Evaluation of Sustainable Urban Development Based on Structural Equation Model Case Study: Kermanshah City

Subject Areas :

Timor Mohammadpour ¹ , Majid Shams ² , Abas Malek Hossaini ³

1 - Ph.D, Department of Geography & Urban Planning, Malayer Branch, Islamic Azad University, Malayer, Iran
2 - Professor, Department of Geography & Urban Planning, Malayer Branch, Islamic Azad University, Malayer, Iran
3 - ..Associate Professor, Department of Geography & Urban Planning, Malayer Branch, Islamic Azad University, Malayer, Iran

Received: 2022-11-02 Accepted : 2023-06-20 Published : 2024-04-30

Keywords: Sustainable Development, Structural Equation Model, Kermanshah,

Abstract :

The city of Kermanshah, due to the large increase in population and unbalanced expansion, has many issues and problems related to sustainable urban development. With the increase in population growth rate in recent decades, the city has witnessed unequal urban spaces, so that the areas of the city show an inequality trend in terms of development indicators. The purpose of this paper is to evaluate sustainable development based on structural equation model in Kermanshah. The type of research is applied and the method of its study is descriptive-analytical. Documentary and field methods have been used to collect information and data. The study area is Kermanshah and the statistical population of the study includes 946,651 citizens of Kermanshah, of which 356 were the sample size selected by Cochran's formula, which was distributed using a simple random sampling method. The data collection tool is a questionnaire. Data analysis tools are SPSS and Amos software. The results of one-sample t-test, at a moderate or normal level, indicated that the social, economic, physical, environmental, physical and managerial dimensions in Kermanshah are in an unfavorable situation. Therefore, the situation of the management dimension in the eight districts of Kermanshah was more unfavorable. Also, in this article, the deterrent and accelerating factors on the sustainable development of Kermanshah city have been studied using the structural equation model in AMOS software. Based on the results, it was found that all research indicators have a significant effect on sustainable development in Kermanshah. The most important accelerating factor in sustainable urban development in the study area is the managerial factor. Based on the results, the factor load or regression weight for the managerial factor was 0.87 at a significance level of 0.000. After the management factor, the physical factor with regression weight was 0.8. The factor load or regression weight of the environmental factor was 0.77, the economic factor was 0.75 and the social factor was 0.69.

References:

امیربیکی لنگرودی، حبیب؛ کردستانی، غلامرضا؛ رضایی، فرزین (1399). الگوی یکپارچه حسابداری مدیریت توسعه پایدار. حسابداری مدیریت، 13 (44)، 1-21.
ایدر، نبی‌الله؛ حکیمی‌نیا، بهزاد (1398). بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر روند توسعه پایدار شهری در شهر اهواز. مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 11 (43)، 89-105.
ایراندوست، کیومرث؛ سلیمانی، حبیب (1398). تحلیل نابرابری فضایی شاخص‌های آموزشی در استان‌های ایران و شناسایی عوامل کلیدی مرتبط با آن با رویکرد توسعه پایدار. دو فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، 8 (16)، 56-81.
آرایش، منصور؛ شیخی، محمدتقی (1399). بررسی رابطه آموزش شهروندی و توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل). مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 10 (34)، 33-60.
بزرگی، محمدرضا؛ امام‌جمعه، فرهاد؛ ساعی ارسی، ایرج (1399). تبیین نقش خوداجتماعی شهروندان تهرانی بر توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: منطقه 2 شهر تهران). مطالعات جامعه شناختی شهری، 10 (36)، 132-103.
بیکی، پریسا (1400). ساختارهای مؤثر بر توسعه پایدار شهر مرزی آستارا مبتنی بر رویکرد جغرافیای رادیکال. پژوهش‌نامه مطالعات مرزی، 9 (2)، 17-33.
حیدری، احسان؛ آذین، احمد؛ چیت‌ساز، محمدعلی (1398). بررسی جامعه‌شناختی عوامل بازدارنده‌ی فرهنگی مؤثر بر عدم توسعه‌ی پایدار شهری در کلانشهر اهواز. مطالعات جامعه شناختی شهری، 9 (33)، 139-164.
درستی، امیرعلی؛ ادیبی، مهدی؛ ادهمی، عبدالرضا (1397). عوامل شتاب‌دهنده و بازدارنده فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی توسعه‌ پایدار شهری در اصفهان. علوم اجتماعی، 12 (41)، 87-116.
درویشی، محمدرسول و ديگران (1399). تحلیلی بر توسعه پایدار شهری با تکیه بر شاخصه‌های سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی (نمونه موردی: منطقه ۲ شهر تهران). فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 11 (40)، 216-201.
دیمیاد، زهره؛ پیوسته‌گر، یعقوب (1400). تبیین اثرات کارآفرینی بر توسعه پایدار شهری با رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: شهر یاسوج). فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 12 (44)، 54-39.
زیاری، کرامت‌‌الله؛ همقدم، نوشا (1400). واکاوی سطح پایداری در تئوری توسعه و برنامه‌ریزی محلات (موردمطالعه: محلات منطقه سه شهر گرگان). نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، 25 (76)، 158-141.
سالمی، مریم؛ همزه‌ای، محمدرضا؛ میرک‌زاده، علی اصغر (1390). سنجش پایداری اجتماعی زنان روستایی شهرستان سنقر. مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان، 9 (1)، 55-76.
صفرعلی‌زاده، اسماعیل و ديگران (1401). بررسی شاخص‌های سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با توسعه پایدار شهری. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۲۲ (۶۶)، 105-123.
ظهیری، مناحی؛ زاینده رودی، محسن؛ جلایی، سید عبدالمجید (1400). بررسی تأثیر ابعاد حکمرانی خوب بر شاخص توسعه پایدار ایران. پژوهشنامه اقتصاد کلان، 15 (30)، 210-231.
فتاحی‌میلاسی، علی؛ اسماعیلی، رضا (1399). بررسی بازدارنده‌های آموزشی توسعه پایدار کشاورزی شهرستان لردگان. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 12 (53)، 3-32.
محمدی‌ده‌چشمه، پژمان (1400). بررسی نقش استراتژی‌های توسعه پایدار شهری در مناطق کوهستانی (مورد مطالعه: شهرکرد). مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی. ۲ (۷)، 107-121.
ملکی، سعید؛ دامن باغ، صفیه (1392). ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار شهری با تأکید بر شاخص‌های اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری (مطالعه موردی: مناطق هشت‌گانه شهراهواز). مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 1 (3)، 29-54.
مهدنژاد، حافظ (1399). تعیین پهنه‌های جغرافیایی قاچاق مواد مخدر کلان‌شهر مرزی کرمانشاه. پژوهش نامه مطالعات مرزی، 8 (4)، 99-126.
موزرمی، سارا؛ سرور، رحیم؛ شریعت‌پناهی، مجید ولی (1399). ارزیابی توسعۀ پایدار شهری با تأکید بر شاخص‌های توسعۀ میان‌افزای شهری (مطالعۀ موردی: مناطق هشت‌گانۀ شهر اهواز). پژوهشهای جغرافیای انسانی، 52 (4)، 1319-1337.
میرزاییان، محترم؛ رحمانی، بیژن (1398). ترویج فرهنگ توسعه پایدار شهری با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در نواحی شهری غرب استان کرمانشاه. آمایش محیط، 12 (45)، 167-182.
Alberg, P. et al (2020). Sustainable development using renewable energy technology. Renewable Energy. 146 (8), 2430-2437.
Bali Swain, R. & Ranganathan, SH. (2021). Modeling interlinkages between sustainable development goals using network analysis. World Development. 138, 105136. DOI:10.1016/j.worlddev.2020.105136
Hummels, H. & Argyrou, A. (2021). Planetary demands: Redefining sustainable development and sustainable entrepreneurship. Journal of Cleaner Production. 278 (1), 123804. DOI:10.1016/j.jclepro.2020.123804
Kummitha, R.K.R. (2019). Smart cities and entrepreneurship: An agenda for future research. Technological Forecasting & Social Change. 149, 1-10. DOI:10.1016/j.eiar.2020.106388
Omri, A. & Mabrouk, N. B. (2020). Good governance for sustainable development goals: Getting ahead of the pack or falling behind? Environmental Impact Assessment Review. 83, 106388.
Ramzy, O. et al (2019). Sustainable Development & Good Governance. European Journal of Sustainable Development. 8 (2), 125-125.
Siwar, C. et al (2009). A review of the linkages between climate change, agricultural sustainability and poverty in Malaysia. International Review of Business Research Papers. 5 (6), 309- 321.

