Identifying the dimensions and components of developing a human resource management development system based on a new approach to e-learning and virtual education in educational organizations

Subject Areas :

ALI abdolmaleki ¹ , علی یزدخواستی ² , LEYLA tabaghdehi hoseini ³ , TORAJ FALLAH ⁴

1 - PhD student, Department of Educational Sciences, Torbat Heydariyeh Branch, Islamic Azad University, Torbat Heydariyeh, Iran.
2 - عضو هیات علمی دانشگاه کاشان
3 - Department of Educational Management, Ramsar Branch, Islamic Azad University, Ramsar, Iran.
4 - Department of Educational Sciences, Torbat Heydariyeh Branch, Islamic Azad University, Torbat Heydariyeh, Iran.

Received: 2025-08-28 Accepted : 2025-09-27 Published : 2025-09-27

Keywords: Development system, management, human resources, e-learning, education,

Abstract :

The present research aims to identify the dimensions and components for developing a human resource management development system based on a modern approach to E- learning in educational organizations. This study is applied in terms of purpose and qualitative data-driven in nature. The research tool includes semi-structured interviews, the validity and reliability of which have been examined and confirmed. The statistical population consists of specialists in the field of human resource management development and education, with a sample of 12 professors and experts in this field selected through purposeful sampling. After collecting the interviews, the data were analyzed using Atlas.ti software through a three-stage coding process (open, axial, and selective). The results of the analysis revealed that the components of manager credibility, educational system, educational infrastructure, development of electronic education, and profitability of electronic education were identified as the dimensions and components of the human resource management development system based on a modern approach to electronic and virtual education in educational organizations. Additionally, the results indicated that the component of cost effectiveness of E-learning received the highest score, while the educational system component had the lowest average. Therefore, the use of an electronic education approach can help improve efficiency and productivity in educational organizations. Enhancing technical infrastructure and providing specialized training for managers and staff are essential actions for the successful implementation of this approach.

References:

جنوی، المیرا و حریری، نجلا .(1393). طراحی و تبیین مدل توسعه ی منابع انسانی کتابخانه های دانشگاهی (مطالعه ی موردی: کتابخانه ی مرکزی دانشگاه تهران) ، نشریه مدیریت دولتی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، 6(3)، 456-437.
حسنی صدر عبادی، جلال .(1395). مدل های توسعه منابع انسانی، فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری، 2(4)، 232-228.
انتظاری، منیرالسادات .(1394). نقش آموزش بر مدیریت کیفیت و بهره‏وری نیروی انسانی در آموزش و پرورش و مدل تعالی سازمانی، دومین کنفرانس بین‏المللی تحقیق‏های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
زاهدی، علیرضا؛ ملک اخلاق، اسماعیل؛ محتشمی، علی و دوستار، محمد .(1400). طراحی مدل مدیریت منابع انسانی آموزش و پرورش متناسب با سند تحول بنیادین، 13(2)، 212-171.
هوشمندی، سارا و هاشم ورزی، سیدابراهیم .(1400). اثربخشی آموزش ارائه شده فناوری در آموزش مدیریت منابع انسانی، نشریه منابع و سرمایه انسانی، 2، 66-50.
شکوری شالدهی، عباس؛ تورانی، حیدر؛ کردستانی، فرشته و دلگشایی، یلدا .(1400). ارائه الگویی برای ارتقای منابع انسانی در نظام آموزش و پرورش با تاکید بر سند تحول بنیادین، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 14(1)، 60-29.
نوروزی فرد، محمد و زمانی، علی . (1395). مدیریت اثربخش از طریق شناخت چالش‏ها و ظرفیت‏های منابع انسانی سازمان، کنفرانس بین‏المللی نوآوری در علوم و تکنولوژی.


Al Shobaki, M. J., Naser, S. S. A., Amuna, Y. M. A., & El Talla, S. A. (2017). Impact of Electronic Human Resources Management on the Development of Electronic Educational Services in the Universities. International Journal of Engineering and Information Systems, 1(1), 1-19.
Golipour, Maryam, Oladian, Masoumeh, Safari, Mahmoud (2020). Analysis of the process of human resource development and the development of an appropriate model in the higher education system, Seventh Quarterly Journal of Education and Development of Human Resources,. 2, 2, 1-4
Hoseini, A., Hadizadeh Moghaddam, A. and Javadi, H. (2019). Review the effectiveness of e-HRM. Sixth Conference on Human Resource Development.
Imam Fauzi (2016). The Application of Multimedia-Based Presentation in Improving Students Speaking Skill, Journal of ELT Research 1(1):103-112.
Aldakeel, T.M., & Almannie, M.A. (2015). Achieving Competitive Advantage in Human Resource Management in General School District of Riyadh in Saudi Arabia. Journal of Education and Practice, 6(23): 1-9.

Full-Text:



شناسایی ابعاد و  مولفه های  تدوین  نظام توسعه ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزشی

علی عبدالملکی ¹، علی یزدخواستی*²، لیلا حسینی طبقدهی³، تورج فلاح⁴

 

فصلنامه تعالی تعلیم و تربیت و آموزش دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، دوره3، شماره 4

چکیده:

این پژوهش با هدف، شناسایی ابعاد و مولفه های تدوین نظام توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش‌ و پرورش مازندران انجام شد. این مطالعه از نوع کیفی بوده که  از مصاحبه های نیمه ساختار یافته استفاده نموده است که جامعه آماری متخصصان حوزه توسعه مدیریت منابه انسانی بوده و نمونه آماری شامل 12نفر از اساتید و خبرگانی که حوزه فناوری اطلاعات و الکترونیک و فضای مجازی ، بوده اند به روش هدفمند انتخاب شده اند. پس از جمع آوری داده ها به شیوه کد گذاری سه مرحله ای(باز، محوری و انتخابی) کدگذاری و تحلیل شدند  تحلیل شدند.  نتایج نشان داد مولفه های اعتبار مدیران، سیستم آموزشی، زیرساخت های آموزشی، توسعه آموزش الکترونیکی و سودآوری آموزش الکترونیکی به عنوان ابعاد و مؤلفه‌های نظام توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش‌وپرورش شناسایی شدند. همچنین نتایج نشان داد که، مولفه سودآوری آموزش الکترونیکی بالاترین امتیاز را به خود اختصاص داد، در حالی که مولفه سیستم آموزشی کمترین میانگین را داشت. لذا استفاده از رویکرد آموزش الکترونیکی می تواند به بهبود کارایی و بهره وری در سازمان های آموزشی کمک می کند بهبود زیرساخت های فنی و ارائه آموزش های تخصصی برای مدیران و کارکنان از اقدامات ضروری برای اجرای موفق این رویکرد است .

واژه‌های کلیدی: نظام توسعه، مدیریت،  منابع انسانی، آموزش الکترونیکی، آموزش‌ و پرورش 

 

 

 

 

 

 

 

-مقدمه :

امروزه در جهان آموزش و توسعه منابع انسانی متخصص و کارآمد در رشته‌های تخصصی و مدیریت بهینه آن‌ها جزء کلیدی‌ترین مباحث توسعه و اثربخشی هر سازمانی قلمداد می‌شود. از این‌ رو ارتقاء کیفیت و نحوه آموزش منابع انسانی یکی از مهم‌ترین موضوعات در حوزه برنامه‌ریزی منابع انسانی است و برنامه‌های توسعه منابع انسانی یکی از چالش‌های دولت‌ها در استقرار نظام‌های جامع مبتنی بر فناوری ارتباطات و اطلاعات می‌باشند (منتظر،2005). اهميت توسعه‌ی منابع انساني به دليل پیش‌نیاز دستيابي به موفقيت در سازمان‌هاست و كشـورها را بر آن داشته است تا براي دست يافتن به توسعه‌ی پايدار اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسـي، راهبردهايي را در جهت توسعه‌ی منابع انساني خود در دستور كار قرار دهنـد. در سـطح فـردي نيـز سازمان‌ها براي بقا و رشد، به نيروهاي خلاق و ارزش‌آفرین نيازمندند. توسعه‌ی انساني از متعارف‌ترین و درعین‌حال از هزینه‌برترین فعالیت‌های مديريت منابع انساني به شمار می‌رود(جنوی و همکاران،1393).

