اگر مضامین امروزه با کمک اسطوره‌های کهن مورد عنایت قرار بگیرد، با نوعی تجربۀ اسطوره‌ای روبه‌رو هستیم. دریای و همسان های آن نیز از این قاعده مستثنی نیست. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی-‌تحلیلی و با روش اسنادی-‌کتابخانه‌ای با فیش برداری مطالب و دستهبندی و اولویّت گذاری آنها انجام پذیرفته است. دریا مظهر بی کرانی، زندگی، وسعت، ژرفا، شوری، حرکت، و نظایر آن است. در شعر معاصر (مخصوصا: نیما، شاملو، اخوان، سهراب، و فروغ)، از این پدیده‌ و همسان‌های آن سمبلیک وار یاد شده است. دریا در شعر فارسی از مفهومی نمادین، اسطوره‌ای، مذهبی، ادبی، عاشقانه و عارفانه برخوردار بوده که درک آن برای رسیدن به زیرساخت‌های اندیشۀ شاعر اهمیت به‌سزایی دارد. نیما دو قشر آسیب پذیر و مرفه جامعه را با خط ساحل دریای اسرار از یکدیگر جدا می کند. در آنیمیسم شاملو، اسطورۀ منفی نگرانۀ تناسخ روح شیطانی در وجود انسان با عنوان شکستن و تسخیر دریا آمده است. شاملو از اسطورۀ خودشناسی انسان نخستین با عنوان غواصی در دریا یاد کرده است. شعر اخوان با بیانی فاخر، اسطوره‌ای، سنت‌گرا، نمادین و با دیدی تلخ و منفی نسبت به جامعه‌ی معاصر بیان شده است. وی از نسبت دیرینه‌ و اسطوره‌ای بین آب و آتش سخن گفته است. سهراب، در نماد‌پردازی اسطورۀ آب و دریا بیش از دیگر شاعران یاد شده سهم دارد. تعابیر جدید فروغ در بیان اسطورۀ دریا، با لحنی سورئال بیان شده است. Manuscript profile

اکثر آثار سهروردی به‌صورت عرفانی-اساطیری و با زبانی رمزآلود نوشته‌شده‌اند تا علاوه بر زیبایی و جذابیت بیشتر، موجبات کتمان اسرار را در بستر مناسب‌تری فراهم‌سازند. یکی از این آثار زیبا، رسالۀ عقل سرخ می‌باشد که در قالب مناظرۀ عارفانه و به شیوۀ داستان در داستان به رشتۀ تحریر کشیده‌شده‌است. این رساله در عین کمیت، حاوی گسترده‌ترین اسرار نورشناسی، معاد،‌ خردمداری، پیرشناسی، نهج سلوک عارفانه و عاشقانه، تفسیر برخی از آیات قرآن، خودشناسی، باستان‌گرایی، و راه رسیدن به سرچشمۀ حیات ازلی است. آشنایی با این رمز و رازهای زیبا و پیچیده، فهم آثار عارفانی چون سهروردی را بهتر و بیشتر ممکن‌ می‌سازد. Manuscript profile

میرزا ابوالقاسمقائم‌مقام از شخصیّت‌های سیاسی تأثیرگذار بر تاریخ معاصر ایرانبوده است که در ادبیّات فارسی نیز آثارارزنده‌ای دارد. آنچه باعث می‌شود که محقّقان امروز بتوانند با قسمت اعظم هنر نظمونثر قائم‌مقام بهتر و کامل‌ترآشنا شوند، بررسی دقیق و موشکافانة آثار منظوم و منثور وی، معرفی ویژگی‌های شاخصآثارش وارائة نمونه‌ها و شواهد کافی در هر مورداست. برای دستیابی به این هدف، ابتدا پیشینة تحقیق و تا حد ممکن، ویژگی‌های بنیادین آثار منثور و منظوم قائم‌مقام فراهانی ذکر شده است؛ سپس ضمن بیان نمونه‌های بارز، به ارزیابی آن‌ها پرداخته شده، و برای نتیجه‌گیری راحت‌تر و منسجم‌تر، در جدولی جداگانه ارائه‌ شده‌اند. ازجمله ویژگی‌های آثار قائم‌مقام، می‌توان به بیان دردهای سیاسی با الفاظ خوش‌آهنگ، حذف عناوین و القاب نامه‌ها، صراحت لهجه، ترکیب‌سازی، گرایش‌نداشتن به مضامین عاشقانه، باستان‌گرایی و نظایر آن اشاره کرد. Manuscript profile