Designing an organizational intelligence model in Bank Mellat branches with a focus on sustainable development
Subject Areas : Urban FuturologySeyedali Mirasgari 1 , Tootian sedigeh 2 , gholamreza memarzadeh tehran 3 , gholamreza hashemzadeh khorasgani 4
1 - PhD student in public administration, Faculty of Economics and Management, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 - Associate Professor of Public Administration, Faculty of Management and Economics, West Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 - Associate Professor of Public Administration, Faculty of Management and Economics, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
4 - Associate Professor of Public Administration, Faculty of Management and Economics, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
Keywords: Organizational Intelligence Model, Qualitative Analysis, Bank Mellat.,
Abstract :
The present research conducted with the aim of studying indicators of organizational intelligence with the focus on sustainable development and developing the relevant model in Bank Mellat. This was interpretative-inductive research using a mixed exploratory method. In the qualitative part, the interview tool and thematic analysis method were used, and in the quantitative part, the questionnaire and confirmatory factor analysis method were used. The statistical population of the research in the qualitative part was university experts and in the field of smart banking, and in the quantitative part the employees of Mellat Bank. For data analysis, interview technique and thematic analysis method were used in the qualitative part, and statistical tests and measurement model were used in the quantitative part. The software used were SPSS-18 and Smart-Pls 2. The findings indicate that organizational intelligence includes four indicators of strategic reforms, scientific capability, intelligent service and digital transformations. Also, sustainable development includes three components of financial sustainability, social sustainability and environmental sustainability. The results of predictive correlation index and model fit showed that organizational intelligence has a positive and favorable effect on sustainable development. Bank Mellat has been able to take important and effective steps in the field of intelligentization based on sustainable development. This shows the high power of this organization in making smart and achieving the pillars of sustainable development.
الیاسی، مهدی؛ صفردوست، عاطیه و محمد روضه سرا، مریم. (1397). بررسی نقش استراتژی نوآوری بر عملکرد نوآورانه سازمانها (مورد مطالعه : شرکت های دانش بنیان حوزه زیست فناوری). اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 12(1)، 185-204.
پهلوان صادق, اعظم. (1398). اعتبارسنجی نشانگرها و ابعاد پایداری سازمانی در دانشکدههای مدیریت دانشگاههای دولتی تهران. پژوهش نامه مدیریت تحول, 11(2), 81-110.
ناصریزاده، احمد. (1399). بررسی تأثیر هوشمندسازی سازمانی و مشارکت کارکنان بر عملکرد شغلی کارکنان سازمان هلال احمر استان کرمان. پایاننامه کارشناسی ارشد. گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور واحد بین الملل کیش.
حقیقت شعار اصل، فرزام و هاشمی دیزج، عبدالرحیم (1399). بررسی رابطه سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات ICT با رشد اقتصادی: مقایسه کشورهای در حال توسعه، نوظهور و توسعه یافته، چهارمین کنفرانس علمی دستاوردهای نوین در مطالعات علوم مدیریت، حسابداری و اقتصاد ایران، ایلام.
سلامتي طبا سيده سارا، بيگي مهدي، اكبري عباس. بانكداري ديجيتالي؛ انقلابي در صنعت بانكداري (1396). هفتمين همايش بانكداري الكترونيك و نظام هاي پرداخت.
شاه ویسی، فرهاد؛ طارمی، شهرام؛ خیراللهی، فرشید و طاهر ابادی، علی اصغر. (1399). ارائه مدل بهبود عملکرد مالی بانکها بر مبنای فناوریهای نوین مالی، دانش حسابداری مالی، 7(4)، 57-96.
قربانی، محبوبه، باب الحوائجی، فهیمه، نوشین فرد، فاطمه (1396). شاخص های پایداری برای کتابخانه های سبز، فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 28-1.
کريمي، مهناز، فقيهي، ابوالحسن و عالم تبريز، اکبر (1398). هوش سازماني: شناسايي مولفه ها با رويکرد رفتاري و عاطفي و رتبه بندي به روش مدل سازي ساختاري تفسيري، پژوهش هاي مديريت منابع انساني، 11-1.
مغنی، حیدر، ناصحی فر، وحید، ناطق، تهمینه (1398). چگونگی تاثیر گسترش فناوری های مالی بر بهبود عملکرد خدمات مالی، اقتصاد مالي (اقتصاد مالي و توسعه)، 13(49)، 183-212.
مقدم، علیرضا و مهمان نوازان، سهیلا. (1395). بررسی رابطه بین مدیریت دانش و نوآوری سازمانی با میانجیگری هوش سازمانی (مورد مطالعه: دانشگاه سمنان). فصلنامۀ علمی مطالعات منابع انسانی، 6(2)، 125-146.
مرادی مکرم، سیاوش و معصومی، جمال (1398). تحلیل و ارزیابی شهرالکترونیک در راستای توسعه پایدارشهری، دومین کنفرانس بین المللی عمران ، معماری و مدیریت توسعه شهری در ایران، تهران.
نوری، مژگان؛ شاه حسینی، محمدعلی؛ شامی زنجانی، مهدی؛ عابدین، بابک. (1398). طراحی چارچوب مفهومی رهبری تحول دیجیتال در سازمان های ایرانی. مدیریت و برنامه ریزی در نظامهای آموزشی، 23، 211 - 242.
زینالی عظیمی، علی (1401). ارزیابی پایداری شهری و محیطی از طریق رشد هوشمند شهری نمونه موردی شهر جلفا، جغرافیا و پایداری محیط، 42، 19-40.
Adamik, A., and Sikora-Fernandez, D. (2021). Smart Organizations as a Source of Competitiveness and Sustainable Development in the Age of Industry 4.0: Integration of Micro and Macro Perspective. Energies, 14(6), 1572. MDPI AG. Retrieved from https://doi.org/10.3390/en14061572
Anikina,T.,Koller, A., and Roth. M., (2020). Predicting Coreference in Abstract Meaning Representations. In Proceedings of the Third Workshop on Computational Models of Reference, Anaphora and Coreference, pages 33–38, Barcelona, Spain (online). Association for Computational Linguistics. https://scholar.google.co.uk/citations
Alam, T., Tajammul, M., Gupta, R. (2022). Towards the Sustainable Development of Smart Cities Through Cloud Computing. In: Piuri, V., Shaw, R.N., Ghosh, A., Islam, R. (eds) AI and IoT for Smart City Applications. Studies in Computational Intelligence, vol 1002. Springer, Singapore. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-16-7498-3_13
Chen, X., & Siau, K. (2020). Business analytics/business intelligence and IT infrastructure: impact on organizational agility. Journal of Organizational and End User Computing (JOEUC), 32(4), 138-161. https://www.researchgate.net/publication/346384825_Business_AnalyticsBusiness
Eliasi, Mehdi; Safardoost, Atiyeh and Mohammad Rouzesara, Maryam. (2017). Examining the role of innovation strategy on the innovative performance of organizations (case study: knowledge-based companies in the field of biotechnology). Strategic Management Thought (Management Thought), 12(1), 185-204. https://ensani.ir/fa/article/393441. [In Persian]
Ghorbani, Mahbubeh, Bab Al-Hawaeji, Fahima, Noushinfard, Fatemeh (2016). Sustainability indicators for green libraries, National Library and Information Organization Studies Quarterly, 28(1). SID. https://sid.ir/paper/224342/fa [In Persian]
Huang, Z., and Benyoucef, M. (2017). The effects of social commerce design on consumer purchase decision-making: An empirical study. Electronic Commerce Research and Applications, 25, 40–58. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1567422317300595
Karimi, Mahnaz, Faqihi, Abolhasan and Alam Tabriz, Akbar (2018). Organizational Intelligence: Identification of components with behavioral and emotional approach and ranking by interpretive structural modeling method, Human Resource Management Research, 11(1). https://ensani.ir/fa/article/ [In Persian]
Kutty, Adeeb A.; Abdella, Galal M.; Kucukvar, Murat; Onat, Nuri C.; Bulu, Melih (2020). A system thinking approach for harmonizing smart and sustainable city initiatives with United Nations sustainable development goals. Sustainable Development, (4), sd.2088. https://doi.org/10.1002/sd.2088
Maimbo S. M., Zadek S. (2017). Roadmap for a sustainable financial system. Retrieved from http://unepinquiry.org/publication/roadmap-for-a-sustainable-financial-system https://unepinquiry.org/publication/roadmap-for-a-sustainable-financial-system
Moghani, Haider, Nashi Far, Vahid, Natiq, Tahmineh (2018). How the expansion of financial technologies affects the performance of financial services, Financial Economics (Financial Economics and Development), 13(49), 183-212. https://sanad.iau.ir/journal/ecj/Article/674089?jid=674089 [In Persian]
Moghadam, Alireza and Mehman Nawazan, Soheila. (2015). Examining the relationship between knowledge management and organizational innovation with the mediation of organizational intelligence (case study: Semnan University). Scientific Quarterly of Human Resources Studies, 6(2), 125-146. https://www.jhrs.ir/article_65338.html [In Persian]
Moradi Makram, Siavash and Masoumi, Jamal (2018). Analysis and evaluation of the electronic city in the direction of sustainable urban development, the second international conference on civil engineering, architecture and urban development management in Iran, Tehran. https://civilica.com/doc/973709/ [In Persian]
Ministry of Economic Affairs and Finance, 2018. https://www.qavanin.ir/Law/PrintText/265316
Naserizadeh, Ahmed. (2019). Investigating the effect of organizational intelligence and employee participation on the job performance of Red Crescent Organization employees in Kerman province. Master's thesis. Department of Public Administration, Payam Noor University, Kish International Branch. https://elmnet.ir/doc/2350231-81941 [In Persian]
Noori, Mozhgan, Shah Hosseini, Mohammad Ali, Shami Zanjani, Mehdi, Abedin, Babak (2018). Designing a conceptual framework for leadership of digital transformation in Iranian organizations. Management and planning in educational systems, 23, 211-242. https://civilica.com/doc [In Persian]
Pahlavan Sadiq, Azam. (2018). Validation of indicators and dimensions of organizational sustainability in management faculties of Tehran state universities. Change Management Research Journal, 11(2), 81-110. doi: 10.22067/11i2.71531 https://civilica.com/doc/ [In Persian]
Parker, G. G., Van Alstyne, M. W., & Choudary, S.P. (2017). Platform Revolution: How Networked Markets Are Transforming the Economy and How to Make Them Work for You: WW Norton & Company. https://letsmakethedifference.org/causes/technology-makes-the-difference
Rodger, J. A., & George, J. A. (2017). Triple bottom line accounting for optimizing natural gas sustainability: A statistical linear programming fuzzy ILOWA optimized sustainment model approach to reducing supply chain global cybersecurity vulnerability through information and communications technology. Journal of Cleaner Production, 142, 1931 1949. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0959652616319345
Shah Veisi, Farhad, Tarami, Shahram, Khairollahi, Farshid and Taher Abadi, Ali Asghar. (2019). Providing a model for improving the financial performance of banks based on new financial technologies, Financial Accounting Knowledge, 7(4), 57-96. https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_2315.html [In Persian]
| Journal of Urban Futurology Volume 4, Number 1, Spring 2024
Online ISSN: 2783-4344 https://uf.zahedan.iau.ir/ |
Journal of Urban Futurology |
Seyed Ali Mirasgari1, Sedigheh Tootiyan Esfahani2, Gholamreza Memarzadeh Tehran3, Gholamreza Hashemzadeh Khorsgani4
1- Department of Economy and Management, Faculty of Management, University Azad Science and Technology of Tehran, Tehran, Iran.
