تغییر روش خاک‌ورزی و کاربرد بقایا از روش‌های پیشنهادی برای مبارزه با علف‌های هرز مزارع است. به منظور بررسی اثر سه ساله روش‌های خاک‌ورزی (خاک‌ورزی رایج، کم خاک‌ورزی و بی خاک‌ورزی) و بقایای گندم (حفظ بقایا و حذف تمام بقایا از سطح خاک) بر رشد علف‌های هرز و عملکرد ذرت، پژوهشی مزرعه‌ای در زرقان، استان فارس به صورت آزمایش کرت‌های یک‌بار خُرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد روند رشد علف‌های هرز در سامانه خاک‌ورزی رایج و حفظ بقایا نسبت به حذف بقایای گندم از شیب کاهشی و منفی‌تری برخوردار بود، اما انجام عملیات بی خاک‌ورزی آلودگی علف‌های هرز چندساله را تشدید کرد. نتایج نشان داد با گذشت زمان تراکم علف‌های هرز چندساله با انجام عملیات بی خاک‌ورزی نسبت به خاک‌ورزی رایج و کم خاک‌ورزی بیش از 60 درصد افزایش یافت، درحالی که تراکم علف‌های هرز یکساله را حدود 40 درصد کاهش داد. بیشترین عملکرد دانه ذرت (64/14447 کیلوگرم در هکتار) در سامانه کم خاک‌ورزی و حفظ بقایا حاصل شد که نسبت به سامانه بی خاک‌ورزی منجر به افزایش 34 درصدی عملکرد محصول شد. بیشترین تعداد دانه در بلال (576 عدد) و شاخص برداشت دانه (82/36 درصد) در سامانه خاک‌ورزی رایج و حفظ بقایای گندم به دست آمد که نسبت به سامانه کم خاک‌ورزی و بی خاک‌ورزی به ترتیب به‌طور متوسط 4 و 15 درصد بیشتر بود. به‌طور کلی به‌نظر می‌رسد در سامانه‌های زراعی کشت ممتد ذرت جهت حفظ پتانسیل عملکرد محصول و بهبود مدیریت تلفیقی علف‌های هرز انجام عملیات کم خاک‌ورزی و حفظ 30 درصد بقایای گیاهی گندم به صورت ایستاده و با ارتفاع 30 سانتی‌متر در سطح خاک قابل توصیه است. Manuscript profile

به منظور بررسی اثر روش‌های خاک‌ورزی (خاک‌ورزی رایج، کم خاک‌ورزی و بی خاک‌ورزی) و مدیریت بقایای گیاهی ذرت (حفظ بقایا و حذف تمام بقایا از سطح خاک) بر محتوای ماده آلی خاک، فراوانی کرم‌های خاکی و پاسخ عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 96-1393 به صورت کرت‌های یک بار خُرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در زرقان فارس اجرا شد. خاک‌ورزی رایج و حذف بقایا نسبت به خاک‌ورزی حفاظتی منجر به کاهش 15 و هشت درصدی ماده آلی خاک در دو عمق صفر-10 و 10-20 سانتی‌متری شد. در مقابل، حفظ بقایای گیاهی در خاک‌ورزی رایج نسبت به حذف بقایا منجر به افزایش 27 درصدی محتوای ماده آلی خاک شد. بیشترین فراوانی کرم‌های خاکی در بی خاک‌ورزی و حفظ بقایا حاصل شد در حالی که خاک‌ورزی رایج و حذف بقایا نسبت به کم خاک‌ورزی و بی خاک‌ورزی فراوانی کرم‌های خاکی را 17 درصد کاهش داد. هم‌چنین، بیشترین عملکرد دانه (8113 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت گندم (26/40 درصد) به ترتیب در کم خاک-ورزی و خاک‌ورزی رایج با حفظ بقایای گیاهی ذرت حاصل شد. عملیات بی خاک‌ورزی و حفظ بقایا میزان عملکرد دانه گندم را نسبت به کم خاک‌ورزی بیش از 40 درصد کاهش داد. به‌طور کلی در تناوب پیوسته گندم-ذرت جهت حفظ پتانسیل عملکرد گندم، بهبود حاصلخیزی خاک و افزایش فعالیت کرم‌های خاکی انجام عملیات کم خاک‌ورزی و نگهداری بقایای گیاهی ذرت در سطح خاک قابل توصیه است. Manuscript profile