Full-Text:



ارزیابی توسعه پایدار شهرها براساس مدل­ معادلات ساختاری

مطالعه موردی: شهر کرمانشاه

 

چکیده:

شهر کرمانشاه به دلیل افزایش زیاد جمعیت و گسترش نامتوازن، دارای مسایل و مشکلات زیادی در رابطه با توسعه پایدار شهری است. با افزایش سرعت رشد جمعیت طی دهه­های اخیر، این شهر شاهد فضاهای نابرابر شهری شده، به­طوری­که، مناطق این شهر روند نابرابری را از لحاظ برخورداری از شاخص­های توسعه نشان می­دهد. هدف مقاله حاضر، ارزیابی توسعه پایدار بر اساس مدل­ معادلات ساختاری در شهر کرمانشاه می­باشد. نوع تحقيق، کاربردي و روش بررسي آن توصيفي- تحليلي است. جهت گردآوري اطلاعات و داده­ها ازروش­هاي اسنادي و ميداني استفاده شده است.محدوده موردمطالعه شهر کرمانشاه بوده و جامعه آماری پژوهش شامل946651نفر از شهروندان شهر کرمانشاه است که 356 نفر تعداد حجم نمونه انتخاب شده با فرمول کوکران بــرآورد شد که با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی ساده توزیع شد. ابزار جمع­آوری داده­ها، پرسشنامه است. ابزار تجزیه و تحلیل داده­ها نرم­افزارSPSSو  Amosاست.نتایج آزمون تی تک­نمونه­ای، در سطح متوسط یا نرمال بیانگر این بود که ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، زیست­محیطی، کالبدی و مدیریتی در شهر کرمانشاه در وضعیت نامطلوب قرار دارد. بنابراین، وضعیت بعد مدیریتی را در مناطق 8 گانه شهر کرمانشاه نامطلوب­تر ارزیابی کرد. همچنین، در این مبحث به بررسی عوامل بازدارنده و شتاب دهنده بر توسعه پایدار شهر کرمانشاه با استفاده از مدل معادلات ساختاری در نرم­افزار AMOSپرداخته شده است. براساس نتایج به دست آمده مشخص شد که تمام شاخص­های پژوهش دارای اثر معنادار بر توسعه پایدار در شهر کرمانشاه می­باشند. مهمترین عامل شتاب­دهنده در توسعه پایدار شهری در منطقه مورد مطالعه عامل مدیریتی است، براساس نتایج میزان بارعاملی یا وزن رگرسیونی برای عامل مدیریتی برابر 87/0 در سطح معناداری 000/0 به دست آمد. پس از عامل مدیریتی، عامل کالبدی با وزن رگرسیونی 8/0 بود. میزان بار عاملی یا وزن رگرسیونی عامل زیست­محیطی برابر 77/0، عامل اقتصادی برابر 75/0 و عامل اجتماعی برابر با 69/0 به دست آمد.

کلیدواژه­ها:توسعه پایدار، مدل­ معادلات ساختاری، شهر کرمانشاه.

