محیط‌های مصنوع با برخورداری از قابلیت تغییرات درونی و انطباق‌پذیری، می‌توانند پاسخگوی تعداد بیشتری از نیازهای کاربران خود در طول زمان باشند و بدین ترتیب کارکرد مطلوبتری نسبت به فضاهای تک‌عملکردی و غیر قابل تغییر، داشته باشند. دستیابی به قابلیت تغییر و انطباق در فضاها، ذیل مبحث انعطاف‌پذیری فضا، مورد بررسی قرار می‌گیرد. يکي از انواع فضاهايِ شهري که علي‌رغم تغييرات و تحولات مختلف محيطي و اجتماعی، در طول طي تاريخ، به نحو مطلوبي به حيات خويش ادامه داده، بازارهاي تاریخی هستند؛. لذا اين سوال پيش مي‌ آيد که چه عواملي، سبب تداوم حیاتِ بازارهاي سنتي در طول ادوار طولاني شده است؟ این مقاله در نظر دارد تا با بررسی بازارهای تاریخی مناطق مرکزیِ ایران و ویژگی‌ ‌های آن ‌ها، به آزمون کیفیت انعطاف‌پذیری در‌ این‌ گونه از فضاها بپردازد. روش تحقیق از حیث هدف، کاربردی و از بُعد روش، توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر تحلیل محتوا است. در این مقاله سعی شده تا کیفیت انعطاف‌پذیری و مؤلّفه‌های آن از بُعد شکلی و عملکردی در بازارهایِ تاریخی مرکزی ایران، مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان می‌دهد که در این بازارها به‌ دلیل تعبیه برخی از راهکارهای کالبدی و عملکردیِ انعطاف¬پذیری در طراحی، اعم از تنوع دسترسی برای نفوذپذیری بیشتر فضا، بهره-مندی از الگوهای تکرارشونده در کالبد، تنوع عملکردیِ غیر‌ وابسته به فرم کالبدی، محدودیت ارتفاع، امکان رشدیابی فرم در جهت¬های مختلف به واسطۀ انتخاب فرم مناسب و نحوه نورگیری، اتصال نرم بین فضاها و وجود فضاهای چند‌ منظوره، شاهد تداوم حضور انسان از گذشته تا‌ به‌ حال، در این مکان عمومی هستیم. Manuscript profile