برآورد دبی سیلاب طراحی برای مطالعات ساماندهی رودخانه سرخه‌حصار (محدوده شهرک ولی عصر شهر ری)

Subject Areas : water resource management

مجید عبادی فر ¹ , سید علی حسینی ابری ² , امین عبادی فر ³ , مهدی شمس آبادی زاده ⁴

1 -
2 -
3 -
4 -

Received: 2021-05-21 Accepted : 2021-08-24 Published : 2021-09-17

Keywords:

Abstract :

اصلاح و به‎سازی مسیر رودخانه­ها بر خصوصیات سیلاب از قبیل پهنه سیل، شکل هیدروگراف و سرعت جریان در مقاطع مختلف تأثیرگذار است و برای آن که بتوان این اقدامات را به بهترین شکل ممکن به انجام رساند، نیاز به برآورد صحیح دبی سیلاب با دوره بازگشت­های مختلف می­باشد. تحقیق حاضر با هدف تعیین ابعاد سیلاب طراحی رودخانه سرخه­حصار در محدوده شهرک ولی­عصر شهر ری نظر انجام گرفته است. برای این کار، ضمن بهره­گیری از قابلیت­های نرم­افزار Hyfran-plus، از روش منطقه­­ای (با انتخاب 16 ایستگاه هیدرومتری) و همچنین روش­های دبی ویژه سیلاب و نسبت دوره ­بازگشت (با انتخاب ایستگاه تقی­آباد به عنوان مبنا) استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بین مقادیر دبی سیلابی محاسبه شده از روش­های مختلف اختلاف فاحشی وجود دارد که علت این امر را می‌توان به شرایط خاص حوضه آبریز رودخانه مورد مطالعه و برخورداری از کمترین توان تولید سیلاب در مقایسه با حوضه­های اطراف آن نسبت داد. اگرچه به نظر می­رسد که استفاده از دبی ویژه سیلاب ایستگاه مبنا نتایج منطقی­تری نسبت به روش منطقه­­ای بدست می­دهد، اما بررسی­های میدانی نشان داد که «نسبت دوره ­بازگشت در ایستگاه مبنا»، از مقبولیت بیشتری نسبت به سایر روش­ها برخوردار بوده و بر این اساس، دبی پیک سیلاب رودخانه با دوره بازگشت­های 25، 50 و 100 سال، به ترتیب برابر 118، 128 و 137 مترمکعب در ثانیه بدست می­آید. در نهایت، جهت تهیه ابعاد هیدروگراف سیلاب طراحی، با توجه به عدم دسترسی به سیلاب­های ساعتی مشاهده­ای در ایستگاه مبنا، از روش تجربی SCS استفاده گردید.

References:

بهادرنژاد، ک. و حسینی، خ. (1391). کنترل سیلاب رودخانه نکارود با استفاده از روش تلفیقی و برآورد هزینه اجرای آن. نهمین سمینار بین المللی مهندسی رودخانه، دانشگاه شهید چمران، 3 بهمن 1391، اهواز، ایران.

حاجی ­قلی­زاده، م. (1383). بررسی نقش دخالت­های انسانی بر رفتار سیل در بخشی از رودخانه کن تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، پایان­نامه کارشناسی ارشد آبخیزداری، ص 128-1.

رادمنش، ف.، پرهمت، ج.، بهنیا، ع. و آخوندعلی، ع. (1385). واسنجی و ارزیابی مدل HEC-HMS در حوضه آبخیز رود زرد. هفتمین سمینار بین­المللی مهندسی رودخانه، دانشگاه شهید چمران اهواز، 23 بهمن 1385، اهواز، ایران.

عبادی­فر، م.، کاوه­کار، ش.، جوادی، س. و معصوم­پور، ف. (1395). برآورد دبی ایمن سیلاب ورودی به شهرک ماسوله با استفاده از SCS، HEC-HMS و HEC-RAS، ششمین کنفرانس ملی مدیریت منابع آب، دانشگاه کردستان، 1 تا 3 اردیبهشت 1395، کردستان، ایران.

علیزاده، ا. (1394). اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ چهلم، 942ص.

فرومند، س. ع.، قربانی واقعی، ز.، بهزاد نظیف، غ. و عبادی زاویه، ع. (1394). ساماندهی رودخانه و مهار سیلاب با هدف بهره برداری از اراضی بستر سیلابی (مطالعه موردی : رودخانه پلرود، استان گیلان). کنفرانس و نمایشگاه مهندسی آب، 26-25 مهر 1394، تهران، ایران.

موسی­پور، ر.، موسوی، س. ف. و حسینی، خ. (1398). تحلیل هیدرولیکی و سازه­ای ساماندهی رودخانه بابلرود با استفاده از چند نرم­افزار کاربردی. نشریه علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، شماره 4، ص 106-93.

مامی زاده ج.، همتی م. و قادری ج. (1394). پهنه بندی سیلاب رودخانه چرداول (بازه ی چناره) با استفاده از مدل HEC-RAS  در محیط .GIS مجله علوم ومهندسی آبخیزداری ایران، شماره 29، ص 74-71.

مجموعه دستورالعمل­های تهیه اطلس منابع آب، (1381). شرکت مدیریت منابع آب ایران.

Devries, J. (2006). Comparing Statistical Approaches to Estimating Floods, David Ford Consulting Engineers 2015 J St, Suite 200 Sacramento, CA 95814.