 

 

مقدمه

شهر به عنوان پدیده­ای پیچیده و پویاست که در گذر زمان همواره دچار تحولاتی کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی و فرهنگی می­شود (محمدی­ده­چشمه، 1400: 108). شهرنشینی سریع از بزرگترین چالش­های قرن حاضر محسوب شده و مشکلات پیچیده­ای را خصوصاً برای کشورهای درحال توسعه به وجود آورده است (درویشی و همکاران، 1399: 202). رشد فزآینده ابعاد شهرنشینی طی چند دهه اخیر موجب شده است که شهرهای معاصر با چالش­های نوپدیدی روبه­رو شوند. از جمله مهم­ترین این چالش­ها، چگونگی دستیابی به «توسعه پایدار شهری» است (بزرگی و همکاران، 1399: 104). توسعه پایدار، ازجمله رویکردهای نوینی است که به دنبال مسائل و چالش­های ناشی از رشد شهرنشینی، مطـرح گردیـد (بیکی، 1400: 18). تحقیقات درباره توسعه پایدار شهری باید به صورت چندبعدی و همه­جانبه و با استفاده از نظریه­ها، روش­شناسی و ارزیابی­های گوناگون علوم اجتماعی انجام شود (صفرعلی­زاده و همکاران، 1401: 110). برای تضمین حداقل استانداردهای زندگی جمعیت فزاینده شهری، نیاز اساسی به افزایش کمیت و کیفیت منابع مورد نیازوجوددارد. به عنوان مثال، با توجه به افزایش جمعیت شهری، درآینده به افزایش 360 درصدی تأمین انرژی و 310 درصدیسایر مواد مصرفی نیاز است(Kummitha, 2019:1). این شکل از توسعه، در عین برآورده کردن نیازهای فعلی، توان مداوم جوامع شهری نسل­های آینده را نیز در ابعاد مختلف زیست­محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تضمین می­کند (آرایش و شیخی، 1399: 33). پيدايش مفهوم توسعه پايدار درپاسخ به رشد منطقي را بايد آگاهي تازه­اي نسبت به مسائل جهاني محيط­زيست و توسعه دانست كه تحت­تأثير فرآيندهاي توسعه انساني و اقتصادي، مسائل زيست­محيطي، افزايش جمعيت و تغييرات ساختار سياسي قرار گرفته است (ملکی و دامن­باغ، 1392: 40). توسعه پایدار فرآیندی است که آینده­ای مطلوب را برای جوامع بشری متصور می­شود که در آن شرایط زندگی و استفاده از منابع، بدون آسیب رساندن به یکپارچگی، زیبایی و ثبات نظام­های حیاتی، نیازهای انسان را برطرف می­سازد (Alberg et al, 2020). مشخصات کلیدی پایداری شهری که غالباً در ادبیات موضوع و اسناد بیان می­شوند عبارت­اند از: برابری درون­نسل­ها،برابری بین­نسل­ها، حفاظت از محیط طبیعی، استفاده حداقل از منابع تجدیدنشدنی، بقای اقتصادی و تنوع، جامعه خوداتکا، رفاه فردی و رفع نیازهای اساسی افراد جامعه (موزرمی و همکاران، 1399: 1322). توسعه پایدار شهري فقط زمانی پایدار و ماندگار خواهد شد که همه شهروندان آن را به صورت یک فرهنگ بپذیرند (میرزاییان و رحمانی، 1398: 169). شهر کرمانشاه به دلیل افزایش زیاد جمعیت و گسترش نامتوازن، دارای مسایل و مشکلات زیادی در رابطه با توسعه پایدار شهری است. با افزایش سرعت رشد جمعیت طی دهه­های اخیر، این شهر شاهد فضاهای نابرابر شهری شده، به­طوری­که، مناطق این شهر روند نابرابری را از لحاظ برخورداری از شاخص­های توسعه نشان می­دهد. مشکلاتی از قبیل؛ سطح نازل بهداشت و ايمني، تراکم بالاي جمعيت در واحد سطح، ناپايداري منابع درآمدي، فقدان و نارسايي خدمات عمومي و زيرساخت شهري و ...، اين موضوع شهري را بسیار بااهمیت کرده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر این است که به بررسی توسعه پایدار شهر کرمانشاه بر اساس معادلات ساختاری بپردازد.

 

 