2- Department of Economy and Management, Faculty of Management, University Azad Tehran West, Tehran, Iran.
3- Department of Economy and Management, Faculty of Management, University Azad Science and Technology of Tehran, Tehran, Iran.
4- Department of Economy and Management, Faculty of Management, University Azad Tehran South, Tehran, Iran.
Article info | Abstract |
Article type: Research Article
Received: 2023/07/31 Accepted: 2023/10/01 pp: 58- 73
Keywords: Organizational Intelligence Model, Qualitative Analysis, Bank Mellat. | The present research conducted with the aim of studying indicators of organizational intelligence with the focus on sustainable development and developing the relevant model in Bank Mellat. This was interpretative-inductive research using a mixed exploratory method. In the qualitative part, the interview tool and thematic analysis method were used, and in the quantitative part, the questionnaire and confirmatory factor analysis method were used. The statistical population of the research in the qualitative part was university experts and in the field of smart banking, and in the quantitative part the employees of Mellat Bank. For data analysis, interview technique and thematic analysis method were used in the qualitative part, and statistical tests and measurement model were used in the quantitative part. The software used were SPSS-18 and Smart-Pls 2. The findings indicate that organizational intelligence includes four indicators of strategic reforms, scientific capability, intelligent service and digital transformations. Also, sustainable development includes three components of financial sustainability, social sustainability and environmental sustainability. The results of predictive correlation index and model fit showed that organizational intelligence has a positive and favorable effect on sustainable development. Bank Mellat has been able to take important and effective steps in the field of intelligentization based on sustainable development. This shows the high power of this organization in making smart and achieving the pillars of sustainable development. |
| Citation: Mirasgari, S. A., Tootiyan Esfahani, S., Memarzadeh Tehran, G., & Hashemzadeh Khorsgani, G. (2024). Designing an organizational intelligence model in Bank Mellat branches with a focus on sustainable development. Journal of Urban Futurology, 4(1), 58- 73. © The Author(s). Publisher: Islamic Azad University, Zahedan Branch. |
[1] Corresponding author: Sedigheh Tootiyan Esfahani, Email: tootian_ir@yahoo.com
Extended Abstract
Introduction
Nowadays, banks and related offices play an essential and effective role in the expansion of sustainable development as one of the drivers of economic growth in any country. Banks do not only carry out their traditional activities, but also strive to adopt sustainable activities by integrating environmental, social and governance criteria into their core strategy. Considering sustainability in the strategy of banks leads to the evaluation of sustainability performance to create awareness and increase related activities. From a theoretical point of view, despite the great importance of the intelligentization of systems on sustainable development, there is very little research in this field. Considering the critical role that financial technologies have in providing financial services for banks, institutions, finance, insurance, and the stock exchange, and that one of the basic axes of the economy, especially the resistance economy, is the use of new technologies, the banking system is one of the sectors where changes and transformations have a direct impact on the country's economic growth. Violations and shortcomings in this area not only affect the customers of the banking system but also impact the country's economy. There is a need for deeper intelligence in the banking system to be further investigated. Therefore, this research aims to identify indicators of organizational intelligence with a focus on organizational sustainability in Bank Mellat branches in Tehran
Methodology
This research was interpretative-inductive, using a mixed exploratory method. In the qualitative part, the interview tool and thematic analysis method were used, and in the quantitative part, the questionnaire and confirmatory factor analysis method were employed. The statistical population of the research in the qualitative part comprised academic experts in the field of smart banking, and in the quantitative part, employees of Bank Mellat branches in Tehran. For data analysis, interview technique and thematic analysis method were used in the qualitative part, and statistical tests and measurement model were used in the quantitative part. The software used were SPSS-18 and Smart-PLS 2.
Results and discussion
The findings indicated that the concept of organizational intelligence comprises four components: strategic reforms, scientific capabilities, digital transformations and intelligent services. In the concept of sustainable development, three components were identified: financial sustainability financial sustainability, social sustainability and environmental sustainability. The quantitative findings also showed that the components of organizational intelligence have a positive and significant impact on sustainable development. Therefore, Bank Mellat has been able to take important and effective steps in the field of intelligentization based on sustainable development. This demonstrates the high capability of this organization in becoming smart and achieving the pillars of sustainable development. It also highlights the effective measures taken by Bank Mellat in this direction. The banking industry has undergone significant changes due to customer demand for new products and new competition from other banks and non-financial institutions. Most banks have embarked on digital transformation initiatives to innovate, shorten new product development cycles and reduce costs. Taking the process of intelligentization of the industry seriously can be considered one of the best options for saving energy, time, and costs, raising the educational standards of employees regarding energy consumption, and solving many of the country's current problems. This aligns with what has been planned and emphasized in the field of resistance economy in recent years. Correspondingly, the results of the current research in examining the relationships between the variables of the model showed a positive and significant relationship between the components. This indicates that by increasing organizational intelligence and using its components in Bank Mellat, the goals of sustainable development will be achieved. Increasing the use of these components will also enhance sustainable development. This shows the high capabilities of intelligence and its alignment with the country's development plan.
Digital transformation has changed and transformed all aspects of business over the past decade. Although the use of digital transformation technologies is growing and developing from optional to mandatory, until organizations reform and recreate their business model from the traditional mode to the digital business model, the use and application of digital technologies will not significantly impact their success in the era of digital transformation. Therefore, organizations must innovate their business model based on the era of digital transformation. In the 21st century, digitalization of businesses is no longer enough; it is necessary to address the challenge of sustainability in addition to digital transformation and develop their business model based on both sustainability and digital transformation. Information and communication technology is a catalyst for achieving success and is expanding day by day in production processes. The World Bank believes that the adoption of sustainability by banks is possible in two ways: first, by considering social and environmental responsibility in the bank's daily activities by setting environmental and social development goals, and second, by integrating social and environmental considerations into the bank's main strategy.
Conclusion
In conclusion, organizational intelligence includes four indicators: strategic reforms, scientific capability, intelligent service, and digital transformations. Additionally, sustainable development comprises three components: financial sustainability, social sustainability, and environmental sustainability. The results of predictive correlation index and model fit showed that organizational intelligence has a positive and favorable effect on sustainable development.
Funding
There is no funding support.
Authors’ Contribution
The authors contributed equally to the conceptualization and writing of the article. All authors approved the content of the manuscript and agreed on all aspects of the work. Declaration of competing interest: none.
Conflict of Interest
The authors declared no conflict of interest.
Acknowledgments
We are grateful to all the scientific consultants of this paper.
طراحی مدل هوشمندسازی سازمانی در شعب بانک ملت با محوریت توسعه پایدار
سید علی میر عسگری1، صدیقه طوطیان اصفهانی2، غلامرضا معمارزاده طهران3، غلام رضا هاشم زاده خوراسگانی4
1- گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران، ایران.
2- گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی تهران غرب، ایران.
3- گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران، ایران.
4- گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی تهران جنوب، ایران.
اطلاعات مقاله | چکیده |
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
دریافت: 09/05/1402 پذیرش: 09/07/1402 صص: 73- 58
واژگان کلیدی: مدل هوشمندسازی سازمانی، تحلیل کیفی، بانک ملت. | تحقیق حاضر با هدف مطالعه شاخصهای هوشمندسازی سازمانی با محوریت توسعه پایدار و تدوین مدل مربوطه در شعب بانک ملت شهر تهران انجام شد. این پژوهش تفسیری-استقرایی با استفاده از روش آمیخته اکتشافی بود. در بخش کیفی، از ابزار مصاحبه و روش تحلیل مضمون و در بخش کمّی، از پرسشنامه و روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی خبرگان دانشگاهی و حوزه بانکداری هوشمند و در بخش کمی کارکنان شعب بانک ملت شهر تهران بودند. برای تجزیهوتحلیل دادهها در بخش کیفی از تکنیک مصاحبه و روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از آزمونهای آماری و مدل اندازهگیری استفاده شد. نرمافزارهای مورداستفاده SPSS-18 و Smart-Pls 2 بودند. یافتهها حاکی از این است که هوشمندسازی سازمانی شامل چهار شاخص اصلاحات استراتژیک، توانمندی علمی، خدمترسانی هوشمند و تحولات دیجیتالی است. همچنین توسعه پایدار شامل سه مؤلفه پایداری مالی، پایداری اجتماعی و پایداری محیطی است. نتایج شاخص ارتباط پیشبین و برازش مدل نشان داد هوشمندسازی سازمانی تأثیر مثبت و مطلوب بر توسعه پایدار دارد. بانک ملت توانسته در زمینه هوشمندسازی مبتنی بر توسعه پایدار گامهای مهم و اثربخشی بردارد. این امر نشاندهنده توان بالای این سازمان در هوشمندسازی و دستیابی به ارکان توسعه پایدار است. |
| استناد: میر عسگری، سید علی؛ طوطیان اصفهانی، صدیقه؛ معمارزاده طهران، غلامرضا؛ و هاشم زاده خوراسگانی، غلام رضا. (1403). طراحی مدل هوشمندسازی سازمانی در شعب بانک ملت با محوریت توسعه پایدار. فصلنامه آینده پژوهی شهری، 4(1)، 58-73. © نویسندگان ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان. |
مقدمه
تغییرات سریع و پویا در هزاره سوم منجر به پیچیدگی فعالیتهای سازمانی گشته، بهطوریکه شیوههای مرسوم و قدیمی مدیریت سازمانی دیگر قدرت پاسخگویی به این تغییرات را دارا نیست. محیط کسبوکار در سازمانهای پیشرفته تغییر کرده و هر عضو سازمانی سهم فعالی در امور سازمان دارد. چنین تغییراتی منجر به تشکیل انواع جدیدی از سازمانها شده است که سازمانهای هوشمند، مجازی، افقی و غیره نامیده میشوند (ناصریزاده، 1399). سازمانهای هوشمند الگوی سازمانی تغییریافته و راهی جدید برای تجدیدنظر سازمان در عصر تکنولوژی است. در کنار سازمان هوشمند، اقتصاد هوشمند قرارگرفته که به گستره وسيعي از فعالیتهای اقتصادي اشاره دارد كه از دانش و اطلاعات ديجيتالي بهعنوان يك عامل كليدي توليد در كنار ساير عوامل نظير مواد اوليه، نيروي كار، سرمايه، انرژي و ... استفاده میکنند. اينترنت، محاسبات ابري، كلان دادهها و ديگر فناوریهای ديجيتالي جديد كه براي جمعآوری، ذخیرهسازی، تجزیهوتحلیل و به اشتراکگذاری دادهها و اطلاعات ديجيتالي، مورد بهرهبرداری قرار میگیرند، همگي ابزارهاي هوشمندسازي اقتصاد هستند (الیاسی و همکاران، 1397). امروزه بانکها يكي از موتورهاي محرك اقتصادي هر كشور محسوب میشوند. براي داشتن حضور قوي و مؤثر در بازارهاي رقابتي بانكي و كسب سهم بازاري بيشتر، برآورده سازي نيازهاي مشتريان با كيفيتي بيش از ساير رقباي بانكي، مطلبي است كه نبايد فراموش گردد (Huang and Benypusef, 2017). در همين راستا و با توجه به اينكه هوشمندسازي اقتصاد بايستي در تمامي نهادها و بازارهاي پولي و مالي كشور صورت پذيرد و از آنجا كه بانکها نقش محوري در تأمین مالي اقتصاد كشور و توسعه نظامهای نوين پرداخت ايفا مینمایند، بايد اذعان نمود كه تحقق اقتصاد هوشمند بدون استقرار يك نظام بانكداري ديجيتال، امکانپذیر نخواهد بود (سلامتي طبا و همکاران، 1396).
در این میان توسعه پایدار هدف نهایی همه سازمانها و نهادهای دولتی و خصوصی است. بانکها نیز داری ذینفعان متفاوتی از قبیل سهامداران، مشتریان، کارمندان، دولت، جامعه، سایر بانکها و سازمانهای غیردولتی میباشند که برای انجام فعالیتهای محیط زیستی و اجتماعی بانکها را تحتفشار قرار میدهند تمامی سازمانها برای پاسخگویی به این فشارها، توجه به ارکان پایداری و ارائه گزارشهای اجتماعی و زیستمحیطی را مدنظر قرار دادهاند. لذا تمامی شرکتها، نهادهای مالی، سازمانهای غیردولتی و سایر کسبوکارها در قبال فرآیند توسعه پایدار مسئولاند (Parker et al., 2017: 67). در حال حاضر، بانکها و سازمانهای تابعه نیز نقش اساسی در گسترش توسعه پایدار بهعنوان یکی از محرکهای رشد اقتصادی هر کشور ایفا میکند. دیگر بانکها تنها فعالیتهای سنتی خود را انجام نمیدهند، بلکه تلاش میکنند تا فعالیتهای پایداری را، با یکپارچه کردن معیارهای محیط زیستی، اجتماعی و حکمرانی در استراتژی اصلی خود، اتخاذ کنند. چرا که در نظر گرفتن پایداری در استراتژی بانکها، منجر به ارزیابی عملکرد پایداری بهمنظور ایجاد آگاهی و افزایش فعالیتهای مرتبط با آن میشود (Maimbo and Zadek 2017: 7). از بعد نظری، با وجود اهمیت فراوانی که هوشمند سازی سامانهها بر توسعه پایدار دارند، اما تحقیقات در این زمینه بسیار اندک است. با توجه به نقش خطیري كه فناوریهای مالی در ارائه خدمات مالی بانکها، مؤسسات، مالی، بیمه و بورس دارد و اينكه يكی از محورهاي اساسی اقتصاد بهویژه اقتصاد مقاومتی، استفاده از فناوریهای نوين بوده و از طرف ديگر، يكی از بخشهایی كه تغییر و تحول در آن حوزه تأثیر مستقیم بر رشد اقتصادي كشور دارد، سیستم بانكی است و نقض و كاستی در اين حوزه نهتنها دامنگیر مشتريان نظام بانكی بلكه گریبان گیر اقتصاد كشور میشود، نیاز است تا هوشمند سازی در سیستم بانکی عمیقتر و بیشتر بررسی گردد. لذا در این پژوهش، هدف شناسایی شاخصهای هوشمندسازی سازمانی با محوریت پایداری سازمانی در شعب بانک ملت شهر تهران است.
پیشینه و مبانی نظری پژوهش
هوش سازمانی از دیدگاه محققان مجموعهای از دادهها، تجربه، دانش و درک مسائل سازمانی است Rodger and George, 2017: 142). بهطور دقیقتر هوش سازمانی شامل تمامی اطلاعات، تجربه، دانش و فهم از مسائل سازمانی است و عواملش از دیدگاه مک مستر (1996) توانایی سازمان یکپارچه در جمعآوری اطلاعات، خلاقیت، ایجاد دانش و عمل مؤثر بر پایه ایجاد دانش است. اجزای هوش سازمانی به عقیده راجر و جورج، شامل ساختارهای توانایی پردازش اطلاعات، مانند توانایی دستیابی به اطلاعات، تفسیر اطلاعات، انتشار اطلاعات، ذخیره اطلاعات و پیادهسازی اطلاعات است. توانایی پیادهسازی اطلاعات اشاره به توانایی استفاده و عملی سازی اطلاعات برای حل مشکلات در حین فرایندهایی مانند ایجاد محصولی جدید، انتقال فناوری، بازاریابی و مدیریت دارد. درمجموع، در این دیدگاه، هوش فرایندی ذهنی برای کسب و درک اطلاعات شامل جنبههای مختلف از قبیل آگاهی، ادراک، استدلال، حافظه و قضاوت است. ازآنجاکه در سطح سازمانی ویژگیهای عملی مشابه و مشترک با سطح فردی وجود دارد، دیدگاه شناختی اقدام به برجستهسازی توانایی پردازش اطلاعات در هوش سازمانی میکند (کريمي و همکاران، 1398).
