بررسی و شناخت وضعیت توسعه مناطق، قابلیت‌ها و تنگناهای آنها در برنامه‌ریزی منطقه‌ای از اهمیت بسزایی برخوردار است. امروزه آگاهی از نقاط قوت و ضعف مناطق نوعی ضرورت برای ارایه طرح‌ها و برنامه‌ها محسوب می‌شود. از آنجا که یکی از موانع مهم توسعه، وجود پدیده دوگانگی و عدم توازن‌های اقتصادی- اجتماعی در سطح منطقه است، بر این اساس شناسایی بخش‌هاى مختلف اقتصادى، اجتماعى، فرهنگی، زیربنایى و ... در مناطق، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. این امر زمینه‌ مناسبی برای ارائه راهبردها و به کارگیری برنامه‌های مناسب توسعه نواحی و همچنین پی ریزی و ایجاد توسعه یکپارچه ناحیه‌ای و تحلیل وابستگی سکونتگاه‌های انسانی در سطوح نواحی می‌شود. مقاله حاضر بر مبنای روش توصیفی- تحلیلی است و به منظور تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های استان خوزستان، 25 شاخص توسعه شهری نرم سازی، انتخاب و با استفاده از روش تحلیل عاملی به تجزیه و تحلیل شاخص‌ها پرداخته و آنها را در 5 عامل معنی دار دسته بندی کرده است و رتبه‌بندی شهرستان‌ها بر مبنای این پنج عامل انجام شده‌است. هم‌چنین با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای 3 سطح مشخص گردید که شهرستان‌های همگن، در یک سطح و در کنار یکدیگر قرار گرفتند.    Manuscript profile

زلزله از جمله سوانح طبیعی است که بیشتر شهرهای جهان با آن مواجه هستند. این مسئله عموما ً با گسترده ترین دخالت‌های نسنجیده انسانی در محیط طبیعی از جمله ساخت و سازهای بی رویه در حریم گسل، فقدان و یا بی توجهی به ضوابط و استانداردهای ساخت و ساز تشدید می شود. ضرورت کاهش آسیب پذیری شهرها در برابر زلزله، به عنوان یکی از اهداف اصلی برنامه ریزی کالبدی، برنامه ریزی شهری و طراحی شهری محسوب می گردد.در این راستا،اولین گام، شناسایی میزان آسیب پذیری عناصر و اجزای فضای شهری و ارزیابی آن براساس مدل‌های موجود در جهت تشخیص مناطق و بافت‌های آسیب پذیر شهری برای کاهش اثرات زلزله پرداخت. روش تحقیق دراین پژوهش با توجه به موضوع آسیب‌پذیری ساختمان‌های شهری در برابر زلزله، از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد که با بهره‌گیری از مدل سلسله مراتبی معکوس(IHWP)، برآورد مناسبی از آسیب پذیری ساختمان‌های شهری با استفاده از داده‌های مکانی و توصیفی اجزا و عناصر اصلی ساختمانی ( کیفیت ابنیه، قدمت ابنیه، نوع مصالح، کاربری اراضی از نظر خطرپذیری،تراکم جمعیتی، تراکم ساختمانی ) می‌پردازد؛ تأثیر هرکدام از شاخص‌ها و کلاس بندی‌ها در میزان آسیب پذیری ارائه می‌شود و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) به تلفیق داده‌ها پرداخته و درنهایت منجر به شناسایی محله‌های آسیب پذیر شهر در برابر زلزله می گردد.نتایج نشان می‌دهد، 76.06 درصد ساختمان‌های شهر مسجد سلیمان آسیب پذیر شناخته شده اند. براین‌اساس، محله‌ی سبزآباد دارای بیشترین آسیب پذیری ومحله‌ی تلخاب باوجود وسعت زیاد، از آسیب‌پذیری پایینی برخوردار است.    Manuscript profile