پیشینه و مبانی نظری

رمزی و همکاران¹(2019) با مروری بر دو مفهوم حکمرانی خوب و توسعه پایدار با ارائه شواهد تجربی از موفقیت نهادینه­سازی توسعه پایدار از طریق حکمرانی خوب، نشان داده­اند که نیل به توسعه پایدار نیاز به حکمرانی خوب و دستیابی به حکمرانی خوب، نیاز به توسعه پایدار دارد. نتایج حاصل ازپژوهش آنها حاکی از آن است که یک رابطه قوی بین متغیرهای مختلف حکمرانی خوب و متغیرهای توسعه پایدار وجود دارد. عمری و مبروک² (2020) با نشان دادن اثربخشی حکمرانی خوب در ایجاد تعادل بین مؤلفه­هایاقتصادی، اجتماعی و زیست­محیطی توسعه پایداردر 20 اقتصاد منتخبMENAبرای دوره زمانی 2014 -1996به این نتیجه رسیده­اند که حکمرانی سیاسیو نهادی به طور مثبت به مؤلفه­های توسعه پایدارکمک می­کند. کلانتری­خلیل­آباد و همکاران (1391) در مطالعه­ای، ارزیابی میزان تحقق­پذیری شاخص­های توسعه پایدارشهری در مناطق مرزی (نمونه موردی: شهر پیرانشهر)، به این نتیجه رسیدند که علی­رغم تحولات سریع جمعیتی شهر پیرانشهر و افزایش سریع آن در دو دهه اخیر، توسعه شهری پیرانشهر در راستای توسعه پایدار شهری بوده و جمعیت­پذیری و توسعه آن بدلیل فراهم شدن جاذبه­های شغلی و اقتصادی از طریق مبادلات مرزی و بین المللی تامین شده و در راستای پایداری شهری می باشد.درستی و همکاران (1397) در مطالعه­ای؛ عوامل شتاب‌دهنده و بازدارنده فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی توسعه‌ پایدار شهری در اصفهان را برررسی کردند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان می‌دهد که مقدار ضریب همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته 670/0 است که نشان می‌دهد بین مجموعه متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق همبستگی قوی وجود دارد.حیدری و همکاران (1398) در مطالعه­ای؛ بررسی جامعه‌شناختی عوامل بازدارنده‌ی فرهنگی مؤثر بر عدم توسعه‌ی پایدار شهری در کلانشهر اهواز؛ به این نتیجه رسیدند که متغیرهای سطح آرمان‌ها، قوم‌گرایی و سنت‌گرایی به صورت مستقیم و متغیرهای تقدیرگرایی، قوم‌گرایی و سنت‌گرایی به صورت غیرمستقیم، به ترتیب بیشترین تأثیر را بر عدم توسعه‌ی پایدار شهری دارند.ایدر و حکیمی نیا (1398) به بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر روند توسعه پایدار شهری در شهر اهواز پرداختند. نتایج گویای وجود رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته است و تمامی ضرایب معنادار بوده است و مجموعه برآوردهای استاندارد برای وزن‌های رگرسیونی شامل بارهای عاملی نشان می‌دهد که اثر شاخص‌های مذکور بر توسعه پایدار در اهواز معنادار است. در بین این شاخص‌ها تعهد اجتماعی با ضریب (78/0) بیشترین توان تبیین و مذهب با ضریب (16/0) کمترین توان تبیین توسعه پایدار را داشته‌اند.فتاحی­میلاسی و اسماعیلی (1399) در مطالعه ای، بررسی بازدارنده های آموزشی توسعه پایدار کشاورزی شهرستان لردگان، نتیجه گرفتند در 13 مورد از بازدارنده‌های آموزشی توسعه پایدار کشاورزی شهرستان لردگان بین دو گروه توافق نظر وجود دارد.مرادی نصر و همکاران (1399) در مطالعه­ای؛ تحلیل نیروها و عوامل پیش برنده و بازدارنده توسعه متوازن در دهستان‌های استان لرستان، نتیجه گرفت که در کنار چگونگی اثرگذاری هر کدام از نیروهای درونی و بیرونی بر توسعه نامتوازن در سطح دهستان‌های استان لرستان اصلاح اندیشده شده ساختاری- کارکردی در چارچوب توسعه محلی می‌تواند در حرکت به سمت توسعه متوازن و پایدار راهگشا باشد.بزرگی و همکاران (1399)، در مطالعه­ای؛ تبیین نقش خوداجتماعی شهروندان تهرانی بر توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: منطقه 2 شهر تهران)، نتیجه می گیرند خوداجتماعی با توسعه پایدار شهری رابطه معناداری داشته است. همچنین دو بعد خوداجتماعی یعنی شایستگی اجتماعی و مسئولیت اجتماعی نیز تاثیر معناداری بر توسعه پایدار شهری داشته­اند. درویشی و همکاران (1399) در مطالعه ای، تحلیلی بر توسعه پایدار شهری با تکیه بر شاخصه­های سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی (نمونه موردی: منطقه ۲ شهر تهران)،به این نتیجه رسیدند سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی بر توسعه پایدار شهری تاثیر دارد (p=0.000). شاخص‌های سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار شهری تأثیر دارد(p=0.000). شاخص‌های اعتماد عمومی بر توسعه پایدار شهری تأثیر دارد(p=0.000) و می­توان نتیجه گرفت که در توسعه پایدار شهری، دو مولفه سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی را مد نظر قرار داد. دیماد و پیوسته­گر (1400) در مطالعه­ای، تبیین اثرات کارآفرینی بر توسعه پایدار شهری با رویکرد مدل­سازی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: شهر یاسوج) به این نتیجه رسیدند معیارهای برآورد شده مدل مذکور در تطبیق با معیارهای پیشنهادی در وضعیت مطلوبی قرار دارند و کارآفرینی با اثر کل ۶۶۲/۰، دارای تاثیر آماری معناداری بر توسعه پایدار شهری بوده است.

توسعه پایداریکی از مفاهیم مهمی است که در نتیجه تغییرات اجتماعی و محیطی، طی چند دهه گذشته، موردتوجه محافل علمی و بین­المللی قرار گرفته است (امیربیکی­لنگرودی و همکاران، 1399: 1). بنابراین، توسـعه پایـداریکی از ضروریات سـرزمینی به شـمار می­آید (فتاحی­میلاسی و اسماعیلی، 1399: 4). با بروز انقلاب صنعتي و دگرگوني­هاي عميق در اركان سازمان اجتماعي- اقتصادي جوامع مسائل و مشكلات بي­سابقه و نوظهوري در شهرها به وجود آمد كه به طور عمده ناشي از پيشي گرفتن رشد صنعت و تكنولوژي بر فرهنگ برنامه­ريزي و شهرسازي متناسب با شرايط جديدبوده است. در اين زمان و همچنين، پس از قرن بيستم رويكردهاي متعدد شهري و طرح­ها والگوهاي مختلفي براي ساماندهي فضايي شهرها ارائه مي­شود. يكي ازديدگاه­هايي كه در اين مقوله مطرح مي­شود "نظريه توسعه پايدار شهري" است كه از زمان برگزاري كنفرانس سران در سال 1992 به اين طرف، به عنوان يكي از مهمترين پارادايم­هاي توسعه براي اواخر قرن بيستم مطرح شده است (ملکی و دامن­باغ، 1392: 30). توسعه پایدار فرآیندی است برای بدست آوردن پایداری در هر فعالیتی که نیاز به منابع وجایگزینی سریع و یکپارچه آن وجود دارد. توسعه پایدار در کنار رشد اقتصادی و توسعه بشری دریک جامعه یایک اقتصاد توسعه­یافته، سعی در تحصیل توسعه مستمر، ورای توسعه اقتصادی دارد (Hummels et al, 2021). واژه «توسعه پایدار» را برای اولین بار«برانت لند³» به طور رسمی در سال 1987میلادی در گزارش «آینده مشترک ما» مطرح کرد (حیدری و همکاران، 1398: 140). بر اساس جامع­ترین تعریف، توسعه پایدار توسعه­ای است که نیازهای زمان حال را بدون­آنکه ازتوانایی نسل­های آینده برای ارضای نیازهایشان بکاهد،برطرف سازد (Siwar et al, 2009: 310). سازمان همکاری­های اقتصادی و توسعه (⁴OECD) توسعه پایدار را این­گونه تعریف کرده است: حداکثرسازی میزان رفاه برای نسل حاضر بدون این­که به کاهش رفاه نسل­های آتی منجر شود (سالمی و همکاران، 1390: 56). توسعه پایدار سعی دارد به پنج نیاز اساسی زیر پاسخ گوید: تلفیق حفاظت وتوسعه، تأمین نیازهای اولیه زیستی انسان، دستیابی به عدالت اجتماعی، خودمختاری و تنوع فرهنگی و حفاظت از یگانگی اکولوژیکی(Bali Swain et al, 2020).توسعه پایدار این قابلیت را داشته است که در راستای حل مشکلات شهری برآید؛ و با به عبارتی، توسعه پایدار قادر به مقابله با موضوعات عصر حاضر را داشته است (زیاری و همقدم، 1400: 142). امروزه، اصطلاح توسعه پايدار به طور گسترده به عنوان موضوع موردبحث کنفرانس­ها، موسسات تحقیقاتی ونهادهای بین­المللی وبه خصوص برنامه­ريزان رشد و توسعه اقتصادی کشورها درآمده است. اهمیت اين مسأله تا جايی است که توسعه و توسعه پايدار شهری طی دهه­های اخیر به تدريج به پارادايم نوين و مسلطی در ادبیات نظری وعلمی رايج در باب توسعه و برنامه­ريزی تبديل شده است. اين پارادايم اگرچه ناظربه برداشت­هاو تفسیرهای گوناگون است، اما درمجموع، بر «پايداری» و استمرار توسعه برای همگان و نسل­های آينده طی زمان و بر همه­جانبه نگری ابعاد پیچیده اقتصادی، اجتماعی و زيست­محیطی فرآيند توسعه در سطح يك کشور يا شهرتأکید دارد (ایدر و حکیمی­نیا، 1398: 92).

