بهبود جوانه‏ زنی و رشد گیاه دارویی گلپر ایرانی (Heracleum persicum Desf) تحت تأثیر آماده‏ سازی اسمزی بذر

Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)

فاطمه چراغی ¹ , سهراب محمودی ² , مجید جامی الاحمدی ³ , سهیل پارسا ⁴

1 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران؛
2 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران؛
3 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران؛
4 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران؛

Received: 2011-12-11 Accepted : 2012-02-17 Published : 2012-12-01

Keywords: بنیه گیاهچه, گلپر, اسمو پرایمینگ, جوانه‏ زنی,

Abstract :

مقدمه و هدف:  جوانه‏زنی و استقرار گیاهان دارویی به علت قوه نامیه کمی ‏که بذور این گیاهان دارند عموماً با مشکل مواجه است. پرایمینگ بذر از جمله روش‏هایی است که منجر به افزایش قابلیت جوانه‏زنی در طیف وسیعی از گیاهان می‏شود. هدف کلی تحقیق حاضر تعیین موثرترین ماده پرایمینگ، غلظت و مدت زمان پرایمینگ بر جوانه‏زنی و رشد گیاهچه گلپر بود.روش تحقیق: آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‏های کامل تصادفی در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل نوع ماده پرایمینگ (KNO3,CaCl2  و پلی اتیلن گلایکول)، سطوح پتانسیل اسمزی (5/0-، 1- و 5/1- مگاپاسکال) و مدت زمان تیمار (12 و 24 ساعت) بودند.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که نوع ماده پرایمینگ بر تمامی‏شاخص‏های اندازه گیری شده اثر معنی دار دارد. سطح پتانسیل اسمزی بر سرعت جوانه‏زنی تأثیر معنی داری داشته است. اثر مدت زمان پرایمینگ بر صفات سرعت جوانه‏زنی و میانگین مدت جوانه‏زنی معنی دار بود. در بین تیمارها در صفات درصد، سرعت و میانگین مدت جوانه‏زنی و شاخص بنیه گیاهچه، تیمار CaCl2 در 5/0-  مگاپاسکال به مدت 24 ساعت بهترین درصد جوانه‏زنی، تیمار پلی اتیلن گلایکول 1- مگاپاسکال به مدت 24 ساعت بهترین سرعت جوانه‏زنی، تیمار KNO3 در 1- مگاپاسکال به مدت 24 ساعت کمترین میانگین مدت جوانه‏زنی و تیمار پلی اتیلن گلایکول به مدت 12 ساعت و 5/1- مگاپاسکال بهترین شاخص بنیه گیاهچه را نشان دادند. بنابراین می‏توان نتیجه گرفت با اعمال تیمارهای مناسب پرایمینگ می‏توان باعث بهبود در جوانه‏زنی گیاه دارویی گلپر شد.توصیه کاربردی/ صنعتی: نتایج آزمایش نشان داد پرایمینگ موجب افزایش خصوصیات جوانه زنی در گیاه گلپر می‏شود. با توجه به این­که از کومارین موجود در ریشه این گیاه در صنایع مختلف استفاده می‏شود و از سوی دیگر بذر این گیاه جوانه زنی ضعیفی دارد؛ می‏توان با پرایمینگ آن جوانه زنی و استقرار این گیاه را بهبود بخشید و موجب افزایش در تولید آن شد.

References:

امید بیگی، ر. 1376. رهیافت‏های تولید و فراوری گیاهان دارویی
( جلد دوم). چاپ اول. انتشارات طراحان نشر.

صمصام شریعت، ه. 1374. پرورش و تکثیر گیاهان دارویی. چاپ اول. انتشارات مانی.

 

Basra, S.M.A., Farooq, M. and Khaliq, A. 2003. Comparative study of pre-sowing seed enhancement treatments in India rice (Oryza sativa L.). Pakistan Journal of Life and Social Sciences, 1: 5-9.

Basra, S.M.A., Farooq, M., Tabassum, R. and Ahmad, N. 2005. Physiological and biochemical aspects of seed vigor enhancement treatments in fine rice (Oryza sativa L.). Seed Science and Technology, 33: 623-628.