کمیسیون جهانی محیطزیست و توسعه، توسعه پایدار را بهعنوان توسعهای تعریف کرده است که نیازهای نسل فعلی را، بدون ایجاد اشکال در توانایی نسلهای آینده، در برآوردن احتیاجات خود تأمین میکند. توسعه پایدار راهحلی برای معماری توسعهای است که در حوزههای مختلف انسان، محیطزیست، فرهنگ، آموزش، علم، اخلاق، امنیت، مشارکت و ... موردبحث قرار میگیرد. بهعلاوه مؤلفههایی همانند مدیریت پایدار، شیوه زندگی پایدار، امنیت پایدار معاش، مصرف پایدار، کشاورزی پایدار و آینده پایدار در بحث مربوط به توسعه پایدار مدنظر هستند (قربانی و همکاران، 1396). در همین راستا، سازمان پایدار نیز تعریف به شکل زیر تعریف میشود؛ یک سازمان پایدارسازمانی است که تحت شرایط پرفشار بهطور عالی، مأموریت خود را ایفا نموده و انجاموظیفه نماید. این سازمان ظرفیت انطباق سریع با موقعیتهای تازه و غیرمنتظره را دارد (پهلوان صادق، 1398).
پژوهشهای داخلی
سازمان هوشمند سازمانی بر مبناي سه محور اصلی توسعه دانش، عملیات و ارتباطات است که مدیریت آن نیازمند مدیریت هوشمند منابع (افراد، اطلاعات، دانش و قابلیت نوآوري) است. این سازمان باید فرایندها و افراد سازمان را با فناوري پیشرفته همگام ساخته و نیازهاي مراجعهکنندگان را در قالب زمانی به نسبت کوتاه رفع کند. در واقع، اين نوع سازمانها قابليت و مهارتهای خاصی را براي کسب، سازماندهی و به اشتراك گذاردن انواع دانش سازمان خود دارند و با مدیریت دانش قادرند همواره رفتار خود را با محیط متغیر و پویا منطبق کرده و بر عملکرد خود بیفزایند. این نوع سازمان بهصورت پیوسته و مستمر در ارتباط با محیط است تا بتواند نیازهاي محیطی را شناسایی کند؛ دانش و اطلاعات لازم را نیز کسب کند و بهموقع واکنش نشان دهد (مقدم و مهمان نواز، 1395). تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، شاخصهای متفاوتی را برای سازمانهای هوشمند معرفی کردهاند. نوری و همکاران (1398) مدلی براي دولت هوشمند ارائه داده و ابعاد مدیریت و رهبري هوشمند، زیرساخت و فناوري هوشمند، تعامل هوشمند، خدمات هوشمند، محیط هوشمند و امنیت هوشمند را جهت دولت هوشمند معرفی کردهاند. مغنی و همکاران (1398) بامطالعه وزارت کشور هشت عامل فناوري اطلاعات و ارتباطات، منابع انسانی، حقوقی، اقتصادي، سیاسی، امنیتی و نظامی، فرهنگی - اجتماعی، عمرانی و زیستمحیطی را بهعنوان شاخصهای کلیدي هوشمندسازي معرفی کردهاند.
پژوهشهای خارجی
در یک مطالعه، سازمانهای هوشمند بهعنوان منبع رقابتپذیری و توسعه پایدار در دنیای صنعتی امروز موردبررسی قرار گرفتند. این پژوهش نشان داد که انقلاب صنعت که امروزه در حال وقوع است به این معنی است که سازمانها نهتنها با فرصتهای جدید بلکه با چالشهای مربوط به شناسایی نقش خود در ایجاد یک دنیای هوشمند مدرن روبرو هستند. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که سطح پایداری سازمانها و سطح استفاده از سامانههای هوشمند بهعنوان عوامل اثرگذار در هوشمندی سازمان است (Adamik and Sikora-Fernandez, 2021: 1572). در پژوهشی دیگر، تنوع دیجیتالی و یک جامعه هوشمند فراگیر و جستجوی روششناختی جدید برای مشارکت دیجیتال و توسعه پایدار موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد شهرهای هوشمند میتوانند خدماتی با کیفیت بینظیر به همه شهروندان ارائه دهند. گنجاندن امکانات دیجیتال یکی از الزامات دستیابی به شهرهای هوشمند و توسعه پایدار است، بهعبارتدیگر، برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار، استفاده از فناوری دیجیتال موردنیاز است. همچنین بر اساس یافتههای این مطالعه، در زمان دیجیتالی شدن شهرهای هوشمند و سازمانهای دولتی هوشمند نیاز به نقشهبرداری و درک تنوع دیجیتالی دارند (Skill et al., 2020: 340). محققان در یک پژوهش به بررسی تفکر سیستمی برای هماهنگی ابتکارات هوشمند و پایدار شهر با اهداف توسعه پایدار سازمان ملل پرداختند. در این تحقیق نشان داده شد که شهرهای هوشمند در ترکیب موفقیت اهداف توسعه پایدار در استراتژیهای هوشمند خود شکستخوردهاند، به این دلیل که بیشتر تمرکز آنها بر دستیابی به اهداف هوشمندی است تا اهداف پایداری. این مطالعه مدلهای مفهومی را توسعه میدهد که از انتقال شهرها به یک شهر هوشمند پایدار پشتیبانی میکند (Kutty et al., 2020: 2088). آنیکینا و همکاران در تحقیق خود به مطالعه توسعه پایدار و اصول اقتصاد سبز بهعنوان مفهومی برای توسعه "فنآوریهای هوشمند" پرداختند. محققان در این تحقیق وظایف اصلی مدیریت دولتی اقتصاد سبز و وظایف مشاغل بوم گردی را برای تأمین توسعه پایدار با توجه به منافع جامع که نیاز به راهحل سیستمی دارند، به شرح زیر تشخیص دادند: افزایش فرهنگ زیستمحیطی، پشتیبانی اطلاعاتی برای تجارت، ایجاد سیستمهای بسیار کارآمد برای کنترل داخلی اکولوژیکی و بهبود شاخصهای زیستمحیطی (Anikina et al., 2020: 70).
مواد و روش پژوهش
پژوهش فعلی از نظر فلسفه تحقیق، کیفی با رویکرد استقرائی بوده و از نظر هدف، چون به دنبال شناسایی شاخصهای هوشمند سازی سازمانی مرتبط با پایداری سازمانی و همچنین طراحی و ارائه مدل مرتبط با این متغیرها در شعب بانک ملت شهر تهران است در قالب مطالعهای آمیخته (کمی با استفاده از روش پیمایشی و کیفی با استفاده از روش اکتشافی) میباشد، پژوهشی بنیادین محسوب میگردد. جهت تجزیه تحلیل اطلاعات، ابتدا از روش کیفی (تحلیل مضمون با روش کدگذاری) برای شناسایی مؤلفهها و مقولههای مدل و پسازآن برای کشف روابط علت و معلولی و تأیید یافتهها از روش کمی بهره گرفتهشده است. جامعۀ آماری در بخش کیفی شامل خبرگان دانشگاهی و حوزه بانکداری هوشمند و توسعه پایدار در بانک ملت و متخصصانی که مسلط به موضوع پژوهش بودند است. در این پژوهش برای تعیین نمونهها از روش نمونهگیری هدفمند استفاده شد. در این پژوهش 13 نفر با استفاده از اصل اشباع بهعنوان مصاحبهشونده در نظر گرفته شد. در بخش کیفی این پژوهش از مصاحبههای نیمه ساختاریافته استفاده شد. در مصاحبههای انفرادی با مصاحبهشوندگان، برای بررسی مقدماتی از ضبط صورت و چک نویس استفاده شد که این شاخصها برگرفته از موضوع، مدل و اهداف پژوهش بود. علاوه بر شاخصهای کیفی از مصاحبهشوندگان خواسته شد شاخصهای موردنظر خود را پیشنهاد دهند. مشخصات خبرگان شرکتکننده در این پژوهش در جدول 1 نشان دادهشده است. جامعۀ آماری پژوهش در بخش کمی شامل تمامی کارکنان شعب بانک ملت شهر تهران است که تعداد آنها در حدود 2522 نفر در نظر گرفتهشده است. در این پژوهش از فرمول کوکران برای بررسی حجم نمونه استفادهشده است. بر این اساس برای جامعهای با حجم 2522 نفر 335 نفر بهعنوان نمونه انتخاب شدند.
