تأثیر زهکشی کنترل شده روی محصول نیشکر (مطالعه موردی اراضی کشت و صنعت نیشکر امام خمینی (ره))

Subject Areas : Irrigation and Drainage

رحیم عنافچه ¹ , یدالله یوسفی فرد ² , عبدعلی ناصری ³ , حیدرعلی کشکولی ⁴

1 - گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات خوزستان، ایران.
2 - گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات خوزستان، ایران.
3 - گروه آبیاری زهکشی، دانشکده علوم مهندسی آب، دانشگاه چمران اهواز، ایران.
4 - گروه آبیاری زهکشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات خوزستان، ایران.

Received: 2012-08-29 Accepted : 2012-10-22 Published : 2012-12-21

Keywords:

Abstract :

حفظ تراز سطح ایستا بی در نزدیکی منطقه ریشه گیاه به منظور استفاده بهینه از آب آبیاری و تأمین رطوبت در منطقه ریشه، روش متداولی است که بیش از چند دهه مورد استفاده محققان قرارگرفته شده است. در این تحقیق امکان استفاده از روش زهکشی کنترل شده در شرایط آب و هوایی مرکز و جنوب استان خوزستان در دو تیمار آزاد (FD) و کنترل شده (CD) بر روی گیاه نیشکر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که شوری خاک تیمار آزاد در لایه (30-0) سانتی متر به اندازه 3/1 دسی زیمنس بر متر نسبت به لایه مشابه در تیمار کنترل شده افزایش شوری داشته. تغییرات شوری در دیگر لایه‌ها برای دو تیمار ناچیز بود. از نظر آب مصرفی، تیمار کنترل شده 38 درصد آب کمتری نسبت به تیمار آزاد مصرف نموده وکارآیی مصرف آب آبیاری در تیمار کنترل شده 3/41 درصد بیشتر از تیمار آزاد بود. از نظر تعداد دور آبیاری، تیمار کنترل شده 33 درصد نسبت به تیمار آزاد کمتر بود و از نظر مقدار نمک ورودی، تیمار کنترل شده معادل 36 درصد نسبت به تیمار آزاد کمتر است. از نظر مقدار نمک خروجی از زهکش‌ها، تیمار کنترل شده به میزان 53 درصد کمتر از تیمار آزاد گردید. عملکرد کمی محصول (تن در هکتار) تیمار کنترل شده به میزان 66/8 درصد از تیمار آزاد بیشتر بوده است و در عملکرد کیفی محصول تیمار کنترل شده در نسبت وزن شربت به وزن نی (EX) 9/15 درصد، در میزان قند موجود در شربت (POL) 01/6 درصد، در میزان مواد جامد محلول در شربت (Brix) 24/5 درصد، در درجه خلوص شربت یا میزان قند خالص 8/0 درصد از تیمار آزاد بیشتر شده است.

References:

حمزه، س. (1387). ارزیابی عملکرد هیدرولیکی و نوسانات سطح ایستابی در زهکش‌های پلکانی اراضی کشت و صنعت امام خمینی (ره)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز، ص 45-14.

کار گروهزهکشیومحیط‌زیستکمیتهملیآبیاریوزهکشیایران.( 1388). خوزستان و چالش‌های زهکشی زیرزمینی در سال‌های پیش رو. ششمین کارگاه زهکشی و محیط‌زیست، کمیته ملی آبیاری و زهکشی،ص 22- 1

محجوبی،آ. (1391) . بررسی اثرات زهکشی کنترل شده بر روی شوری خاک، مدیریت آبیاری و عملکرد نیشکر در کشت و صنعت امام خمینی. پایان‌نامه دکتری، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز. ص34-18.

محجوبی، آ.، هوشمند.، ع. ناصری، ع.و جعفری، س. (1392). اثر زهکشی کنترل شده بر روی کاهش ضریب زهکشی و حجم زهاب خروجیدر مزارع نیشکر کشت و صنعت امام خمینی. مجله آب خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 27 ، شماره 6 ،ص 1133- 1144.

نوری،ح.، لیاقت،ع.، فرداد،ح.وچایی چی،م.( 1386).بهبود کیفیت آب زهکشی با استفاده از مدیریت سطح ایستابی در یک منطقه نیمه‌خشک ایران. مجله آبیاری و زهکشی ایران، سال اول، شماره یک،ص 41-48.

AbdelDaiem, S. J., Hoevenaars, P.P., Mollinga, W., Scheumann,­R . and­Van­teenbergen, F.(2005). Agricultural drainage: Towards and an integrated approach. Irrigation and Drainage Systems,pp:71-8.  

Ayars, J. E, Chresten, E. W., Hornbuckle, J. W.(2006).Controlled drainage for improved water management in arid regions irrigated. Available fom: www.sciencedirect.com

Ramoska, E. D., Bastinene, N. I. and Saulys, V. A. (2009). Evaluation of controlled drainage efficiency in LITHUANIA. Irrig. Drain. 10.1002/ird. 548.

Worold, B.(2005). Inversting in Controlled drainage :Innovation Profile Shaping the future of Water for­agriculture, A­sourcebook­for­inverstment­in­agricultural water management, the worold Bank,Washington.