به دوره پایه خواهد بود. نمودار جعبه‌ای بیست‌ساله در دوره‌های آتی و تحت سناریوهای مختلف نشان داد که بیشترین عدم قطعیت تبخیر و تعرق در دوره 2080-2061 و به ترتیب تحت سناریوهای انتشار RCP8.5 و RCP4.5 است. بر اساس نتایج حاصل از نقشه‌های پهنه‌بندی تغییرات تبخیر و تعرق سطح حوضه، بیشترین میزان تغییرات تبخیر و تعرق، طی دوره 2080-2061 و تحت سناریو RCP8.5 در مناطق غربی حوضه رخ خواهد داد. با توجه به اینکه رودخانه کارون از مناطق کوهستانی شمال حوضه سرچشمه می‌گیرد؛ لذا، افزایش دما و به‌تبع آن افزایش تبخیر و تعرق در دوره‌های زمانی آینده، موجب کاهش سطح پوشش برف در منطقه موردمطالعه شده و اثرات منفی زیادی بر روی جریان رودخانه کارون و در نتیجه کاهش منابع آب حوضه خواهد داشت. Manuscript profile

هدف از این مطالعه، تحلیل مکانیکیفیتآب زیرزمینی دشت آباده طشک-جهان‌آبادواقع در شرق استان فارس برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعتی براساسدیاگرام‌های شولر، ویلکوکس و شاخصاشباع‌شدگیلانژلیهاست. ابتدا داده‌های 8 پارامتر کیفی مؤثر در مصارف فوق،شاملTDS،TH ،Na+،Cl-، SO42-،PH ،ECو SARمربوط به 29 حلقه چاه منطقهجمع‌آوریو از نرمال بودن توزیع داده‌ها اطمینان حاصل گردید. به کمکتحلیل‌گرزمین‌آماری در سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی (GIS)، مدل‌های مختلف روش کوکریجینگبرای هر پارامتربررسی و نتایج حاصل از مدل‌های مذکور براساسفن اعتبارسنجی متقابل با معیار آماری ریشه‌ی دوم میانگین مربعات خطا (RMSe) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای پارامترهای TDS،TH ، Cl- و PH، مدلرشنال کوادریک و برای متغیرهای Na+، SO42-، EC و SAR، مدلنمایی از بیشترین دقت و کمترین خطا نسبت به سایر مدل‌هایواریوگرام برخوردار می‌باشند.براساس نمودار شولر، 38% چاه‌های دشت در گروه خوب و قابل‌قبول قرار داشته و مانعی ازنظر شرب ندارند. نمودار ویلکوکس نشان می‌دهد که اکثر چاه‌ها (62%) در کلاس خیلی شور قرار داشته و برای کشاورزی مناسب نمی‌باشند. با توجه به ضریب اشباع‌شدگی لانژلیه، 76% آب زیرزمینی دشت در رده‌ی رسوبگذار و 24% باقی‌مانده در رده‌ی خورنده ازنظر صنعتی قرار دارند.نقشه‌های طبقه‌بندی کیفیآب زیرزمینی دشتازلحاظ شرب، کشاورزی و صنعتی نشان داد که کیفیت آب از مناطق مرتفع شمال به سمت نواحی پست جنوب (به‌استثنایناحیه‌ی ده زیر 2)، بخصوص در اراضی فاقد کشاورزی یعنی محدوده‌یدریاچه‌ی بختگان که کلاس کیفیت آبِ غیرقابل استفاده غالب است؛ کاهش می‌یابد. Manuscript profile