Baskin, C.C., Milberg, P. Andersson, L. and Baskin, J.M. 2000. Deep complex morphophysiological dormancy in seeds of Anthriscus sylvestris (Apiaceae). Flora Jena, 195: 245-251.

Camberato, J. and Mccarty, B. 1999. Irrigation Water quality: part I. Salinity. South Carolina Turf grass Foundation New, 6 (2): 6-8.

Dantas, B. I. and Guimaraes, R. M. 2010. Osmotic priming methodologies in relation to the physiological performance of rangpur lime seeds (Citrus limonia Osbeck). Revista Brasileira de Sementes, 32: 141-151.

El-Araby, M., and Hegazi, A.Z. 2004. Response of tomato seed a to hydro- and osmo-priming: and possible relation of some antioxidant enzymes and endogenous polyamine fractions. Egyptian Journal of Biology, 6: 81-93.

El-Bassiony, A. M. 2006. Effect of potassium fertilization on growth, yield and quality of onion plant. Journal of Applied  Science  Research, 2(10): 780-785.

Ellis, R.A. and Robert, E.H. 1981.the quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Science and Technology., 9: 737-409.

Farooq, M., Basra, S.M.A., Cheema, M.A. and Afzal, I. 2006. Integration of pre-sowing soaking, chilling and heating treatments for vigor enhancement in rice (Oryza sativa L.) Seed Science and Technology, 34: 189–196.

Farooq, M., Basr, S.M.A., Rehman, H., Ahmad, N. and Saleem, B.A. 2007. Osmopriming improves the germination and early seedling growth of melons (Cucumis melo L.). Pakistan Journal of Agricultural Science, 44(3): 529-536.

Farooq, M., Basra, S.M.A., Wahid, A. and Ahmad, N. 2010. Changes in nutrient homeostasis and reserves metabolism during rice seed priming: consequences for seedling emergence and growth. Agricultural Sciences in China, 9(2): 191-198.

Islam, A.K., Anuar, N. and Yaakob, Z. 2009. Effect of genotypes and pre-sowing treatments on seed germination behavior of jatropha. Asian Journal of Plant Sciences, 8: 433-439.

Jeong, Y., Kim, J.C., Cho, J.L. and Jeong, Y.O. 2000. Effect of seed priming of carrot, lettuce, onion, and Welsh onion seeds as affected by temperature. Korean Journal of Horticulture Science and Technology, 18: 321-326.

Moravcova, L., Pysek, P., Pergl, J., Perglova, J. and Jarosík, V. 2006. Seasonal pattern of germination and see longevity in the invasive species Heracleum mantegazzianum. Preslia, 78: 287–301.

Nascimento, W.M. 2003. Musk melon seed germination and seedling development in response to seed priming. Scientica Agricola, 60(1): 71-75.

Preece, J.E. and Read, P.E. 1993. Mineral nutrition In: The biology of Horticulture crop. 2nd ed., John Wiley and Sons Publisher. pp. 257-259.

Ramzan, A., Hafez, I.A. Ahmad, T. and Abbasi, N.A. 2010. Effect of priming with potassium nitrate and dehusking on seed germination of Gladiolus (Gladiojus alatus). Pakistan journal of Botany, 42(1): 247-258.

Schimtz, N., Xia, J.H. and Kermode, A.R. 2001. Dormancy of yellow cedar seeds is terminated by gibberellic acid in combination with fluridone or with osmotic priming and moist chilling. Seed Science and Technology, 29: 331-346.

Sedghi, M., Nemati, A. and Esmaielpour, B. 2010. Effect of seed priming on germination and seedling growth of two medicinal plants under salinity. Emirate Journal of Food and Agriculture, 22 (2): 130-139.

Sivritepe, H.O. and Eris, A. 2000. The effects of post- storage priming treatments on viability and repair of genetic damage in pea seeds. ISHS: XXV International Horticultural Congress, Part 7: Quality of Horticultural Products, 517, 143-149.

Verma, S.K., Bjpai, G.C., Tewari, S.K. and Singh, J. 2005. Seedling index and yield as influenced by seed size in pigeon pea. Legume Research, 28(2): 143-145.

Wang, H.Y., Chen, C.L. and Sung, J.M. 2003. Both warm water soaking and solid priming treatments enhance anti-oxidation of bitter gourd seeds germinated at sub-optimal temperature. Seed Science and Technology, 31: 47–56.