مدیریت منابع انسانی عمدتاً درگیر فعالیت‏هایی مانند استخدام، آموزش و توسعه، ارزیابی عملکرد، مزایای جبران خسارت و دادن پاداش و غیره به کارکنان یک سازمان است. سازمان های  مختلف با کمک اینترنت، کارهای روزمره خود را ساده کرده‏اند. مدیریت منابع انسانی الکترونیک توسط سازمان‏های مختلف شرکتی، مؤسسات آموزشی و صنعت بانکداری برای بهبود کیفیت و عملکرد کارکنان و برای کاهش بار اداری بر روی آن‌ها استفاده می‏شود. سازمان از برنامه مدیریت منابع انسانی الکترونیک از طریق همسان‏سازی فناوری با شیوه‏های منابع انسانی استفاده می‏کند . در این عصر فناوری، سازمان‌ها علاقه شدیدی به پذیرش مدیریت منابع انسانی الکترونیکی نشان می‌دهند، جایی که فن‌آوری و شیوه‌های مدیریت منابع انسانی برای فراهم کردن فرصت استفاده بیشتر از سلف‌سرویس برای کارکنان ادغام‌شده‌اند (الشوباکی، ناصر، آمونا و ال-تالا⁵، 2017). نظام آموزش‏وپرورش، به علت تأثیر مثبت در بخش‏های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و جمعیتی، مورد توجه واقع‌ شده است (دینکا و همکاران⁶، 2021) و یکی از اصلی‏ترین نهادهای اجتماعی در تحقق توسعه‏ی هر کشور به شمار می‏رود و تأثیر بسزایی در توسعه‏ی سرمایه‏ی انسانی می‏گذارد. همچنین به‌منزله‌ی هدایت‌ کننده‌ی تحرک اجتماعی با کمک به بهبود وضعیت اجتماعی-اقتصادی گروه‏های اجتماعی گوناگون عمل می‏کند (هیسکلا و همکاران⁷، 2021). منابع انسانی از مهم‌ترین و درعین‌حال مؤثرترین عوامل در آموزش‎وپرورش است، زیرا اعتقاد بر آن است که نظام آموزش‎وپرورش در همه‏ی جوانب و فعالیت‏های سازمانی (درونداد، فرآیند، برونداد، پیامدها) به شکل مستقیم و مؤثر به عامل انسانی متصل است و حضور و فعالیت انسان در همه‏ی فرآیندها و مراحل، لازم و واضح است (انتظاری، 1394). بنابراین، تأثیر منابع انسانی در آموزش‏وپرورش و پیشرفت آن امری واضح است . اساساً، مسائل مربوط به منابع انسانی به‌عنوان مهم‌ترین اولویت در حوزه‏ی سیاست‌گذاری در آموزش‏وپرورش در سراسر جهان‌دیده می‏شود و نظام آموزشی در هزاره‏ی سوم بر این باور است که سرمایه‏ی اصلی سازمان‏ها، بیشتر از آنکه به منابع فیزیکی و مالی سازمان وابسته باشد، تحت تأثیر منابع انسانی است (فوزی⁸، 2016)؛ زیرا منابع انسانی دارای دانش، مهارت‏ها و تجارب منحصربه‌فردی هستند که هر یک از این امور، به رشد، توسعه و موفقیت سازمان کمک کرده و مزایای رقابتی را برای سازمان به وجود می‏آورند (آلداکیل و المانی⁹، 2015).  توسعه منابع انسانی در حوزه آگاهی است که در نظام‎های مولد ایفای نقش می‎کنند. هدف توسعه منابع انسانی تمرکز بر منابعی است که انسان‎ها را در دستیابی به موفقیت یاری می‎دهد. این موفقیت در بعد فردی و سازمانی است. این توسعه مجموعه‎ی گسترده از توانایی‎های یک سازمان شامل تغییرات بیرونی، ایجاد کارآفرینی گروهی، سازگاری با شرایط ناپایدار و بی‏ثبات و غیره هستند. بنابراین، توسعه خلق نمی‏شود، بلکه همانند قابلیت‌های کنونی در تعامل با منابع سازمان مورداستفاده قرار می‏گیرد (گلپور و همکاران، 2020). آموزش الکترونیکی به فرآیند یادگیری و تدریس از طریق فناوری‌های دیجیتال و اینترنت اشاره دارد. این نوع آموزش می‌تواند شامل دوره‌های آنلاین، وبینارها، و محتوای چندرسانه‌ای باشد که به کاربران اجازه می‌دهد به راحتی به منابع آموزشی دسترسی پیدا کنند. به‌طور کلی، آموزش الکترونیکی به یادگیرندگان این امکان را می‌دهد که با سرعت و زمان خود، به یادگیری بپردازند و از امکاناتی چون تعامل با مدرسان و هم‌کلاسی‌ها بهره‌مند شوند. طبق گزارشی از سازمان یونسکو در سال 2023، آموزش الکترونیکی به عنوان یک راهکار مؤثر برای افزایش دسترسی به آموزش در مناطق دورافتاده و کم‌برخوردار شناخته می‌شود.و همچنین آموزش مجازی به نوعی از آموزش اطلاق می‌شود که در آن یادگیری و تدریس به‌طور کامل در یک محیط مجازی و از طریق پلتفرم‌های آنلاین انجام می‌شود. این نوع آموزش معمولاً شامل استفاده از نرم‌افزارهای خاص، فضاهای مجازی مانند کلاس‌های آنلاین و ابزارهای ارتباطی است که به یادگیرندگان این امکان را می‌دهد که با یکدیگر و با مدرسان در تعامل باشند. بر اساس تحقیقاتی که در سال 2024 منتشر شده، آموزش مجازی به دلیل انعطاف‌پذیری و دسترسی آسان، به سرعت در حال گسترش است و به عنوان یک گزینه اصلی برای آموزش در سطوح مختلف مورد توجه قرار گرفته است(القدیر¹⁰،2025).آموزش الکترونیکی و آموزش مجازی نقش مهمی در توسعه منابع انسانی دارند. این نوع آموزش‌ها به سازمان‌ها این امکان را می‌دهند که به راحتی و با هزینه کمتر، برنامه‌های آموزشی متنوعی را برای کارکنان خود ارائه دهند.با استفاده از آموزش الکترونیکی، کارمندان می‌توانند در هر زمان و مکانی به دوره‌های آموزشی دسترسی داشته باشند، که این امر به افزایش مهارت‌ها و دانش آن‌ها کمک می‌کند. همچنین، آموزش مجازی با فراهم کردن فرصت‌های یادگیری تعاملی و گروهی، به تقویت همکاری و ارتباطات میان کارکنان کمک می‌کند. در نتیجه، این دو نوع آموزش به بهبود عملکرد و افزایش بهره‌وری در سازمان‌ها منجر می‌شوند.

اما امروزه درنتیجه توسعه روزافزون تخصص‏ها در قرن اخیر و همچنین، با توجه به اینكه آموزش‏های سنتی به سبب هزینه، زمان، تجویزی بودن، کم کردن خلاقیت و تمرکز غلط بر آموزش به‌جای نتایج کسب ‌و کار و تولید برنامه‏های پیش‌پا افتاده، موردانتقاد قرار گرفته‌اند، اینترنت همچنین چالش‏های جدیدی را در زمینه‏های آموزشی ایجاد کرده است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، مقاومت فرهنگی در برابر تغییرات جدید است که ممکن است منجر به عدم پذیرش این رویکردها توسط مدیران و کارکنان شود. همچنین، عدم وجود زیرساخت‌های مناسب فناوری اطلاعات و ارتباطات در برخی سازمان‌ها می‌تواند مانع از اجرای مؤثر آموزش‌های الکترونیکی گردد. علاوه بر این، نیاز به تأمین منابع مالی و انسانی برای طراحی و پیاده‌سازی برنامه‌های آموزشی جدید نیز از دیگر چالش‌ها محسوب می‌شود. به علاوه، ارزیابی و سنجش اثربخشی این نظام‌های آموزشی در مقایسه با روش‌های سنتی، نیازمند معیارهای جدید و دقیق است که خود می‌تواند دشواری‌هایی را به همراه داشته باشد نتایج این تحقیق در دو بعد نظری و کاربردی حائز اهمیت می باشد.. در بعد نظری منجر به تولید مبانی نظری و ادبیات پژوهشی می شود و نظریه پردازان و دانشمندان و پژوهشگران در انجام پژوهش های آتی از مبانی نظری بهره می برند. در بعد کاربردی، نتایج این پژوهش برای سازمان های مختلفی، چون وزارت آموزش و پرورش، ادارات آموزش و پرورش و شازمان های دولتی اهمیت دارد و می توانند در تصمیمات و برنامه ریزی های آتی خود بهره ببرند.تحولات جهانی در زمینه دیجیتال سازی آموزش و استفاده از فناوری های نوین، ضرورت ارتقای زیرساخت های آموزشی و سازگاری با شیوه های جدید را برجسته می کند. در ایران، تحولات اخیر در نظام آموزشی و تمایل به استفاده از فناوری های پیشرفته در راستای اهداف آموزشی، سازمان ها را به سمت استفاده از آموزش های مجازی و الکترونیکی سوق داده است. این تغییرات، علیرغم مزایای فراوان، با چالش هایی نیز همراه بوده است. بنابراین، شناسایی ابعاد و مولفه های  توسعه مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکردهای نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش و پرورش، می تواند بسیار مورد توجه و اهمیت بوده و یکی از چالش های اساسی نظام آموزش و پرورش را حل کند زیرا  چنین نظامی باید توانایی بهبود کیفیت آموزش، افزایش کارایی کارکنان، و تسهیل دسترسی به منابع آموزشی را داشته باشد. استفاده از فناوری های پیشرفته و تحلیل داده های مدیریتی می تواند به تصمیم گیری های راهبردی بهتر کمک کند و نظام آموزشی را به سمت تحول دیجیتال سوق دهد.در پایان، لازم به ذکر است که بهره مندی از فناوری های نوین در مدیریت منابع انسانی به راهبردهای دقیق و هماهنگی میان تمامی ذینفعان نیاز دارد. توسعه این سیستم ها باید با در نظر گرفتن نیازهای سازمانی و تحلیل دقیق داده های مرتبط صورت گیرد. استفاده از روش های مبتنی بر شواهد و تحلیل های آماری می تواند به بهبود عملکرد سیستم های مدیریت منابع انسانی کمک کند و روند تحول دیجیتال در آموزش و پرورش را تسریع بخشد.بنابراین سئوال اصلی پژوهش عبارت است از ابعاد و مؤلفه‌های نظام توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش‌وپرورش کدام اند و اهمیت آن به چه میزان است؟

سئوالات پژوهش:

-ابعاد و مؤلفه‌های تدوین نظام توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش‌وپرورش کدام اند؟

2-اهمیت ابعاد و مؤلفه‌های تدوین نظام توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش‌وپرورش به چه میزان است؟

 

 

 

 

مبانی نظری و پیشینه پژوهش:

-توسعه منابع انسانی: توسعه منابع انسانی به‌طور شفاف در کنوانسیون توسعه منابع انسانی (1975) به سیاست‌ها و برنامه‌هایی اشاره دارد که تمام افراد را تشویق می‌کند و توانمند می‌سازد که بر اساس مبنایی برابر و بدون هیچ‌گونه تبعیض، قابلیت‌های خود را توسعه دهند و به نفع خود و بر اساس آرمان‌های خود از آن استفاده نمایند. توسعه منابع انسانی شامل محدوده وسیعی از مسائل می‌شود که مدیریت منابع انسانی می‌تواند این موارد را تحت تأثیر قرار دهد (اکبری و همکاران، 1392).

