مطالعه شاخص بهرهوری آب، در مزارع سیب زمینی دشت همدان ـ بهار
Subject Areas : Irrigation and Drainage
محمد رضا قاسمی نژاد
1
(
دانشکده کشاورزی، دانشگاه ابوعلی سینا، گروه آبیاری زهکشی، همدان، ایران.
)
صفر معروفی
2
(
گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ابوعلی سینا، همدان، ایران.
)
Keywords:
Abstract :
محدودیت منابع آب، عدم برنامهریزی آبیاری و استفاده نامطلوب از آب، عامل اصلی محدود کننده توسعه کشاورزی در ایران است. در این پژوهش، زمان و میزان آب آبیاری، بهمنظور افزایش بهرهوری آب، در مزارع سیبزمینی دشت همدان – بهار، تعیین گردید. بدین منظور، سه مزرعه سیبزمینی در بخشهای مختلف دشت، در سال زراعی 90-1389 انتخاب و با استفاده از تانسیومتر و بلوکگچی، مصرف آب اندازهگیری شده و نهایتاً شاخص بهرهوری آب (WUE) با استفاده از حجم آب مصرفی (W) و عملکرد محصول (Y) محاسبه شد. بر اساس اندازهگیریهای انجام شده، حداقل و حداکثر میزان آب مصرفی، در مزارع تیمار، بهترتیب 4481 و 7500 مترمکعب و نیز در مزارع شاهد نیز، بهترتیب 5092 و 8279 مترمکعب در هکتار بوده است. نتایج نشان داد که با آموزش برنامهریزی صحیح مصرف آب، عملکرد محصول سیبزمینی به مقدار قابل ملاحظهای (13 درصد) افزایش، مییابد. این افزایش، با کاهش 1/13 درصد میزان آب مصرفی در تمامی مزارع مورد مطالعه همراه بودهاست و در نتیجه کارایی مصرف آب نیز 29 درصد افزایش یافت. نتایج نشان داد که می‌توان از تانسیومتر بهعنوان یک ابزار مناسب جهت بهبود مدیریت آبیاری با آموزش آن به زارعین استفاده نمود.
- اکبری، م.، دهقانی سانیج، ح. و میرلطفی، س.م. (1388). تاثیر برنامهریزی آبیاری بر بهرهوری آب در کشاورزی (مطالعه موردی در شبکه آبشار اصفهان). مجله آبیاری و زهکشی ایران. 1(3): 69-79.
- بینام. (1380). گزارش مطالعات منابع آب زیرزمینی دشت بهار سال 1379-1378. اداره کل امور آب استان همدان. همدان.
- بینام. (1379). آمارنامه استان همدان. سازمان مدیریت و برنامهریزی استان همدان. همدان.
- علیزاده، ا. (١٣٨4). طراحی سیستم‌های آبیاری. انتشارات دانشگاه امام رضا (ع). مشهد. 583 صفحه.
- غفورینیا، ع. (1385). بررسی بیلان هیدروکلیماتولوژی دشت همدان- بهار و ارزیابی سفره آب زیرزمینی آن با استفاده از مدل کامپیوتری PMWIN. پایانامه کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه ابوعلی سینا.
- هاشمینیا، م. (1385). مدیریت آب در کشاورزی. انتشارات دانشگاه فردوسی. مشهد. 536 صفحه.
- Akhavan, S., Mousavi, F., Mostafazadehfard, M and Ghadami firouzabadi, A. (2007). Furrow and Type irrigation effects on potato yield and water use efficiency. Agriculture and Natural Resources Sciences and Technologies, 11(41), pp. 16-26.
- Hassan, A.A., Sarkar, A.A and Ali, N.N. (2002). Effect of deficit irrigation at different growth stage on the yield of potato. Pakistan Journal of Biological Sciences. 5(2), pp. 128-134.
- Kiziloglu, F.M., Sahin, U., Tune, T and Diler, S. (2006). The effect of deficit irrigation on potato evapotranspiration and tuber yield under cool season and semiarid climatic conditions. Journal of Agronomy. 5(2), pp. 284-288.
- Madad, M., Shamei A and Hajdezfoulian, B. (2005). Atlas of Agriculture. (Iranian) Nationals Cartographic Center; and Plan and Management Organization. 91,pp.
- Mandare, A.B., Ambast, S.K., Tyagi, N.K and Singh, J. (2008). On-farm water management in saline groundwater area under scarce canal water supply condition in the Northwest India. Agricultural Water Management, 95,pp. 516-526.
- Nagaz, K., Masmoudi, M.M. and Mechlia, N.B. (2007). Soil salinity and yield of drip-irrigation potato under different irrigation regimes with saline water in arid condition of Southern Tunisia. Journal of Agronomy. 6 (2) , pp. 324-330.
- Seckler, D., Upali, A., Molden, D. de Silva, R and Barker, R. (1998). World Water Demand and Supply, 1990 to 2005: Scenarios and Issues. Research Report 19, International Water management Institute, Colombo, Sri Lanka, pp.40-41.
- Zwart, S.J and Bastiaanssen, W.G.M. (2004). Review of measured crop water productivity values for irrigated wheat, rice, cotton and maize. Agricultural Water Management 69(2) , pp. 115-133.
