عوامل موثر بر تصمیم به کشت و توسعه کشت زعفران در شهرستان مرند
Subject Areas : Farm Managementکلثوم عزیزی میزاب 1 , Azadeh Falsafian 2
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی، واحد تبریز، دانشکاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت، ترویج و آموزش کشاورزی، واحد تبریز، دانشکاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
Keywords: زعفران, شهرستان مرند, توسعه سطح زیر کشت, روش دو مرحله ای هکمن,
Abstract :
در حال حاضر در بیشتر نقاط کشور، آب به عنوان محدود کنندهترین عامل تولید اولویت کشت را در مناطق مختلف تعیین میکند. یکی از محصولاتی که در شرایط کم آبی جزء گزینه های مطلوب کشت به شمار میآید، زعفران میباشد که دارای نیاز آبی کم و در عین حال بازده اقتصادی بالا میباشد. با شناسایی عوامل موثر بر تصمیم به کشت و توسعه کشت زعفران، میتوان سیاستهای مناسب جهت افزایش کشت محصول را اعمال نمود. شهرستان مرند در استان آذربایجان شرقی یکی از مناطقی است که در آن کشاورزان در سالهای اخیر شروع به کشت زعفران نمودهاند، بطوریکه در حال حاضر با اختصاص 68 هکتار از اراضی زراعی، این شهرستان تبدیل به قطب تولید زعفران در شمال غرب کشور شده است. در این تحقیق عوامل اقتصادی، فردی- اجتماعی و زراعی موثر بر پذیرش کشت زعفران و توسعه آن در شهرستان مرند بررسی شده است. برای این منظور تعداد 140 بهرهبردار از دو گروه کشاورزان زعفرانکار و غیرزعفرانکار به عنوان نمونه انتخاب و از روش دو مرحله ای هکمن جهت شناسایی و تفکیک عوامل موثر بر تصمیم به کشت و توسعه کشت محصول زعفران در منطقه مورد نظر استفاده شده است. نتایج برآورد مرحله اول هکمن نشان داد که متغیرهای سن، آشنایی با کشت زعفران، گذراندن دوره آموزشی کشت زعفران، تعداد دوره های ترویجی، وضعیت بازاریابی و سود آوری زعفران همگی اثر مثبت بر روی احتمال تصمیم به کشت زعفران دارند. در بین این متغیرها، متغیر وضعیت بازاریابی با کشش محاسبه شده معادل 06/4 و متغیر تعداد دورههای ترویجی با کشش 739/0 به ترتیب بیشترین و کمترین کشش را دارا بودند. همچنین نتایج تخمین الگوی خطی مرحله دوم موید آن است که سطح تحصیلات کشاورز، کل سطح زیر کشت زراعی و باغی کشاورز و ویژگیهای زمین زراعی اثر مثبت و متغیر دسترسی به منابع آبی اثر منفی بر سطح زیرکشت زعفران دارند.
Abrishami, H. (2011). Principles of Econometrics (Vol. II). Tehran University Press, Iran.
Bakhshi, N. (2011). Identifying factors affecting the development of canola in the counties of Tabriz and Marand. Unpublished Thesis, Tabriz University, Faculty of Agriculture, Tabriz, Iran.
Bergtold, J. S., Duffy, P. A., Hite, D., & Raper, R. L. (2012). Demographic and management factors affecting the adoption and perceived yield benefit of winter cover crops in the southeast. Journal of Agricultural and Applied Economics, 44(1), 99-116.
Davidson, R., & Mackinnon J.G. (1984). Convenient specification tests for logit and probit models. Journal of Economics, 25(3), 241-262.
Greene, W. (1993). Econometric Analysis. 2nd ed., Macmillan Publishing Company Inc., New York, USA.
Hayati, B. Ehsani, M. Ghahramanzadeh, M. Raheli, H., & Taghizadeh, D. (2010). Factors affecting willingness to pay to Elgoli and Mashrouteh parks of Tabriz: Heckman two-step method. Journal of Agricultural Economics and Development, 24(1), 91 -98.
Keil, A., Saint-Macary, C., & Zeller, M. (2009). Maize boom in the uplands of Northern Vietnam: Economic importance and environmental implications. Discussion Paper No. 4/2008, Department of Agricultural Economics and Social, Universität Hohenheim, Germany.
Marand Agriculture Department (2013). Agricultural statistics. Unpublished report, IT center, Marand.
Salami, H., & Einollahi, M. (2001).The use of econometric model Tobit and Heckman two-step procedure to determine the factors affecting sugar beet cultivation in the province of Khorasan. Iran Journal of Agricultural Science, (32)2, 433-445.
Shafiee, L. (2007). Identifying factors affecting the development of olive cultivation in the province. Journal of Agricultural Economics and Development, 58, 1-22.
Wekesa, E., Mwangi, W., Vekuijl, H., Danda, K., & De Groote, H. (2003). Adoption of maize production technologies in the coastal low lands of Kenya. Kenya Agricultural Research Institute (KARI) & International Maize & Wheat Improvement Center (CIMMYT). 1 – 34.
