مطالعه میکروسکوپی میوه و دانه گرده مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad)
Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)الهام معلم 1 , عبدالله قاسمی پیربلوطی 2 , صدیقه یوسف نعنایی 3
1 - گروه زیست شناسی گیاهی، دانشگاه پیام نور اصفهان، اصفهان، ایران؛
2 - مرکز پژوهش های گیاهان دارویی و دام پزشکی سنتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران؛
3 - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران؛
Keywords: مرزه خوزستانی, تاکسونومی, دانه گرده, میکرومورفولو‍‍‍ژی,
Abstract :
مقدمه و هدف: مرزه خوزستانی با نام علمی Satureja khuzistanica Jamzad گیاهی چند ساله از تیره نعناعیان و از گیاهان دارویی بومی انحصاری ایران است که ارزش فوق العاده دارویی دارد و ترکیبات معطر آن در صنایع دارویی، غذایی و عطر سازی کاربرد فراوان دارد. روش تحقیق: گلهای این گونه در اوایل دوره گل دهی از 10 منطقه دراستان های خوزستان و لرستان در سال 1388 جمع آوری شد. بر حسب ضرورت میکرو مورفولوژی سطح میوه و گرده، با میکروسکوپ الکترونی نگاره مورد مطالعه قرار گرفت شد. نتایج و بحث: دانه گرده شش شیاره، دارای تقارن شعاعی، جور قطب و کروی با سطچ پهن شده در قطبین است. اگزین با تزئینات مشبک و حفره دار است. تزئینات سطچ میوه با الگوی مشبک- موجدار و متشکل از سلولهای شش وجهی می باشد.مقایسه ی آراستارهای میوه و دانه این گونه و سایر گونه ها و جنسهای تیره نعناع می تواند به تاکسونومی دقیق تراین جنس کمک کند. توصیه کاربردی/ صنعتی: دانه گرده مرزه خوزستانی شبیه اغلب جنسها و گونه های تیره نعناعیان است که تمام این شباهت ها و تفاوت ها می تواند در کنار سایر تحقیقات به تاکسونومی دقیق تر این جنس و گونه کمک کند.
جم‌زاد، ز. 1388. آویشن‌ها و مرزههای ایران. مؤسسه تحقیقاتی جنگلها و مراتع کشور، صفحات 82-78 و 129-127 و 157-154
شهنازی، س.، خلیقی سیگارودی، ف.، اجنی، ی.، یزدانی، د. و اهوازی، م. 1386. بررسی ترکیبات شیمیایی و خواص ضد میکروبی اسانس حاصل از گیاه مرزه تالشی
(Satureja intermedia C.A.Mey). فصلنامه گیاهان دارویی، 7 (25): 85-90.
عصری، ی. 1386. جغرافیای گیاهی. انتشارات دانشگاه پیام نور تهران . صفحه 229 .
مظفریان، و. 1378، فلور خوزستان. مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام خوزستان. ص 181.
Akgal, G., Ketenoglu, O., Mpinor, N. and Kurt, L. 2008 . Pollen and seed morphology of the genus Marrubium (Lamiaceae) in Turkey. Ann Bot Fennici, 45:1-10.
Kahraman, A., Celep, F. and Dogan, M. 2010. Morphology, anatomy, palynology and nutlet micromorphology. Biologia Section Botany, 65(2): 219-227
Kaya, A. and Dirmenci, T. 2008. Nutlet surface micromorphology of the genus Nepeta L. (Lamiaceae) in Turkey. Turk J Bot, 32: 103-112.
Kaya, A., Satil, F. and Gogeb, F. 2009. Nutlet surface micromorphology of Turkish Satureja (Lamiaceae). Biologia Section Botany, 64(5): 902-907.
Ozkan, M., Aktas, K., Ozdemir, G. and Guerin, G. 2009. Nutlet morphology and its taxonomy utility in salvia (Lamiaceae, Mentheae) from Turkey. Acta Bot Croat, 68(1): 105-111.
Mártonfi, P. 1997. Pollen morphology of Thymus sect. Serpyllum (Labiatae: Mentheae) in the Carpathians and Pannonia. Grana, 36(5): 261-270.
Moon, H.K. and Hong, S. 2006. Nutlet morphology and anatomy of the genus Lycopos (Lamiaceae). J Plant Res, 6(119): 633-644.