-مدیریت منابع انسانی: شناسایی اهمیت نیروی کار سازمان به‌عنوان یک عنصر حیاتی در کسب اهداف سازمانی و استفاده چندگانه در فعالیت‌ها و کارکردهای منابع انسانی به‌گونه‌ای که به‌طور مؤثر و منصفانه‌ای منافع فردی کارکنان، سازمان و جامعه را تضمین نماید. برای تحقق و همگرایی ارزش‌ها و طیف وسیعی از انگیزه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و قانونی صرفاً، با بهره‌مندی از مدیریت منابع انسانی امکان‌پذیر است،درواقع ابعاد عملکردی مدیریت منابع انسانی نظیر: شرح شغل، استخدام، گزینش، آموزش، ارزیابی عملکرد و پاداش‌ها را به‌عنوان مدیریت منابع انسانی را تعریف کرده است (قدیر،2025)

-منابع انسانی:  مدیریت منابع انسانی و اداره کارکنان عبارت است از «شناسایی اهمیت نیروی کار سازمان به‌عنوان یک عنصر حیاتی در کسب اهداف سازمانی و استفاده چندگانه در فعالیت‌ها و کارکردهای منابع انسانی، به‌گونه‌ای که به‌طور مؤثر و منصفانه‌ای، منافع فرد،سازمان و جامعه را تضمین نماید». اصطلاح مدیریت منابع انسانی و اداره کارکنان ، به دلیل نقش حیاتی منابع انسانی در سازمان، چالش‌ها به‌طور مؤثرتری در اداره منابع انسانی و رشد دانش حرفه‌ای که مدیریت منابع انسانی و اداره کارکنان را احاطه کرده است، متداول شده است (نورهوس¹¹،2021)

-آموزش الکترونیکی : در ساده‌ترین تعریف عبارت است از انجام فرآیند آموزشی بر روی بستر ارتباطات الکترونیکی، باآنکه آموزش الکترونیکی فناوری آموزشی را با استفاده از تعامل درگیرانهِ میان فراگیران و مدرسان دگرگون ساخته است، هنوز گمان بر این است که آموزش الکترونیک در آغاز راه است. محوریت فرایند آموزش الکترونیکی برخلاف آموزش سنتی بر فراگیران است و نه محتوای آموزشی،زیرا فراگیران هستند که باید تحت نظارت مدرسان در تکامل محتوای آموزشی مشارکت کنند. آموزش الکترونیکی، علم را به‌جاهایی برده است که پیش‌ازاین سابقه‌ای از آموزش در آنجا نبوده است. آموزش الکترونیکی امکان فراگیری مستقل از زمان و مکان را برای دانش‌پژوهان فراهم می‌آورد (شاه‌محمدی، 1394).

-آموزش مجازي: آموزش مجازي، به تمام شکل‌های ياددهي- يادگيري اطلاق می‌شود كه به شيوه الكترونيكي اجرا و پشتيباني می‌شود. اين شيوه آموزش با هدف ساخت دانش مرتبط با تجربه فردي پيش می‌رود. يادگيري در آموزش آنلاين به‌اندازه روش سنتي مؤثر است. اينكه فرد چقدر ياد می‌گیرد به كيفيت آموزش بستگي دارد. طبق مطالعه صورت گرفته در اين رابطه مشخص ‌شده كه ٨٥ درصد از افراد كه آموزش آنلاين را دنبال می‌کنند احساسي مشابه همان روش سنتي را دارند. اين ويروس معلمان را براي تدريس مجازي تقويت كرد( بیریانتورو،2025)

پیشینه پژوهش

محمد یزدی و همکاران(1404)تحقیقی با عنوان بررسی وضعیت شاخص‌های توسعه مدیریت منابع انسانی بر اساس مؤلفه‌های شایستگی در مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام داده اند که یافته‌ها نشان داد که شاخص‌های توسعه مدیریت منابع انسانی عبارتند از: (نگاه استراتژیک: توجه به نحوه انتخاب کارکنان، تأکید بر آموزش کارکنان، داشتن بودجه لازم، استقرار فناوری‌های جدید در سازمان، وجود نگاه جانشین‌پروری، توجه به سطح توانمندی کارکنان، تبیین روشن اهداف سازمان، توجه به ویژگی‌های شخصیتی کارکنان)، (بخش هویت: آموزش مستمر، توجه به مدیریت سرمایه فکری، تشکیل کمیته انتصاب، تحقیق محوری)، (رفع کاستی‌ها و بهبود مهارت‌ها: تأکید بر مسائل انگیزشی در سازمان، انعطاف‌پذیری، انطباق‌پذیری سازمانی، توزیع مناسب اعتبارات مالی در سازمان، وجود نگاه علمی بین مدیران و استفاده از مدیران باتجربه)، (مشکلات فردی-سازمانی: عدم توجه به انگیزه کارکنان، ضعف در برنامه‌ریزی و اجرای اهداف سازمانی، عدم انعطاف‌پذیری سازمانی، انتصابات مکرر مدیریتی، انتصابات سلیقه‌ای، محدودیت‌های مالی، دخالت سایر سازمان‌ها در انتصابات، عدم ... کنترل و نظارت مستمر بر کارکنان، (تدوین فرآیندهای اصلاح ساختار سازمانی: ارزیابی چرخه عملکرد کاری، حفظ کارکنان متخصص در سازمان، تشکیل گروه‌های کاری، الگوبرداری از سازمان‌های موفق داخلی و خارجی)، (شایستگی حرفه‌ای سازمان: رضایت، توسعه سازمانی، استخدام هدفمند، مدیریت سرمایه، واقع‌گرایی، تعهد سازمانی). علاوه بر این، همه مؤلفه‌ها به جز مؤلفه‌هایی که بر آموزش کارکنان تأکید دارند، باعث ایجاد وحدت در سازمان می‌شوند، عدم توجه به انگیزه کارکنان، عدم انعطاف‌پذیری سازمانی، تشکیل گروه‌های کاری، تعهد سازمانی و انتصابات مؤثر در سازمان، در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. علاوه بر این، مدل حاصل از ساختار مناسبی برخوردار است.

 

دهقان منشادی و همکاران(1404)تحقیقی با عنوان تحلیل استراتژیک توسعه مدیریت منابع انسانی مبتنی بر هوش مصنوعی انجام داده اند که نتایج این تحلیل میتواند برنامهریزی برای تحقق اهداف فردی و سازمانی را تسهیل کند که اهمیت عملی این موضوع را نشان میدهد. افزون بر این، غفلت سازمان امور مالیاتی از تغییرات قانونی، الزامات جدید محیطی، حجم گسترده دادهها، فرار مالیاتی و خروج از اقتصاد وابسته به درآمدهای نفتی، پیامدهای منفی و مخربی برای اقتصاد داخلی به همراه خواهد داشت. بنابراین، این سازمان باید با اتخاذ سیاستهای پیشرو، در مسیر تحول و توسعه مدیریت منابع انسانی گام بردارد. این موضوع از نظر نظری نیز مورد توجه بسیاری از تحقیقگران قرار گرفته و در سالهای اخیر مطالعات متعددی درباره نقش هوش مصنوعی در مدیریت منابع انسانی انجام شده است. بااینحال، بررسیهای اکتشافی و تدوین یک الگوی راهبردی در این زمینه همچنان مورد غفلت قرار گرفته است. سهم نظری این تحقیق، شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه مدیریت کارکنان با استفاده از هوش مصنوعی و ارزیابی میزان اهمیت و عملکرد هر یک از این عوامل در سازمان امور مالیاتی کشور است

شکوری شالدهی و همکاران (1400)، در تحقیقی با عنوان« ارائه الگویی برای ارتقای منابع انسانی در نظام آموزش‌وپرورش با تأکید بر سند تحول بنیادین» به این نتیجه دست یافتند تحقیق فوق با روش آمیخته (کمی و کیفی) از طریق یک پرسشنامه‌ی محقق ساخته صورت‌بندی گردیده و با 350 واحد نمونه آماري از دبیران، مدیران مدارس و معاونان مناطق آموزش‌وپرورش و با اخذ و تحلیل دیدگاه‌های خبرگان این حوزه به‌صورت مصاحبه‌ی نیمه ساختاریافته به ثمر رسیده است. روش نمونه‌گیری به‌صورت نظام‌مند و خوشه‌ای انجام‌شده و داده‌های جمع‌آوری‌شده برآیندی از دیدگاه‌ها و نظرگاه‌ها افرادي است که علاوه بر شرکت در این پیمایش، در مصاحبه‌ی تخصصی نیز حضور داشتند. نتایج نشان داد بعد عدالت با 4 مؤلفه، زیرساخت‌های تحولی با 4 مؤلفه، توانمندسازی با 4 مؤلفه و پشتیبانی اسطوره‌ها با 3 مؤلفه که در مجموع با70 نشانگر و با نمره میانگین 08/4 از 5، الگوي موردنظر طراحی، ترسیم و اعتبارسنجی گردید. علاوه براین، شاخص‌هایی همچون بهره‌مندی از گزاره‌های ترقی گرایانه سند تحول، رهنمون سازي به درك سرمایه انسانی، توجه به منزلت، رفاه و حقوق همسان، توجه به مهارت و شایستگی‌های حرفه‌ای کارکنان و درك پشتیبانی مدیران فرهمند در سازمان و چهره‌های ملی ازجمله یافته‌های مهم الگو و تأیید پذیري آن بوده است .

بیریانتورو¹²(2025)تحقیقی با عنوان مرور سیستماتیک متون: نقش توسعه منابع انسانی در عملکرد کارکنان انجام داده اند که یافته‌های حاصل از متون بررسی شده نشان می‌دهد که ابتکارات مؤثر توسعه منابع انسانی تأثیر مثبتی بر عملکرد کارکنان دارد. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که سرمایه‌گذاری در توسعه منابع انسانی برای سازمان‌هایی که به دنبال بهبود شایستگی‌ها، توانایی‌ها و بهره‌وری کلی کارکنان خود هستند، ضروری است. این مطالعه همچنین بر اهمیت همسوسازی برنامه‌های توسعه‌ای با اهداف شغلی فردی و استراتژی‌های سازمانی تأکید می‌کند.