 

 

روش تحقیق

نوع تحقيق، کاربردي و روش بررسي آن توصيفي- تحليلي است. جهت گردآوري اطلاعات و داده­ها ازروش­هاي اسنادي و ميداني استفاده شده است.محدوده موردمطالعه شهر کرمانشاه بوده و جامعه آماری پژوهش شامل946651نفر از شهروندان شهر کرمانشاه استکه 356 نفر تعداد حجم نمونه انتخاب شده بافرمول کوکران بــرآورد شد که با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی ساده توزیع شد. ابزار جمع­آوری داده­ها، پرسشنامه است. ابزار تجزیه و تحلیل داده­ها نرم­افزار SPSS و Amos است و از آزمون های تی تک نمونه ای و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. .یکی از روش­های محاسبه پایایی، استفاده از فرمول ضریب آلفای کرونباخ است. این روش برای محاسبه پایایی (سازگاری) درونی ابزارهای اندازه­گیری از جمله پرسشنامه­ها یا آزمون­ها استفاده می­شود که در این پژوهش این ضریب بالای 7/. به دست آمده است (جدول 1).

جدول 1: شاخص­ها و میزان پایایی

شاخص	تعداد گویه	آلفای کرونباخ
اجتماعی	14	762/.
اقتصادی	7	921/.
کالبدی-فضایی	11	822/.
زیست­محیطی	11	715/.
مدیریتی	6	853/.

ماخذ: یافته­های پژوهش، 1401

 

محدوده پژوهش

شــهر کرمانشاه تحت­تأثیر موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن بر ســر راه تاریخی ایــران به بین­النهرین(راه ابریشــم) و نیز اماکن مذهبی عراق و به مثابه مرکز منطقه­ای وسیع، از اهیمت ویژه­ای برخوردار بوده است (ایراندوست، 1395: 86). کرمانشاه نهمین شهر پرجمعیت، و یکـی از کلانشهرهای ایران و مرکز استان کرمانشاه در ایران است، که دارای جمعیتی بالغبر 946651 نفر در سرشماری سـال1395 و مساحت آن 93389956 مترمربع است (مهدنژاد، 1399: 105) (شکل شماره 1).

 

 

شکل 1: موقعیت جغرافیایی شهر کرمانشاه

 

یافته­ها

وضعیت شاخص­های توسعه پایدار در شهر کرمانشاه

نتایج وضعیت ابعاد توسعه پایدار در نمونه موردمطالعه در جداول 2 و 3 بیان شده است. نتایج آزمون در سطح متوسط یا نرمال بیانگر این بود که ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، زیست­محیطی، کالبدی و مدیریتی در شهر کرمانشاه در وضعیت نامطلوب قرار دارد. در این زمینه میزان آماره t برای بعد اجتماعی برابر 73/9- در  سطح معناداری 01/0≥p، برای بعد اقتصادی برابر 51/7- در سطح معناداری 01/0≥p، برای بعد کالبدی برابر 52/9- با سطح معناداری 01/0≥p، در بعد زیست­محیطی برابر 87/9- در سطح معناداری 01/0≥p و برای بعد مدیریتی برابر 97/9- در سطح معناداری 01/0≥p به دست آمد. با توجه به این مورد که هرچه میزان آماره تی بیشتر باشد بیانگر تفاوت میانگین بعد مذکور با سطح آزمون می­باشد، بنابراین وضعیت بعد مدیریتی را در مناطق 8 گانه شهر کرمانشاه نامطلوب­تر ارزیابی کرد. بر این اساس تأکید بر ساختار مدیریتی در شهر کرمانشاه و توجه به آن در ابعاد توسعه پایدار شهری ضروری­تر از سایر بخش­های پایداری است.

