Investigation the impact of technology applications and information needs on supply chain management with the mediating role of blockchain technology in tourism (case study: tourist places in Tehran province)

Subject Areas :

MARZIEH MEHRABI ¹ , Hossein Shirazi ² , Abolfazl Ardeshir Tajzadeh Namin ³ , Hossein Jannatifar ⁴

1 - PhD student, Department of Marketing Management, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran
2 - Assistant Professor, Department of Technology Management, Qom Branch, Qom Azad University, Qom, Iran
3 - Associate Professor, Department of Management, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
4 - Assistant Professor, Department of Industrial Management, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran

Received: 2023-09-02 Accepted : 2023-11-02 Published : 2023-11-22

Keywords: Technology, Tourism, Blockchain,

Abstract :

The purpose of this research is to "investigate the impact of technology applications and information needs on supply chain management with the mediating role of blockchain technology in tourism (case study: tourist places in Tehran province)". In this regard, while reviewing concepts such as tourism and blockchain technology, the mediating role of blockchain technology in tourism has been investigated using the structural equation modeling method. The studied community includes tourists of tourist places in Tehran province. Due to the unlimited statistical population, the sample size was determined to be 384 people using the Morgan Karjesi table. In order to collect data in this research, a questionnaire has been used, whose validity has been confirmed in the form of content validity by experts, construct and structure validity by confirmatory factor analysis in smart pls software, and its reliability by using Cronbach's alpha coefficient in spss software. In order to analyze the data, Kolmogorov-Smirnov tests were used to test normality, and confirmatory factor analysis and structural equation modeling were used to check the hypotheses in smart pls software. The results showed that the applications of technology and information needs and related components have a significant impact on blockchain technology in tourism, and thus it improves supply chain management.

Full-Text:



مجله مدیریت توسعه و تحول 54 (1402) 129- 115

بررسی تاثیرکاربردهای تکنولوژی و نیازهای اطلاعاتی در گردشگری

مرضیه محرابی1، حسین شیرازی2،*، ابوالفضل اردشیرتاج‌زاده نمین3، حسین جنتی فر4

1دانشجوی دکتری، گروه مدیریت بازاریابی،.واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

2استادیار،گروه مدیریت تکنولوژی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران (عهده‌دار مکاتبات)

3دانشیار،گروه مدیریت، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

4استادیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

تاریخ دریافت: شهریور 1402، اصلاحيه: آبان 1402، پذیرش: آذر 1402

 

چکیده:

هدف از اين پژوهش" بررسی تاثیر کاربردهای تکنولوژی و نیازهای اطلاعاتی بر مدیریت زنجیره تامین با نقش میانجی فناوری بلاکچین در گردشگری (مطالعه موردی: اماکن گردشگری استان تهران)" مي‌باشد. جامعه مورد مطالعه شامل گردشگران اماکن گردشگری استان تهران مي‌باشد. حجم نمونه به علت نامحدود بودن جامعه آماري با استفاده از جدول مورگان کرجسي، 384 نفر تعيين ‌گرديد. جهت جمع‌آوري داده‌ها در اين پژوهش، از پرسشنامه استفاده شده است كه روايي آن به صورت روايي محتوا توسط خبرگان و روايي سازه و ساختار توسط تحليل عاملي تأييدي در نرم‌افزار Smart Pls و پايايي آن با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ در نرم‌افزار Spss تأييد شده است. به منظور تجزيه و تحليل داده‌ها از آزمون‌هاي كلموگروف - اسميرنوف، جهت تست نرمال و از آزمون تحليل عاملي تأييدي و مدل‌يابي معادلات ساختاري جهت بررسی فرضیه‌ها در نرم‌افزار Smart Pls استفاده شد. نتايج نشان داد كه کاربردهای تکنولوژی و نیازهای اطلاعاتی و مولفه‌های مربوطه بر فناوری بلاکچین در گردشگری تأثير معناداري داشته و به این واسطه سبب ارتقا مدیریت زنجیره تامین می‌گردد.

 

واژه‌های اصلی: گردشگری، تکنولوژی، بلاکچین

 

 

1-        مقدمه

فناوری بلاک‌چین، که با معرفی رمزارز بیت‌کوین در سال 2008 به اوج شکوفایی خود رسید، امروزه نوعی فناوری دگرگون‌کننده در فضای کسب‌و کار به‌شمار می‌رود. با استفاده از شبکه‌های بلاک‌چین می‌توان پایگاه‌های داده و دفاتر کل متمرکز را با دفاتر کل و پایگاه‌های داده امن و توزیع شده میان اعضای شبکه، که به عنوان صحه‌گذار شناخته می‌شوند، جایگزین نمود[3]. ویژگی های منحصربه فرد محصولات سفر و گردشگری، ازجمله مشارکت بالای گردشگران و مسافران در شکل‌گیری محصولات، تجربه محوربودن کالاهای گردشگری، ناملموس بودن و خطرپذیری بالای خرید، آن را به صنعتی تبدیل می‌کند که اطلاعات در آن اهمیت به‌سزایی دارد. بنابراین گردشگران بالقوه، چون از اهمیت اطلاعات سفر آگاه هستند، از منابع اطلاعاتی گوناگونی بهره می‌گیرند. درگذشته عمده مردم اطلاعات سفر را از آشنایان، دفاتر خدمات مسافرتی یا کتاب های سفر به دست می‌آوردند. با گسترش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، به ویژه اینترنت، مسافران امروزی این مهم را دریافته‌اند که اطلاعات سفر را در وبگاه ها جست وجو کنند. برخلاف گردشگران گروهی قدیمی، گردشگران انفرادی بر مبنای نظر دیگران تصمیم می‌گیرند و بسیاری از اطلاعات ضروری برای سفر را از آنان دریافت می‌کنند. در این میان، رسانه‌های اجتماعی مانند فیس بوک و توییتر و وبلاگ‌های گوناگون به منابع اطلاعاتی شناخته شده و محبوبی در میان مردم و مسافران تبدیل شده‌اند و مردم علاوه بر آن که اطلاعات مورد نیاز خود را از آن‌ها به دست می‌آورند، در زمینه موضوعات گوناگون مرتبط با سفر روابط اجتماعی ایجاد می‌کنند[15]. گردشگری به وسیله فناوری اطلاعات در سه مرحله توسعه یافته است. دهه آخر قرن بیستم، دهه اول قرن بیست‌ویکم و پس از سال 2010 تاکنون. بهره گیری از اینترنت به منزله ابزار ارتباطی با بازار در مرحله اول به تغییر مدل کسب وکار بسیاری از سازمان‌های گردشگری با تمرکز بر خلق شکل‌های نوین ارزش در زنجیره تأمین گردشگری در مرحله دوم تغییر یافت. سپس در مرحله سوم سامانه‌های اجتماعی جدید مبتنی بر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی توسعه و تکامل یافتند که بر هم آفرینی تجربه گردشگری با مشارکت عرضه و تقاضا و سهیم حقیقت، در مرحله سوم، سفر و گردشگری با تأثیر فناوری اطلاعاتی 

[e-mail]

دگرگونی اساسی یافته است. بنابراین، اجماع شدن گردشگران در مقصدهای گردشگری و ارائه خدمات بسیار شخصی شده به آنان را از طریق این فناوری‌ها به همراه داشت. در روزافزونی در بین پژوهشگران وجود دارد که جهان درحال ورود به دوران گردشگری هوشمند است[38].

تحقیقات نشان می‌دهد عدم توانمندسازی بخش خصوصی در صنعت گردشگری، همچنین عدم وجود نگاه تخصصی در اداره آن و بی توجهی به استانداردهای جهانی صنعت گردشگری و از طرفی دیگر کمبود نیروی انسانی متخصص در زمینه استفاده از تکنولوژی‌ها و عدم نظارت کافی بر بخش خصوصی مسائلی است که در صنعت گردشگری کشور چالش ایجاد می‌کند. در سطح ملی، جدی نگرفتن صنعت گردشگری در داخل کشورمان، فقدان فرهنگ مورد نیاز در این عرصه در استفاده از تکنولوژی، عدم هماهنگی سازمان‌های مربوطه در صنعت گردشگری، کمبود زیرساخت های مورد نیاز صنعت در زمینه استفاده از تکنولوژی، خلا قوانین جامع گردشگری، همچنین وجود محدودیت‌های زیاد برای گردشگران خارجی و از طرفی دیگر ضعف نظام آموزشی و پژوهشی گردشگری، نبود نگاه اقتصادی به گردشگری و زیاد بودن هزینه گردشگری در کشور از جمله مسائل عمده قلمداد می‌شود. در نهایت ترسیم تصویر نامناسب از کشورمان در سطح بین‌المللی، نبود بازاریابی بین المللی و الکترونیکی صنعت گردشگری و ضعف ارتباطات بین‌المللی کشور از مسایل و دغدغه‌های صنعت گردشگری در بحث استفاده از فناوری‌ها می‌باشد.

