Civil liability in the urban planning system; analysis of the legal effects of the approvals of the Article 5 Commission

Subject Areas : Recent Developments in public law

Hamid Nikoray ¹ , Ali hajipour kondroud ² , bolfazl ranjbari ³

1 - PhD student, Department of Law, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 - Assistant Prof, Department of Law, Urmia Branch, Islamic Azad University, Urmia, Iran
3 - Assistant Prof, Department of Law, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran

Received: 2025-05-04 Accepted : 2025-08-27 Published : 2025-10-01

Keywords: Civil liability, Article 5 Commission, Municipality, Public law, Administrative Justice Court, Acquired rights, Compensation of damages,

Abstract :

This article analyzes the civil liability arising from the erroneous resolutions of the Article 5 Commission of the Supreme Council of Urbanism and Architecture of Iran and its effects on the legal responsibility of municipalities. The Article 5 Commission, as the decision-making body for changes in urban detailed plans, will incur civil liability if it issues resolutions that violate the acquired rights of individuals or conflict with higher laws. The findings of this research, based on the theoretical foundations of public law, the rulings of the Administrative Justice Court, and interpretations of the Guardian Council, show that the implementation of incorrect resolutions by municipalities, if they fail to comply with legal requirements and disregard individuals' rights, can lead to their independent or joint liability. Municipalities are obligated to examine the validity and legitimacy of resolutions before implementation and to refrain from executing blatantly illegal ones. Thus, the article concludes that guaranteeing citizens' rights and achieving administrative justice requires the acceptance of structured civil liability for decision-making commissions and executive bodies. Protecting acquired rights, preventing unjust harm to individuals, and the obligation to compensate damages are fundamental principles of Iran's public legal system, which must be effectively applied in the context of urban resolutions.

References:

امامی، حسن. (1391). حقوق مدنی. چاپ 34. تهران. انتشارات اسلامی
امانی شلمزاری، عزت‌الله. (1402). آرای حقوقی در مسئولیت نهادهای عمومی. تهران. نشر دادگستر
باریلکو، علیرضا. (1392). مسئولیت مدنی. چاپ چهاردهم. تهران. نشر میزان
صفایی، سید حسین و قاسم‌زاده، مرتضی. (1384). حقوق مدنی: اشخاص و محجورین. چاپ یازدهم. تهران. انتشارات سمت
صفایی، حسین. (1396). مسئولیت مدنی. جلد اول و دوم. تهران. نشر میزان
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر. (1381). حقوق اداری. چاپ هفتم. تهران. انتشارات سمت
قاسم‌زاده، سید مرتضی. (1387). حقوق مدنی الزام‌ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد. چاپ پنجم. تهران. انتشارات میزان
کاتوزیان، ناصر. (1387). الزام‌های خارج از قرارداد. جلد اول. چاپ هشتم. تهران. انتشارات دانشگاه تهران
کاتوزیان، ناصر. (1369). مسئولیت مدنی-ضمان قهری. چاپ دوم. تهران. انتشارات دانشگاه تهران
گلدوزیان، ا. (1394). حقوق جزای اختصاصی. جلد ۱. تهران. نشر مجد
معافی، س. (1394). نظام حقوقی نمایندگی شوراهای اسلامی شهر و روستا در ایران. تهران. انتشارات جنگل
میر داداشی، سید مهدی. (1396). مسئولیت مدنی مؤسسات عمومی در حقوق ایران و مصر. چاپ اول. قم. دانشگاه مفید
معاونت حقوقی، پیشگیری و پژوهش دیوان عدالت اداری. (1400). آرای برگزیده دیوان عدالت اداری در سال 1399. تهران. انتشارات روزنامه رسمی
هاشمی، م. (1395). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. جلد دوم. تهران. نشر میزان
اسکافی، ن و شاهسوندی، ا و بزرگمهر، ا. (1402). مسئولیت مدنی پیشگیرانه در اعمال اداری( مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس). پژوهش های نوین حقوق اداری. 18(6). 205-227
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران واصلاحات بعدی آن
قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، مصوب ۱۳۴۸، ماده ۵
قانون دیوان عدالت اداری
قانون مسئولیت مدنی
قانون مسئولیت مدنی
قانون مجازات اسلامی
رأی وحدت رویه شماره ۷۸۱ مورخ 29/04/1400 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رای وحدت رویه 186 و 187 هیات عمومی دیوان عدالت اداری
رای وحدت رویه 2005 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رای وحدت رویه 1184 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رای وحدت رویه 3336 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رای وحدت رویه 654 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رای وحدت رویه 1191 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رأی وحدت رویه شماره ۱۵۴۷ مورخ 10/12/1394 دیوان عدالت اداری
رأی شماره ۵۶۵ دیوان عدالت اداری در سال ۱۳۹۷
رأی شماره ۳۲۵ مورخ 21/03/1396 شعبه دیوان عدالت اداری
رای شماره 561 شعبه 8 مورخه 21/07/1395 دیوان عدالت اداری
رای شماره 346 شعبه 45 دیوان عدالت اداری
رای شماره 2299 شعبه 5 مورخه 06/12/1398 دیوان عدالت اداری
پرونده شماره 90050401 دادگاه عمومی
پرونده شماره 349/92 دادگاه عمومی
نظریه شماره ۸۴۱۳/۲۱/۸۵ مورخ 24/10/1385 شورای نگهبان
نظریه شماره 621 مورخ 26/10/1391 شورای نگهبان
نظریه شماره ۸۴۱۳/۲۱/۸۵ مورخ 24/10/1385 شورای نگهبان
نظریه شماره 3042 مورخ 24/08/1383 شورای نگهبان

Craig, P. (2011). Administrative Law (7th ed.). Oxford University Press.
Tort Liability of Local Governments. (2017). Canadian Bar Review. 95(2). 145–176.