مقدمه: بازار داروهای زیستی در جهان به سرعت در حال رشد بوده و در کشور ما نیز سهم این نوع داروها در حال افزایش است. تحقیق، توسعه، تولید و فروش این نوع داروها دارای ریسک و هزینه بالا و نیازمند زمان طولانی است. از همین رو، شرکت‌های جهانی به سمت همکاری‌های فناورانه و نوآورانه روی آورده‌اند. در ایران اما، موضوع همکاری‌های میان شرکت‌های داروساز زیستی جا نیفتاده است. روش پژوهش: به منظور شناسایی شیوه‌های همکاری بازیگران این صنعت در طول زنجیره ارزش، پژوهش حاضر تلاش کرده است با روش مطالعه دو موردی در دو شرکت سیناژن و روناک دارو، به ترسیم بازیگران در هر یک از حلقه‌های زنجیره بپردازد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و در پارادایم تفسیری انجام گرفته است به نحوی که با استفاده از استراتژی مطالعه چند موردی، تلاش شده است شیوه‌های همکاری فناورانه میان بازیگران مختلف در طول زنجیره ارزش شناسایی شوند. مصاحبه‌های انجام گرفته با هر یک از مصاحبه‌شوندگان مشتمل بر 13 سؤال اصلی و در قالب مصاحبه نیمه‌ساختار یافته بوده است. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان می‌دهد هر چند همکاری‌های مناسبی میان بازیگران این صنعت برای تولید دارو شکل گرفته است. لکن این همکاری‌ها بیش از آن که در راستای توسعه فناوری و ارتقاء توانمندی‌های تحقیقاتی و توسعه داروی جدید باشد، در جهت توسعه بازار یا تولید داروهای بیوسیمیلار بوده است. همچنین علی‌رغم شکل‌گیری معدودی همکاری‌های فناورانه میان شرکت‌ها در این صنعت، که کمبود شرکت‌های تخصصی مانند شرکت‌های متخصص کارآزمایی بالینی و شرکت‌های کوچک زیست فناور، نقائص قانونی مانند ضعف‌های قانون تجارت برای ادغام و اکتساب شرکت‌ها و ضعف استفاده از ابزارهای توسعه صادرات، از جمله مهم‌ترین مشکلات پیش پای ارتقاء همکاری‌های فناورانه میان شرکت‌های این صنعت هستند. نتیجه‌گیری: شرکت‌های داروساز زیستی ایرانی عموماً دانش تولیدی خود را از مسیر مهندسی معکوس و برای تولید داروهای بیوسیمیلار کسب نموده و تا مراحل توزیع و خدمات پس از فروش را نیز خود انجام می‌دهند. Manuscript profile