جینگ-جینگ¹³ و همکاران(2025)تحقیقی با عنوان توسعه منابع انسانی: یک مطالعه تجربی در مورد تحلیل نقش توسعه منابع انسانی در بهره‌وری سازمانی انجام داده اند که یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که شیوه‌های توسعه منابع انسانی تأثیر مثبتی بر عملکرد کارکنان و رفاه کارکنان دارند؛ و همچنین نشان می‌دهد که شیوه‌های توسعه منابع انسانی تأثیر حاشیه‌ای بر بهره‌وری سازمانی، رضایت مشتری و سودآوری شرکت دارند.این تحقیق عمدتاً بر شیوه‌های توسعه منابع انسانی (آموزش و توسعه، ارزیابی عملکرد، بازخورد و مشاوره، و پاداش و قدردانی) که بر نگرش کارکنان، عملکرد کارکنان، مشارکت کارکنان، رفاه کارکنان، بهره‌وری سازمان، رضایت مشتری، حفظ کارکنان و حداکثرسازی سود تأثیر می‌گذارند، تمرکز دارد.

معدن چیان و طاهر دوست¹⁴(2025)تحقیقی با عنوان موانع و عوامل مؤثر بر پذیرش هوش مصنوعی در مدیریت منابع انسانی: تحلیلی انتقادی از عوامل سازمانی و فناوری انجام داده اند که در آن بیان می کند، در حالی که هوش مصنوعی نویدبخش افزایش بهره‌وری مدیریت منابع انسانی، مشارکت کارکنان و تصمیم‌گیری است، پیاده‌سازی آن طیف وسیعی از چالش‌های سازمانی، فنی و اخلاقی را ارائه می‌دهد که سازمان‌ها در سراسر جهان باید از آنها عبور کنند. تغییرگریزی، نگرانی‌های امنیت داده‌ها و هزینه‌های ادغام، موانع اصلی هستند، اما رهبری دیجیتال قوی، فرهنگ سازمانی و پیشرفت در برنامه‌نویسی عصبی-زبانی و یادگیری ماشین، عوامل مؤثر کلیدی هستند. این مقاله یک تحلیل پیچیده هوش مصنوعی ارائه می‌دهد که با بررسی رابطه بین پویایی قدرت، فرهنگ سازمانی و زیرساخت‌های فناوری، تصور رایج از هوش مصنوعی به عنوان تنها عامل مخرب را زیر سوال می‌برد. در این مقاله، ما تحقیقات چندین حوزه را گرد هم آورده‌ایم تا به محققان و متخصصان کمک کنیم تا تفاوت‌های ظریف هوش مصنوعی و گزینه هوش مصنوعی در مدیریت منابع انسانی را با تأکید بر اهمیت روش‌های فراگیر و چارچوب‌های اخلاقی درک کنند.

روش تحقیق:

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع کیفی(تحلیل مضمون) می باشد جامعه آماری، در اين پژوهش کارشناسان و اساتید گروه آموزشی علوم تربیتی و روان شناسی استان مازندران است که از سوابق تدریس برخوردار بوده و خبرگان آگاه نام دارند، اين گروه داری ویژگی هایی: عضو هیات علمی، حداقل سابقه 5 سال و دارای مدرک دکتری مرتبط با هدف پژوهش بوده که به صورت هدفمند انتخاب شده تا زمانی که به اشباع نظری برسد در اين روش پايه انتخاب موارد نمونه توسط پژوهشگر با توجه به هدف‌های مطالعه و ماهيت تحقيق استوار است. به طوری که به محقق این امکان را می‌دهد که افراد یا نمونه‌هایی را که اطلاعات غنی و مرتبطی با موضوع تحقیق دارند، شناسایی و انتخاب کند. اشباع نظری به معنای جمع‌آوری داده‌های کافی است به‌طوری‌که دیگر اطلاعات جدیدی به درک و تبیین مفاهیم و ابعاد پژوهش اضافه نکند. بدین ترتیب، نمونه‌ای متشکل از 12 نفر از اساتید و خبرگان این حوزه به‌صورت هدفمند انتخاب شدند تا دیدگاه‌های متنوع و عمیق‌تری درباره ابعاد و مولفه‌های مورد نظر به‌دست آید. بدين صورت که مصاحبه شونده‌ها خبرگان نظام آموزش عالی(اساتید) دانشگاه های آزاد، سراسری و پیام نور استان مازندران(دارای معیارهای ورودی مشخص شده ) جهت پاسخ به سئوال های مصاحبه انجام شد. 

جدول 1- مشخصات عمومی گروه کارشناسان و خبرگان شرکت کننده در مصاحبه

کد مصاحبه شونده		متغیرهای زمینه‌ای مصاحبه شوندگان
سن	جنس		رشته و مقطع تحصیلات علمی- دانشگاهی			عنوان شغلی		سابقه کار در دانشگاه
A1		44		زن	دکتری مدیریت آموزش عالی		هیات علمی دانشگاه		5 سال
A2		42		زن	دکتری علوم تربیتی		" " "		6 سال
A3		۴۴		مرد	دکتری علوم تربیتی		" " "		4 سال
A4		۴۳		زن	دکتری علوم تربیتی		" " "		8 سال
A5		42		مرد	دکتری علوم تربیتی		" " "		9سال
A6		۴۴		زن	دکتری علوم تربیتی		" " "		۵سال
A7		55		زن	دکتری علوم تربیتی		" " "		۱5سال
A8		۵۲		مرد	دکتری علوم تربیتی		" " "		12سال
A9		۵۵		مرد	دکتری علوم تربیتی		" " "		۱۹سال
A10		۴۹		مرد	دکتری علوم تربیتی		" " "		8سال
A11		50		زن	دکتری علوم تربیتی		" " "		11 سال
A12		49		مرد	دکتری علوم تربیتی		" " "		8 سال

 

بررسی وضعیت گروه کارشناسان و خبرگان شرکت کننده در مصاحبه کیفی که همان اساتید دانشگاه بودند، نشان می دهد که این افراد از 4 تا 19 سال سابقه کار در دانشگاه داشتند و عنوان شغلی آنها، هیات علمی بود و همچنین رشته تحصلی آنها، علوم تربیتی و مدیریت آموزش عالی بود.

ابزار پژوهش

ابزار پژوهش شامل مصاحبه نيمه ساختار يافته (به صورت سئوال های باز) که سوالات براساس مطالعات و مبانی نظری موجود و با نظارت استاد راهنما طراحی شد و روایی و پایایی این سوالات توسط متخصصان مورد تایید قرار گرفت.:برای بررسی روایی ابزار از ضریب CVR استفاده شده است. که با نظر 12 نفر متخصص برای همه سئوالات مصاحبه عدد 1 به دست آمده به این معنی که متخصصان سئوالات را ضروری بیان نموده اند و برای بررسی پایایی از ضریب پی اسکات استفاده شده است. که به صورت دو گروه 6 نفره ارزیاب انجام شده که در نهایت میزان توافق به دست آمده 1 یعنی صد درصد بوده است که نشان دهنده تایید ضریب پایایی ابزار بوده است.

روش کار: در این پژوهش تحلیل مضمون بوده که یک روش سیستماتیک برای شناسایی، تحلیل و گزارش الگوها (مضامین) در داده‌ها است. این روش به شما کمک می‌کند تا با بررسی دقیق متن‌های مصاحبه، می‌توانید مضامین و الگوهای اصلی را شناسایی کنید. با استفاده از کدگذاری باز، می‌توانید مفاهیم و ایده‌های کلیدی را استخراج کنید و به آن‌ها کدهای خاصی اختصاص دهید. و با استفاده از کد گذاری محوری به تحلیل مضامن پرداخته و در بخض آخر کد گذاری انتخابی به استخراج شاخص ها پرداخته می شود

 

یافته ها:

سئوال اول:ابعاد و مؤلفه‌های نظام توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش‌وپرورش کدام اند؟

برای دست یابی به پاسخ سوال یک تحقیق روش تجزیه و تحلیل داده ها، تحلیل محتوای کیفی (کدگذاری باز و محوری) به شرح ذیل است:

-گام اول : در این مرحله از تجزیه و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها براساس اهداف پژوهش مفاهیم و کدهای بازمطابق جدول شماره 1 استخراج و دسته بندی شده اند .

 

 

 

 

