ارزیابی سامانه‌های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متغیر استان اصفهان

Subject Areas : Irrigation and Drainage

مسعود فرزام نیا ¹ , حسین دهقانی سانیج ²

1 -
2 -

Received: 2021-04-05 Accepted : 2021-08-09 Published : 2020-05-01

Keywords:

Abstract :

در این تحقیق سامانه‌های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک اجرا شده در 15 مزرعه استان اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفت. بهره‌برداران از سامانه‌های مذکور رضایت نسبی داشتند و معتقد بودند تغییر سامانه از آبیاری سطحی به آبیاری بارانی باعث کاهش مصرف آب و افزایش سطح زیرکشت و در نتیجه کسب درآمد بیشتر شده است ولی عملکرد در واحد سطح و کیفیت محصولات را کاهش داده است. اکثر مزارع در مناطق بادخیز بودند، متوسط تلفات بادبردگی 20 درصد بود. مقادیر متوسط یکنواختی پخش آب و ضریب یکنواختی سامانه‌ها به‌ترتیب 58 و 65 بود و به سه گروه کیفی "ضعیف"، نسبتاًخوب و خوب دسته‌بندی شدند. مقادیر حداکثر، حداقل و میانگین برای راندمان پتانسیل کاربرد کمترین ربع (PELQs) به‌ترتیب 72، 19 و 48 و برای راندمان کاربرد کمترین ربع (AELQs) به‌ترتیب 66، 14 و 41 درصد یود. اکثر مزارع دچار کم‌آبیاری بودند و نزدیکی مقادیر دو پارامتر اخیر به‌همین دلیل است. با توجه به نتایج به‌دست آمده، مواجه بودن مملکت با کمبود آب و انرژی، خرده مالکی بودن اکثر اراضی و از همه مهم‌تر محدودیت‌های اقلیمی، استفاده از سامانه‌های مذکور نمی‌تواند، بدون مدیریت و نظارت دقیق، کارآمدی لازم را داشته باشد. بهتر است سامانه‌های آبیاری بارانی با فشار متوسط (آبپاش‌های کوچک) و یا به‌طورکلی سامانه‌های کم‌فشار جایگزین آنها شود.

References:

اخوان گیگلو، ک. و کانونی، ا. (1386). ارزیابی بهره‌برداری سیستم‌های آبیاری تحت فشار در اراضی خصوصی و دولتی استان اردبیل. اولین سیمنار علمی طرح ملی آبیاری تحت فشار و توسعه پایدار.

اکبری، م. و کوچک‌زاده، م. (1379). نگرشی بر سیستم‌های آبیاری تحت فشار در استان اصفهان. دهمین همایش کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران.  تهران. 25 آبان 1379، تهران، ایران.

باوی، ع.، کشکولی، ح. ع. و برومند نسب، س. (1387). تأثیر عوامل جوی و هیدرولیکی بر ضریب یکنواختی توزیع آب در آبیاری بارانی در منطقه امیدیه. مجله پژوهش آب ایران، سال دوم شماره دوم، ص ۵9 -۵3.

شیخ اسماعیلی، ا. (1386). بررسی یکنواختی توزیع آب جهت طراحی بهینه سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک. مجله علوم خاک و آب، جلد 21، شماره 1، ص. 139-129.

قاسم زاده مجاوری، ف. (1369). ارزیابی سیستم‌های آبیاری مزارع. انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول.

مصطفی‌زاده، ب.، عطائی، م. و اسلامیان، س. (1378) .ارزیابی طرح‌های آبیاری بارانی اجرا شده در منطقه اصفهان و بررسی امکان اصلاح آنها .مجموعه مقالات هفتمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر، کرمان 12- 10 اسفند، ص 165- 153.

ASAE Standards (1999). ANSI/ASAE S330.1, Procedure for sprinkler distribution testing for research purposes. PP: 836-838.

Christiansen, J.E. (1942). Irrigation by Sprinkling. California Agricultural Experiment Station Bulletin 670, University of California, Berkeley, CA.

Nickmanesh, A., Rhimi, M. and Dashti, R., (2011). Comparison between fixed and movable sprinkler irrigation systems. International congress on irrigation and drainage, Tehran, Iran.

Pair, C.h. (1986). Water distribution under Sprinkler Irrigation.Transactions of the ASAE. 11(5):648-651.