2-        پیشینه تحقیق

2-1 - صنعت گردشگری الکترونیکی

صنعت گردشگری با تأثیر مثبت در افزایش درآمدها، فرصت‌های شغلی، تعادل تجارت خارجی و همچنین تأثیرات فرهنگی که منجر به توسعه آن در جوامع می‌شود، در کشورهای مختلف و مناطق مختلف جهان به موقعیت برجسته‌ای دست یافته است (رفیعی دارانی و اصغری¹، 2018). گردشگری به عنوان "یک پدیده اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی که منجر به جابجایی مردم به کشورها یا مکان‌هایی خارج از محیط معمول آنها برای اهداف شخصی یا تجاری / شغلی می‌شود" معرفی شده است. اینترنت از دهه 1990، نقش بسیاری در صنعت گردشگری اعمال کرده و سبب ایجاد سیستم‌های جدید رزرو و همچنین شکل‌های جدیدی از تعامل با مشتریان احتمالی و موجود شده است[33]. امروزه محصولات گردشگری غالباً شامل انتقال پول از مرزهای کشور و بین شرکایی هستند که قبلاً رابطه تجاری نداشته‌اند. بنابراین مقدار مشخصی از اعتماد لازم است و برای کاهش خطر عدم تحقق قراردادها، اغلب از واسطه‌ها استفاده می‌شود. با این حال، در این موارد، به خود واسطه‌ها نیز باید اعتماد شود و بدیهی است که آنها درصدی از کمیسیون را دریافت می‌کنند[27]. بیشترین تأثیر بلاکچین در صنعت گردشگری افزایش سطح عدم مداخله در رسانه‌ها خواهد بود، که از اوایل سال 2000 که آژانس‌های مسافرتی آنلاین (OTA)² در میان مصرف‌کنندگان محبوب شدند، به یک موضوع مهم تبدیل شده است. آژانس‌های مسافرتی آنلاین با انتقال اطلاعات از تأمین‌کنندگان به مصرف‌کنندگان، ساختار بازار را کاملاً تغییر دادند[16]. در حقیقت پیدایش اینترنت منجر به مفهوم گردشگری الکترونیکی شده است که به معنی دیجیتالی کردن تمام فرآیندها و زنجیره‌های ارزش در صنعت گردشگری، مسافرت، مهمان‌داری و پذیرایی بوده که سازمان‌ها را قادر می‌سازد حداکثر بهره‌وری و اثربخشی خود را داشته باشند. در این زمینه یک تحول نسبتاً جدید، تغییر از گردشگری الکترونیکی به سمت گردشگری هوشمند است که انتقال از حوزه دیجیتال به یک حوزه دیجیتالی و فیزیکی را به همراه دارد. این حرکت با جایگزینی تدریجی وب‌سایت‌ها توسط سنسورها و تلفن‌های هوشمند، تغییر از اطلاعات به داده‌های بزرگ، الگوی اصلی تعامل با همکاری ایجاد شده با واسطه فناوری جایگزین می‌شود و مبادلات اصلی دیگر ³B2B ، B2C⁴ و C2C نیست، بلکه همکاری‌های عمومی - خصوصی-مصرف کننده است و بلاکچین گام دیگری در این روند تدریجی پیشرفت فنی است و نه تنها فرصت‌های جدیدی را فراهم می‌کند، بلکه ممکن است تهدیدی جدی برای بسیاری از سهامداران فعلی باشد[33].

روش‌های مختلفی برای دسته‌بندی کاربردهای بالقوه بلاکچین در صنعت گردشگری و مهمان‌نوازی وجود دارد. نمونه‌هایی از کاربردهای بلاکچین در صنعت گردشگری شامل رزرواسیون و مدیریت امکانات است. مورد اول شامل رابط مشتری و همچنین پردازش داده‌های بین سازمانی و دومی مدیریت محل اقامت است. وقتی صحبت از حمل و نقل می‌شود، به ویژه صنعت هواپیمایی است که ظرفیت‌های این فناوری را موشکافی می‌کند. با این حال، لازم به ذکر است که طبقه‌بندی های موجود جدا نیست و همپوشانی‌های زیادی وجود دارد، که ناشی از پیچیدگی و مفاهیم گسترده این فناوری است. به عنوان مثال، یک طبقه‌بندی جایگزین ممکن است تأثیرات مبتنی بر نوع گردشگری مانند گردشگری سلامت یا گردشگری غذایی را بررسی کند. با توجه به سرعت پذیرش، فناوری بلاکچین پیامدهای قابل توجه و مهمی در توسعه گردشگری دارد[24]. سیستم‌های مربوط به اعتماد مبتنی بر فناوری بلاکچین (BCT) در حال حاضر حداکثر تبلیغات هیجان‌انگیز را داشته و نوید انقلابی در کل زمینه‌ها را می‌دهند. اگرچه اخیراً فناوری بلاکچین رویکرد به صنعت گردشگری و استفاده در برنامه‌های دنیای واقعی را آغاز کرده است، محققان گذشته به‌طور گسترده در مورد امکانات فناوری بلاکچین تحقیق کرده‌اند. بنابراین، یک نیاز قریب‌الوقوع برای سازماندهی و درک دانش فعلی و رسمیت بخشیدن به چالش‌های اجتماعی، علمی و فناوری استفاده از فناوری بلاکچین در صنعت گردشگری وجود دارد[14].

2-2- گردشگری هوشمند

مقصدهای هوشمند گردشگری شهری مقصدهایی هستند که کاربرد فناوری‌های نوین در شش مؤلفه یا عنصر اساسی شکل دهنده مقصد گردشگری موفق شامل جاذبه‌ها، دسترسی، تأسیسات و امکانات، بسته‌های سفر در دسترس، فعالیت‌ها و خدمات ضروری تأثیرات مثبتی بر هوشمندی این مقصدها در ابعاد حاکمیت، محیط، حمل ونقل، اقتصاد، مردم و زندگی خواهد گذاشت. منظور از جاذبه‌ها همه منابع جذب کننده به مقصدند که ممکن است طبیعی، مصنوعی یا فرهنگی باشند. دسترسی به کل سیستم حمل‌و نقل برای رسیدن به مقصد و جابه جایی در آن اشاره دارد. تأسیسات و امکانات به همه خدماتی گفته می‌شود که امکانات اقامتی راحت را فراهم می‌آورند؛ مانند اقامتگاه، تسهیلات تهیه خوراک و دیگر خدمات گردشگری. بسته‌های سفر در دسترس به بسته‌های خدمات از پیش تنظیم شده برای واسطه‌ها اشاره دارد[13]. به طورکلی، مقصد هوشمند گردشگری شهر هوشمندی است که در آن فناوری اطلاعات، به مثابه بستر نوآوری، در فعالیت‌های اقتصادی خدمت ارائه می‌کند و به توسعه گردشگری، خوشبختی و سعادت اجتماعی می‌انجامد. هدف آرمانی توسعه مقصدهای هوشمند گردشگری پشتیبانی جابه جایی، خلاقیت، دردسترس بودن و تخصیص منابع، پایداری و کیفیت زندگی و انجام بازدیدهای بزرگ مقیاس، تلاش‌های هماهنگ شده و سرمایه‌گذاری راهبردی در زیرساخت فناوری است. برای دستیابی به این هدف، مقصدهای هوشمند باید ساختاری اطلاعاتی بسازند که مشتریان به تسهیم داده‌ها به صورت فعال و خلاق (مانند به دست آوردن و سپس به اشتراک‌گذاری تجارب هر فرد) یا مجازی (از طریق حس‌گرها یا وسایل پوشیدنی قابل حمل) بپردازند. می‌توان پلتفرم های فناورانه بازی (آزادی) ایجاد کرد و از طریق جمع‌سپاری به مردم و علم شهروندی کنترل خرد اجتماعی را به دست گرفت تا به موجب آن، مشارکت داوطلبانه افراد در جامعه به دانش گسترده سیستم و هم‌آفرینی ارزش یاری برسان[38]. معنی واقعی گردشگری هوشمند تمرکز بر نیازهای گردشگران با ترکیب فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، بیشینه‌سازی رضایت گردشگران و بهبود اثربخشی مدیریت منابع است. کاربرد فنون هوشمندی در گردشگری، علاوه بر ایجاد تغییرات اساسی در رفتار گردشگر و هدایت تقاضا، کارکردها و ساختار صنعت گردشگری (سمت عرضه) را نیز به شدت دگرگون کرده است[36]. توسعه سریع فناوری در گردشگری و ظهور گردشگری هوشمند توجه مدیران و سیاست گذاران مقصدها را به فرصت‌هایی جلب کرده است که از تطبیق راهبرد هوشمندی در مقصدهای گردشگری ایجاد می‌شود. بر این اساس، گونه‌شناسی جدیدی برای مقصدها پدیدار شده که به آن " مقصد هوشمند گردشگری" می‌گویند. این مفهوم بیانگر هر مقصد گردشگری است که فناوری های نوین به صورت گسترده ای در آن به کار رفته است تا بر تجربه گردشگری تأثیر گذارد، رقابت‌پذیری مقصد را بهبود دهد و از طرح‌های توسعه گردشگری حمایت کند[13].

