Examining the relevance of ignorance to the Shari'a ruling in criminal liability
Subject Areas : Islamic lowseyed mohammad sadri 1 , Abedin Momeni 2 , Mohammad Mehdi Karimi Salimi 3
1 - Associate Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Payam Noor University, Tehran, Iran.
2 - Professor of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 - Specialized Doctorate in Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, South Tehran, Payam Noor University, Tehran, Iran.
Keywords: Criminal Liability, ignorance, Islamic Penal Code,
Abstract :
Ignorance is one of the less frequent but very important concepts in Iranian criminal law. The legislator did not provide a precise definition of ignorance, and in Article 155 of the Islamic Penal Code, the meaning of ignorance is used in an indefinite manner, as it considered ignorance of the ruling as a legitimate excuse. In Article 217, one of the conditions for the implementation of the limit is the awareness of the criminal about the sanctity of his behavior. Therefore, the meaning of ignorance should be obtained in jurisprudence, because the fundamental concepts of Iranian Islamic law originate from jurisprudence and the principles of Twelver Imam Shia jurisprudence. By examining the history of the debate from ignorance to judgment in the two sciences of jurisprudence and jurisprudence, this research seeks to find an answer to the definition of ignorance in the Islamic penal law of Iran, especially Article 155 of the Islamic Penal Code on the issue of ignorance to judgment from a Sharia point of view. The summary of the research is that according to Sharia, if the ignorant person is incapable or the guilty party is not complicit, his ignorance is considered as an excuse in Sharia and is punishable. Otherwise, his claim of ignorance will not be accepted.
ابنادریس حلی، محمد. (1410ق). السرائر الحاوی (چاپ دوم). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابنبابویه، محمد بن علی. (1362). الخصال. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابنبابویه، محمد بن علی. (1413ق). من لا یحضره الفقیه (چاپ دوم). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابنمنظور. (1414ق). لسان العرب فی اللغة. بیروت: دارالفکر للطباعة.
اخوت، محمدعلی. (1385). تفصیل مسائل حقوق جزای عمومی (سلسله مقالات). تهران: نشر بهرامی.
استرآبادی، محمدامین. (1426ق). الفوائد المدنیه (چاپ دوم). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
انصاری، مرتضى بن محمدامین. (1428ق). فرائد الاصول (چاپ نهم). قم: مجمع الفکر الاسلامی.
نصاری، مهدی. (1393). بررسی جایگاه فقهی و حقوقی جهل به حکم در رابطه با مسئولیت کیفری با رویکردی به قانون مجازات اسلامی مصوب 1392. پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چهارمحال و بختیاری.
ایروانی، علی. (1406ق). حاشیۀ المکاسب. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
پوراللهیار، حسن. (1385). بررسی مسئولیت جاهل به قانون در حقوق ایران، فصلنامه فلسفه و کلام علامه، بهار، دورۀ 1، شمارۀ 9، 54-31.
تونی، ملاعبدالله. (1415ق). الوافیه. قم: مجمع فکر اسلامی.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1363). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
حرعاملی، محمدحسن. (1409ق). وسائل الشیعه. قم: موسسه آل البیت.
حرعاملی، محمدحسن. (1412ق). هدایه الامّة الی احکام الائمه. مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه.
حکیم، سیدمحمدتقی. (1979م). الاصول العامه للفقه المقارن. قم: موسسه آل البیت.
خویی، ابوالقاسم. (1422ق). موسوعۀ امام خویی (بخش مبانی تکمله المنهاج). قم: موسسه احیاء آثار امام خویی.
درویشپور، وفا. (1386). جهل و خطاء در حدیث رفع و آثار آنها در حقوق کیفری از منظر فقه امامیه. پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی بابل، شماره 8، 288-265.
ذهنی تهرانی، محمدجواد. (1380). تحریر الفصول شرح فارسی کفایه الاصول. قم: موسسه امام منتظر(عج).
روحانی، صادق. (1412ق). فقه الصادق علیه السلام. قم: دار الکتاب.
روحانی، محمد حسینی. (1413ق). منتقی الاصول. تقریرات عبدالصاحب حکیم. قم: دفتر آیتالله سید محمد حسینی روحانی.
