مقدمه و هدف پژوهش: امروزه شکاف بین مناطق کمتر توسعه یافته و توسعه یافته‌تر باعث شده است که ارزیابی درجه‌ی توسعه یافتگی مکانهای مختلف مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان منطقه‌ای در تمامی کشورها باشد تا با شناخت مناطق کمتر توسعه یافته در جهت برطرف کردن شکاف بین این مناطق و مناطق توسعه یافته تر قدم برداشت. با توجه به اینکه در درون مناطق یک مکان ممکن است از لحاظ یک شاخص توسعه یافته و در شاخص دیگر توسعه نیافته باشد در این پژوهش ترکیبی از شاخص‌های مختلف استفاده شده است تا بطور نسبی وضعیت توسعه‌ی مکانهای مختلف را مشخص نمایند. روش پژوهش: در زمینه تعیین درجه‌ی توسعه یافتگی مناطق و سطح بندی آنها تکنیک‌های مختلفی وجود دارد که در این پژوهش مناطق شهر اهواز در سال 1390 با توجه به 42 شاخص انتخابی با مدل تاپسیس تحلیل شده و برای وزن دهی به شاخص‌ها از مدلANP استفاده شده است. رویکرد این مقاله نیز توصیفی- تحلیلی است. یافته ها: یافته‌های تحقیق نشان داد که مناطق دو و یک بترتیب از توسعه‌ی شهری بیشتری برخوردارند و توسعه یافته هستند و مناطق سه، چهار، پنج، شش، هفت و هشت از نظر وضعیت توسعه یافتگی در زمره‌ی مناطق محروم از توسعه قرار گرفته اند. میانگین تاپسیس مناطق 0.311165، انحراف معیار آنها 0.2135 و ضریب پراکندگی مناطق 0.686131 شده است که نشان از بیشترین شکاف و نابرابری بین مناطق شهر اهواز است. نتیجه گیری: مناطق یک و دو شکاف زیادی با سایر مناطق دارند که باید با ارائه راهکارهای مناسب به توسعه‌ی مناطق محروم کمک شود و در اولویت برنامه‌های توسعه شهر اهواز قرار بگبرند. Manuscript profile

با توجه به افزایش نقاط شهری و جمعیت شهرنشین و مسائل و مشکلات متعددی که در پی آن بوجود آمده است در این مقاله به بررسی و تحلیل سیستم شهری استان خوزستان با استفاده از مدل مرتبه- اندازه زیپف، مرتبه- اندازه تعدیل یافته، منحنی لورنز و ضریب جینی٬ توان جمعیتی٬ شاخص های عدم تمرکز و شاخص های تمرکز شهری و نخست شهری در سالهای 1335 تا 1390 پرداخته شده است. هدف این پژوهش مشخص کردن میزان تعادل در سیستم شهری استان خوزستان است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با استفاده از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن جمعیت شهرهای استان برآورد گردیده است. جامعه آماری شامل کلیه شهرهای خوزستان در شش دوره سرشماری از سال 1335 تا 1390 است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که در طبقات بالای نظام سلسله مراتبی شهرها تعادل بیشتری نسبت به تئوری زیپف و تعدیل یافته برقرار است و هر چه به سمت پایین که شهرهای بسیار کوچک قرار دارند پیش رویم از تعادل در مرتبه- اندازه شهرها کاسته می شود که تمامی شهرهای بسیار کوچک با اختلاف زیادی کمبود جمعیت دارند، سال 1365 تحت تأثیر جنگ تحمیلی نظام سلسله مراتبی شهرهای استان نسبت به سالهای قبل بیشترین عدم تعادل را دارد که در سال 1375 نظام پخشایش جمعیت متعادل تر می شود و سپس در سالهای 1385 و 1390 عدم تعادل در نظام سلسله مراتبی شهرهای استان به میزان زیادی افزایش می یابد. نتایج سایر مدل ها نیز به همین ترتیب است. در واقع نتایج تمامی مدلها حاکی از عدم تعادل و تمرکز زیاد جمعیت در نظام شهری استان خوزستان دارد. Manuscript profile