2-3- فن‌آوری بلاکچین

بلاکچین بر اساس زنجیره عرضه شامل قراردادهای هوشمند، قابلیت ردیابی محصول، ردیابی اجرا، کنترل سهام، معاملات و تسویه حساب و تغییر ناپذیری اطلاعات می‌باشد که این موارد باعث بهبود بازار، اقتصاد و عملکرد محیط عملکرد در قالب رشد مشارکت شده است. بلاکچین همچنین تاثیرات حاشیه‌ای بر روی کارایی مشارکت داشته است[25]. زنجیره تامین مکانیسمی است که به فرایند تولید، مونتاژ، عرضه و ارسال کالا از تولید کننده به سمت مصرف‌کننده نهایی گفته می‌شود. در صورت به کارگیری مدیریت صحیح در این مکانیسم به عنوان یکی از ارکان توسعه اقتصادی جامعه در نظر گرفته می‌شود[6]. از فناوری بلاکچین می‌توان در شبکه‌های عمومی (مجاز) یا خصوصی (مجاز) بهره‌برداری نمود. یک شبکه عمومی بلاک چین برای هرکسی که علاقمند به پیوستن و مشارکت در شبکه باشد، آماده است. همچنین یک شبکه خصوصی به بلاک چین فقط از طریق دعوت می‌تواند پیوست گردد و شرکت کنندگان توسط مبتکر شبکه اعتبار پیدا می‌کنند[21]. در واقع هدف ابتدایی فناوری بلاک چین بر تبادل بیت کوین در یک محیط مستقل از نهادهای مالی در حوزه بازارهای پولی بوده است که با توسعه فناوری رمزنگاری داده‌ای و اجرای توابع هش درون این بستر و ابتنای سیستم‌های خبره به عنوان گسترده‌ترین هوش مصنوعی اجرایی‌سازی مبادلات بر اساس ارز مجازی مثل اتریوم، ذخیره و تبادل انواع داده پیام‌های الکترونیکی از قبیل موسیقی، اطلاعات مالکانه افراد و انعقاد قراردادهای هوشمند فراهم گردید. حوزه زنجیره تامین هم از این قاعده مستثنی نیست. تا قبل از ایجاد بسترهای نامتمرکز در نظام مبادلاتی مسائلی که در زنجیره تامین از تولید تا دریافت کالا از طریق مشتری وجود داشت. که از جمله این مشکلات می‌توان به عدم آگاهی طرف قرارداد از قیمت واقعی کالای تولید یا مونتاژ شده، سوء استفاده‌های تولیدکننده در ارسال کالاهای تقلبی، انجام عملیات مجرمانه، قاچاق کالاهای ممنوعه، جبران خسارات ناشی از عدم ترانزیت یا تاخیر در وصول کالاهای ترانزیتی به دست مرسل الیه، عدم وجود شفاقیت در قرارداده‌های حوزه زنجیره تامین می‌باشند. در واقع زنجیره تامین حوزه ای برای سازمان‌هایی است که حمل ونقل محصولات بین طرفین را انجام می‌دهند[7]. ذینفعان زنجیره تامین باید با هم ترکیب شوند بلاکچین را به فعالیت‌های خود وارد کنند، زیرا از این طریق مبادلات بلاک چین آسان‌تر، قابل اعتمادتر و قابل ردیابی هستند و همکاری بین تامین اعضای زنجیره بر اساس هزینه صرفه‌جویی و افزایش بهره وری در زنجیره تامین به پیشرفت خود ادامه می‌دهند[20].؛ [28]. پیاده‌سازی بلاکچین اعتماد مصرف کننده را تقویت نموده و آنها را قادر می‌سازد کل مسیر محصول در سراسر زنجیره تامین را با اطمینان کامل را ردیابی کنند[31]. قابلیت ردیابی بلاک چین به جلوگیری از تقلب کالاهای تقلبی از طریق زنجیره تامین یاری می‌رساند. از این نظر زنجیره تامین سود زیادی در پس‌انداز و عملکرد خواهد داشت[10]. مطالعات نشان داده است که بلاک‌چین می‌تواند چالش‌های زنجیره تامین را برطرف نموده و چندین هدف استراتژیک عمده برای مدیریت زنجیره تامین مانند هزینه، کیفیت، سرعت را در بر داشته باشد. اصلی‌ترین عملکرد بلاکچین در زنجیره تامین در مبادلات موجود در حمل ونقل بین‌المللی در ذخیره اطلاعات مالکانه افراد، دارایی آنها و تبادل اموال مورد معامله در محیطی امن می‌باشد. با وجود سیاست‌گذاری‌های قانونی این اطلاعات در صورت پیاده‌سازی این بستر در محدوده صلاحیت سرزمینی کشورهای در حال توسعه مثل ایران، نیازمند ذخیره‌سازی در سیستم نهاد صلاحیت‌دار (بلاکچین خصوصی) و همینطور عرضه در بلاک چین عمومی به منظور مشاهده عموم مردم می‌باشد. مزیت این امر عبارت است از اینکه هرگونه حمله سایبری به داده پیام های ذخیره و عرضه شده در بلاکچین عمومی حتی اگر باعث تغییر غیرقابل برگشت این داده پیام ها شود قابلیت خنثی کردن با استفاده از کپی داده پیام های ذخیره شده در بلاک‌چین خصوصی بر بلاک چین عمومی را دارد[6].

در پژوهشی با عنوان " بررسی تأثیر بکارگیری فناوری بلاکچین بر تعاملات همکارانه و بهبود عملکرد در زنجیره تأمین " نشان دادند استفاده از فناوری بلاکچین به ترتیب با ضریب 0.851 و 0.439 اثری مثبت و معنادار بر تعاملات همکارانه و عملکرد زنجیره داشته است[2].

در مقاله‌ای با عنوان" ارائه یک الگوی نوآوری در گردشگری به عنوان یک صنعت بین‌المللی" نشان دادند عوامل سرمایه انسانی، مشارکت، تامین مالی و فناوری اطلاعات بر نوآوری در گردشگری اثر معنادار دارد[1]. 

مقاله‌ی با عنوان" شناسایی پنجره‌های فرصت فناوری بلاکچین در صنعت بانکداری ایران" مبتنی بر سه پنجره‌ فرصت بازار و تقاضا، فناوری، سیاستی و نهادی دسته‏بندی شده است، بیانگر این است که حذف واسطه‏گری، ارائه خدمات غیرمتمرکز در حوزه احراز هویت و اشتراک اطلاعات را می‏توان به عنوان پنجره فرصت تقاضا برشمرد. بعلاوه، قابلیت ایجاد نوآوری و انطباق با خدمات فعلی بانکی با استفاده از شبکه خصوصی بلاکچینی برای بازیگران بزرگ و شبکه عمومی بلاکچین برای فین‏تک‏ها از موارد مرتبط با پنجره‏های فرصت فناوری است[9].

در مقاله‌ای با عنوان " چارچوب مفهومی هوشمندی مقصدهای گردشگری شهری با رویکرد فراترکیب " نشان دادند که مفاهیم موجود در زمینه هوشمندی مقصدهای گردشگری را می‏توان در سه مقوله عوامل کلان، عوامل خرد یا سیستمی و وجوه مشخصه هوشمندی دسته‏بندی کرد. دیگر نتایج این تحقیق، شناسایی سه ویژگی اصلی در ارائه چهارچوب هوشمندی مقصدهای گردشگری است. این سه ویژگی شامل درنظرگرفتن مولفه‏های هوشمندی در قالب سیستم گردشگری، توجه به بعد شهر بودن مقصدهای گردشگری شهری که علاوه‏بر ارائه خدمات به گردشگران، محل زندگی ساکنان نیز هست و در نهایت مدنظر قرار دادن وجوه مشخصه هوشمندی مقصدهای گردشگری شهری در دو وجه اثربخشی، پایداری، برابری و قابلیت زیست پذیری بیشتر در شهرها، و ابزارمند بودن، به‏هم پیوسته بودن و هوشمندتر بودن این مقصدها با توجه به کاربرد بنیان فناوری در بهبود عملکرد تمامی ذینفعان مقصدهای گردشگری شهری است[5].

در مقاله ای با عنوان " تأثیر ابعاد نوآوری ملی بر توسعه صنعت گردشگری در کشورهای منتخب " نشان دادند تأثیر کلیه نهاده‌ها و ستاده­ های نوآوری ملی بر توسعه صنعت گردشگری مثبت و معنادار است؛ اما ضریب تخمینی نهاده‌ها از سایر ابعاد، بزرگ‌ ترو ضریب تخمینی پیچیدگی بازار از سایر ابعاد،کوچک‌تر است [4].