جدول 1- آمار جمعیت شناختی مصاحبهشوندگان
متغیر | طبقه | فراوانی | متغیر | طبقه | فراوانی | متغیر | طبقه | فراوانی | ||||||||
محل خدمت | رؤسا و سرپرستان شعب بانک ملت در تهران | 2 | تحصیلات | دکتری تخصصی | 10 | سن | پایینتر از 39 سال | 3 | ||||||||
40 تا 45 سال | 6 | |||||||||||||||
خبرگان سازمانی در حوزه هوشمندسازی | 4 | فوقلیسانس | 3 | 46 تا 50 سال | 2 | |||||||||||
اساتید مطلع در حوزه موردمطالعه | 7 | جنسیت | زن | 4 | بالای 50 سال | 2 | ||||||||||
مرد | 9 | سابقه کار | زیر 15 سال | 5 | ||||||||||||
16 تا 20 سال | 4 | |||||||||||||||
بالای 20 | 4 |
همچنین، در این پژوهش برای انتخاب نمونههای آماری از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای استفاده شد. مرحله کمّی پژوهش نیز شامل پرسشنامه محقق ساخته میباشد. بهمنظور تعیین روایی پرسشنامه از روایی ظاهری، محتوایی و سازه استفاده شد. در روایی ظاهری پرسشنامهها قبل از توزیع توسط پژوهشگر، چند نفر از اعضای نمونه و برخی خبرگان دانشگاهی و کارشناسان بانک ملت موردبررسی قرار گرفت. در روایی محتوایی در قالب یک روش دلفی و با کمک فرمهای CVR و CVI و به کمک ده نفر از خبرگان شامل اعضای مصاحبهشونده، خبرگان دانشگاهی، چند نفر از آزمودنیها و ... محتوای پرسشنامه ازنظر سؤالهای اضافی و یا اصلاح سؤالها موردبررسی قرار گرفت. فرم CVI نشان داد که همه بر آن از نقطهنظر ساده بودن، واضح بودن و مربوط بودن از وضعیت مناسبی برخوردارند (میزان این ضریب برای هر یک از سؤالها بالاتر از 0/79 بود)؛ همچنین با توجه به اینکه مقدار CVR برای همه سؤالها بالای 0/62 به دست آمد. در مورد روایی سازه نیز از دو نوع روایی همگرا و واگرا با کمک نرمافزار Smart-Pls 2 استفاده شد. در بررسی روایی همگرا یافتهها نشان داد ضرایب معناداری تمام بارهای عاملی بزرگتر از 2/58 بود (آماره تی) یعنی تمامی بارهای عاملی با اطمینان 99 درصد معنادار بود؛ مقادیر تمام بارهای عاملی نیز بالای 0/5 بود (رابطه متغیر آشکار و پنهان)؛ میانگین واریانس استخراجشده (AVE) همه مؤلفهها بالای 0/5 بود و همینطور پایایی ترکیبی همه مؤلفهها بزرگتر از میانگین واریانس استخراجشده آن بود؛ لذا میتوان گفت که روایی همگرای سازههای مدل تائید میشوند. در این پژوهش پایایی از طریق ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی محاسبه میشود. مقادیر این دو ضریب برای همه متغیرهای پژوهش بالای 7/0 به دست آمد که نشاندهنده پایا بودن ابزار اندازهگیری بود. بعد از تأیید مدل مفهومی تحقیق توسط گروه خبرگان و نیز تأیید روایی آن، مدل نهایی تحقیق مستخرج شد. جهت اعتبار سنجی مدل، از پرسشنامه سنجش مدل برای تعیین درجه تناسب مدل بهصورت طیف پنجدرجهای شامل بخشهای تنظیم تطبیق، قابلیت فهم، قابلیت تعمیم و کنترل استفاده شد و در اختیار 30 نفر از متخصصان این حوزه قرار داده شد. سپس دادههای جمعآوریشده با استفاده آزمون تی تک نمونهای مورد ارزیابی قرار گرفت. نرمافزارهای مورداستفاده جهت تجزیه تحلیل دادههای کمی در این مطالعه، SPSS-18 بود.
بحث و ارائه یافتهها
رکن اساسی در فرآیند تحلیل، کدگذاری است. فرایند تفکیك دادههای حاصل از نمونهگیری، توصیف و بیان آنها با عباراتی کوتاه در یك جدول را کدگذاری گویند. فرایند تحلیل شامل سه نوع کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی است. در پژوهش حاضر در مرحله کدگذاری باز، درمجموع 63 کد مفهومی اولیه از مصاحبهها استخراج گردید. سپس مفاهیم مشترک (کدهای مشترک) و مشابه از نظر معنایی در 7 مفهوم اصلی طبقهبندی شدند. در جدول زیر دستهبندی کدهای نهایی با توجه به مفاهیم استخراجشده از کدهاي ثانویه نشان دادهشده است.
جدول 2- کدهای نهایی (مقولهها و زیر مقولههای استخراجشده از متن مصاحبه)
کد ثانویه | مفهوم | مقوله |
---|---|---|
پایداری مالی |
توسعه پایدار | |
بهبود ارائه خدمات مالی | ||
افزایش درآمد | ||
امنیت مالی | ||
اصلاح نظام درآمدی دولت | ||
بهبود شاخصهای تجاری | ||
افزایش راندمان و بازدهی | ||
شفافیت مالی | ||
مدیریت مطالبات | ||
بهبود کارایی | ||
قطع وابستگی بودجه به نفت | ||
مزیت رقابتی | ||
سرمایهگذاری در مبادلات | ||
کاهش زمان انجام حسابرسی | ||
اقتصاد سبز | ||
پایداری اجتماعی | ||
تعاملپذیری در دولت | ||
حرکت یکپارچه به سمت اقتصاد دیجیتال | ||
اطمینان از یک محیط سالم و بهداشتکار رفاه اجتماعی | ||
کشف الگوی مبارزه با پولشویی | ||
مشارکت شهروندان | ||
تحول در نحوه عملکرد مشاغل | ||
مقابله با کلاهبرداریها | ||
ارتقای کیفیت زندگی شهروندان | ||
کاهش حملات سایبری | ||
پایداری محیطی | ||
توسعه شهر هوشمند | ||
دستیابی به استاندارد بالا | ||
کاهش مصرف انرژي | ||
ایجاد سیستمهای بسیار کارآمد برای کنترل داخلی اکولوژیکی | ||
اصلاحات استراتژیک |
هوشمندسازی سازمانی | |
دیدگاه استراتژیک | ||
اتخاذ سریع تصمیمات استراتژِیک | ||
هوشمندی در اعتبارسنجی | ||
بهینهسازی تجهیز منابع | ||
فرایندهای کاری منعطف | ||
کیفیت خدمات | ||
توانمندی علمی | ||
تصمیمگیریهای داده محور | ||
ایجاد تکامل و نوآوری | ||
پیشبینی روندهای آینده | ||
هوش تجاری ابری | ||
استفاده بهینه از نیروی انسانی و کامپیوترها | ||
بهرهمندی از نیروی انسانی متخصص و چندوجهی | ||
خدمترسانی هوشمند | ||
حفظ مشتری | ||
دسترسی راحت مشتریان به خدمات | ||
شناسایی نیازهای ویژه مشتریان | ||
ارائه خدمات و محصولات شخصیسازیشده | ||
مديريت ارتباط با مشتري | ||
تأیید هویت مشتریان | ||
تحولات دیجیتالی | ||
نظارت و کنترل هوشمند | ||
مدیریت تحول | ||
تغییر الگوهای ذهنی مدیران | ||
تحول رویکردها و جهتگیریهای آینده | ||
توسعه زیرساختهای ارتباطی | ||
پشتیبانی اطلاعاتی برای تجارت | ||
محتوای دیجیتالی | ||
ارائه سامانه تدارکات الکترونیکی دولت | ||
انتشار از طریق شبکه | ||
مکانیزمهای کاری تخصصی |
بر اساس یافتههای جدول فوق، در مفهوم هوشمند سازی سازمانی چهار مؤلفه شناسایی شد. این مؤلفهها عبارتاند از اصلاحات استراتژیک، توانمندی علمی، تحولات دیجیتالی و خدماترسانی هوشمند. در مفهوم توسعه پایدار نیز سه مؤلفه شناسایی شد. این سه مؤلفه شامل پایداری مالی، پایداری اجتماعی و پایداری محیطی هستند. در هوشمند سازی سازمانی، اصلاحات استراتژیک شامل کدهای زیر است: تحلیل روند دادههای گذشته، دیدگاه استراتژیک، اتخاذ سریع تصمیمات استراتژِیک، هوشمندی در اعتبارسنجی، بهینهسازی تجهیز منابع، فرایندهای کاری منعطف و کیفیت خدمات. توانمندی علمی شامل: افزایش ضریب امنیت و صحت ارائه خدمات، تصمیمگیریهای داده محور، ایجاد تکامل و نوآوری، پیشبینی روندهای آینده، هوش تجاری ابری، استفاده بهینه از نیروی انسانی و کامپیوترها و بهرهمندی از نیروی انسانی متخصص و چندوجهی است. خدمترسانی شامل ایجاد پیشنهادهای مناسبسازی شده به مشتریان، حفظ مشتری، دسترسی راحت مشتریان به خدمات، شناسایی نیازهای ویژه مشتریان، ارائه خدمات و محصولات شخصیسازیشده، مديريت ارتباط با مشتري و تأیید هویت مشتریان است.
