امروزه زيست پذيري دربيشتر کشورهاي توسعه يافته به عنوان يک اصل راهنما در چارچوب گفتمان پايداري در سياست گذاري ها وبرنامه ريزي شهري گسترش پيدا کرده است. زیست‌پذیری شهری و حق به شهر مفاهیمی مرتبط با توسعه پایدار و عدالت اجتماعی در شهرها هستند و در ایجاد شهرهایی سالم، پویا و عادل تأثیرگذار هستند. اين مقاله ضمن معرفي زيست پذيري وحق به شهر به عنوان رويکرد غالب دربرنامه ريزي شهري جهان معاصر خاستگاه نظري، ديدگاه هاي تأثيرگذار و ادبیات نظري- تجربي، ابعاد وشاخص هاي آن را بررسي کرده است. اين تحقيق به لحاظ هدف بنيادي- نظري و داده هاي آن، به روش کتابخانه اي – اسنادي فراهم آمده است. با توجه به گستردگی مباحث و رویکردهای تبینی موجود در این زمینه، در این پژوهش تنها آن دسته از تحقیقاتی که تناسب بیشتری با موضوع تحقیق حاضر داشته اند مورد بررسی قرار گرفته اند. سپس به بررسی نظریات هانری لوفور حق به شهر و نظریه کوین لینج، مارکوزه، تووی فنستر، هاروی و... همچنین مفاهیم پشتیبان و نزدیک به زیست پذیری همچون توسعه پایدار، شهر سالم، نوشهرگرایی، رشد هوشمند و شهر فشرده پرداخته شده است. يافته هاي مقاله بيانگر اين موضوع است که با توجه به شرايط امروز، در بيشترشهرهاي جهان توافق کلي دربارة اهميت و ضرورت شناخت، تحليل و تبيين زيست پذيري شهري و حق به شهر در ابعاد گوناگون وجود دارد اما اجماع نظر دربارة تعريف، معيارها و شاخص هاي آن وجود ندارد. مهم ترين علت اين امر را مي توان در وابستگي مستقيم اين مفهوم به شرايط مکاني، زماني و مهم تر از همه، بستر اجتماعي- اقتصادي ومديريتي جامعة هدف دانست. Manuscript profile

تحلیل شاخص‌های زیست‌پذیری با رویکرد حق ‌‌به‌ ‌‌شهر می تواند نقشی کلیدی در رفع بسیاری از معضلات شهری ایفا نموده و رضایت شهروندان را به‌همراه‌‌ داشته‌باشد. هدف این مطالعه بررسی شاخص‌های زیست‌پذیری با رویکرد حق‌به‌شهر برای 32 محله مسکونی بندر ماهشهر و تعیین تفاوت‌های فضایی این حقوق در محله‌های مختلف شهر است. برای این منظور از ابزار پرسشنامه برای سنجش ابعاد 13 گانه حق‌به‌شهر به‌همراه اطلاعات جمعیتی سازمان آمار استفاده شده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده‌است. برای سنجش تفاوت حق‌به شهر در محله‌ها و سطح‌بندی محلات، نواحی، و مناطق از آزمون‌های تحلیل‌واریانس و تحلیل‌مکانی استفاده شده است. یافته‌ها نشان داده‌است که محله‌های مورد مطالعه از نابرابری فضایی در رضایت شهروندان در ابعاد مختلف حق‌به‌شهر رنج می-برند. یافته‌ها همچنین بیانگر این است که در محله‌های 2، 29، 35 که تراکم جمعیت پایین‌تر و امکانات بهتری دارند درجه رضایت از حق‌به‌شهر نیز بالاتر اظهار شده و برعکس در محله‌های 8، 10، 17، 24، و 25 که تراکم جمعیت بیشتر و شرایط نامطلوب‌تری دارند نارضایتی بیشتری از جانب پاسخگویان اظهار شده است. می توان نتیجه‌گیری نمود که نابرابری فضایی بندرماهشهر می‌تواند از یک طرف به دلیل حضور ساکنان غیربومی شاغل در صنایع این شهر و از طرف دیگر به دلیل غلبه دیدگاه نئولیبرال در بین مدیران شهری و استانی در تصمیم گیریهای راهبردی و اجرای برنامه‌های توسعه‌ شهری باشد. بنابراین، توجه به رویکرد حق‌به‌شهر در برنامه‌ریزی‌های توسعه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی این شهر براساس دیدگاه سیاست‌گذاری حق‌محور می‌تواند نقشی کلیدی در کاهش نابرابری‌ها و بهبود کیفیت زندگی شهروندان داشته‌باشد. Manuscript profile

تحلیل شاخص‌های زیست‌پذیری با رویکرد حق ‌‌به‌ ‌‌شهر می تواند نقشی کلیدی در رفع بسیاری از معضلات شهری ایفا نموده و رضایت شهروندان را به‌همراه‌‌ داشته‌باشد. هدف این مطالعه بررسی شاخص‌های زیست‌پذیری با رویکرد حق‌به‌شهر برای 32 محله مسکونی بندر ماهشهر و تعیین تفاوت‌های فضایی این حقوق در محله‌های مختلف شهر است. برای این منظور از ابزار پرسشنامه برای سنجش ابعاد 13 گانه حق‌به‌شهر به‌همراه اطلاعات جمعیتی سازمان آمار استفاده شده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده‌است. برای سنجش تفاوت حق‌به شهر در محله‌ها و سطح‌بندی محلات، نواحی، و مناطق از آزمون‌های تحلیل‌واریانس و تحلیل‌مکانی استفاده شده است. یافته‌ها نشان داده‌است که محله‌های مورد مطالعه از نابرابری فضایی در رضایت شهروندان در ابعاد مختلف حق‌به‌شهر رنج می-برند. یافته‌ها همچنین بیانگر این است که در محله‌های 2، 29، 35 که تراکم جمعیت پایین‌تر و امکانات بهتری دارند درجه رضایت از حق‌به‌شهر نیز بالاتر اظهار شده و برعکس در محله‌های 8، 10، 17، 24، و 25 که تراکم جمعیت بیشتر و شرایط نامطلوب‌تری دارند نارضایتی بیشتری از جانب پاسخگویان اظهار شده است. می توان نتیجه‌گیری نمود که نابرابری فضایی بندرماهشهر می‌تواند از یک طرف به دلیل حضور ساکنان غیربومی شاغل در صنایع این شهر و از طرف دیگر به دلیل غلبه دیدگاه نئولیبرال در بین مدیران شهری و استانی در تصمیم گیریهای راهبردی و اجرای برنامه‌های توسعه‌ شهری باشد. بنابراین، توجه به رویکرد حق‌به‌شهر در برنامه‌ریزی‌های توسعه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی این شهر براساس دیدگاه سیاست‌گذاری حق‌محور می‌تواند نقشی کلیدی در کاهش نابرابری‌ها و بهبود کیفیت زندگی شهروندان داشته‌باشد. Manuscript profile