جدول1- لیست کدهای باز و خلاصه مفاهیم بدست آمده از مصاحبه ها

کد شرکت کننده در مصاحبه	گزاره کلامی	کدباز	ردیف
I1, I2, I6, I7	كارآمدي آموزش‌هاي الكترونيكي در آموزش‌هاي عمومي و خصوصي	كارآمدي	1
I5, I6, I7	آموزش در هر زمان و مكان دلخواه	آموزش در لحظه	2
I6, I8	فراگيري يك درس به‌دفعات دلخواه	فراگيري	3
I3, I4, I9, I10	آسودگي در طرح پرسش‌ها بدون شرم حضور	آسودگي	4
I5, I8, I11, I7	امكان گذراندن درس درزمانی کوتاه‌تر	زمان به‌صرفه	5
I12, I4, I6, I8	به‌صرفه بودن آموزش‌هاي الكترونيكي	به‌صرفه بودن هزینه	6
I6, I8	افزايش شمار فراگيران‌ به دلیل نبودن محدوديت مكان و زمان آموزش	آموزش بیشتر	7
I1, I2, I5	امكان گسترش فرهنگي و تغيير در رفتارها به ياري آموزش‌هاي بهنگام	گسترش و تغيير	8
I10, I11	افزايش كيفيت آموزش به دليل تكرار‌پذيري دروس و همچنين افزايش تعامل ميان دانش‌آموز و محتواي آموزه	كيفيت آموزش	9
I8, I9, I11, I12	امكان نظارت دقيق و آماري بر فرآيند فعاليت‌هاي معلمان و دانش‌آموزان	نظارت دقيق	10
I1, I4, I5	طراحي آموزش‌هاي  بايد يك سيستم نرم‌افزاري تک منظوره و استفاده از سيستم‌هاي چندمنظوره موجود	سيستم نرم‌افزاری	11
I5, I6, I7	خریدن و یا طراحی کردن سيستم ارائه دروس به‌صورت آموزش الکترونیکی	طراحی سيستم	12
I6, I8	برنامه‌ریزی و استفاده از سیستم پشتيباني تولیدکنندگان	برنامه‌ریزی	13
I2, I6, I7, I12	كارشناسان خبره‌اي براي پشتيباني درون‌سازمانی	كارشناسان آموزش الکترونیکی	14
I2, I9	پيش‌بيني ساختار نيروي انساني براي تهيه محتويات دروس	پيش‌بيني ساختار	15
I5, I3, I4	فراهم آوری نيروي متخصص براي انجام ويژگي‌هاي تربيتي، نيروي متخصص در دروس الكترونيكي	نيروي متخصص	16
I7, I8	پيروي آموزش‌هاي الكترونيكي از استاندارد آموزش الکترونیکی	استاندارد آموزش الکترونیکی	17
I8, I10, I10, I11	سنجش مستندي ـ درباره توانمندي‌ها و ويژگي‌هاي سيستم‌ آموزشي موجود (LMS، LCMS و Authoring Tool)	سيستم‌هاي آموزشي	18
I1, I2, I3	دسترسی آسان به شبكه‌هاي ارتباطي در دسترس دانش‌آموزان	شبكه‌هاي ارتباطي	19
I8, I4, I6	دسترسی دانش‌آموزان به سخت‌افزارهای الكترونيكي (رايانه شخصي، مودم و. ..)	سخت‌افزارهای الكترونيكي	20
I3, I8	پيش‌بيني استانداردها و تمهيداتي برای امنيت داده‌ها و اطلاعات	امنيت داده‌ها و اطلاعات	21
I1, I5, I7, I10	افزايش در سخت‌افزار، ‌نرم‌افزار و شبكه برای گسترش آموزش‌هاي الكترونيكي	سخت‌افزار و ‌نرم‌افزار	22
I10, I11	پیش‌بینی توانایی دانش‌آموزان براي فرستادن پيام و نامه‌هاي الكترونيكي	پیام‌ها و نامه‌هاي الكترونيكي	23
I5, I7, I10	آشنايي معلمان با ابزارهاي نرم‌افزاری براي ساختن دروس، تمرين‌ها و پاسخگويي	ابزارهاي نرم‌افزاری	24
I12, I3, I5	تعریف استانداردهایی براي كيفيت دروس الكترونيكي با توجه به بودجه اختصاص داده‌شده	كيفيت دروس الكترونيكي	25
I9, I7, I5	تهیه فلوچارت مدت‌زمان استفاده از رسانه‌هاي گوناگون (متن، صدا، تصوير، پويانمايي و ويديو)	فلوچارت آموزشی	26
I5, I6, I7	پيش‌بيني آزمون‌ها، پرسش‌ها و تعداد آن‌ها به ازاي هر واحد زماني در آموزش	آزمون‌ها و پرسش‌ها	27
I6, I8	پيش‌بيني مدیران براي نگهداری دائم دروس الكترونيكي در برابر پاک شدن اطلاعات	نگهداری دروس الكترونيكي	28
I4, I5, I3	تعيين هدف،‌ شرح وظيفه و دورنماي آموزش‌هاي مجازي و به‌نقد گذاشتن آن‌ها توسط موافقان و مخالفان	دورنماي آموزش‌هاي مجازي	29
I10, I5, I6	تشكيل گروه كاري براي تعيين روش پیاده‌سازی آموزش الكترونيكي	پیاده‌سازی آموزش الكترونيكي	30
I2, I5, I8, I7	اطلاع‌رسانی برنامه‌ها، براي همراه ساختن ديگران	اطلاع‌رسانی برنامه‌ها	21
I9, I10	پاسخگوي روش موردنظر برحسب وسعت طرح و اهداف تعیین‌شده	پاسخگوي روش	22
I1, I5, I6	همراه كردن معلمان و دانش‌آموزان با برنامه‌ها، به کمک از اطلاع‌رسانی و برگزاري سمينارهاي آموزشي	همراهی معلمان و دانش‌آموزان	23
I10, I11, I12	نظارت و ارزيابي مداوم روند حركت و راهبري توسعه درراه درست	نظارت و ارزيابي	24
I3, I7, I9	شريك كردن ديگر دست‌اندركاران آموزش‌هاي الكترونيكي با دست ‌آوردهاي خوب و موفقيت‌هاي به‌دست‌آمده	دست‌آوردهاي خوب	25
I1, I2, I3	كاهش در مواد مصرفي براي اجراي آزمون‌ها و تمرين‌ها	كاهش مواد مصرفي	26
I7, I8, I12	كاهش دگرگوني‌هاي و فرآیندهای ضروري و مداوم در آموزش‌ها	كاهش دگرگوني‌هاي و فرآیندها	27
I4, I6, I9	سازگاري آموزش‌هاي الكترونيكي با برنامه‌هاي آموزشي اداره آموزش‌وپرورش استان مازندران	سازگاري آموزش‌ها	28
I5, I7, I10	گسترده و پخش شدن ساختار سازماني آموزش‌وپرورش برای راحتی دانش‌آموزان با برنامه‌های آموزشی الکترونیکی در آموزش‌وپرورش استان مازندران	پخش شدن ساختار سازماني	29
I11, I7, I9	پیش‌بینی آموزش‌هاي فراگير (Distanc E-LEARNING) در اهداف آموزش‌وپرورش استان مازندران براي آموزش‌هاي دانش‌آموزان	پیش‌بینی آموزش‌هاي فراگير	30
I1, I7, I9	کاهش هزینه‌های محتواي دوره‌هاي آموزشي در آموزش‌وپرورش استان مازندران	کاهش هزینه‌های محتواي	31
I2, I5, I6	کاهش هزینه آموزش‌های سنتی با افزايش شمار دانش‌آموزان	کاهش هزینه آموزش‌های سنتی	32

 

-       گام دوم :

مطابق جدول 2: لیست کدهای باز و محوری

کدباز	کد محوری
كارآمدي	باورپذيري مديران
آموزش در لحظه
فراگيري
آسودگي
زمان به‌صرفه
به‌صرفه بودن هزینه
آموزش بیشتر
گسترش و تغيير
كيفيت آموزش
نظارت دقيق
سيستم نرم‌افزاری	تقویت سامانه آموزشي
طراحی سيستم
برنامه‌ریزی
كارشناسان آموزش الکترونیکی
پيش‌بيني ساختار
نيروي متخصص
استاندارد آموزش الکترونیکی
سيستم‌هاي آموزشي
شبكه‌هاي ارتباطي	تجهیز زيرساخت‌ها
سخت‌افزارهای الكترونيكي
امنيت داده‌ها و اطلاعات
سخت‌افزار و ‌نرم‌افزار
پیام‌ها و نامه‌هاي الكترونيكي
ابزارهاي نرم‌افزاری
كيفيت دروس الكترونيكي
فلوچارت آموزشی
آزمون‌ها و پرسش‌ها
نگهداری دروس الكترونيكي
دورنماي آموزش‌هاي مجازي	زمينه‌سازي آموزش‌ الكترونيكي
پیاده‌سازی آموزش الكترونيكي
اطلاع‌رسانی برنامه‌ها
پاسخگوي روش
همراهی معلمان و دانش‌آموزان
نظارت و ارزيابي
دست‌آوردهاي خوب
كاهش مواد مصرفي	سودآوري آموزش‌هاي الكترونيكي
كاهش دگرگوني‌هاي و فرآیندها
سازگاري آموزش‌ها
پخش شدن ساختار سازماني
پیش‌بینی آموزش‌هاي فراگير
کاهش هزینه‌های محتواي
کاهش هزینه آموزش‌های سنتی

 

نظام توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش‌وپرورش شامل سه بعد اصلی فناوری، آموزش و مدیریت است. در بعد فناوری، ایجاد و بهینه‌سازی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، توسعه سامانه‌های یادگیری الکترونیکی و بهره‌گیری از ابزارهای هوشمند و چندرسانه‌ای نقش مهمی در بهبود فرآیند یادگیری دارند. همچنین، امنیت اطلاعات و حریم خصوصی کاربران باید تضمین شود. در بعد آموزشی، طراحی دوره‌های مجازی متناسب با نیازهای حرفه‌ای معلمان و مدیران، تولید محتوای تعاملی و جذاب، استفاده از روش‌های ارزیابی نوین و یادگیری ترکیبی، از جمله مؤلفه‌های کلیدی هستند. در بعد مدیریتی نیز تدوین سیاست‌های کلان برای توسعه یادگیری الکترونیکی، ایجاد نظام‌های انگیزشی، طراحی سیستم‌های مدیریت عملکرد مبتنی بر داده و فرهنگ‌سازی برای استفاده از فناوری‌های دیجیتال، از الزامات اجرایی این رویکرد محسوب می‌شود.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که آموزش مجازی مزایایی همچون افزایش دسترسی به یادگیری، کاهش هزینه‌های آموزشی و بهبود تعاملات آموزشی را به همراه دارد. بااین‌حال، اجرای این مدل با چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت‌های فناوری، مقاومت فرهنگی در برابر تغییر و نیاز به توانمندسازی معلمان مواجه است. برای موفقیت این نظام، توسعه زیرساخت‌های فناورانه، برگزاری دوره‌های توانمندسازی دیجیتال، ایجاد نظام ارزیابی کارآمد و ارائه مشوق‌های سازمانی ضروری است. در نهایت، پیاده‌سازی این مدل می‌تواند زمینه‌ساز توسعه منابع انسانی کارآمدتر و ارتقای کیفیت آموزشی در سازمان آموزش‌وپرورش شود.