تحولات دیجیتال شامل استفاده و بهرهگیری از ابزارها و تکنولوژیهای جدید، نظارت و کنترل هوشمند، مدیریت تحول، تغییر الگوهای ذهنی مدیران، تحول رویکردها و جهتگیریهای آینده، توسعه زیرساختهای ارتباطی، پشتیبانی اطلاعاتی برای تجارت، محتوای دیجیتالی، ارائه سامانه تدارکات الکترونیکی دولت، انتشار از طریق شبکه و مکانیزمهای کاری تخصصی است. در مؤلفههای توسعه پایدار، پایداری مالی شامل: صرفهجویی در هزینههای عمومی، بهبود ارائه خدمات مالی، افزایش درآمد، امنیت مالی، اصلاح نظام درآمدی دولت، بهبود شاخصهای تجاری، افزایش راندمان و بازدهی، شفافیت مالی، مدیریت مطالبات، بهبود کارایی، قطع وابستگی بودجه به نفت، مزیت رقابتی، سرمایهگذاری در مبادلات، کاهش زمان انجام حسابرسی و اقتصاد سبز است. پایداری اجتماعی شامل تبليغات و ارتباطات يكپارچه بازاريابي، تعاملپذیری در دولت، حرکت یکپارچه به سمت اقتصاد دیجیتال، اطمینان از یک محیط سالم و بهداشتکار رفاه اجتماعی، کشف الگوی مبارزه با پولشویی، مشارکت شهروندان، تحول در نحوه عملکرد مشاغل، مقابله با کلاهبرداریها، ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و کاهش حملات سایبری است. پایداری محیطی شامل افزایش فرهنگ زیستمحیطی، توسعه شهر هوشمند، دستیابی به استاندارد بالا، کاهش مصرف انرژي و ایجاد سیستمهای بسیار کارآمد برای کنترل داخلی اکولوژیکی است. در این چارچوب، شماي کلی کدها در قالب مقوله اصلی، مقوله فرعی، مفهوم، کد ثانویه و نشانگر کد اولیه ترسیم شده و سپس، الگوي هوشمندسازی سازمانی مبتنی بر توسعه پایدار در بانک ملت مبتنی بر نتایج تحلیل دادهها در بخش کیفی تنظیم شد.
شکل 1- مدل مفهومی هوشمندسازی سازمانی مبتنی بر توسعه پایدار
اعتبارسنجی مدل هوشمندسازی سازمانی مبتنی بر توسعه پایدار
جهت بررسی اعتبارسنجی مدل هوشمندسازی سازمانی مبتنی بر توسعه پایدار، سؤالات طرحشده بر اساس چهار مشخصه تطبیق، قابلیت فهم، قابلیت تعمیم و کنترل دستهبندی و با استفاده از آزمون تی-تک مورد تحلیل قرار گرفت. نتیجه این تحلیل در جدول 3 دیده میشود. در تطبیق مدل، آماره t محاسبهشده (9/45) در سطح 01/0 معنادار است. مقایسه میانگین این جز از مدل (3/68) با میانگین مورد انتظار نشان میدهد که تطبیق مدل از نظر متخصصان دارای اعتبار است و با اطمینان 99 درصد مورد تائید قرارگرفته است. در قابلیت فهم بودن مدل، آماره t محاسبهشده (11/82) در سطح 01/0 معنادار است. مقایسه میانگین این جز از مدل (3/75) با میانگین مورد انتظار نشان میدهد قابلیت فهم بودن مدل از نظر متخصصان دارای اعتبار است و با اطمینان 99 درصد مورد تائید قرارگرفته است. در رابطه با سؤالات قابلیت فهم، آماره t محاسبهشده برای هر دو سؤال در سطح 01/0 معنادار و میانگین مشاهدهشده در هر یک از این دو سؤال از میانگین مورد انتظار (3) بالاتر است؛ لذا از نظر متخصصان جزء قابلیت فهم مدل محسوب میشود. در قابلیت تعمیم بودن مدل، آماره t محاسبهشده (11/06) در سطح 01/0 معنادار است. مقایسه میانگین این جز از مدل (3/82) با میانگین مورد انتظار نشان میدهد قابلیت تعمیم بودن مدل از نظر متخصصان دارای اعتبار است و با اطمینان 99 درصد مورد تائید قرارگرفته است. در رابطه با سؤالات قابلیت تعمیم، آماره t محاسبهشده برای هر دو سؤال در سطح 01/0 معنادار و میانگین مشاهدهشده در هر یک از این دو سؤال از میانگین مورد انتظار (3) بالاتر است؛ لذا ازنظر متخصصان جزء قابلیت تعمیم مدل محسوب میشود. در کنترل مدل، آماره t محاسبهشده (12/64) در سطح 01/0 معنادار است. مقایسه میانگین این جز از مدل (3/64) با میانگین مورد انتظار نشان میدهد قابلکنترل بودن مدل از نظر متخصصان دارای اعتبار است و با اطمینان 99 درصد مورد تائید قرارگرفته است. در رابطه با سؤالات کنترل، آماره t محاسبهشده برای هر دو سؤال در سطح 01/0 معنادار و میانگین مشاهدهشده در هر یک از این دو سؤال از میانگین مورد انتظار (3) بالاتر است؛ لذا از نظر متخصصان جزء کنترل مدل محسوب میشود.
جدول 3- نتایج آزمون تی تک برای تعیین درجه تناسب مدل پیشنهادی جهت ارائه مدل نهایی
عنوان | سؤالات | میانگین | انحراف معیار | آزمون تی | درجه آزادی | سطح معنیداری |
آیا مفاهیم از دادههای بررسیشده تولیدشده است؟ | 3/68 | 1/251 | 9/45 | 29 | 0/000 | |
قابلیت فهم | آیا مفاهیم تشخیص داده میشوند و به شکل کلی نظاممند به هم مرتبط شدهاند؟ | 3/75 | 1/225 | 11/82 | 29 | 0/000 |
آیا مقولهها بهخوبی تدوینشدهاند؟ | 3/66 | 1/338 | 8/62 | 29 | 0/000 | |
قابلیت تعمیم | آیا نظریه چنان تبیین شده که تغییر شرایط متفاوت را در نظر بگیرد؟ | 3/82 | 1/257 | 11/05 | 29 | 0/000 |
آیا شرایط کلانتری که ممکن است بر پدیده موردمطالعه اثر گذارد، تشریح شده است؟ | 3/7 | 1/185 | 10/27 | 29 | 0/000 | |
کنترل | آیا یافتههای نظری بااهمیت به نظر میرسند؟ | 3/64 | 0/885 | 12/64 | 29 | 0/000 |
وضعیت ابعاد هوشمندسازی سازمانی مبتنی بر توسعه پایدار
نتایج شاخصهای توصیفی و استنباطی بهمنظور بررسی ابعاد هوشمندسازی سازمانی مبتنی بر توسعه پایدار در جدول زیر آورده شده است.
جدول 4- نتایج شاخصهای توصیفی و استنباطی بهمنظور بررسی ابعاد هوشمندسازی سازمانی مبتنی بر توسعه پایدار
استنباطی | توصیفی | ابعاد | ||
مقدار تی | سطح معناداری | انحراف معیار | میانگین | |
84/568 | 0/000 | 0/13 | 3/294 | توسعه پایدار |
84/114 | 0/000 | 0/12 | 3/218 | پایداری مالی |
84/617 | 0/000 | 0/1 | 3/423 | پایداری اجتماعی |
64/565 | 0/000 | 0/15 | 3/265 | پایداری محیطی |
91/764 | 0/000 | 0/1 | 3/473 | هوشمندسازی سازمانی |
108/595 | 0/000 | 0/12 | 3/650 | اصلاحات استراتژیک |
72/790 | 0/000 | 0/15 | 3/310 | توانمندی علمی |
69/157 | 0/000 | 0/14 | 3/261 | خدمترسانی هوشمند |
98/819 | 0/000 | 0/17 | 3/599 | تحولات دیجیتالی |
همانطور که در جدول فوق مشاهده میشود، سطح معناداری در همه مولفهها کمتر از 0/05 میباشد و بنابراین وضعیت این مولفهها در حد مطلوب (با توجه به اختلاف میانگین که اعدادی مثبت هستند) است.
روابط میان ابعاد هوشمندسازی سازمانی و توسعه پایدار در بانک ملت
جهت بررسی روابط میان متغیرها اصلی مدل، از روش حداقل مربعات جزئی بهره گرفتهشده است. شکلهای زیر خروجی مربوط به معناداری و ضریب مسیر رابطه میان متغیرهای اصلی پژوهش است.
شکل 2- ضرایب مسیر و بارهای عاملی مدل هوشمند سازی سازمانی بر اساس توسعه پایدار
شکل 3- خروجی معناداری مدل هوشمند سازی سازمانی بر اساس توسعه پایدار
در مدل فوق رابطه میان متغیرهای اصلی (هوشمندسازی سازمانی و توسعه پایدار) نشان دادهشده است. اعداد نوشتهشده بر روی مسیرها ضرایب مسیر را نمایش میدهد. برای آزمون معناداری ضرایب مسیر با استفاده از روش بوت استراپ2 مقادیر آزمون تی-استیودنت محاسبهشده است.
شاخص ضریب تعیین R2
ضريب R2 مربوط به متغير وابسته است و تأثیر يك متغير مستقل بر يك متغير وابسته را نشان میدهد. مقدار R2 برای متغیر وابسته 934/0 محاسبهشده است که اثر مثبت متغیر مستقل بر وابسته را نشان میدهد.