در مقاله ای با عنوان " توان‌سنجي گردشگري هوشمند با تأکيد بر ضرورت ها و الزامات زير ساختي (مطالعه موردي کلان شهر مشهد)" نشان دادند بستر اوليه پياده‌سازي گردشگري هوشمند در شهر مشهد وجود دارد و نيازمند تأکيد بيشتر بر لزوم سرعت عمل در تبادل و دسترسي به اطلاعات و اهميت مشتري محوري مي‌باشد. يافته‌هاي پژوهش همچنين حاکي از وجود ارتباط معني‌دار بين برخي متغيرهاي جمعيت‌شناختي پژوهش و لايه هاي اصلي گردشگري هوشمند است[8].

در مقاله‌ای با عنوان " زمان پذیرش بلاکچین در زنجیره تامین با سازندگان رقیب " نشان دادند پیشرفت‌های اخیر در آگاهی مصرف‌کنندگان از قابلیت ردیابی محصول، مضرات سیستم‌های ردیابی زنجیره تامین سنتی را آشکار کرده است. تصمیمات معرفی فناوری بلاک‌چین در یک زنجیره تامین شامل دو تولیدکننده رقیب و یک خرده فروش و اثرات آنها بر عملکرد زنجیره تامین را بررسی شده است. تولیدکنندگان باید فناوری بلاکچین را تنها زمانی بپذیرند که حساسیت مصرف‌کننده به فناوری بلاکچین از حد معینی فراتر رود[23].

در تحقیقی با عنوان " یک چارچوب یکپارچه برای مدیریت اعتماد زنجیره‌تامین مبتنی بر بلاکچین در جهت تولید هوشمند" نشان دادند با توسعه نسل جدید فناوری اطلاعات، تولید هوشمند الزامات بالاتری را برای زنجیره تامین مطرح کرده است. اطمینان از همگام‌سازی عملیات زنجیره تامین و حفظ قابلیت اطمینان مدیریت زنجیره تامین ضروری است، بنابراین ارزیابی اعتماد برای زنجیره تامین بسیار مهم می شود. مدیریت زنجیره تامین سنتی دارای مشکلاتی از قبیل دستکاری جریان اطلاعات، ردیابی لجستیک دشوار است و جریان سرمایه درست نیست، که منجر به افزایش هزینه‌های فرصت به دلیل عدم اعتماد بین واحدهای معاملاتی در زنجیره تامین می‌شود. ظهور فناوری بلاکچین فرصتی برای بهبود اکوسیستم زنجیره تامین فراهم می‌کند[37].

در مقاله‌ای با عنوان " اطمینان از شفافیت و قابلیت ردیابی محصولات محلی غذایی: یک برنامه بلاکچین برای یک منطقه گردشگری هوشمند " یک بستر بلاکچین گرا را برای تضمین منشأ مواد غذایی در زمینه منطقه هوشمند گردشگری پیشنهاد می کند. در واقع غذا و نوشیدنی محلی می‌تواند به ترکیبی مناسب برای جذب گردشگر و ارتقا منطقه تبدیل شود. سیستم مبتنی بر بلاکچین برای مدیریت زنجیره تأمین مواد غذایی برای ردیابی مواد غذایی طراحی و توسعه داده شده است[11].

در مقاله‌ای با عنوان" ارزیابی فناوری: فعال کردن بلاکچین در بخش‌های مهمان‌نوازی و گردشگری" نشان دادند که محیط ناعادلانه بخش گردشگری و مهمان‌نوازی نیازمند یک فناوری غیرقابل حمله و مخرب است که کارایی عملیاتی آن را بهینه می‌کند. «هزینه کم» و «مدیریت ریسک» محرک‌های کلیدی هستند. آنها در گروه معلول علت قرار می‌گیرند. «عدم مقررات / سیاست دولتی» و «عدم اطمینان بازار» به ترتیب موانع مهم هستند. آنها در گروه معلول علت قرار می‌گیرند[32]. در مقاله‌ای با عنوان" کاربرد بلاکچین در جهانگردی: از موارد استفاده در سیستم ارزش گردشگری" به بررسی مفاهیم بلاکچین در سیستم ارزش در صنعت گردشگری پرداختند. نتایج حاکی از برنامه‌های کاربردی بلاکچین همراه با کل سیستم ارزش گردشگری است، در حالی که مشخص شد که سفر از طریق تغییر فرایندها در زمان مناسب انجام می‌شود و بنابراین ارزش اضافی برای مسافران فراهم می‌کند[34].

در مقاله‌ای با عنوان" مدل‌های اعتماد و شهرت توزیع شده با استفاده از فناوری‌های بلاکچین برای پلتفرم‌های جمع‌سپاری گردشگری" نشان دادند مخازن جمع‌سپاری شده به منبع اطلاعاتی مهمی برای کاربران و کسب‌و کارها در حوزه‌های مختلف تبدیل شده‌اند. نمونه‌های روزمره پلتفرم‌های جمع‌سپاری گردشگری با تمرکز بر اقامت، غذا یا به طور کلی سفر، بر رفتار مصرف‌کننده در جوامع مدرن تأثیر می‌گذارد[35].

در مقاله‌ای با عنوان" اعتماد به گردشگری از طریق فناوری بلاکچین: نتیجه یک بررسی سیستماتیک" به بررسی ادبیات علمی منظم از مطالعات مربوط به فناوری بلاکچین برای اهداف گردشگری پرداختند. با ارائه یک مقاله مروری جامع، مفروضات، نیازها، نقاط قوت و محدودیت‌های توصیف کننده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سرانجام، مزایا و چالش‌های آینده استفاده از فناوری بلاکچین در منطقه گردشگری مورد بحث قرار گرفته است[14].

3- چارچوب نظری و مدل مفهومی پژوهش

گردشگری هوشمند به عنوان «گردشگری که با تلاش‌های یکپارچه در یک مقصد برای جمع‌آوری، تجمیع و تجزیه و تحلیل حمایت می‌شود» تعریف می‌شود. دو ابزار تکرارشونده هوشمندی در ادبیات گردشگری هوشمند، هوش مصنوعی و بازارهای دو جانبه به سرعت در حال تکامل است. بازارهای دو طرفه (به عنوان مثال، B2B، اقتصاد اشتراک‌گذاری) شامل حداقل سه عامل - «ارائه دهندگان» هستند که یک منبع خصوصی را برای فروش ارائه می دهند. اجاره، یا استفاده مشترک؛ «مصرف‌کنندگان» که به دنبال استفاده، اجاره یا تجربه محصولات و خدمات ارائه شده هستند و «پلتفرم‌های» که به دو تا دیگر خدمت می‌کنند[39]. در گردشگری اولین مثال عامل می‌تواند افراد محلی باشد که اتاق یا اتومبیل خود را برای اجاره یا کرایه در Airbnb، CouchSurfing و BlaBlaCar قرار می‌دهند. دومی مهمان، مسافر یا اجاره‌کنندگانو سومی می‌تواند هر یک از پلتفرم‌ها باشد[19]. یکی دیگر از پیشرفت‌های فناوری که صنعت گردشگری را تغییر می‌دهد، هوش مصنوعی است. هوش مصنوعی پیامدهای زیادی برای گردشگری هوشمند دارد، به عنوان مثال، هوش مصنوعی به جمع‌آوری داده‌ها و ادغام آن ها با پایگاه‌های داده و پشتیبانی تجزیه و تحلیل از پلتفرم‌های مورد استفاده جهانی در ارائه جزئیات کمک می‌کند. پروفایل روانشناختی گردشگران بالقوه که می‌تواند دقت پیش‌بینی علایق مشتری را متحول کند[22]. از طریق تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ با استفاده از سیستم عامل‌هایی مانند Google Analytics ربات‌های چت و قالب‌های صوتی مکالمه هوش مصنوعی به بازدیدکنندگان یا نمایندگان برای بحث در مورد ترجیحات و گزینه‌ها کمک می‌نماید. هوش مصنوعی همچنین مداخلات بلادرنگ را از طریق گزینه‌های تلفن همراه مشتریان امکان‌پذیر می‌کند. پس از آن هوش مصنوعی می‌تواند از طریق رسانه‌های اجتماعی، راه‌های هدفمند و ظریفی را برای ارائه گزینه‌های سفر شخصی‌سازی نموده و به صورت هدف‌مند ارائه نماید، که به سبک زندگی فرد مربوط می‌شود. با این حال، مسئله اساسی در مورد استفاده از هوش مصنوعی در انتخاب الگوهای رفتاری گاهی اوقات می تواند منجر به تجاوز و دستکاری بی دلیل مشتریان یا (و) کاربران به نام راه حل های هوشمند گردد[39].گردشگری هوشمند در زمان پیشرفت خود، نیازمند پل زدن بین نهادهای دیجیتال و فیزیکی و فعال کردن ماشین‌های هوشمند مصنوعی می‌باشد. محیط زیست، همکاری مصرف‌کننده عمومی و خصوصی، اشتراک‌گذاری متقابل و یک اکوسیستم فعال شده توسط داده‌های بزرگ[26]؛[12]؛[18] این موارد که از پیش نیازهای گردشگری هوشمند هستند، چالش‌هایی جدی مانند حفظ حریم خصوصی داده‌ها، امنیت داده‌ها، مدیریت داده‌ها را به همراه دارد[19]. و همچنین مسائل مربوط به اعتماد به واسطه‌ها[18]. را نیز در بر دارد. فناوری بلاکچین می‌تواند بسیاری از این مشکلات را حل کرده و با افزایش سطح اعتماد معاملات (پولی و غیر پولی) و کاهش واسطه‌ها در محیط پیرامون انواع بازارهای جدید کارایی گردشگری هوشمند را افزایش دهد[27]. از آنجایی که پایگاه داده بلاکچین از بلوک‌های تراکنش به هم مرتبط تشکیل شده است، سیستمی تغییرناپذیر است، یعنی از نظر تئوری، پس از تأیید و اضافه شدن یک قطعه داده در این دفتر کل دیگر قابل تغییر نیست. بلاکچین زمانی که بر اساس نیاز طراحی شد، توسط یک شبکه همتا به همتا از گره های ماینر و غیر ماینر اداره می‌شود. گره‌های ماینر وظیفه تایید تراکنش‌های انجام شده توسط هر یک از گره‌ها همانطور که توسط خرد کردن خودکار که از الگوریتم درخت مرکل پیروی می‌کند، را دارند و یک هزینه تأیید دریافت می‌کند[30].تمام تراکنش‌های انجام شده در شبکه بلاکچین به صورت بلادرنگ انجام می‌شود[39].بلاکچین همه مبادلات ارزشی را بدون نیاز به واسطه تسهیل می‌کند[17].و همچنین قادر است کاربردهای بالقوه بین صنعتی زنجیره تامین، حمل ونقل، قراردادها را تسهیل می کند و در نهایت به اختراع مجدد و زنجیره تامین گردشگری کمک می‌نماید[24]. فناوری بلاک‌چین با ارائه راه حل‌های شخصی‌سازی شده با کاهش خطر سوء استفاده از داده‌ها، کنترل بیشتر کاربر در یک اکوسیستم قابل اعتماد، حواله‌های برون مرزی بلادرنگ، کاهش هزینه تراکنش مبادله ارز و تراکنش‌های بلادرنگ حتی در مکان های دوردست که تسهیلات بانکی به راحتی در دسترس نیست، تجربه گردشگران را افزایش می‌دهد[35].

