گویش تالشی ادامۀ طبیعی و تحول‌یافتۀ زبان ‌های دورۀ میانه و باستانی ایران است. عده‌ای از پژوهشگران، این گویش را از گویش‌‎های زبان آذری و عده‌ ای آن را زبانی که ریشه در زبان مادی دارد، به حساب می ‌آورند. این گویش به سه دستۀ شمالی، مرکزی و جنوبی تقسیم می‌ شود که در این بین، لهجۀ عنبرانی در گروه لهجه‎‌‌های تالشی شمالی قرار دارد. این لهجه تا به امروز واژه‌های بسیاری از فارسی باستان و میانه را در درون خود حفظ کرده و در سطوح آوایی، واژگانی و دستوری، دارای ویژگی ‌هایی است که نتایج بررسی دقیق آن ‌ها می‌ تواند خدمت شایانی به حوزۀ زبان فارسی داشته باشد و به پژوهشگران این عرصه یاری رساند. در پژوهش حاضر، که بر اساس بررسی سیر تحول تاریخی، آوایی و واج‌ شناسی تعدادی از واژه‎‌‌های تالشی عنبرانی از دورۀ فارسی باستان و میانه و مقایسۀ آن ‌ها با فارسی نو و معیار، نگاشته شده است، می‌ توان گفت که این واژه‌‎‎ها در درون این لهجه چندان دچار تحول آوایی و ابدال نشده‌‎اند و به همین دلیل، شباهت و قرابت این واژه‎‌‌ها در لهجۀ مذکور به فارسی باستان و میانه بیشتر از فارسی نو و معیار است و این امر از دیرینگی و اصالت لهجۀ عنبرانی حکایت دارد. Manuscript profile

ارزشمند بودن تحقیق در مورد گویش‌ها و لهجه‌ها بر هیچ کس پوشیده نیست. لذا با گردآوری و ثبت و ضبط داده‎‌‌های گویشی بسیاری از ناشناخته‌های زبانی و فرهنگی یک قوم شناخته می‌‎شود و از نابودی و خاموشی آن‎ها کاسته می‌شود و راهی برای حفظ و ماندگاری زبان‌‎ها و فرهنگ‌‌ها است. همچنین برای گسترده کردن زبان معیار باید اول به گویش‎‌های رایج توجه بیشتری شود و این برای بقای زبان ملی و معیار ضروری می‎‌باشد. داده‌‎های این پژوهش از منطقۀ عنبران در استان اردبیل به صورت میدانی جمع‎‌آوری شده‎است. گویشی که در منطقۀ عنبران بدان تکلم می‌‎شود، تالشی شمالی می‌‎باشد. زبان تالشی یکی از زبان‎های شمال غربی ایران است که به سه دستة شمالی، مرکزی، و جنوبی تقسیم می‎شود. قوم تالش امروز در مناطق وسیعی از حاشیة جنوب غربی دریای‌خزر در استان گیلان و همچنین در جمهوری آذربایجان و قسمت‎‌هایی از استان اردبیل سکونت دارند. بعد از جمع‎‌آوری داده‌‎ها ابتدا با دقت آوانگاری شدند و سپس برگردان فارسی هر کدام نیز نوشته شد. Manuscript profile