جدول 2: آماره­های توصیفی آزمون T تک نمونه­ای در خصوص وضعیت شاخص­های توسعه پایدار

ردیف	بعد	میانگین	انحراف معیار	خطای انحراف معیار
1	اجتماعی	53/2	89/0	04/0
2	اقتصادی	59/2	01/1	05/0
3	کالبدی – فضایی	54/2	9/0	04/0
4	زیست محیطی	56/2	84/0	04/0
5	مدیریتی	51/2	92/0	05/0

ماخذ: یافته های پژوهش، 1401

جدول 3: ارزیابی وضعیت شاخص­های پژوهش بر اساس آزمون T

ردیف	بعد	3= سطح آزمون						وضعیت
		اختلاف میانگین		آماره t	-p سطح معناداری	فاصله اطمینان 95%
						کران پایین	کران بالا
1	اجتماعی		46/0-	73/9-	000/0	55/0-	36/0-	نامطلوب
2	اقتصادی		4/0-	51/7-	000/0	51/0-	29/0-	نامطلوب
3	کالبدی – فضایی		45/0-	51/9-	000/0	55/0-	36/0-	نامطلوب
4	زیست محیطی		44/0-	87/9-	000/0	52/0-	35/0-	نامطلوب
5	مدیریتی		49/0-	97/9-	000/0	58/0-	39/0-	نامطلوب

ماخذ: یافته های پژوهش، 1401

در این مبحث به بررسی عوامل بازدارنده و شتاب دهنده بر توسعه پایدار شهر کرمانشاه با استفاده از مدل معادلات ساختاری در نرم­افزار AMOSپرداخته شده است. برای بررسی اثرات ابعاد و متغیرهای پژوهش از ساختار عاملی (تحلیل مسیر) به روش حداکثر درست نمایی استفاده شد.از پیش­فرض­های معادلات ساختاری نرمال بودن مؤلفه­های پژوهش براساس چولگی و کشیدگی و وجود همبستگی و ارتباط متغیرها می­باشد. با توجه به اینکه شرط نرمال بودن در مباحث پیشین مورد ارزیابی قرار گرفت در این مبحث به بررسی ارتباط و همبستگی بین مؤلفه­های پژوهش پرداخته خواهد شد.جدول 4 به بررسی ارتباط و همبستگی بین متغیرهای پژوهش براساس ضریب همبستگی پیرسون پرداخته است. نتایج تجزیه و تحلیل همبستگی پیرسون بیانگر این است که بین متغیرهای پژوهش با یکدیگر رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. میزان ضریب همبستگی دو به دو بین ابعاد تحقیق بیانگر این بود که میزان این رابطه مثبت در سطح اطمینان یا معناداری 01/0≥p معنادار است. بیشترین ارتباط و همبستگی بین ابعاد اقتصادی با کالبدی به میزان 929/0 در سطح معناداری 01/0≥p و کمترین میزان ارتباط بین ابعاد اقتصادی با مدیریتی به میزان 79/0 در سطح معناداری 01/0≥p به دست آمد.

 

جدول 4: بررسی ارتباط و همبستگی ابعاد پژوهش

شاخص	اجتماعی	اقتصادی	کالبدی	زیست­محیطی	مدیریتی
اجتماعی	1
اقتصادی	**897/	1
کالبدی	**841/	**929/	1
زیست­محیطی	**812/	**897/	**915/	1
مدیریتی	**79/	**884/	**877/	**89/	1

**P≤0.01 *P≤0.05 ns<0.05ماخذ: یافته های پژوهش، 1401

 

شکل 2 به تعیین، بررسی و سنجش ابعاد و شاخص­های اثرگذار بر توسعه پایدار در شهر کرمانشاه با استفاده از تحلیل مسیر پرداخته است. براساس نتایج به دست آمده مشخص شد که تمام شاخص­های پژوهش دارای اثر معنادار بر توسعه پایدار در شهر کرمانشاه می­باشند. مهمترین عامل شتاب­دهنده در توسعه پایدار شهری در منطقه مورد مطالعه عامل مدیریتی است، براساس نتایج میزان بارعاملی یا وزن رگرسیونی برای عامل مدیریتی برابر 87/0 در سطح معناداری 000/0 به دست آمد. پس از عامل مدیریتی، عامل کالبدی با وزن رگرسیونی 8/0 بود. میزان بار عاملی یا وزن رگرسیونی عامل زیست محیطی برابر 77/0، عامل اقتصادی برابر 75/0 و عامل اجتماعی برابر با 69/0 به دست آمد. بنابراین می­توان چنین استنباط کرد که شاخص­های مدیریتی مهم­ترین عامل در پیشبرد یا بازدارندگی توسعه پایدار در شهر کرمانشاه بوده است. هم­چنین در کنار این بعد از توسعه پایدار از عوامل دیگر نیز نباید غافل شد که همگی عوامل دارای اثرگذاری معنادار بر توسعه پایدار در شهر کرمانشاه بودند.با توجه به مباحث بیان شده از تجزیه و تحلیل استنباطی و ذکر این مورد که وضعیت شاخص­های توسعه پایدار در شهر کرمانشاه از سطح مناسب پایین­تر به دست آمد و هم­چنین بیشترین میزان اثربخشی شاخص­های مدیریتی در روند توسعه پایدار محدوده مورد مطالعه؛ می­توان چنین استنباط کرد که مواردی از قبیل مدیریت بهینه و کارآمد در زمینه اشتغال­زایی و کارآفرینی، استفاده از نیروی انسانی متخصص و کارآمد و هم­چنین مشارکت و نقش­آفرینی مردم در مدیریت محلی می­تواند بسترهای توسعه پایدار را در شهر کرمانشاه فراهم نموده و با توجه و تأکید بر دیگر ابعاد توسعه پایدار زمینه پایداری همه­جانبه را در شهر کرمانشاه­ فراهم نمود.