بر اساس مطالب ارائه شده فرضیه‌های پژوهش به شرح ذیل می‌باشد:

1- تاثیر کاربردهای تکنولوژی بر فناوری بلاکچین در گردشگری معنادار است.

2- تاثیر نیازهای اطلاعاتی بر فناوری بلاکچین در گردشگری معنادار است.

3- تاثیر فناوری بلاکچین در گردشگری بر مدیریت زنجیره تامین معنادار است.

4- تاثیر کاربردهای تکنولوژی بر مدیریت زنجیره تامین با میانجی فناوری بلاکچین در گردشگری معنادار است.

5- تاثیر نیازهای اطلاعاتی بر مدیریت زنجیره تامین با میانجی فناوری بلاکچین در گردشگری معنادار است.

 

---

[1]  Rafiei Darani & Asghari

[2]  Online Travel Agency

[3]  Business to Business 

[4]  Business-to-Consumer

مدل مفهومی پژوهش در شکل 1 نشان داده شده است.

                

 

        H3

        H2

        

شکل(1):مدل مفهومی پژوهش

 

 

4-       روش‌شناسی پژوهش

پژوهش حاضر کاربردی می‌باشد و نتایج بدست آمده به صورت کاربردی در رفع نیازها و حل مشکلات قلمرو تحقیق به کار می‌آید. روش به کار گرفته شده توصیفی – تحلیلی می‌باشد که به روش تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر در مدل‌سازی معادلات ساختاری می‌باشد. جهت جمع‌آوری داده‌ها پروری داده‌ها بعد نظری در این پژوهش از روش کتابخانه‌ای استفاده شده و اطلاعات موردنیاز از طریق پرسشنامه و جمع‌آوری داده‌ها در میدان تحقیق استخراج می‌شود. جامعه آماری این تحقیق شامل گردشگران اماکن گردشگری استان تهران مي‌باشد. حجم نمونه به علت نامحدود بودن جامعه آماري با استفاده از جدول مورگان کرجسي، 384 نفر تعيين ‌گرديد. ابزار جمع‌آوري داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بوده كه روايي آن به صورت روایی محتوا و روایی صوری توسط خبرگان و روایی سازه و ساختار پرسشنامه توسط تحلیل عاملی تأییدی در نرم‌افزار Smart Pls و پايايي آن با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ در نرم‌افزار Spss تأييد شده است. به منظور تجزيه و تحليل داده‌ها از آزمون‌هاي كلموگروف - اسميرنوف، جهت تست نرمال و همچنین از آزمون مدل‌یابی معادلات ساختاری جهت تحلیل مسیر و اعتبارسنجی الگو در نرم‌افزار Smart Pls استفاده شد.

 

5-       یافته های پژوهش

آمار استنباطی

در روش حداقل مربعات جزئی، ابتدا به بررسی مدل بیرونی و درونی تحقیق پرداخته سپس اعتبار مدل و فرضیه‌ها، مورد بررسی قرار می‌گیرد .

5-1-بررسي مدل بيروني تحقيق

اولين معياري که در مدل­هاي اندازه­گيري انعکاسي بررسي مي­شود، پايايي سازگاري دروني است. معيار سنتي براي کنترل آن آلفاي کرونباخ است که برآوردي را جهت پايايي بر اساس همبستگي دروني معرف­ها محاسبه می‌نماید. اگر آلفاي کرونباخ بيشتر از 70/0 باشد، سازگاري دروني و تک بعدي بودن بلوک تاييد مي­گردد. علاوه بر آلفاي کرونباخ، در مدل­هاي مسيري PLS از پايايي مرکب یا ترکیبی نيز براي بررسي پايايي سازگاري دروني استفاده مي­شود. اگر ميزان اين شاخص، بيشتر از 70/0 باشد، پايايي مرکب یا ترکیبی مدل نیز تأیید مي‌شود. نتايج در جدول 1 شرح داده شده است.

 

جدول (1): جدول پایایی مرکب و آلفای کرونباخ

آلفای کرونباخ	پايايي مرکب	متغیر های تحقیق
0.885	0.905	فناوری بلاکچین گردشگری
0.794	0.858	مدیریت زنجیره تامین
0.895	0.913	نیازهای اطلاعاتی
0.932	0.941	کاربردهای تکنولوژی

 

با توجه به جدول فوق، مقادير به دست آمده براي آلفاي کرونباخ و پايايي مرکب همگی بيشتر از 70/0 است که نشان‌دهنده پايايي مطلوب متغيرهاي تحقيق­است. بنابراين مدل­هاي اندازه­گيري از پايايي مطلوبي برخوردارند.

 

5-2- ارزيابي روايي همگرا و واگرای مدل­هاي اندازه­گيري

مهمترین روايي مورد بررسي براي تأييد روا بودن مدل­هاي اندازه­گيري، روايي همگرا است. روايي همگرا به اين معناست که مجموعه معرف­ها، سازه­ اصلي را تبيين مي­کنند. همانطور که در جدول بالا مشاهده مي‌شود مقدار AVE براي تمام متغيرهاي مکنون بالاتر از 0.5 است. بنابراين مي­توان گفت که روايي همگراي مدل­هاي اندازه­گيري مطلوب مي­باشد.