شاخص ارتباط پیشبین Q2
این معیار، قدرت پیشبینی مدل در متغيرهاي وابسته را نشان میدهد. مقادیر Q2 در این مدل، برای متغیرهای تحقیق (هوشمند سازی و توسعه پایدار) 201/0، 299/0 است که مثبت و در سطح مطلوب است. بر همین اساس میتوان گفت قدرت پیشبینی مدل در مورد متغیرها مطلوب است.
شاخص برازش مدل GOF
با در نظر گرفتن این معیارها شاخص برازش مدل نمونه موردبررسی 717/0 میباشد که جز اندازههای بزرگ است. با توجه به این یافتهها میتوان نتیجه گرفت که مدل آزمون شده در نمونه موردبررسی برازش مناسبی دارد. همچنین با توجه به اینکه بارهای عاملی تمامی متغیرهای آشکار مدل بیشتر از 4/0 و معناداری بیشتر از 58/2 است، میتوان گفت سازه حاضر از روایی مطلوبی برخوردار است.
شکل 4- ضرایب عاملی مؤلفههای هوشمندسازی سازمانی و ارتباط آنها با ضریب عاملی توسعه پایدار
شکل 5- معناداری مؤلفههای هوشمندسازی سازمانی و ارتباط این مؤلفهها با معناداری توسعه پایدار
نتیجهگیری و ارائه پیشنهادها
بر اساس یافتههای بررسیهای کیفی این پژوهش، مفهوم هوشمند سازی سازمانی دارای چهار مؤلفه است. این مؤلفهها عبارتاند از اصلاحات استراتژیک، توانمندی علمی، تحولات دیجیتالی و خدماترسانی هوشمند. در مفهوم توسعه پایدار نیز سه مؤلفه شناسایی شد. این سه مؤلفه شامل پایداری مالی، پایداری اجتماعی و پایداری محیطی هستند. نتایج یافتههای کمی نیز نشان دادند که مؤلفههای هوشمندسازی سازمانی تأثیر مثبت و معناداری بر توسعه پایدار دارند؛ بنابراین بانک ملت توانسته در زمینه هوشمندسازی مبتنی بر توسعه پایدار گامهای مهم و اثربخشی بردارد. این امر نشاندهنده توان بالای این سازمان در هوشمندسازی و دستیابی به ارکان توسعه پایدار است. همچنین نشاندهنده وجود تدابیر و اقدامات اثربخش بانک ملت دز این راستا میباشد. صنعت بانکداری به دلیل تقاضای مشتریان برای محصولات جدید، همراه با رقابت جدید از سوی سایر بانکها و مؤسسات غیرمالی، دچار تحولات قابلتوجهی شده است. بیشتر بانکها در تلاش برای نوآوری، چرخههای کوتاهتر توسعه محصول جدید و کاهش هزینهها، ابتکارات تحول دیجیتال را آغاز کردهاند. میتوان گفت جدي گرفتن فرايند هوشمندسازی صنعت میتواند بهعنوان يکي از بهترين گزینههای صرفهجویی در اتلاف انرژي، صرفهجویی در زمان، صرفهجویی در هزینهها و بالابردن استانداردهاي آموزشي کارکنان در خصوص مصرف انرژي، محسوب و گرهگشای بسياري از معضلات امروز کشورمان باشد و اين همان چيزي است که در حوزه اقتصاد مقاومتي سالهای قبل طرح و تأکيد شده است.
همچنین نتایج پژوهش حاضر در بررسی روابط میان متغیرهای مدل نشان داد رابطه مثبت و معناداری بین مؤلفهها وجود دارد. این امر نشاندهنده این است که با افزایش هوشمندسازی سازمانی و بهکارگیری مؤلفههای آن در بانک ملت، اهداف توسعه پایدار در این سازمان محقق میشود و با افزایش بهکارگیری این مؤلفهها، توسعه پایدار نیز افزایش خواهد داشت. این امر نشاندهنده قابلیتهای بالای هوشمندسازی و همچنین همراستا بودن آن با برنامهای توسعهای کشور است. تحول دیجیتال طی یک دهه گذشته تمامی ابعاد کسبوکارها را دچار تغییر و دگرگونی کرده است. اگرچه بهکارگیری فناوریهای تحول دیجیتال از حالت اختیاری به سمت الزام در حال رشد و توسعه میباشند؛ ولی تا زمانی که سازمانها مدل کسبوکار خود را از حالت سنتی به سمت مدل کسبوکار دیجیتال اصلاح و بازآفرینی نکنند، استفاده و بهکارگیری از فناوریهای دیجیتال تأثیر مهمی در موفقیت آنها در عصر تحول دیجیتال نخواهد داشت. به همین دلیل ضرورت دارد که سازمانها به سمت نوآوری مدل کسبوکار خود مبتنی بر عصر تحول دیجیتال اقدام نمایند؛ اما در قرن بیست و یکم دیجیتالی بودن کسبوکارها نیز دیگر کافی نمیباشد؛ و لازم است علاوه بر چالش تحول دیجیتال به چالش پایداری نیز توجه نموده و مدل کسبوکار خود را مبتنی بر هر دو چالش پایداری و تحول دیجیتال توسعه دهند. فناوری اطلاعات و ارتباطات کاتالیزوری برای دستیابی به موفقیتها به شمار میروند و روزبهروز در فرآیندهای تولید گسترش مییابد. تحولات سریع در زمینه اینترنت اشیاء، کلان دادهها، رباتیک، فناوری زنجیره بلوکی، سنسورها، هوش مصنوعی، واقعیت افزوده و فناوریهای نمونهسازی سریع، به طرز چشمگیری در حال عبور از تولید انبوه هستند. در تحقیقی مشابه زینالی عظیم (1401) و مرادی مکرم و معصومی (1398) و آلام و همکاران (2022) نشان دادند که استفاده از ارکان شهر هوشمند و هوشمند سازی سازمانها منجر به پایداری میشود. شاه ویسی، طارمی، خیراللهی، طاهرآبادی (1399) و حقیقت شعار اصل و هاشمی دیزج (1399) نیز در تحقیق مشابه بر بعد مالی پایداری تأکید کرد و بیان کردند استفاده از فناوری اطلاعات در سازمان منجر به ارتقای پایداری مالی و شاخصهای اقتصادی در سازمان میشود. همچنین کریمی (1399) در تحقیق خود قابلیتهای فناوری اطلاعات را عامل مهمی در بهرهوری بنگاهها خواند. آدامیک و فرناندز و همچنین اسکیل و همکارانش در تحقیقی همراستا سازمانهای هوشمند را بهعنوان منبع رقابتپذیری و توسعه پایدار معرفی کردند. در اقتصاد هوشمند، بانکها نقش مؤثري در هموارسازي مسير رشد و توسعه اقتصادي دارند. با توجه به تغييرات سريع فناوریهای نوين، نقش بانکها در بازتعريف و جايگزين نمودن روشهای سنتي و متعارف ارائه خدمات با روشهای نوين با اتكاء به فناوریهای جديد، بسيار حائز اهميت است 2021: 1572; Skill et al., 2020: 840). (Adamik and Sikora Fernandez, گروه بانک جهانی (2017) اتخاذ پایداری توسط بانکها را به دو صورت امکانپذیر میداند: نخست از طریق در نظر گرفتن مسئولیت اجتماعی و محیط زیستی در فعالیتهای روزانه بانک بهوسیله تعیین اهداف محیط زیستی (از قبیل کاهش اتلافات، بانکداری بدون کاغذ، تکنیکهای استفاده کارا از انرژی و غیره) و اهداف توسعه اجتماعی (از قبیل مشارکت مالی در جامعه، افزایش آگاهی مالی افراد جامعه، برنامههای مربوط به رفاه جامعه و غیره). دوم از طریق یکپارچه کردن ملاحظات اجتماعی و محیط زیستی در استراتژی اصلی بانک (از قبیل اعمال محدودیتهای مربوط به اثرات اجتماعی و محیط زیستی برای تأمین مالی طرحها، توسعه محصولات و خدمت مالی پایدار و غیره). لذا بانکها برای یکپارچه کردن پایداری در استراتژی کسبوکار خود نیازمند سیستم مدیریت ریسک محیطزیست و اتخاذ سیاستهای اجتماعی مناسب میباشند 2017: 81) .(Maimbo and Zadek,
پیشنهاد میشود برای تحقیقات آتی از شبکهی اطلاعات وسیع و یکپارچه مختلفی که برای مدیران سایر سازمانها در نظر گرفتهشده در مسیر هوشمند سازی سازمانی در بانکها نیز بهرهبرداری شود و همچنین سیستم مدیریت ریسک در بانکها مورداستفاده قرار گیرد.
منابع
الیاسی، مهدی؛ صفردوست، عاطیه و محمد روضه سرا، مریم. (1397). بررسی نقش استراتژی نوآوری بر عملکرد نوآورانه سازمانها (مورد مطالعه : شرکت های دانش بنیان حوزه زیست فناوری). اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 12(1)، 185-204.
پهلوان صادق, اعظم. (1398). اعتبارسنجی نشانگرها و ابعاد پایداری سازمانی در دانشکدههای مدیریت دانشگاههای دولتی تهران. پژوهش نامه مدیریت تحول, 11(2), 81-110.