در تبیین موارد مطرح شده می توان بیان کرد، توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان های آموزشی، به‌عنوان یک رویکرد نوآورانه، به شناسایی و بهره‌برداری از مؤلفه‌هایی می‌پردازد که می‌توانند به بهبود کیفیت و کارایی آموزش و یادگیری کمک کنند. یکی از مهم‌ترین این مؤلفه‌ها، باورپذیری مدیران است. اعتماد و اطمینان مدیران به سیستم‌های آموزشی الکترونیکی و مجازی، نقش کلیدی در پذیرش و موفقیت این برنامه‌ها ایفا می‌کند. اگر مدیران به توانایی‌های این سیستم‌ها ایمان داشته باشند، می‌توانند به راحتی کارکنان را به استفاده از این روش‌ها ترغیب کنند و به این ترتیب، فرهنگ یادگیری مستمر را در سازمان نهادینه سازند. مؤلفه دیگر، تقویت سامانه آموزشی است که شامل بهبود و توسعه زیرساخت‌های آموزشی موجود می‌شود. این تقویت به معنای ارتقاء کیفیت و کارایی سامانه‌های آموزشی الکترونیکی است که می‌تواند شامل به‌روزرسانی نرم‌افزارها، بهبود دسترسی به منابع آموزشی و افزایش تعاملات بین یادگیرندگان و مدرسان باشد. همچنین، تجهیز زیرساخت‌ها به عنوان یک مؤلفه اساسی، نیازمند فراهم کردن تجهیزات و فناوری‌های لازم برای آموزش الکترونیکی است. این تجهیزات شامل سخت‌افزارهای مناسب، اینترنت پرسرعت و نرم‌افزارهای آموزشی است که می‌تواند به یادگیرندگان کمک کند تا به راحتی به منابع آموزشی دسترسی پیدا کنند و فرآیند یادگیری را تسهیل نمایند.در نهایت، زمینه‌سازی آموزش الکترونیکی و سودآوری آموزش‌های الکترونیکی از دیگر مؤلفه‌های مهم این نظام هستند. ایجاد فرهنگی مناسب برای یادگیری الکترونیکی، به معنای تشویق کارکنان به استفاده از روش‌های نوین آموزشی و فراهم کردن محیطی مساعد برای یادگیری است. همچنین، بررسی و ارزیابی مزایای اقتصادی و اجتماعی آموزش‌های الکترونیکی به سازمان کمک می‌کند تا بازگشت سرمایه را در پیاده‌سازی این آموزش‌ها تحلیل کند و تصمیمات بهتری برای آینده اتخاذ نماید. به‌طور کلی، این مؤلفه‌ها به‌طور همزمان می‌توانند به بهبود و توسعه نظام مدیریت منابع انسانی در سازمان آموزش‌وپرورش کمک کنند و زمینه‌ساز پیشرفت‌های بیشتری در این حوزه باشند.

از آنجا که آموزش الکترونیکی به‌عنوان ابزاری نوین برای بهبود فرآیندهای آموزشی و حرفه‌ای شناخته می‌شود، این سوال مطرح می‌شود که چه عواملی باید در پیاده‌سازی این شیوه‌ها در سازمان‌های آموزشی مانند آموزش‌وپرورش لحاظ شود تا این سیستم‌ها نه‌تنها به بهبود کیفیت آموزش کارکنان منجر شوند بلکه همچنین بتوانند اثرات بلندمدتی بر عملکرد و بهره‌وری سازمان‌ها داشته باشند.با توجه به اینکه سازمان‌های آموزش‌وپرورش در کشورهای مختلف با چالش‌هایی همچون کمبود منابع، نیاز به بهسازی مداوم کارکنان و محدودیت‌های زمانی و مکانی روبه‌رو هستند، استفاده از فناوری‌های آموزشی و آموزش الکترونیکی می‌تواند به‌عنوان راه‌حلی کارآمد برای رفع این چالش‌ها مطرح شود..در این راستا، پژوهش‌های مختلف نشان داده‌اند که استفاده از فناوری‌های نوین آموزشی می‌تواند در ابعاد مختلف مانند بهبود شایستگی‌های حرفه‌ای، افزایش انگیزه کارکنان، تسهیل فرآیندهای یادگیری و توسعه مهارت‌ها، کاهش هزینه‌ها و افزایش دسترسی به آموزش‌های مستمر مؤثر واقع شود. این امر می‌تواند به‌ویژه در شرایط فعلی که سازمان‌ها نیازمند تحولی بنیادین در شیوه‌های آموزشی و مدیریتی خود هستند، بسیار مفید باشد.به‌کارگیری آموزش الکترونیکی و مجازی در مدیریت منابع انسانی سازمان آموزش‌وپرورش، رویکردی نوین و مؤثر برای افزایش بهره‌وری، ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای و بهبود کیفیت آموزش است. مدل پیشنهادی که شامل ابعاد فناوری، آموزش و مدیریت است، از طریق ایجاد زیرساخت‌های فناورانه، توسعه محتوای آموزشی متناسب و سیاست‌گذاری دقیق مدیریتی، می‌تواند تحولی اساسی در نظام آموزشی ایجاد کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که آموزش مجازی مزایایی همچون افزایش دسترسی به یادگیری، کاهش هزینه‌های آموزشی، بهبود تعاملات آموزشی و افزایش کیفیت یادگیری را به همراه دارد. بااین‌حال، اجرای این مدل نیازمند غلبه بر چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت‌های فناوری، مقاومت فرهنگی در برابر تغییر و نیاز به توانمندسازی معلمان است. برای موفقیت این نظام، توسعه زیرساخت‌های فناورانه، برگزاری دوره‌های توانمندسازی دیجیتال، ایجاد نظام ارزیابی کارآمد و ارائه مشوق‌های سازمانی ضروری است. در نهایت، پیاده‌سازی این مدل می‌تواند منجر به افزایش بهره‌وری، بهبود کیفیت آموزش و توسعه منابع انسانی در سازمان آموزش‌وپرورش شود. به‌کارگیری این مدل می‌تواند با افزایش بهره‌وری، ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای و بهبود کیفیت آموزش، تحولی اساسی در نظام آموزشی ایجاد کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که آموزش مجازی مزایایی همچون افزایش دسترسی به یادگیری، کاهش هزینه‌های آموزشی و بهبود تعاملات آموزشی را به همراه دارد. بااین‌حال، اجرای این مدل با چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت‌های فناوری، مقاومت فرهنگی در برابر تغییر و نیاز به توانمندسازی معلمان مواجه است. برای موفقیت این نظام، توسعه زیرساخت‌های فناورانه، برگزاری دوره‌های توانمندسازی دیجیتال، ایجاد نظام ارزیابی کارآمد و ارائه مشوق‌های سازمانی ضروری است. در نهایت، پیاده‌سازی این مدل می‌تواند زمینه‌ساز توسعه منابع انسانی کارآمدتر و ارتقای کیفیت آموزشی در سازمان آموزش‌وپرورش شود

 

2-اهمیت ابعاد و مؤلفه‌های نظام توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش‌وپرورش به چه میزان است؟

برای پاسخ به این سئوال از آزمون فریدمن استفاده شده است.

جدول3- رتبه بندی مولفه های استخراج شده در نظام توسعه‌ی منابع انسانی

رتبه	مولفه ها	میانگین رتبه
1	مولفه سودآوری آموزش الکترونیکی	09/4
2	مولفه توسعه آموزش الکترونیکی	99/2
3	مولفه اعتبار مدیران	88/2
4	مولفه زیرساخت های آموزشی	56/2
5	مولفه سیستم آموزشی	48/2

 

تبیین یافته ها: مولفه سودآوری آموزش الکترونیکی با بالاترین نمره و رتبه، به عنوان یک عامل کلیدی در نظر گرفته شده است. این موضوع گویای آن است که افراد به تأثیرات مثبت اقتصادی این نوع آموزش توجه دارند و به دنبال بهره‌وری و کارایی بیشتر در فرآیند یادگیری هستند. همچنین، این یافته می‌تواند به مدیران و سیاست‌گذاران آموزشی کمک کند تا بر روی استراتژی‌هایی تمرکز کنند که به افزایش سودآوری و بهبود کیفیت آموزش الکترونیکی منجر شود.

در ادامه، مولفه توسعه آموزش الکترونیکی که در رتبه دوم قرار دارد، نشان‌دهنده اهمیت نوآوری و پیشرفت در این حوزه است. پاسخ‌دهندگان به وضوح بر این باورند که بهبود مستمر و ارتقاء روش‌های آموزشی می‌تواند به کیفیت یادگیری و تجربه دانشجویان کمک کند. این امر نشان‌دهنده نیاز به سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید و به‌روزرسانی محتوای آموزشی است تا بتوان به نیازهای متغیر دانشجویان پاسخ داد.

از سوی دیگر، مولفه اعتبار مدیران نیز در رتبه سوم قرار دارد و این امر نشان‌دهنده نقش حیاتی رهبری در موفقیت آموزش الکترونیکی است. اعتبار و توانمندی مدیران می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر اعتماد دانشجویان به فرآیند یادگیری و کیفیت آموزش داشته باشد. در نهایت، مولفه‌های سیستم آموزشی و زیرساخت‌های آن که از اهمیت متوسطی برخوردار بودند، بیانگر چالش‌هایی است که در این حوزه وجود دارد. این نتایج نشان می‌دهد که برای ارتقاء کیفیت آموزش الکترونیکی، باید به بهبود زیرساخت‌ها و سیستم‌های آموزشی توجه بیشتری شود، تا بتوان به نیازهای آموزشی دانشجویان پاسخ داد و رضایت آن‌ها را افزایش دادنتایج به دست آمده از بررسی مولفه‌های مختلف در نظام آموزشی، به وضوح نشان‌دهنده نیاز به توجه ویژه به جنبه‌های کلیدی مانند سودآوری، توسعه و اعتبار مدیریتی است. مولفه سودآوری آموزش الکترونیکی به عنوان مهم‌ترین عامل، بیانگر این است که نظام آموزشی باید به دنبال راهکارهایی باشد که نه تنها کیفیت آموزش را ارتقا دهد بلکه منجر به افزایش کارایی و بهره‌وری اقتصادی نیز گردد. این امر می‌تواند به جذب منابع مالی بیشتر و بهبود زیرساخت‌های آموزشی کمک کند، که در نهایت به نفع دانشجویان و جامعه خواهد بود.علاوه بر این، اهمیت مولفه‌های توسعه و اعتبار مدیران در نظام آموزشی نشان‌دهنده ضرورت نوآوری و رهبری مؤثر است. برای ایجاد یک نظام آموزشی موفق، مدیران باید به‌روز و توانمند باشند تا بتوانند تغییرات لازم را در فرآیندهای آموزشی اعمال کنند. همچنین، توجه به بهبود زیرساخت‌های آموزشی و سیستم‌های مرتبط با آن، می‌تواند به تقویت کیفیت یادگیری و افزایش رضایت دانشجویان منجر شود. در نهایت، نظام آموزشی باید به گونه‌ای طراحی شود که پاسخگوی نیازهای متغیر جامعه و بازار کار باشد، تا بتواند نسل‌های آینده را به خوبی آماده سازد.نتیجه‌گیری از اهمیت ابعاد و مؤلفه‌های نظام توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش‌وپرورش نشان می‌دهد که این رویکرد در مجموع تأثیرات مثبتی بر بهبود فرآیندهای آموزشی و مدیریت منابع انسانی دارد. در این زمینه، مؤلفه‌های مختلفی نظیر اعتبار مدیران، طراحی سیستم آموزشی، زیرساخت‌های آموزشی و توسعه آموزش الکترونیکی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده‌اند.