سبحانی، جعفر. (1424ق). ارشاد العقول الی مباحث الاصول. تقریر محمدحسین حاج عاملی. قم: موسسه امام صادق علیه السلام.
سجادی نژاد، احمد. (1388). جهل به حکم و رافعیت آن نسبت به حکم کیفری. آموزههای فقهی (دانشگاه علوم اسلامی رضوی). زمستان، شمارۀ 3، 118-97.
شهید ثانی، زینالدین بن علی. (1412ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. همراه با حاشیۀ سلطانالعلما. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
شیخ بهایی، محمد بن حسین بن عبدالصمد. (1381). زبده الاصول. قم: بینا.
صدر، محمدباقر. (1408ق). دروس فی علم الاصول. قم: اسماعیلیان.
صدر، محمدباقر. (1395). دروس فی علم الاصول. ترجمه محسن غرویان، قم: دارالفکر.
طوسی، محمد بن حسن. (1400ق) .النهایه (چاپ دوم). بیروت: دارالکتب العربی.
طوسی، محمد بن حسن. (1414ق). الامالی. قم: دارالثقافه.
علامه حلی، یوسف بن جمالالدین. (1410ق). ارشاد الاذهان الی احکام الایمان. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
علامه حلی، یوسف بن جمالالدین. (1420ق). تحریر الاحکام. قم: موسسه امام صادق علیه السلام.
علامه حلی، یوسف بن جمالالدین. (1380). تهذیب الاصول فی علمی الاصول و الفروع. لندن: موسسه امام علی علیه السلام.
علم الهدی، سید مرتضی علی بن حسین. (1405ق). رسائل الشریف مرتضی. قم: دارالقرآن الکریم.
فاضل تونی، محمد بن حسن اصفهانی. (1416ق). کشف اللثام عن قواعد الاحکام. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
قدسی، ابراهیم. (1381). قلمرو تأثیر جهل بر مسئولیت کیفری. پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، بابلسر.
کاتوزیان، ناصر. (1377). اهمیت ذاتی قانونی و فنون قانونگذاری. نشریۀ داخلی کانون وکلای مرکز، تیر، شمارۀ 24، 15-8.
کاظمی شبر، سید عبدالله حسین. (1404ق). الأصول الأصلیه و القواعد الشرعیه. قم: کتابفروشی مفید.
کرکی، حسین بن شهابالدین. (1396ق). هدایة الأبرار إلى طریق الأئمة الأطهار(ع). تصحیح رئوف جمالالدین. نجف: حی المعلمین.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (چاپ چهارم). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
گرجی، ابوالقاسم. (1372). مقالات حقوقی. تهران، دانشگاه تهران.
مازندرانی، محمدصالح بن احمد. (1382ق). شرح الکافی. تصحیح ابوالحسن شعرانی. تهران: المکتبه الاسلامیه.
مجلسی، محمدتقی. (1400ق). یک دورۀ کامل فقه فارسی. تهران: موسسه فراهانی.
محقق اردبیلی، احمد بن محمد. (بیتا). مجمع الفائدة و البرهان. قم: موسسه نشر اسلامی.
محقق حلی، جعفر بن حسن. (1408ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (چاپ دوم). تصحیح عبد الحسین محمد على بقال. قم: موسسه اسماعیلیان.
محقق داماد، سید مصطفی. (1406ق). قواعد فقهی. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
موسوی بجنوردی، حسن. (1410ق). القواعد الفقهیه. قم: موسسه اسماعیلیان.
موسوی بجنوردی، محمد. (1387). قواعد فقهیه (چاپ دوم). تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
موسوی خمینی، روحالله. (1373). انوار الهدایه فی شرح الکفایه. قم: مرکز نشر آثار امام خمینی (ره).
موسوی خمینی، روحالله. (1425ق). تحریر الوسیله (چاپ بیست و یکم). ترجمۀ علی اسلامی. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد. (1430ق). القوانین المحکمه فی اصول الفقه. قم: احیاء الکتب الاسلامیه.
نایینی، محمدحسین. (1376). فوائد الاُصول. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نجفی، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام (چاپ هفتم). بیروت: داراحیاء التراث العربی.
_||_