پژوهش‌های انجام گرفته در دوران همه‌گیری کووید-19حاکی از آن می‌باشند که قرار گرفتن در معرض طبیعت در کاهش استرس، بهزیستی ذهنی-عاطفی و به‌عبارتی کلی‌تر در بهبود عملکرد روان‌شناختی افراد مؤثر تلقی می‌گردند. به‌عبارتی دیگر، اشخاصی که در طول دوران همه‌گیری در معرض فضاهای سبز باز بوده‌اند، عملکرد روانی بهتری نسبت به سایرین داشته‌اند. سالمندان جوان که گروه خاصی از جامعه می‌باشند نیز از این مقوله جدا نبوده و بیش از سایر گروه‌های جامعه دچار مشکلات ناشی از قرنطینه شدن و جدایی از سایر افراد بوده‌اند. از جهتی دیگر، باغ‌های تاریخی ایرانی جزئی از هویت فرهنگی-تاریخی مردم محسوب می‌گردند و باتوجه به مشکلات ایجاد شده در این دوران می‌توان از آن‌ها به‌عنوان مکانی در حضورپذیری سالمندان جوان بهره برد تا بدین ترتیب بتوان در برقراری آرامش آنان گامی مؤثر برداشت. هدف از انجام مقاله حاضر، مطرح نمودن ارزیابی میان نظرات سالمندان جوان و خبرگان پیرامون ابعاد حضورپذیری سالمندان جوان در محیط‌های شهری می‌باشد. بنابراین، در ابتدا از طریق روش دلفی فازی، مؤلفه‌های مؤثر در حضورپذیری سالمندان در سه بعد کالبدی، معنایی و اجتماعی در باغ‌های شفابخش ایرانی انتخاب گردیده و سپس با استفاده از روش ای‌اچ‌پی به ارزیابی میان آن‌ها پرداخته شد. نتایج حاکی از این می‌باشند که میان دیدگاه‌های این دو گروه مذکور از مؤلفه‌های حضورپذیری سالمندان جوان، تفاوت‌هایی وجود دارند. خبرگان به ترتیب، «مؤلفه‌های بعد کالبدی، مؤلفه‌های بعد معنایی و سپس مؤلفه‌های بعد اجتماعی» را در حضورپذیری سالمندان جوان به باغ‌های ایرانی (در دوران پاندمی ویروس کووید-19) مؤثر می‌دانند. این در حالی است که سالمندان محیطی به ترتیب، «مؤلفه‌های بعد معنايي، مؤلفه‌های اجتماعي و سپس مؤلفه‌های بعد کالبدی را در حضورپذیری» تأثیرگذار دانسته‌اند. Manuscript profile

توجه به مفهوم امنیت شهروندان (به‌ویژه بانوان) و روش های ارتقا آن به‌عنوان یکی از اولویت‌های اساسی در فضاهای شهری محسوب می شود. به همین دلیل در فرایند برنامه ریزی شهری، ارتقا احساس امنیت در محیط های شهری به‌ویژه در بافت های تاریخی از مهم ترین اهداف در زندگی شهری بوده است. هدف اصلی از انجام این تحقیق شناسایی مؤلفه های ایجاد حس تعلق به مکان، به‌مثابه یکی از مهم‌ترین محدوده‌های بافت تاریخی شهری، برای ایجاد امنیت به‌ویژه در میان بانوان در محله جو باره اصفهان است. روش تحقیق از نوع پژوهش های کیفی - کمی و طرح تحقیق به‌صورت ترکیبی (روش تحلیل محتوا و روش پیمایش) و در پی پاسخ به سؤال پژوهش مبنی بر اینکه، چگونه پارامترهای امنیت و حس تعلق به مکان بر امنیت بانوان در محله جو باره اصفهان تأثیرگذار است؟ فرضیه پژوهش بر معناداری رابطه بین امنیت و حس تعلق به مکان که در نهایت منجر به امنیت بانوان در بافت تاریخی می گردد تأکید می کند. نتایج تحقیق نشان می دهد، توجه به پارامترهای ارتقا حس امنیت بانوان (جنسیت، کنترل و نوع بافت) و پارامترهای ارتقا حس تعلق به مکان (مالکیت، سابقه سکونت و خاطره انگیزی) به‌عنوان پارامترهای اصلی این پژوهش که دارای رابطه دوسویه هستند در جهت راهکارهای راهبردی در بافت تاریخی جو باره اصفهان به طراحان و معماران باهدف بالابردن امنیت بانوان و حس تعلق به مکان پیشنهاد گردید. فضاهای امن شهری برای زنان با متغیرهای بیان‌شدة حس تعلق به مکان و احساس امنیت رابطه معناداری دارد و بیشترین میزان همبستگی مربوط به کنترل طبیعی به دست آمد و کمترین آن برای جنسیت نشان‌داده‌شده است. Manuscript profile

امروزه مساجد اکثراً به ‌صورت تقلید از بناهای مسجد در دوره‌های گذشته و یا به‌صورت نوگرا که شامل تغییرات شکلی مساجد در دوران معاصر است، متبلور می‌گردد. استان هرمزگان دارای مساجد متمایزی نسبت به سایر نقاط ایران است، بنابراین مطالعه در این زمینه با توجه به مساجد بسیار باارزش این منطقه برای شناخت ویژگی‌های ساختاری و کالبدی این مساجد امری ضروری است. هدف، گونه‌شناسی الگوهای شکلی و فضایی و عناصر کالبدی مساجد به ‌جا مانده از دوران تاریخی در هرمزگان می باشد. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است:انواع گونه شناسی الگوهای شکلی و فضایی و عناصر کالبدی مساجد تاریخی استان هرمزگان کدام است و بر اساس چه معیارهایی قابل تبیین می‌باشد؟ ماهیت تحقیق کیفی و از روش توصیفی تحلیلی بهره گرفته‌ شده است.تعیین حجم نمونه‌ها به‌صورت هدفمند انجام شده است. نمونه‌ها با توجه به 13 مورد ثبت‌شده در اداره میراث فرهنگی شهر بندرعباس تعیین‌شده است، همچنین به‌منظور گونه‌شناسی الگویی از نظریات متخصصان این حوزه مبتنی بر تکنیک دلفی استفاده گردید و الگوهای طراحی مساجد مذکور همچون ویژگی‌های ظاهری، تزئینات، فرم پلان، فرم حیاط، جهت‌گیری قبله و محراب، فرم ورودی، جهت ورودی مسجد نسبت به محراب و قبله، تبیین و مستخرج شد. مساجد هرمزگان بر اساس اصول و معماری بومی و منطقه‌ای، مانند بسیاری از مناطق دیگر ایران شکل‌گرفته و توسعه‌یافته‌اند و این مساجد نمونه‌ای از گونه‌های مساجد در معماری ایرانی به شمار می‌روند، این بناهــا، تــداوم معماری هرمزگان است. نکته‌ای که باعث تمایز مســاجد هرمزگان با ســایر مساجد ایران می‌گردد، شــباهت کمتر دیده‌شده آن و خلاقیت ســازندگان آن در تهیه نقشه و ساختار کلی آن است و سازندگان در طراحی مساجد، ازاین‌گونه طرح و نقشه‌ها، متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی، بهره‌برداری نموده‌اند، این موارد در دوره‌های تاریخی مختلف نیز چندان دچار تغییر نشده است و با تغییرات اندکی در ظاهر مساجد به همین شکل ادامه پیداکرده است. Manuscript profile