 

جدول (2): نتايج محاسبه شاخص متوسط واريانس

روایی همگرا	متغیر های تحقیق
0.551	فناوری بلاکچین گردشگری
0.550	مدیریت زنجیره تامین
0.569	نیازهای اطلاعاتی
0.520	کاربردهای تکنولوژی

 

جدول (3): بارهای عاملی

ابعاد	ردیف	کد	بارهای عاملی
مدیریت زنجیره تامین	8	-مدیریت کیفیت	0.775
	9	-مدیریت هزینه	0.632
	10	-مدیریت سرعت و اطمینان	0.731
	11	-کاهش خطر	0.788
	12	-پایداری و انعطاف پذیری	0.773
فناور ی بلاکچین در گردشگری	13	-تقاضای سرعت در خدمات رسانی با استفاده از فناوری ها	0.841
	14	-تقاضای کیفیت در خدمات با استفاده از فناوری ها	0.836
	15	-تقاضای تنوع بخشی به خدمات با استفاده از فناوری ها	0.813
	16	-استفاده از دنیای دیجیتال	0.797
	17	-ایجاد شبکه های دیجیتالی بین مسافران	0.764
	18	-تقاضای اطلاع رسانی دیجیتالی	0.802
	19	-هوشمند سازی فرایند ها	0.679
	20	-هوشمندسازی ارائه خدمات سفر	0.760
	21	-هوشمندسازی ارتباط با گردشگران	0.830
	22	-ایجاد فضای اعتماد	0.613
	23	-ایجاد امنیت در درگاه پرداخت هزینه سفر	0.793
	24	-ارائه بیمه سفر و استفاده از راه های امن و مطمئن	0.845
کاربردهای تکنولوژی	25	-آموزش آنلاین	0.812
	26	-استفاده از تکنولوژی های آموزشی	0.907
	27	-آموزش تکنولوژی های موجود در مقاصد گردشگری	0.865
	28	-استفاده از فناوری های به روز مربوط به حمل و نقل مسافر	0.753
	29	-آگاهی بخشی از وسایل حمل و نقل به وسیله تکنولوژی	0.883
	30	- آگاهی بخشی از فناوری وسایل حمل و نقل در مقاصد گردشگری	0.892
	31	-آگاهی بخشی از خدمات رفاهی در مسیر مسافرت به صورت آنلاین	0.751
	32	-ارائه خدمات رفاهی با استفاده از تکنولوژی پیشرفته	0.855
	33	- آگاهی بخشی از فناوری خدمات رفاهی در مقاصد گردشگری	0.783
	34	-ارائه کارت هوشمند سلامت	0.803
	35	- آگاهی بخشی از مراکز خدمات رسانی سلامت در مقاصد گردشگری.	0.856
	36	-استفاده از فناوری های پیشرفته جهت ارائه خدمات سلامت به مسافران.	0.693
	37	-ارائه خدمات ایمنی در طول سفر	0.902
	38	- آگاهی بخشی از خدمات ایمنی موجود در مقاصد گردشگری.	0.872
	39	-استفاده از فناوری های پیشرفته جهت ارائه خدمات ایمنی به مسافران.	0.743
نیازهای اطلاعاتی	40	-اطلاع رسانی فعالیت های خلاقانه	0.742
	41	-اطلاع رسانی جاذبه های سفر	0.821
	42	-اطلاع رسانی جاذبه های خدمات مقصد	0.803
	43	-اطلاع رسانی در مورد راه های موجود	0.808
	44	-اطلاع رسانی در مورد شیوه های سفر	0.828
	45	-اطلاع رسانی در مورد شیوه دسترسی به خدمات	0.756
	46	-اطلاع رسانی امکانات سفر	0.881
	47	-اطلاع رسانی از اسکان گردشگر	0.817
	48	- شفاف سازی تمام مراحل سفر	0.728
	49	- اطلاعات غذایی مقصد	0.800
	50	-اطلاعات شیوه حمل و نقل	0.839
	51	-اطلاعات مدت زمان و طول سفر	0.672

 

 

 

6- برازش مدل 

شاخص برازش کلی مدل GOF بصورت ميانگين هندسي واریانس تبیین شدهR2 و متوسط اشتراک کیفیت مدل اندازه گیری COMMUNALITY محاسبه مي‌شود:

  0.591

نتایج، برازش کلي مدل را مطلوب نشان ‌مي‌دهد. چون این مقدار بیش از 0.35 است، لذا از مقدار مطلوبی برخوردار است

7- ارزیابی مدل ساختاری

جهت ارزیابی مدل کلی از مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. بر اساس سطح معناداری 0.05 مقدار بحرانی باید بیشتر از 1.96 باشد، مقدار پارامتر کمتر از این در الگو مهم شمرده نمی‌شود. نتایج در نمودارهای (2) و (3)، نشان داده شده است.

 

 

ضرایب استاندارد:

 

شکل (2): اندازه‌گیری مدل کلی و نتایج فرضیه‌ها در حالت استاندارد

 

ضرایبT-Value  (عدد معنا داری):

نمودار پایین سطح معناداری ضرایب مسیر را نشان می‌دهد. سطح معناداری بیشتر از 1.96 و کمتر از 1.96- قابل قبول می‌باشد.

 

شکل (3): اندازه‌گیری مدل کلی و نتایج فرضیه‌ها در حالت معنی‌داری

 

همان‌طور که در نمودار ملاحظه می‌شود ضرایب مسیر از سطح معناداری خوبی برخوردار هستند زیرا بیشتر از 1.96 می‌باشند.

8- نتیجه به‌دست آمده از تحلیل آماری

جهت بررسی وجود رابطه علی بین متغیرهای تحقیق و تأیید فرضیه‌ها از روش تحلیل مسیر استفاده شده است.

فرضیه اول: تاثیر کاربردهای تکنولوژی بر فناوری بلاکچین در گردشگری :

همانطور که در نمودار ملاحظه می‌شود ضریب 0.50 که از سطح 8.760 برخوردار بوده که مطلوب می‌باشد، زیرا بیشتر از 1.96 است. در این حالت مسیر تائید می‌گردد.

فرضیه دوم : تاثیر نیازهای اطلاعاتی بر فناوری بلاکچین در گردشگری:

همانطور که در نمودار ملاحظه می‌شود ضریب 0.387 که از سطح 6.910 برخوردار بوده که مطلوب می‌باشد، زیرا بیشتر از 1.96 است. در این حالت وجود مسیر تائید می‌گردد.

فرضیه سوم : تاثیر فناوری بلاکچین در گردشگری بر مدیریت زنجیره تامین :

همانطور که در نمودار ملاحظه می‌شود ضریب 0.799 که از سطح 3.503 برخوردار بوده که مطلوب می‌باشد، زیرا بیشتر از 1.96 است. در این حالت مسیر تائید می‌گردد.

فرضیه چهارم: تاثیر کاربردهای تکنولوژی بر مدیریت زنجیره تامین با میانجی فناوری بلاکچین در گردشگری معنادار است.

جهت بررسی نقش میانجی متغیر فناوری بلاکچین در گردشگری از آزمون سوبل به شرح ذیل استفاده می‌گردد:

 

 

 

که در این فرمول:

a: مقدار ضریب مسیر میان متغیر مستقل و میانجی:0.500

b: مقدار ضریب مسیر میان متغیر میانجی و وابسته:0.799

Sa: خطای استاندارد مربوط به مسیر میان مستقل و میانجی:0.05

Sb: خطای استاندارد مربوط به مسیر میانجی و وابسته:0.031

با توجه به فرمول آزمون سوبل و مقادیر ذکر شده، مقدار سطح معناداری عدد 9.500 می‌باشد که از عدد 1.96 بیشتر بوده و لذا نقش میانجی تایید می‌گردد.

همچنین جهت محاسبه میزان تاثیر از ضریبVAFاستفاده می‌گردد.

 

که در این فرمول:

a: مقدار ضریب مسیر میان متغیر مستقل و میانجی:0.500

b: مقدار ضریب مسیر میان متغیر میانجی و وابسته:0.799

C: ضریب مربوط به مسیر میان مستقل و وابسته : 0.698

با توجه به ضریبVAFو مقادیر ذکر شده، مقدار ضرب اثر عدد 0.363 می باشد .

فرضیه پنجم: تاثیر نیازهای اطلاعاتی بر مدیریت زنجیره تامین با میانجی فناوری بلاکچین در گردشگری معنادار است.

جهت بررسی نقش میانجی فناوری بلاکچین در گردشگری، مقادیر مربوط به آزمون سوبل به شرح ذیل می‌باشد:

a: مقدار ضریب مسیر میان متغیر مستقل و میانجی:0.387

b: مقدار ضریب مسیر میان متغیر میانجی و وابسته:0.799

Sa: خطای استاندارد مربوط به مسیر میان مستقل و میانجی:0.039

Sb: خطای استاندارد مربوط به مسیر میانجی و وابسته:0.031

با توجه به فرمول آزمون سوبل و مقادیر ذکر شده، مقدار سطح معناداری عدد 9.36 می باشد که از عدد 1.96 بیشتر بوده و لذا نقش میانجی تایید می گردد. همچنین میزان تاثیر بر اساس ضریبVAF  مقدار 0.307 می باشد.