 

نتیجه گیری:

در بررسی سئوال اول نتایج نشان داد مولفه های شناسایی شده در کد گذاری باز و محوری شامل 5 شاخص (باورپذيري مديران، تقویت سامانه آموزشي، تجهیز زيرساخت‌ها، زمينه‌سازي آموزش‌ الكترونيكي، سودآوري آموزش‌هاي الكترونيكي) بوده است و نتایج تحقیق با پژوهش های، دهقان منشادی و همکاران(1404)، معدن چیان و طاهر دوست (2025)، محمد یزدی و همکاران(1404)، زاهدی و هوشمندی(1400)، هوشمندی و همکاران(1400) و واحدی و همکاران(1398)همسو می باشد. و در بررسی سوال دوم نتایج آزمون فریدمن در رتبه بندی مطابق جدول شماره 3 نشان داد بالاترین نمره و رتبه مربوط به مولفه سودآوری آموزش الکترونیکی، در رتبه دوم مولفه توسعه آموزش الکترونیکی و در رتبه سوم مولفه اعتبار مدیران و مولفه ای که کمترین نمره را دارند مولفه سیستم آموزشی بوده است نتایج تحقیق با تحقیق های مقرب الهی و همکاران (1401)، شکوری شالدهی و همکاران (1400)، زاهدی و همکاران (1400)، همسو می باشد

لذا می توان چنین بیان کرد که نظام توسعه مدیریت منابع انسانی دارای اهمیت حیاتی و اثرگذاری قابل توجهی بر بهبود عملکرد و توسعه منابع انسانی در این سازمان‌ها است. در این راستا، می‌توان به چندین جنبه‌ی مهم اشاره کرد که بر اهمیت این رویکرد تأکید دارند، یکی از مؤلفه‌های اصلی آموزش الکترونیکی و مجازی، دسترسی آسان و گسترده به منابع آموزشی است که در قالب‌های مختلف همچون ویدئوها، دوره‌های آنلاین، و مواد آموزشی دیجیتال ارائه می‌شود. این ویژگی به سازمان‌های آموزش‌وپرورش این امکان را می‌دهد که به منابع آموزشی به‌روز و متنوع دسترسی پیدا کنند و کارکنان بتوانند مهارت‌های خود را در محیطی انعطاف‌پذیر و با توجه به زمان‌بندی خود به‌طور مستمر ارتقا دهند.رویکرد آموزش الکترونیکی باعث کاهش نیاز به حضور فیزیکی در کلاس‌های آموزشی و هزینه‌های مربوط به سفر، محل برگزاری و سایر هزینه‌های عملیاتی می‌شود. این ویژگی به‌ویژه برای سازمان‌های آموزش‌وپرورش که ممکن است با محدودیت‌های مالی و زمانی مواجه باشند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.استفاده از ابزارهای الکترونیکی و مجازی می‌تواند باعث توانمندسازی معلمان و کارکنان آموزشی در به‌کارگیری فناوری‌های جدید در تدریس و مدیریت منابع آموزشی شود. این امر منجر به ارتقاء سطح کیفیت آموزشی و افزایش کارایی کارکنان در مواجهه با چالش‌های روزمره می‌شود .در راستای اسناد تحولی نظیر سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، نظام توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی به‌ویژه با رویکرد آموزش الکترونیکی و مجازی، پاسخ‌گوی نیازهای جدید و تحولات در حوزه آموزش است. این رویکرد از آنجا که هم‌راستا با تحولات جهانی است، می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مهم در ارتقای کارایی و تحقق اهداف کلان نظام آموزشی کشور عمل کند.آموزش الکترونیکی و مجازی این امکان را فراهم می‌آورد که کارکنان آموزشی به صورت فردی و مطابق با نیازهای خود آموزش ببینند. این نوع آموزش باعث می‌شود که افراد بتوانند با سرعت و شیوه‌ای که برایشان مناسب‌تر است، به یادگیری بپردازند و این امر می‌تواند به بهبود عملکرد فردی و گروهی در سازمان‌های آموزش‌وپرورش منجر شود.رویکردهای نوین در آموزش الکترونیکی و مجازی امکان نوآوری در روش‌های تدریس را فراهم می‌کنند. معلمان می‌توانند از فناوری‌های جدید مانند شبیه‌سازی‌ها، بازی‌های آموزشی، و ابزارهای تعاملی برای جذب بهتر دانش‌آموزان و ارتقای تجربه یادگیری استفاده کنند. این رویکردها به‌ویژه در دنیای امروز که نیاز به نوآوری و توسعه سریع در آموزش احساس می‌شود، بسیار اهمیت دارند.در نتیجه، ابعاد و مؤلفه‌های نظام توسعه مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش‌وپرورش به‌ویژه در زمینه‌های توانمندسازی، کارایی، صرفه‌جویی هزینه‌ها، و توسعه فردی از اهمیت بالایی برخوردارند. این رویکرد به‌عنوان یک ابزار استراتژیک در راستای تحقق اهداف آموزشی و تحولی سازمان‌های آموزشی، به‌ویژه در مواجهه با چالش‌های روزافزون تکنولوژیک و نیاز به هم‌راستایی با استانداردهای جهانی، نقش کلیدی ایفا می‌کند.در این زمینه، ابعاد و مؤلفه‌های نظام توسعه‌ی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر رویکرد نوین آموزش الکترونیکی و مجازی در سازمان آموزش‌وپرورش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تأکید بر ابعاد مختلف توسعه منابع انسانی، از جمله عدالت، توانمندسازی، زیرساخت‌های تحولی، و پشتیبانی مدیران، به‌ویژه در زمینه‌های فناوری و آموزش الکترونیکی، می‌تواند به‌عنوان راهبردی مؤثر در سازمان‌های آموزش‌وپرورش برای توسعه منابع انسانی و بهبود عملکرد شغلی کارکنان در نظر گرفته شود.نتایج این بخش از پژوهش با بسیاری از پژوهش‌های پیشین هم‌راستا است. بسیاری از مطالعات پیشین نیز به اهمیت ابعاد مختلف سیستم‌های آموزش الکترونیکی و مجازی در بهبود فرآیندهای یادگیری و ارتقای منابع انسانی اشاره کرده‌اند. به‌طور خاص، پژوهش‌هایی که به ارزیابی اثرات آموزش الکترونیکی بر سازمان‌های آموزشی پرداخته‌اند، تأکید داشته‌اند که استفاده بهینه از زمان و دسترسی گسترده به منابع آموزشی، از جمله مهم‌ترین مزایای این رویکرد است که نتایج این پژوهش نیز به‌طور مشابه آن را تأیید می‌کند.در خصوص اهمیت طراحی سیستم‌های آموزشی، نتایج این پژوهش نیز هم‌راستا با مطالعات گذشته است که نشان داده‌اند طراحی کارآمد و ساختارمند سیستم‌های آموزشی الکترونیکی از جمله عوامل کلیدی برای موفقیت این نوع آموزش‌هاست. همچنین، پژوهش‌های پیشین به اهمیت زیرساخت‌های نرم‌افزاری و فنی در حمایت از فرآیندهای آموزش الکترونیکی اشاره کرده‌اند که در این مطالعه نیز ابزارهای نرم‌افزاری و فلوچارت آموزشی از اهمیت بالایی برخوردار شناخته شده‌اند.از سوی دیگر، نتایج این پژوهش در خصوص "سودآوری آموزش الکترونیکی" نیز با تحقیقات گذشته هم‌خوانی دارد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که آموزش الکترونیکی نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه به‌طور مؤثری بهره‌وری را افزایش می‌دهد و این به‌طور خاص در سازمان‌های دولتی و آموزشی اهمیت دارد. این یافته‌ها با نتایج پژوهش حاضر که نشان‌دهنده اهمیت "سودآوری آموزش الکترونیکی" است، همخوانی دارد.به‌طور کلی، پژوهش حاضر با تأکید بر مؤلفه‌های مشابهی که در پژوهش‌های گذشته به آن‌ها پرداخته شده، هم‌راستا بوده و نتایج آن از منظر اهمیت آموزش الکترونیکی در توسعه منابع انسانی و بهبود فرآیندهای آموزشی، تاییدکننده یافته‌های پیشین است. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش پیشنهاد می شود:

-توجه بیشتر به مولفه سودآوری آموزش الکترونیکی: با توجه به اینکه مولفه سودآوری آموزش الکترونیکی بالاترین میانگین را در ارزیابی‌ها داشت، پیشنهاد می‌شود که برنامه‌ریزی‌های بیشتر و منابع مالی برای ارتقاء این مولفه اختصاص یابد. بهبود سازگاری آموزش‌ها و افزایش پخش ساختار سازمانی می‌تواند تأثیر مثبتی در بهبود نتایج حاصل از آموزش‌های الکترونیکی داشته باشد.

