تصوف اسلامی دارای مناسک متنوعی است که برای رساندن آدمی به سعادت حقیقی در نظر گرفته شده‌اند. بنابراین، در یک نگاه کلی همۀ این مناسک دارای فواید معنوی و شناختی عمده‌ای هستند. عزالدین کاشانی در کتاب مصباح‌الهدایه به شماری از مناسک عرفانی و ابعاد سودرسانی آن پرداخته که از این بین، سماع، خلوت‌گزینی و خرقه‌پوشی برجسته‌تر به نظر می‌رسند. به این اعتبار، در پژوهش حاضر با استناد به منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی- تحلیلی، اعمال صوفیانۀ مذکور از دید اصل فایده‌گرایی بررسی و کاویده می‌شود. دلیل گزینش نظریۀ فایده‌گرایی، ظرفیت‌های آن برای رسیدن به تحلیل نوآورانه از آراء کاشانی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که کاشانی همچون فایده‌گرایان به نتیجه‌ای که از انجام یک عمل به دست می‌آید تأکید دارد و صرفاً خود عمل را خوب یا بد نمی‌داند. همچنین، فواید سماع عبارت است از: تأمین بخشی از نیازهای روحی سالک؛ رفع سآمت روحی و جسمی سالک؛ صیقل وجود آدمی؛ ایجاد محبت در دل سالک؛ آشکار کنندۀ اسرار الهی؛ برقراری ارتباط سالک با عالم لاهوت؛ تقویت ثبات و تمرکز روحی در سالک. فواید اصلی خلوت‌گزینی عبارت است از: بهره‌مندی و آگاهی از علوم الهی و معنوی؛ حفظ دین سالک؛ دور ماندن سالک از خطرات درونی و بیرونی؛ مهار کردن نفس اماره و جهت دادن به آن؛ ارتباط-گیری سالک با خداوند؛ بی‌توجهی به دنیا و مافیها؛ مصاحبت با خداوند و پیامبر. فواید خرقه‌پوشی نیز شامل این موارد است: ایجاد دگرگونی‌های مطلوب در عادت‌های سالک؛ رسیدن به تحولات ژرف درونی از دریچۀ تغییرات بیرونی و ظاهری. Manuscript profile