انجام تحقیقات سبب شناسی اعتیاد، برای طراحی و اجرای برنامه های پیشگیرانه توسط کارشناسان سازمان های ذیربط اجتناب ناپذیر می نماید. لذا این مطالعه توصیفی- مقطعی با هدف رتبه بندی عوامل فرهنگی بازگشت به اعتیاد در بین معتادان خود معرف با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته با انتخاب تصادفی- طبقه ای بین 150 نفر از جامعه آماری شامل مددجویان، مددکاران و مشاوران، و اعضای خانواده مددجویان، در مراکز ترک اعتیاد تحت نظر بهزیستی شهرستان اندیمشک در سال 1398 انجام گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و نرم افزارspss استفاده گردید. در آمار توصیفی، اطلاعات دموگرافیک و جمعیت شناختی نمونه بررسی شد و در آمار استنباطی نیز ابتدا نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون تک کولموگروف اسمیرنوف تعیین گردید و سپس با استفاده از آزمون خی 2 کوکران، سطح معناداری هر کدام از مؤلفه های عوامل فرهنگی عملیاتی شده و مورد سنجش قرار گرفت. از بین 17 گویه متغیر علل فرهنگی، تشویق دوستان مصرف کننده به استعمال مجدد مواد و گذراندن اوقات فراغت با تفریحات ناسالم، بیش ترین و زندان رفتن و تبعیض بین فرزندان، کمترین میزان تأثیر بر بازگشت به اعتیاد را داشتند. عوامل فرهنگی مؤثر بر بازگشت را می توان شامل مؤلفه های تشویق دوستان مصرف کننده به استعمال مجدد مواد، گذراندن اوقات فراغت با تفریحات ناسالم، برچسب زنی، عدم پیگیری دستگاه های ذی ربط، عدم اختصاص برنامه جهت گذراندن اوقات فراغت، باورهای مثبت در استفاده از مواد مخدر جهت تسکین و درمان بیماری ها، و عدم آگاهی نسبت به ماهیت مواد مخدر جدید دانست. Manuscript profile

تاریخ دریافت: 1402/01/26 تاریخ بازنگری: 1402/04/11 تاریخ پذیرش: 1402/04/14 میزان بالای بازگشت به اعتیاد در جامعه، انجام تحقیقات سبب ‌شناسی را در جهت شناسایی عوامل زمینه ‌ساز بازگشت به این جرم که یکی از مهم‌ترین آسیب های اجتماعی است، برای طراحی و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه، امری اجتناب‌ناپذیر ساخته ‌است. تحقیق حاضر، با هدف شناسایی و اولویت ‌بندی عوامل فردی بازگشت به اعتیاد، بین معتادان خود‌ معرف، با استفاده از پرسشنامه محقق ‌ساخته، به صورت انتخاب تصادفی طبقه ای بین 150 نفر از جامعه ی آماری در مراکز ترک اعتیاد شهرستان اندیمشک در سال 1398 انجام گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از آمار توصیفی و نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج تحقیق، نمایان می دارد که از بین سیزده گویه ی متغیر عوامل فردی، وسوسه به مصرف مجدد مواد مخدر، دارای بیش‌ترین و وسوسه به مصرف مشروبات الکلی، دارای کم‌ترین میزان تأثیر بر بازگشت به اعتیاد است. عوامل فردی مؤثر بر عود اعتیاد نیز شامل مؤلفه‌های وسوسه به مصرف مجدد مواد مخدر، ضعف در تحمل عوارض ترک، مراجعه به مکان‌های قبلی مصرف، ضعف اراده، ورود شوک عاطفی شدید، بروز بی‌خوابی یا کم‌خوابی و عدم تکمیل دوره ی سم‌زدایی و درمان است. Manuscript profile