افزایش فوت انسان ها به علت استفاده نا امن از آفت کش های شیمیایی، یکی از جدی ترین خطرات شغلی است که کشاورزان در کشور های در حال توسعه با آن مواجه هستند. بنابر این، هدف تحقیق حاضر، بررسی عوامل تأثیرگذار بر استفاده بی رویه کشاورزان از آفت کش ها و شناخت موانع اتخاذ اقدامات خودحفاظتی در استفاده از آفت کش های شیمیایی در استان زنجان می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل خبرگان موضوعی در استان زنجان بودند که از بین آن ها 20 نفر با استفاده از روش نمونه‎گیری هدفمند انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ های تحقیق از مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد. تجزیه و تحلیل کیفی داده‌ها با استفاده از نرم ‌افزار مکس‌ کیودا نسخه 12 انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که اصلی ترین عوامل تأثیرگذار بر استفاده بی رویه کشاورزان از آفت کش های شیمیایی شامل ضعف شناختی- اطلاعاتی (آگاهی پایین از عوارض استفاده از سموم، اطلاعات اندک از اصول کنترل آفات و مزایای کشت ارگانیک)، ضعف خدمات آموزشی- ترویجی (اطلاع‎رسانی ضعیف و دشواری در دسترسی به اطلاعات، کمبود دوره‎های آموزشی مرتبط و دسترسی کم و محدود بودن تعداد کارشناسان)، ویژگی‎ شیوه های کنترل شیمیایی آفات (قیمت پایین سموم، اثربخشی بیشتر سموم نسبت به دیگر شیوه های کنترل آفات، سهولت در دسترسی و استفاده از سموم)، ضعف حمایتی و عوامل فردی بوده است. افزون بر این، نتایج تحقیق حاکی از آن بود که متغیرهای عدم توجه دولت و سازمان‎های ذی ربط به سلامت کشاورزان، ضعف عمومی فرهنگ سلامت در بین روستاییان، عوامل اقتصادی، عوامل فردی و نگرشی، ضعف اطلاعات و موانع مرتبط با تجهیزات حفاظت فردی بر اتخاذ رفتارهای خودحفاظتی کشاورزان در استفاده از آفت‌کش‌ها تأثیر دارند. Manuscript profile