مطالعه اتنوبوتانی گیاهان دارویی بخش مرکزی شهرستان زنجان، استان زنجان

Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)

لیلا مقانلو ¹ , فرخ قهرمانی نژاد ² , مهناز وفادار ³

1 - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
2 - گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3 - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

Received: 2018-10-18 Accepted : 2019-03-05 Published : 2019-03-01

Keywords: اتنوفارماکولوژی, پزشکان سنتی, informants, بیماریهای سرماخوردگی و مشکلات تنفسی, FIC,

Abstract :

مقدمه و هدف: هدف از این مطالعه، مستندسازی مصارف دارویی گیاهان مورد استفاده در بخش مرکزی شهرستان زنجان می باشد. گونه های دارویی و موارد مربوط به کاربردهای اتنوفارماکولوژی آنها با مراجعه به 32 نفر (17 مرد و 15 زن) از بومیان منطقه، پزشکان سنتی، عطارها و فروشندگان گیاهان خودرو، جمع آوری گردید. روش تحقیق: در این مطالعه 77 گونه گیاهی متعلق به 32 خانواده گزارش شدند. نتایج نشان می دهد که خانواده Asteraceae با 14 گونه بیشترین تعداد گونه ها را شامل می شود. بخش هوایی گیاه با مقدار 27% ، دارای بیشترین تعداد کاربرد دارویی می باشد. نتایج و بحث: در بین گیاهان جمع آوری شده، Achillea millefolium, Achillea tenuifolia, Achillea wilhelmsii, Alcea transcaucasica Anchusa strigosa, Cichorium intybus, Cichorium pumilum, Descurainia sophia, Elaeagnus angustifolia, Falcaria vulgaris, Fumaria asepala, Glycyrrhiza glabra, Juglans regia, Malva neglecta, Mentha longifolia, Nasturtium officinalis, Peganum harmala, Rosa canina, Stachys lavandulifolia, Thymus kotschyanus, Tragopogon graminifolius، توسط بسیاری از ساکنین منطقه مورد استفاده قرار می گیرند. بیشترین مقدار FIC محاسبه شده در بین 14 گروه بیماری، معادل 0.92 است که مربوط به بیماریهای سرماخوردگی و مشکلات تنفسی می باشد. توصیه کاربردی: با توجه به تنوع زیاد گیاهان دارویی در منطقه، اهمیت مطالعات اتنوبوتانی در جهت حفظ گنجینه‌ای ارزشمند از تجربیات پزشکی، حفظ منابع گیاهی موجود، کشت و توسعه گیاهان دارویی سازگار با شرایط اکولوژیک منطقه، دستیابی به داروهای جدید و پیشرفت صنعت داروسازی و توسعه طرح‌های اشتغال‌زایی، ضروری می باشد.

References:

Abbasi, A.M., Khan, M, A., Ahmad, M. and Zafar, M. 2012. Medicinal Plant Biodiversity of Lesser Himalayas Pakistan.Springer New York Dordrecht Heidelberg London. e-ISBN 978-1-4614-1575-6.

Dolatkhahi, M., Dolatkhahi, A. and Bagher Nejad, J. 2014. Ethnobotanical study of medicinal plants used in Arjan Parishan protected area in Fars Province of Iran. Avicenna Phytomed, 4(6):402-412.

Ghollassi Mood, S. 2008. A contribution to some ethnobotanical aspects of Birjand flora (Iran).Pakistan Journal of Botany, 40:1783–1791.

Ghorbani, A. 2005. Studies on pharmaceutical ethnobotany in the region of Turkmen Sahra, North of Iran (Part1): general results. Journal of Ethnopharmacology, 102:58–68.

Iranmanesh, M., Najafi, Sh and Yousofi, M. 2010. Ethnobotany survey of medicinal plant of Sistan region. Journal of Herbal Drugs, 2:61–68 (in Persian).

Khajoei Nasab, F. and Khosravi, A. 2014. Ethnobotanical study of medicinal plants of Sirjan in Kerman Province, Iran. Journal of Ethnopharmacology, 154(1): 190-197.

Mardani-Nejad, S. and Vazirpoor, M. 2012. Ethnobotany of medicinal plants by Mobarakeh's people (Isfahan). Journal of Herbal Drugs, 3:111–126 (inPersian).

Mirdeilami, S, Z., Barani, H., Mazandarani, M and Heshmati, G, A. 2011. Ethnopharmacological survey of medicinal plants in Maraveh Tappe region, north of Iran. Iran Journal of Plant Physiology, 2:327-338.

Mosaddegh, M., Naghibi, F., Moazzeni, H., Pirani, A. and Esmaeili, S. 2012. Ethnobotanical survey of herbal remedies traditionally used in Kohghiluyeh va Boyer Ahmad province of Iran. Journal of Ethnopharmacology, 141: 80–95.

Mousavi, A. 2004. Medicinal plants of Zanjan province. Iranian journal of medicinal plants, 20(3): 345-368.

Rajaei, P. and Mohamadi, N. 2012. Ethnobotanical study of medicinal plants of Hezar Mountain located in south east of Iran. Iran Journal of Pharmaceutical Research, 11(4):1153-1167.

Safa, O., Soltanipoor, M, A., Rastegar, S., Kazemi, M., Nourbakhsh Dehkordi, K. and Ghannadi, A. 2013. An ethnobotanical survey on hormozgan province, Iran. Avicenna Journal of Phytomedicine, 3(1): 64-81.

Sharififar, F., Koohpayeh, A., Motaghi, M, M., Amirkhosravi, A., Puormohseni Nasab, E. and Khodashenas, M. 2010. Study the ethnobotany of medicinal plants in Sirjan, Kerman Province, Iran. Journal of Herbal Drugs, 3:19–28.

Trotter, R. T. and Logan, M. H. 1986. Informant consensus: a new approach for identifying potentially effective medicinal plants. Plants in Indigenous Medicine and Diet. Redgrave, BedfordHill, NewYork, pp. 91–112.

WHO Publication. 2007. WHO monographs on selected medicinal plants-Volume 3. Available on Internetat:http://www.who.int/medicinedocs/ documents /s14213e/s14213e.pdf.