 

شکل 2: مدل نهایی پژوهش

نتیجه­گیری

توسعه پایدار، ازجمله رویکردهای نوینی است که به دنبال مسائل و چالش­های ناشی از رشد شهرنشینی، مطـرح گردیـد.توسعه پایدار شهری، دارای ابعاد گسترده­ای است و تکیه بر یک عامل منفرد شکل­دهی به آن اقدامی سنجیده و آگاهانه محسوب نمی­گردد. ازجمله مهمترین شاخص­هایی که در تکوین این پدیده موردتوجه است، می­توان به عوامل اقتصـادی،زیست­محیطی، اجتماعی و کالبدی اشاره کرد. بنابراین، توسعه پایـدار تنهـا مبتنـی بـر سیاسـت زیسـت­محیطی نیسـت و به منظور تحقق آن، ضروری است تا مسائل اقتصادی، اجتماعی و کالبدی نیز حل شود. درنتیجه، با توجه به بحث توسعه پایدار شهری، مطالعه و بررسی مؤلفه­ها و ساختارهای گوناگون ضرورت می­یابد. زیرا، نه تنها کیفیت ابعاد فیزیکی، کالبدی و زیست­محیطی شهر مـدنظراست، بلکه بر ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره نیـز تأکیـد دارد. نتایج آزمون در سطح متوسط یا نرمال بیانگر این بود که ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، زیست­محیطی، کالبدی و مدیریتی در شهر کرمانشاه در وضعیت نامطلوب قرار دارد. بنابراین، وضعیت بعد مدیریتی را در مناطق 8 گانه شهر کرمانشاه نامطلوب­تر ارزیابی کرد. بر این اساس تأکید بر ساختار مدیریتی در شهر کرمانشاه و توجه به آن در ابعاد توسعه پایدار شهری ضروری­تر از سایر بخش­های پایداری است.همچنین، در این مبحث به بررسی عوامل بازدارنده و شتاب دهنده بر توسعه پایدار شهر کرمانشاه با استفاده از مدل معادلات ساختاری در نرم­افزار AMOSپرداخته شده است. برای بررسی اثرات ابعاد و متغیرهای پژوهش از ساختار عاملی (تحلیل مسیر) به روش حداکثر درست­نمایی استفاده شد. براساس نتایج به دست آمده مشخص شد که تمام شاخص­های پژوهش دارای اثر معنادار بر توسعه پایدار در شهر کرمانشاه می­باشند. مهمترین عامل شتاب­دهنده در توسعه پایدار شهری در منطقه مورد مطالعه عامل مدیریتی است، براساس نتایج میزان بارعاملی یا وزن رگرسیونی برای عامل مدیریتی برابر 87/0 در سطح معناداری 000/0 به دست آمد. پس از عامل مدیریتی، عامل کالبدی با وزن رگرسیونی 8/0 بود. میزان بار عاملی یا وزن رگرسیونی عامل زیست محیطی برابر 77/0، عامل اقتصادی برابر 75/0 و عامل اجتماعی برابر با 69/0 به دست آمد. با توجه به مباحث بیان شده از تجزیه و تحلیل استنباطی و ذکر این مورد که وضعیت شاخص­های توسعه پایدار در شهر کرمانشاه از سطح مناسب پایین­تر به دست آمد و هم­چنین بیشترین میزان اثربخشی شاخص­های مدیریتی در روند توسعه پایدار محدوده مورد مطالعه؛ می­توان چنین استنباط کرد که مواردی از قبیل مدیریت بهینه و کارآمد در زمینه اشتغال­زایی و کارآفرینی، استفاده از نیروی انسانی متخصص و کارآمد و هم­چنین مشارکت و نقش­آفرینی مردم در مدیریت محلی می­تواند بسترهای توسعه پایدار را در شهر کرمانشاه فراهم نموده و با توجه و تأکید بر دیگر ابعاد توسعه پایدار زمینه پایداری همه­جانبه را در شهر کرمانشاه­ فراهم نمود.

 

 

 

 

 

منابع:

1.       امیربیکی لنگرودی, حبیب, کردستانی, غلامرضا, رضایی, فرزین. (1399). الگوییکپارچه حسابداری مدیریت توسعه پایدار. حسابداری مدیریت, 13(44), 1-21.

2.       ایدر, نبی­الله, حکیمی­نیا, بهزاد. (1398). بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر روند توسعه پایدار شهری در شهر اهواز. مطالعات توسعه اجتماعی ایران, 11(شماره 3 (پیاپی 43)), 89-105.

3.       ایراندوست, کیومرث, سلیمانی, حبیب. (1398). تحلیل نابرابری فضایی شاخص‌های آموزشی در استان‌های ایران و شناسایی عوامل کلیدی مرتبط با آن با رویکرد توسعه پایدار. دو فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی آموزشی, 8(16), 56-81.

4.       آرایش, منصور, شیخی, محمدتقی. (1399). بررسی رابطه آموزش شهروندی و توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل). مطالعات جامعه­شناختی شهری, 10(34), 33-60.

5.       بزرگی, محمدرضا, امام­جمعه, فرهاد, ساعی ارسی, ایرج. (1399). تبیین نقش خوداجتماعی شهروندان تهرانی بر توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: منطقه 2 شهر تهران). مطالعات جامعه شناختی شهری, 10(36), 103-132.

6.       بیکی, پریسا. (1400). ساختارهای مؤثر بر توسعه پایدار شهر مرزی آستارا مبتنی بر رویکرد جغرافیای رادیکال. پژوهش­نامه مطالعات مرزی, 9(2), 17-33.

7.       حیدری, احسان, آذین, احمد, چیت­ساز, محمدعلی. (1398). بررسی جامعه‌شناختی عوامل بازدارنده‌ی فرهنگی مؤثر بر عدم­توسعه‌ی پایدار شهری در کلانشهر اهواز. مطالعات جامعه شناختی شهری, 9(33), 139-164.

8.       درستی, امیرعلی, ادیبی, مهدی, ادهمی, عبدالرضا. (1397). عوامل شتاب‌دهنده و بازدارنده فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی توسعه‌ پایدار شهری در اصفهان. علوم اجتماعی, 12(41), 87-116.

9.       درویشی, محمدرسول, قائدی, محمدرضا, کشیشیان سیرکی, گارینه, توحیدفام, محمد. (1399). تحلیلی بر توسعه پایدار شهری با تکیه بر شاخصه های سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی (نمونه موردی: منطقه ۲ شهر تهران). فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری, 11(40), 201-216.

10.       دیمیاد, زهره, پیوسته گر, یعقوب. (1400). تبیین اثرات کارآفرینی بر توسعه پایدار شهری با رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: شهر یاسوج). فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری, 12(44), 39-54.