  -تقویت سیستم آموزشی و زیرساخت‌های آموزشی: بررسی‌ها نشان داد که مولفه سیستم آموزشی در مقایسه با دیگر مولفه‌ها پایین‌ترین رتبه را داشته است. در این راستا، به‌منظور بهبود کیفیت آموزش‌های الکترونیکی، لازم است که سیستم آموزشی بهبود یابد و طرح‌های آموزشی دقیق‌تر و به‌روزتر ارائه شود. همچنین توجه به بهبود زیرساخت‌های آموزشی مانند سخت‌افزارها و نرم‌افزارها می‌تواند به افزایش کارایی آموزش‌های مجازی کمک کند.

-تقویت توسعه آموزش الکترونیکی: به دلیل اهمیت بالا و رتبه قابل توجه مولفه توسعه آموزش الکترونیکی، پیشنهاد می‌شود که توجه ویژه‌ای به پیاده‌سازی آموزش‌های الکترونیکی و نظارت و ارزیابی آن‌ها شود. این امر می‌تواند باعث بهبود فرایندهای آموزشی و افزایش اثربخشی آن‌ها گردد.

  -تمرکز بر اعتبار مدیران و آموزش‌های بیشتر: به دلیل اهمیت شاخص‌های مرتبط با اعتبار مدیران و آموزش بیشتر، پیشنهاد می‌شود که سازمان آموزش‌وپرورش برنامه‌های آموزشی بیشتری برای مدیران برگزار کند تا آن‌ها توانمندی بیشتری در اجرای آموزش‌های الکترونیکی داشته باشند. همچنین، تقویت زمان‌های به صرفه در فرآیندهای آموزشی می‌تواند باعث بهبود کارایی و رضایت کارکنان گردد.

  -به دلیل اهمیت بالای توسعه آموزش الکترونیکی در مناطق مختلف، به‌ویژه در مناطق روستایی و دورافتاده، پیشنهاد می‌شود که برنامه‌هایی برای گسترش دسترسی به آموزش‌های مجازی از طریق فراهم آوردن زیرساخت‌های مناسب مانند اینترنت پرسرعت و تجهیزات آموزشی به مناطق کمتر برخوردار در نظر گرفته شود.

-سازمان‌های آموزشی می‌توانند با توسعه مدل‌های کسب‌وکار جدید، از جمله ارائه دوره‌های آنلاین و برنامه‌های آموزشی مبتنی بر اشتراک، به سودآوری بیشتری دست یابند. این مدل‌ها می‌توانند شامل دوره‌های تخصصی، کارگاه‌های آنلاین و مشاوره‌های آموزشی باشند که به نیازهای خاص بازار کار پاسخ می‌دهند. با استفاده از فناوری‌های نوین، سازمان‌ها می‌توانند به راحتی محتوای آموزشی را به‌روز کرده و به طیف وسیع‌تری از مخاطبان ارائه دهند.

-برای رفع ضعف‌های سیستم آموزشی، سازمان‌ها باید فناوری‌های نوین مانند یادگیری مبتنی بر پروژه، یادگیری ترکیبی و استفاده از پلتفرم‌های آموزشی آنلاین را در برنامه‌های آموزشی خود ادغام کنند. این رویکردها می‌توانند به بهبود تعامل و یادگیری فعال کمک کنند و به دانش‌آموزان این امکان را بدهند که مهارت‌های عملی و نظری را به‌طور همزمان کسب کنند.

همچنین پژوهش با محدودیت هایی شامل - از محدودیت این تحقیق می‌توان به عدم کنترل متغیر‌های مرتبط مانند، متغیرهای خانوادگی، اقتصادی، اجتماعی و ویژگی‌های شخصیتی آزمودنی ها و... اشاره کرد، که محقق هیچ گونه امکانی در جهت کنترل آن ندارد.همچنین ازجمله محدودیت های تحقیق حاضر می توان به روش تحقیق و جامعه و نمونه آماری آن اشاره کرد. این احتمال وجود دارد که با استفاده از سایر روش های کیفی و نیز با استفاده از مشارکت گروه هایی دیگر از جامعه ذینفعان موضوع این تحقیق، نتایج بعضاً متفاوتی با تحقیق حاضر گرفته شود. ازاینرو، پرداختن به سؤالات تحقیق با استفاده از سایر روش ها و گروه های ذینفع، توصیه می شود.

 

منابع :

جنوی، المیرا و حریری، نجلا .(1393). طراحی و تبیین مدل توسعه ی منابع انسانی کتابخانه های دانشگاهی (مطالعه ی موردی: کتابخانه ی مرکزی دانشگاه تهران) ، نشریه مدیریت دولتی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، 6(3)، 456-437.

انتظاری، منیرالسادات .(1394). نقش آموزش بر مدیریت کیفیت و بهره‏وری نیروی انسانی در آموزش و پرورش و مدل تعالی سازمانی، دومین کنفرانس بین‏المللی تحقیق‏های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.

اکبری، مرتضی؛ حسینی، سیدمحمود؛ حجازی، سید یوسف و رضوانفر، سید یوسف .(1392). اعتبارسنجی مولفه های توسعه منابع انسانی: مطالعه اعضای هیئت علمی دانشکده های کشاورزی، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 44 (4)، 644-629.

شکوری شالدهی، عباس؛ تورانی، حیدر؛ کردستانی، فرشته و دلگشایی، یلدا .(1400). ئه الگویی برای ارتقای منابع انسانی در نظام آموزش و پرورش با تاکید بر سند تحول بنیادین، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 14(1)، 60-29.

گلی پور،مریم؛ اولادیان،معصومه؛ صفری، محمود(1400)ارائه الگوی نظام آموزش عالی بر اساس فرآیند توسعه منابع انسانی،نشریه نوآوری های مدیریت آموزشی، سال شانزدهم شماره 4 (پیاپی 64، پاییز 1400) صفحه 41تا 56.

محمدی یزدی آ، میرسپاسی ن، موسی خانی م، حنیفی ف. (1402). بررسی وضعیت شاخصهای توسعه مدیریت منابع انسانی بر مبنای مولفه های شایستگی در مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت. مدیریت پویا و تحلیل کسب و کار )4(:2 199 180

 شاه محمدی، محمد .(1394). آموزش الکترونیک، سومین کنفرانس ملی توسعه پایدار درعلوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران.

Golipour, Maryam, Oladian, Masoumeh, Safari, Mahmoud (2020). Analysis of the process of human resource development and the development of an appropriate model in the higher education system, Seventh Quarterly Journal of Education and Development of Human Resources,. 2, 2, 1-4

Imam Fauzi (2016). The Application of Multimedia-Based Presentation in Improving Students Speaking Skill, Journal of ELT Research 1(1):103-112.

JingJing, P., Dong, Q., liang, Z., & Arokiasamy, L. (2025). Human resource development: An empirical study on analyzing the role of human resource development in organizational efficiency. WORK, 0(0). https://doi.org/10.1177/10519815251356158

Madanchian, M., & Taherdoost, H. (2025). Barriers and Enablers of AI Adoption in Human Resource Management: A Critical Analysis of Organizational and Technological Factors. Information, 16(1), 51. https://doi.org/10.3390/info16010051

OECD. (2019). Skills Matter: Further Results from the Survey of Adult Skills. OECD Publishing

Briyantoro , Mekky (2025)Systematic   Literature Review: The Role of Human Resource Development in Employee Performance, https://ijble.com/index.php/journal/index, Volume 6, Number2

Dehghan Manshady, F., Tabavar, A & Ghasemi, M. (2025). Strategic analysis of the development of human resource management based on artificial intelligence, Journal of Entrepreneurship Development, 18(2), 108-148 DOI:https://doi.org/10.22059/jed.2025.392646.654508. (in Persian)

Dincă, M. S., Dincă, G., Andronic, M. L., & Pasztori, A. M. (2021). Assessment of the European Union’s Educational Efficiency. Sustainability, 13(6), 3116.

Kadir,A.(2025). Human Resource Development Management: Innovation in Teacher and Caregiver Development.Cendana  Journal of Management in Education,1(1), 10-20.

 

Al Shobaki, M. J., Naser, S. S. A., Amuna, Y. M. A., & El Talla, S. A. (2017). Impact of Electronic Human Resources Management on the Development of Electronic Educational Services in the Universities. International Journal of Engineering and Information Systems, 1(1), 1-19.

Aldakeel, T.M., & Almannie, M.A. (2015). Achieving Competitive Advantage in Human Resource Management in General School District of Riyadh in Saudi Arabia. Journal of Education and Practice, 6(23): 1-9.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Abstract:

The present research aims to identify the dimensions and components for developing a human resource management development system based on a modern approach to E- learning in educational organizations. This study is applied in terms of purpose and qualitative data-driven in nature. The research tool includes semi-structured interviews, the validity and reliability of which have been examined and confirmed. The statistical population consists of specialists in the field of human resource management development and education, with a sample of 12 professors and experts in this field selected through purposeful sampling. After collecting the interviews, the data were analyzed using Atlas.ti software through a three-stage coding process (open, axial, and selective). The results of the analysis revealed that the components of manager credibility, educational system, educational infrastructure, development of electronic education, and profitability of electronic education were identified as the dimensions and components of the human resource management development system based on a modern approach to electronic and virtual education in educational organizations. Additionally, the results indicated that the component of cost effectiveness of E-learning received the highest score, while the educational system component had the lowest average. Therefore, the use of an electronic education approach can help improve efficiency and productivity in educational organizations. Enhancing technical infrastructure and providing specialized training for managers and staff are essential actions for the successful implementation of this approach.

Keywords: Development system, human resource management, electronic education, education.

 

 

فصلنامه تعالی تعلیم و تربیت و آموزش، دوره 3، شماره4

---

[1]  دانشجوی دکتری، گروه علوم تربیتی واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران.

[2]  دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران(نویسنده مسئول)[e-mail]

[3]  استادیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد رامسر، دانشگاه آزاد اسلامی ، رامسر، ایران.

[4]  استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران.

[5] .Al Shobaki, Naser, Amuna, & El Talla

[6] .Dincă et al. 

[7] . Heskela et al.

[8] .Fauzi

[9] .Aldakeel & Almannie

[10]  Kadir

[11]  Northouse

[12]  Briyantoro

[13]  JingJing 

[14]  Madanchian, Taherdoost 

---