ناصریزاده، احمد. (1399). بررسی تأثیر هوشمندسازی سازمانی و مشارکت کارکنان بر عملکرد شغلی کارکنان سازمان هلال احمر استان کرمان. پایاننامه کارشناسی ارشد. گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور واحد بین الملل کیش.
حقیقت شعار اصل، فرزام و هاشمی دیزج، عبدالرحیم (1399). بررسی رابطه سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات ICT با رشد اقتصادی: مقایسه کشورهای در حال توسعه، نوظهور و توسعه یافته، چهارمین کنفرانس علمی دستاوردهای نوین در مطالعات علوم مدیریت، حسابداری و اقتصاد ایران، ایلام.
سلامتي طبا سيده سارا، بيگي مهدي، اكبري عباس. بانكداري ديجيتالي؛ انقلابي در صنعت بانكداري (1396). هفتمين همايش بانكداري الكترونيك و نظام هاي پرداخت.
شاه ویسی، فرهاد؛ طارمی، شهرام؛ خیراللهی، فرشید و طاهر ابادی، علی اصغر. (1399). ارائه مدل بهبود عملکرد مالی بانکها بر مبنای فناوریهای نوین مالی، دانش حسابداری مالی، 7(4)، 57-96.
قربانی، محبوبه، باب الحوائجی، فهیمه، نوشین فرد، فاطمه (1396). شاخص های پایداری برای کتابخانه های سبز، فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 28-1.
کريمي، مهناز، فقيهي، ابوالحسن و عالم تبريز، اکبر (1398). هوش سازماني: شناسايي مولفه ها با رويکرد رفتاري و عاطفي و رتبه بندي به روش مدل سازي ساختاري تفسيري، پژوهش هاي مديريت منابع انساني، 11-1.
مغنی، حیدر، ناصحی فر، وحید، ناطق، تهمینه (1398). چگونگی تاثیر گسترش فناوری های مالی بر بهبود عملکرد خدمات مالی، اقتصاد مالي (اقتصاد مالي و توسعه)، 13(49)، 183-212.
مقدم، علیرضا و مهمان نوازان، سهیلا. (1395). بررسی رابطه بین مدیریت دانش و نوآوری سازمانی با میانجیگری هوش سازمانی (مورد مطالعه: دانشگاه سمنان). فصلنامۀ علمی مطالعات منابع انسانی، 6(2)، 125-146.
مرادی مکرم، سیاوش و معصومی، جمال (1398). تحلیل و ارزیابی شهرالکترونیک در راستای توسعه پایدارشهری، دومین کنفرانس بین المللی عمران ، معماری و مدیریت توسعه شهری در ایران، تهران.
نوری، مژگان؛ شاه حسینی، محمدعلی؛ شامی زنجانی، مهدی؛ عابدین، بابک. (1398). طراحی چارچوب مفهومی رهبری تحول دیجیتال در سازمان های ایرانی. مدیریت و برنامه ریزی در نظامهای آموزشی، 23، 211 - 242.
زینالی عظیمی، علی (1401). ارزیابی پایداری شهری و محیطی از طریق رشد هوشمند شهری نمونه موردی شهر جلفا، جغرافیا و پایداری محیط، 42، 19-40.
References:
Adamik, A., and Sikora-Fernandez, D. (2021). Smart Organizations as a Source of Competitiveness and Sustainable Development in the Age of Industry 4.0: Integration of Micro and Macro Perspective. Energies, 14(6), 1572. MDPI AG. Retrieved from https://doi.org/10.3390/en14061572
Anikina,T.,Koller, A., and Roth. M., (2020). Predicting Coreference in Abstract Meaning Representations. In Proceedings of the Third Workshop on Computational Models of Reference, Anaphora and Coreference, pages 33–38, Barcelona, Spain (online). Association for Computational Linguistics. https://scholar.google.co.uk/citations
Alam, T., Tajammul, M., Gupta, R. (2022). Towards the Sustainable Development of Smart Cities Through Cloud Computing. In: Piuri, V., Shaw, R.N., Ghosh, A., Islam, R. (eds) AI and IoT for Smart City Applications. Studies in Computational Intelligence, vol 1002. Springer, Singapore. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-16-7498-3_13
Chen, X., & Siau, K. (2020). Business analytics/business intelligence and IT infrastructure: impact on organizational agility. Journal of Organizational and End User Computing (JOEUC), 32(4), 138-161. https://www.researchgate.net/publication/346384825_Business_AnalyticsBusiness
Eliasi, Mehdi; Safardoost, Atiyeh and Mohammad Rouzesara, Maryam. (2017). Examining the role of innovation strategy on the innovative performance of organizations (case study: knowledge-based companies in the field of biotechnology). Strategic Management Thought (Management Thought), 12(1), 185-204. https://ensani.ir/fa/article/393441. [In Persian]
Ghorbani, Mahbubeh, Bab Al-Hawaeji, Fahima, Noushinfard, Fatemeh (2016). Sustainability indicators for green libraries, National Library and Information Organization Studies Quarterly, 28(1). SID. https://sid.ir/paper/224342/fa [In Persian]
Huang, Z., and Benyoucef, M. (2017). The effects of social commerce design on consumer purchase decision-making: An empirical study. Electronic Commerce Research and Applications, 25, 40–58. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1567422317300595
Karimi, Mahnaz, Faqihi, Abolhasan and Alam Tabriz, Akbar (2018). Organizational Intelligence: Identification of components with behavioral and emotional approach and ranking by interpretive structural modeling method, Human Resource Management Research, 11(1). https://ensani.ir/fa/article/ [In Persian]
Kutty, Adeeb A.; Abdella, Galal M.; Kucukvar, Murat; Onat, Nuri C.; Bulu, Melih (2020). A system thinking approach for harmonizing smart and sustainable city initiatives with United Nations sustainable development goals. Sustainable Development, (4), sd.2088. https://doi.org/10.1002/sd.2088
Maimbo S. M., Zadek S. (2017). Roadmap for a sustainable financial system. Retrieved from http://unepinquiry.org/publication/roadmap-for-a-sustainable-financial-system https://unepinquiry.org/publication/roadmap-for-a-sustainable-financial-system
Moghani, Haider, Nashi Far, Vahid, Natiq, Tahmineh (2018). How the expansion of financial technologies affects the performance of financial services, Financial Economics (Financial Economics and Development), 13(49), 183-212. https://sanad.iau.ir/journal/ecj/Article/674089?jid=674089 [In Persian]
Moghadam, Alireza and Mehman Nawazan, Soheila. (2015). Examining the relationship between knowledge management and organizational innovation with the mediation of organizational intelligence (case study: Semnan University). Scientific Quarterly of Human Resources Studies, 6(2), 125-146. https://www.jhrs.ir/article_65338.html [In Persian]
Moradi Makram, Siavash and Masoumi, Jamal (2018). Analysis and evaluation of the electronic city in the direction of sustainable urban development, the second international conference on civil engineering, architecture and urban development management in Iran, Tehran. https://civilica.com/doc/973709/ [In Persian]
Ministry of Economic Affairs and Finance, 2018. https://www.qavanin.ir/Law/PrintText/265316
Naserizadeh, Ahmed. (2019). Investigating the effect of organizational intelligence and employee participation on the job performance of Red Crescent Organization employees in Kerman province. Master's thesis. Department of Public Administration, Payam Noor University, Kish International Branch. https://elmnet.ir/doc/2350231-81941 [In Persian]
Noori, Mozhgan, Shah Hosseini, Mohammad Ali, Shami Zanjani, Mehdi, Abedin, Babak (2018). Designing a conceptual framework for leadership of digital transformation in Iranian organizations. Management and planning in educational systems, 23, 211-242. https://civilica.com/doc [In Persian]
Pahlavan Sadiq, Azam. (2018). Validation of indicators and dimensions of organizational sustainability in management faculties of Tehran state universities. Change Management Research Journal, 11(2), 81-110. doi: 10.22067/11i2.71531 https://civilica.com/doc/ [In Persian]
Parker, G. G., Van Alstyne, M. W., & Choudary, S.P. (2017). Platform Revolution: How Networked Markets Are Transforming the Economy and How to Make Them Work for You: WW Norton & Company. https://letsmakethedifference.org/causes/technology-makes-the-difference
Rodger, J. A., & George, J. A. (2017). Triple bottom line accounting for optimizing natural gas sustainability: A statistical linear programming fuzzy ILOWA optimized sustainment model approach to reducing supply chain global cybersecurity vulnerability through information and communications technology. Journal of Cleaner Production, 142, 1931 1949. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0959652616319345
Shah Veisi, Farhad, Tarami, Shahram, Khairollahi, Farshid and Taher Abadi, Ali Asghar. (2019). Providing a model for improving the financial performance of banks based on new financial technologies, Financial Accounting Knowledge, 7(4), 57-96. https://jfak.journals.ikiu.ac.ir/article_2315.html [In Persian]
[1] نویسنده مسئول: صدیقه طوطیان اصفهانی، پست الکترونیکی: tootian_ir@yahoo.com
[2] Bootstrapping