 

بر اساس نتایج حاصل از تحلیل داده ها فرضیه‌های تحقیق مورد تایید قرار گرفت. که خلاصه نتایج به شرح جدول زیر می‌باشد:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول (3):خلاصه نتایج آزمون فرضیه‌ها

فرضیه	متغیر مستقل	متغیر میانجی	متغیر وابسته	ضریب مسیر	معناداری	نتیجه
1	کاربردهای تکنولوژی	----	فناوری بلاکچین در گردشگری	0.50	8.760	تایید مسیر
2	نیازهای اطلاعاتی	----	فناوری بلاکچین در گردشگری	0.87	6.910	تایید مسیر
3	فناوری بلاکچین در گردشگری	----	مدیریت زنجیره تامین	0.799	3.503	تایید مسیر
4	کاربردهای تکنولوژی	فناوری بلاکچین در گردشگری	مدیریت زنجیره تامین	0.363	9.500	تایید مسیر
5	نیازهای اطلاعاتی	فناوری بلاکچین در گردشگری	مدیریت زنجیره تامین	0.307	9.36	تایید مسیر

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

با توجه به جدول فوق، ضرایب معناداری از مقادیر خوبی برخوردار هستند زیرا همگی بیشتر از 1.96 می‌باشند. در نتیجه تمام فرضیه ها تایید می گردد. همچنین در سنجش میزان تناسب یا درجه برازش مدل تحقیق نتایج نشان داد این شاخص مثبت بوده و شاخص نيکويي برازش (GOF) که داراي مقدار 0.591 است، برازش کلي مطلوب مدل را نشان ‌مي‌دهد. زیرا این مقدار بیش از 0.35 است، بنابراین نتیجه می‌شود که از مقدار مطلوبی برخوردار است. در نتیجه برازش کلی مدل تأیید می­گردد. 

9-نتیجه‌گیری

در مقایسه نتایج تحقیق با تحقیقات پیشین و بررسی فرضیه های تحقیق نتایج زیر حاصل گردید:

رحیمی و همکاران در پژوهشی نشان داد استفاده از فناوری بلاکچین به ترتیب با ضریب 851/0 و 439/0 اثری مثبت و معنادار بر تعاملات همکارانه و عملکرد زنجیره تامین داشته است[2]. 

حبیبی راد و همکاران نشان دادند عوامل سرمایه انسانی، مشارکت، تامین مالی و فناوری اطلاعات بر نوآوری در گردشگری اثر معنادار دارد [1].

یافته‌های پژوهش هاشمی و همکاران که مبتنی بر سه پنجره‌ فرصت بازار و تقاضا، فناوری، سیاستی و نهادی دسته‏بندی شده است، بیانگر این است که قابلیت ایجاد نوآوری و انطباق با خدمات فعلی بانکی با استفاده از شبکه خصوصی بلاکچینی برای بازیگران بزرگ و شبکه عمومی بلاکچین برای فین‏تک‏ها از موارد مرتبط با پنجره‏های فرصت فناوری است[9].

 ضیایی و همکاران نشان دادند که مفاهیم موجود در زمینه هوشمندی مقصدهای گردشگری را می‏توان در سه مقوله عوامل کلان، عوامل خرد یا سیستمی و وجوه مشخصه هوشمندی دسته‏بندی کرد [5].

 شاه آبادی و همکاران نشان دادند تأثیر کلیه نهاده‌ها و و ستاده­ های نوآوری ملی بر توسعه صنعت گردشگری مثبت و معنادار است. همچنین، تأثیر متغیرهای کنترلی سرمایه طبیعی، جهانی‌شدن، ثبات سیاسی و نرخ ارز واقعی بر توسعه صنعت گردشگری مثبت و معناداراست[4].

نشان دادند بستر اوليه پياده‌سازي گردشگري هوشمند در شهر مشهد وجود دارد و نيازمند تأکيد بيشتر بر لزوم سرعت عمل در تبادل و دسترسي به اطلاعات و اهميت مشتري محوري مي‌باشد[8].

جی و همکاران تصمیمات معرفی فناوری بلاک‌چین در یک زنجیره تامین شامل دو تولیدکننده رقیب و یک خرده فروش و اثرات آنها بر عملکرد زنجیره تامین را بررسی شده است. تولیدکنندگان باید فناوری بلاکچین را تنها زمانی بپذیرند که حساسیت مصرف‌کننده به فناوری بلاکچین از حد معینی فراتر رود و سازندگانی که می‌توانند فناوری بلاکچین را در ابتدا معرفی کنند، احتمالاً سودهای بزرگی را به دست می‌آورند[23].

وو و همکاران نشان دادند با توسعه نسل جدید فناوری اطلاعات، تولید هوشمند الزامات بالاتری را برای زنجیره تامین مطرح کرده است. اطمینان از همگام‌سازی عملیات زنجیره تامین و حفظ قابلیت اطمینان مدیریت زنجیره تامین ضروری است. مدیریت زنجیره تامین سنتی دارای مشکلاتی از قبیل دستکاری جریان اطلاعات، ردیابی لجستیک دشوار است[37].

بارالا و همکاران یک بستر بلاکچین‌گرا را برای تضمین منشأ مواد غذایی در زمینه منطقه هوشمند گردشگری پیشنهاد می‌کند. سیستم مبتنی بر بلاکچین برای مدیریت زنجیره تأمین مواد غذایی برای ردیابی مواد غذایی طراحی و توسعه داده شده است[11].

شارما و همکاران نشان دادند که محیط ناعادلانه بخش گردشگری و مهمان‌نوازی نیازمند یک فناوری غیرقابل حمله و مخرب است که کارایی عملیاتی آن را بهینه می‌کند. «هزینه کم» و «مدیریت ریسک» محرک‌های کلیدی در گروه معلول علت قرار می‌گیرند. «عدم مقررات / سیاست دولتی» و «عدم اطمینان بازار» در گروه معلول علت قرار می‌گیرند[32].

نتایج نحقیقات تیس و همکاران حاکی از برنامه‌های کاربردی بلاکچین همراه با کل سیستم ارزش گردشگری است، در حالی که مشخص شد که سفر از طریق تغییر فرایندها در زمان مناسب انجام می‌شود و بنابراین ارزش اضافی برای مسافران فراهم می‌کند[34].

ولوسو و همکاران نشان دادند مخازن جمع‌سپاری شده به منبع اطلاعاتی مهمی برای کاربران و کسب ‌وکارها در حوزه‌های مختلف تبدیل شده‌اند. نمونه‌های روزمره پلتفرم‌های جمع‌سپاری گردشگری با تمرکز بر اقامت، غذا یا به طور کلی سفر، بر رفتار مصرف‌ کننده در جوامع مدرن تأثیر می‌گذارد[35].

کاروارسی و همکاران به بررسی ادبیات علمی منظم از مطالعات مربوط به فناوری بلاکچین برای اهداف گردشگری پرداختند و مزایا و چالش‌های آینده استفاده از فناوری بلاکچین در منطقه گردشگری مورد بحث قرار گرفته است. 

این تحقیقات از نظر تاثیر کاربردهای تکنولوژی و نیازهای اطلاعاتی بر فناوری بلاکچین در گردشگری و بر مدیریت زنجیره تامین با تحقیق حاضر هم راستا بوده و همخوانی دارد[14].

9-1- پیشنهادات

- به خدمات آموزشی، حمل و نقل و خدمات رفاهی توجه ویژه شود زیرا این موارد در حوزه گردشگری از اهمیت بسیاری در بین گردشگران برخوردار بوده و با ارائه خدمات سلامت و خدمات ایمنی در این حوزه به ارتقا سطح خدمات رسانی در بستر بلاکچین بپردازند.

-اطلاعات انواع جاذبه های گردشگری و راه‌های دسترسی به اماکن گردشگری را به درستی در اختیار عموم قرار داده و اطلاع‌رسانی نمایند. اطلاعات مربوط به امکانات اسکان گردشگر را به صورت واضح و شفاف در اختیار علاقه‌مندان قرار دهند. به ارائه اطلاعات مربوط به مواد غذایی هر منطقه و راه‌های موجود حمل و نقل مسافر به صورت شفاف و روشن بپردازند.

-با ارائه مصارف دیجیتالی، توجه به تقاضای سفر گردشگران، استفاده از فناوری بلاکچین، ایجاد فضای امنیتی برای گردشگران توسط فناوری بلاکچین و همچنین با استفاده از اتوماسیون هوشمند جهت ارائه خدمات به مسافران، به ارتقا سطح گردشگری در بستر بلاکچین در سطح فضای رقابتی بین الملل، بپردازند.

- با مدیریت هزینه مشتری و مدیریت کیفیت خدمات‌دهی، همچنین ارائه خدمات به طور مطمئن و سریع و با تلاش در ارائه خدمات سفر با کمترین خطر و با ایجاد پایداری و انعطاف‌پذیری در ارائه خدمات به ارتقا سطح گردشگری و ایجاد مزیت رقابتی در مقابل رقبای داخلی و خارجی در این حوزه بپردازند.

منابع و ماخذ

[1]       حبیبی‌راد، امین. ولی‌پور، فرشته. صفری، سعید. (1400). ارائه یک الگوی نوآوری در گردشگری به عنوان یک صنعت بین‌المللی. فصلنامه علمی پژوهشی گردشگری و توسعه.

[2]       رحیمی، اکبر. اخوان، پیمان. فیلسوفیان، مریم. دارابی، علی. (1400). بررسی تأثیر بکارگیری فناوری بلاکچین بر تعاملات همکارانه و بهبود عملکرد در زنجیره تأمین. فصلنامه چشم‌انداز مدیریت صنعتی دانشگاه شهید بهشتی.

