بافت های فرسوده به خاطر ویژگی های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی-محیطی، به شدت مستعد وقوع جرم و بزهکاری هستند. بر همین مبنا، هدف پژوهش حاضر خوانش و اولویت­بندی مولفه­های تأثیرگذار بر تحقق پذیری شهر امن در بافت­های فرسوده شهری در پهنۀ مرکزی شهر تهران است. جامعۀ آماری شامل ساکنان بافت­های فرسودۀ مناطق 11 و 12 شهر تهران، است که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 400 نفر است. از روش­های تحلیل عاملی تائیدی، بارتلت، آزمون کالموگروف- اسمیرنف، ماتریس ضرایب همبستگی و تحلیل مسیر، برای تحلیل داده­ها استفاده گردید. از نرم‌افزار LISREL8.8 برای تحلیل داده­ها استفاده گردید. بر اساس نتایج آزمون­های کیسر/ مییر/ الکین (برابر 66/0)، کفایت تعداد نمونه تایید و بر مبنای آزمون معناداری بارتلت (001/0P< ؛ 105 =df ؛ 040/738 =X2) فرضیه‌ نبود همبستگی بین متغیرها رد شده است. بر اساس یافته­های پژوهش، توزیع کلیه روابط موجود در مؤلفه­ها و متغیرهای پژوهش نرمال است. میزان آمارۀ T برای متغیرهای پژوهش مشتمل بر احساس امنیت، نورپردازی، معابر، الگوی فعالیت­ها و کاربری­ها، کیفیت محله­های مسکونی، فرم فضا، هویت شهروندان، تراکم جمعیت، نظارت اجتماعی، اشتغال و مسکن به ترتیب برابر با 52/10، 29/8،  18/5، 62/9، 79/8، 88/9، 29/10، 11/7، 56/4، 61/9 و 69/8 است. با عنایت به مقدار آمارۀ T و سطح معناداری مناسب آنها(001/0)، این متغییرها بر تحقق­پذیری شهر امن در بافت­های فرسوده شهری در پهنۀ مرکزی شهر تهران تأثیر بارزی دارند.  بر اساس مدل تحلیل مسیر، مولفه احساس امنیت با ضریب 20/0 بیشترین تأثیر را داشته و پس از آن مولفه­های نورپردازی، معابر، الگوی فعالیت­ها و کاربری­ها، کیفیت محله­های مسکونی، فرم فضا، هویت شهروندان، تراکم جمعیت، نظارت اجتماعی و اشتغال با ضریب به ترتیب با ضریب 15/0،  14/0، 10/0،  09/0، 07/0،  06/0، 05/0، 03/0  و 04/0  در اولویت­های بعدی قرار دارند. Manuscript profile

استان اصفهان­، به عنوان صنعتی­ترین استان کشور در مدت یک دهۀ گذشته شناخته می­شود و به همین خاطر به یکی از مهاجرپذیرترین استان­های کشور تبدیل شده است. این مهاجرت بی­رویه و کنترل نشده پیامدهای نامطلوبی از جمله حاشیه­نشینی و تشکیل محله­های فقیرنشین را به دنبال داشته است. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر، تحلیل فضایی و پهنه­بندی محله­های فقیرنشین کلان­شهر اصفهان بر اساس شاخص­های کالبدی جهت برنامه‌ریزی بهتر برای ساماندهی، توانمندسازی و افزایش کیفیت زندگی آنها است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن، توصیفی-تحلیلی است. داده­های پژوهش از بلوک­های آماری(1395) مرکز آمار ایران تهیه شده­اند. روش­های آماری مورد استفاده برای تحلیل داده­ها، مشتمل بر  AHP ، تاپسیس (Topsis) وHotspot است. بر اساس یافته­های پژوهش، شاخص­های قدمت بنا(با امتیاز 246 %)، ریزدانگی(با امتیاز 192/0) و تسهیلات(با امتیاز 181/0) تأثیر بیشتری در شکل­گیری پهنه­های فقر در کلان­شهر اصفهان را داشته­اند. شاخص­های قدمت بنا و تعداد اتاق به ترتیب بیشترین و کم­ترین ضریب تاثیر را داشته­اند. بر اساس شاخص نهایی وضعیت فقر از لحاظ شاخص­های کالبدی، 30 محله(16/15 %) دارای کیفیت مناسب، 35 محله(23/18 %) دارای کیفیت نسبتاًمناسب، 38 محله(79/19 %) در وضعیت متوسط، 45 محله (44/23 %) در وضعیت نسبتاً نامناسب و در نهایت 22 محله معادل 46/11 % از کل محله­ها در وضعیت نامناسبی قرار دارند. در واقع، حدود 35% از محله­های کلان­شهر اصفهان در وضعیت نامناسبی قرار دارند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که محله­های دارای ارزش‌های بالاتر از میانگین در مرکز و تا حدودی در جنوب شهر و محله­های دارای ارزش پایین­تر از میانگین در شرق کلان­شهر اصفهان قرار گرفته‌اند. Manuscript profile