11.       زیاری, کرامت­الله, همقدم, نوشا. (1400). واکاوی سطح پایداری در تئوری توسعه و برنامه‌ریزی محلات (موردمطالعه: محلات منطقه سه شهر گرگان). نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی, 25(76), 141-158.

12.       سالمی, مریم, همزه­ای, محمدرضا, میرک­زاده, علی اصغر. (1390). سنجش پایداری اجتماعی زنان روستایی شهرستان سنقر. مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان, 9(1), 55-76.

13.       صفرعلی­زاده، اسماعیل، اکبری مجید، بوستان احمدی وحید، موسوی سید چمران (1401). بررسی شاخص‌های سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با توسعه پایدار شهری. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۲۲ (۶۶) :۱۲۳-۱۰۵.

14.       ظهیری, مناحی, زاینده رودی, محسن, جلایی, سید عبدالمجید. (1400). بررسی تأثیر ابعاد حکمرانی خوب بر شاخص توسعه پایدار ایران. پژوهشنامه اقتصاد کلان، 15 (30)، 231-210.

15.       فتاحی­میلاسی, علی, اسماعیلی, رضا. (1399). بررسی بازدارنده های آموزشی توسعه پایدار کشاورزی شهرستان لردگان. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی, 12(53), 3-32.

16.       محمدی­ده­چشمه، پژمان (1400). بررسی نقش استراتژی‌های توسعه پایدار شهری در مناطق کوهستانی (مورد مطالعه: شهرکرد). مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی. ۲ (۷) :۱۲۱-۱۰۷.

17.       ملکی, سعید, دامن باغ, صفیه. (1392). ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار شهری با تأکید بر شاخص‌های اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری (مطالعه موردی: مناطق هشت‌گانه شهراهواز). مطالعات ساختار و کارکرد شهری, 1(3), 29-54.

18.       مهدنژاد, حافظ. (1399). تعیین پهنه‌های جغرافیایی قاچاق مواد مخدر کلان‌شهر مرزی کرمانشاه. پژوهش نامه مطالعات مرزی, 8(4), 99-126.

19.       موزرمی, سارا, سرور, رحیم, شریعت­پناهی, مجید ولی. (1399). ارزیابی توسعۀ پایدار شهری با تأکید بر شاخص‌های توسعۀ میان‌افزای شهری (مطالعۀ موردی: مناطق هشت‌گانۀ شهر اهواز). پژوهشهای جغرافیای انسانی, 52(4), 1319-1337.

20.       میرزاییان, محترم, رحمانی, بیژن. (1398). ترویج فرهنگ توسعه پایدار شهری با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در نواحی شهری غرب استان کرمانشاه. آمایش محیط, 12(45), 167-182.

 

21.       Alberg, P., Duic, N., Noorollahi, Y., Mikulcic, S., Kalogirou,S. (2020) Sustainable development using renewable energy technology, Volume 146, Pages 2430-2437.

22.       Bali Swain, R., Ranganathan, SH. (2021) Modeling interlinkages between sustainable development goals using network analysis, Volume 138, 105136.

23.       Hummels, H., Argyrou,A.(2021) Planetary demands: Redefining sustainable development and sustainable entrepreneurship, Volume 278, 123804.

24.       Kummitha, R.K.R. (2019) Smart cities and entrepreneurship: An agenda for future research, Technological Forecasting & Social Change, 149, pp. 1-10.

25.       Omri, A., & Mabrouk, N. B. (2020). Good Governance for Sustainable Development Goals: Getting Ahead of The Pack or Falling Behind? Environmental Impact Assessment Review, 83, 106388.

26.       Ramzy, O., El Bedawy, R., Anwar, M., &Eldahan, O. H. (2019). Sustainable Development & Good Governance. European Journal of Sustainable Development, 8(2), 125-125.

27.       Siwar, C. Mahmudul Alam, M. Wahid Murad, M. & Al-Amin, A.G. (2009) A Review of the Linkages between Climate Change, Agricultural Sustainability and Poverty in Malaysia, International Review of Business Research Papers, Vol. 5 No. 6, pp. 309- 321.

 

 

 

 

 

 

 

 

Evaluation of sustainable urban development based on structural equation model

Case study: Kermanshah city

 

 

Abstract

The city of Kermanshah, due to the large increase in population and unbalanced expansion, has many issues and problems related to sustainable urban development. With the increase in population growth rate in recent decades, the city has witnessed unequal urban spaces, so that the areas of the city show an inequality trend in terms of development indicators. The purpose of this paper is to evaluate sustainable development based on structural equation model in Kermanshah. The type of research is applied and the method of its study is descriptive-analytical. Documentary and field methods have been used to collect information and data. The study area is Kermanshah and the statistical population of the study includes 946,651 citizens of Kermanshah, of which 356 were the sample size selected by Cochran's formula, which was distributed using a simple random sampling method. The data collection tool is a questionnaire. Data analysis tools are SPSS and Amos software. The results of one-sample t-test, at a moderate or normal level, indicated that the social, economic, physical, environmental, physical and managerial dimensions in Kermanshah are in an unfavorable situation. Therefore, the situation of the management dimension in the eight districts of Kermanshah was more unfavorable. Also, in this article, the deterrent and accelerating factors on the sustainable development of Kermanshah city have been studied using the structural equation model in AMOS software. Based on the results, it was found that all research indicators have a significant effect on sustainable development in Kermanshah. The most important accelerating factor in sustainable urban development in the study area is the managerial factor. Based on the results, the factor load or regression weight for the managerial factor was 0.87 at a significance level of 0.000. After the management factor, the physical factor with regression weight was 0.8. The factor load or regression weight of the environmental factor was 0.77, the economic factor was 0.75 and the social factor was 0.69.

Keywords: Sustainable Development, Structural Equation Model, Kermanshah.

12

 

---

[1] -Ramzy et al

[2] -Omri& Mabrouk

[3] -Brandt Land

[4] -Organization for Economic Cooperation and Development

---