[3]       شهبازی، محمد. پوریان، سیدکاظم. تقوا، محمدرضا. (1399). بررسی کاربردی الگوریتم‌های اجماع استفاده شده در شبکه‌های بلاک‌چین. فصلنامه سیاستنامه علم و فناوری، دوره 10، شماره 3.

[4]       شاه‌آبادی، ابوالفضل. اخباری آزاد، میرعلی اکبر. حق‌خواه، داود. (1398). تأثیر ابعاد نوآوری ملی بر توسعه صنعت گردشگری در کشورهای منتخب. فصلنامه علمی مدیریت توسعه فناوری، دوره 7، شماره 3، 35-9.

[5]       ضیائی، محمود. دلشاد، علی. تقوی‌فرد، محمدتقی. اردشیر تاج‌زاده‌نمین، ابوالفضل. (1399). چارچوب مفهومی هوشمندی مقصدهای گردشگری شهری با رویکرد فراترکیب. فصلنامه علمی پژوهشی گردشگری و توسعه، دوره 9، شماره 1، پیاپی22، 213-188.

[6]       فرحزادی، علی اکبر. ناصر، مهدی. (1400). نقش فناوری بلاک‌چین در رفع چالش‌های مبادلات زنجیره تأمین: بایسته‌ها و سیاستگذاری‌ها. فصلنامه رشد فناوری، سال 17، شماره 66.

[7]       نعامی، عبداله. ریاحی، حامد. (1398). زنجیره تامین، فناوری بلکچین و تاثیر آن بر پیشگیری از قاچاق کالا. فصلنامه اقتصاد پنهان، دوره 4، شماره 17، پیاپی30، 63-39.

[8]       نادعلی، سوسن. سفیدچیان، سلمان. (1397). توان‌سنجي گردشگري هوشمند با تأکيد بر ضرورت‌‎ها و الزامات زير ساختي (مطالعه موردي کلان شهر مشهد). جغرافيايي فضاي گردشگري. دوره 7، شماره 28، 139-125.

[9]       هاشمی، مسعود. صفدری رنجبر، مصطفی. نوربخش، عسگر. (1400). شناسایی پنجره‌های فرصت فناوری بلاکچین در صنعت بانکداری ایران. سیاستنامه علوم و فناوری، دوره 11، شماره 2، 53-35.

 

 

 

 

[10]       Alazab, M., Alhyari, S., Awajan, A., Abdallah, A.B. (2021). Blockchain Technology in Supply Chain Management: an Empirical Study of the Factors Affecting user Adoption / Acceptance. Cluster Computing, 24(1), 83-101.‏

[11]       Baralla, G., Pinna, A., Tonelli, R., Marchesi, M., Ibba, S. (2021). Ensuring Transparency and Traceability of Food Local Products: A Blockchain Application to a Smart Tourism Region. Concurrency and Computation: Practice and Experience, 33(1), e5857.‏

[12]       Beverungen, D., Muller, O., Matzner, M., Mendling, J., Vom Brocke, J. (2019). Conceptualizing Smart Service Systems. Electronic Markets, 29(1), 7–18.

[13]       Buonincontri, P., Micera, R. (2016). The Experience Co-Creation in Smart Tourism Destinations: a Multiple Case Analysis of European Destinations. Information Technology of Tourism, 16(3), 285–315.

[14]       Calvaresi, D., Leis, M., Dubovitskaya, A., Schegg, R., Schumacher, M. (2019). Trust in Tourism via Blockchain Technology: Results from a Systematic Review. Information and communication technologies in tourism 2019, 304-317.‏

[15]       Chung, N., Han, H. (2017). The Relationship among Tourists' Persuasion, Attachment and Behavioral Changes in Social Media. Technological Forecasting and Social Change, 123, 370–380.

[16]       Colombo, E., Baggio, R. (2017). Tourism Distribution Channels: Knowledge Requirements. In N. Scott, M. De Martino, & M. Van Niekerk (Eds.). Knowledge transfer to and within tourism: Academic, industry and government bridges (pp. 289–301). Bingley, UK: Emerald.

[17]       De Filippi, P. (2017). What Blockchain Means for the Sharing Economy. Harvard Business Review, 15.

[18]       Gretzel, U., Sigala, M., Xiang, Z., Koo, C. (2015). Smart Tourism: Foundations and Developments. Electronic Markets, 25(3), 179–188.

[19]       Hawlitschek, F., Notheisen, B., Teubner, T. (2018). The Limits of Trust-Free Systems: A Literature Review on Blockchain Technology and Trust in the Sharing Economy. Electronic Commerce Research and Applications, 29, 50–63.

[20]       Hald, K.S., Kinra, A. (2019). How the Blockchain Enables and Constrains Supply Chain Performance. Int. J. Phys. Distrib. Logist. Manage. 49(4), 376–397.

[21]       Jayachandran, P. (2017). The Difference between Public and Private Blockchain, IBM, May 31.

[22]       Jessop, D. (2018). Artificial Intelligence and Tourism: Opportunities and Risks. Retrieved December 08, 2019 from https://www.caribbeancouncil.org/artificial-intelligence-tourism-opportunities-risks/.

[23]       Ji, G., Zhou, S., Lai, K. H., Tan, K. H., Kumar, A. (2022). Timing of Blockchain Adoption in a Supply Chain with Competing Manufacturers. International Journal of Production Economics, 108430.‏

[24]       Kwok, A.O., Koh, S.G. (2019). Is Blockchain Technology a Watershed for Tourism Development?. Current Issues in Tourism, 22(20), 2447-2452.‏

[25]       Kim, J.S., Shin, N. (2019). The Impact of Blockchain Technology Application on Supply Chain Partnership and Performance. Sustainability 11(21), 6181.

[26]       Nam, K., Dutt, C.S., Chathoth, P., Khan, M.S. (2019). Blockchain Technology for Smart City and Smart Tourism: Latest Trends and Challenges. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 0(0), 1–15. https://doi.org/10.1080/10941665.2019.1585376

[27]       Onder, I., Treiblmaier, H. (2018). Blockchain and Tourism: Three Research Propositions. Annals of Tourism Research 72, 180–182

[28]       Queiroz, M.M., Wamba, S.F. (2019). Blockchain Adoption Challenges in Supply Chain: an Empirical Investigation of the Main Drivers in India and the USA. Int. J. Inf. Manage. 46, 70–82 .

[29]       Rafiei Darani, H., Asghari, H. (2018). Study of International Tourism Demand in Middle East by Panel Data Model. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 12 (1): 80-88.

[30]       Raymaekers, W. (2015). Cryptocurrency Bitcoin: Disruption, Challenges and Opportunities. Journal of Payments Strategy & Systems, 9(1), 30–46.

[31]       Saberi, S., Kouhizadeh, M., Sarkis, J., Shen, L.(2019). Blockchain Technology and its Relationships to Sustainable Supply Chain Management. Int. J. Prod. Res. 57(7), 2117–2135 (2019).

[32]       Sharma, M., Sehrawat, R., Daim, T., Shaygan, A. (2021). Technology Assessment: Enabling Blockchain in Hospitality and Tourism Sectors. Technological Forecasting and Social Change, 169, 120810.‏

[33]       Treiblmaier, H. (2018). The Impact of the Blockchain on the Supply Chain: a Theory-Based Research Framework and a Call for Action. Supply Chain Management: An International Journal, 23(6), 545–559.

[34]       Thees, H., Erschbamer, G., Pechlaner, H. (2020). The Application of Blockchain in Tourism: Use Cases in the Tourism Value System. European Journal of Tourism Research, 26, 2602-2602.‏

[35]       Veloso, B., Leal, F., Malheiro, B., Moreira, F. (2019). Distributed Trust & Reputation Models Using Blockchain Technologies for Tourism Crowdsourcing Platforms. Procedia computer science, 160, 457-460.‏

[36]       Wang, X., Li, X. R., Zhen, F., Zhang, J. (2016). How Smart is your Tourist Attraction?: Measuring Tourist Preferences of Smart Tourism Attractions via a FCEM-AHP and IPA Approach. Tourism management, 54, 309-320.‏

[37]       Wu, Y., Zhang, Y. (2022). An Integrated Framework for Blockchain-Enabled Supply Chain Trust Management towards Smart Manufacturing. Advanced Engineering Informatics, 51, 101522.‏

[38]       Xiang, Z., Fesenmaier, D.R. (2017). Analytics in Smart Tourism Design. V In Analytics in Smart Tourism Design (pp. 1-10), Springer, Cham.

[39]       Yadav, J.K., Verma, D.C., Jangirala, S., Srivastava, S.K. (2021). An IAD Type Framework for Blockchain Enabled Smart Tourism Ecosystem. The Journal of High Technology Management Research, 32(1), 100404.‏

129