هیچ دانشی مستغنی از فلسفه، فکر و فهم فلسفی و نظری و معرفت شناختی نیست. این که بدرستی و راستی یک رشته و دانش یا یک علم چگونه دانش و دانایی یا نظام معرفتی و رشته علمیست این که چه جایگاهی را در میان دیگر رشتههای علمی وسپهرهای معرفتی اشغال کرده است، این که منابع و مواد و م چکیده کامل
هیچ دانشی مستغنی از فلسفه، فکر و فهم فلسفی و نظری و معرفت شناختی نیست. این که بدرستی و راستی یک رشته و دانش یا یک علم چگونه دانش و دانایی یا نظام معرفتی و رشته علمیست این که چه جایگاهی را در میان دیگر رشتههای علمی وسپهرهای معرفتی اشغال کرده است، این که منابع و مواد و مصالح موضوعیاش از چه جنسی هستند، این که به لحاظ روششناختی و نوع روشها و راهکارها و ابزارهای به خدمت گرفته شده در آن در چه موقعیتی قرار گرفته و مناسبتش با ابزارهای پژوهشی و روششناسی دیگر رشتهها و دانشها چگونه است و کوتاه سخن آن که مسألههای ریز و درشت مطرح شده از سوی عالمان آن از چه نوع مسألههایی هستند و فرضیهها و نظریههایش از چه جنساند و روی به قبله و کعبه چه نیت و هدف و غایتی دارند و به دنبال چه میگردند و چه میجویند و چه میکاوند و چه مییابند و چه بادهای از معرفت را به کف میآورند و در کام آدمیان میریزند و منزلت و مصلحت و منفعتشان برای مردمان چگونه است و شمار متعدد مسألههای خرد و کلان دیگر از این جنس هم سرشتی فلسفی دارند هم نقد و تحلیل هم فکر و فهم فلسفی و نظری و معرفتشناختی را میطلبند. در نوشتاری که پیش روست برای پرهیز از افتادن در دام خلط مباحث، سعی شده سه نحوه نگاه درون دانشی و اولیه علمی عالمان و بینادانشی و روایی و تاریخی مورخان و بروندانشی و ثانویه و فلسفی فیلسوفان علم از هم تفکیک و تحدید شود. در ادامه طرح مسألهها و مباحث دانشی درافکنده و دامن زده میشود که بیاغراق میتوان گفت یکی از سئوالخیز و مناقشهانگیز و پیچیده و عمرخوار و شکننده و دلرباترین دانشهای مطرح در دوره جدید بوده است.
پرونده مقاله
در این مقاله یافتههای گردآوری شده در جریان بررسیهای باستانشناختی محوطه کولخزینه مورد مطالعه گونهشناسی و تحلیل قرار گرفتهاند. این محوطه در جنوب شهرستان آبدانان در جنوب شرق استان ایلام و در مجاورت دشت خوزستان قرار دارد. کول خزینه در برگیرنده نهشتههای فرهنگی دورهها چکیده کامل
در این مقاله یافتههای گردآوری شده در جریان بررسیهای باستانشناختی محوطه کولخزینه مورد مطالعه گونهشناسی و تحلیل قرار گرفتهاند. این محوطه در جنوب شهرستان آبدانان در جنوب شرق استان ایلام و در مجاورت دشت خوزستان قرار دارد. کول خزینه در برگیرنده نهشتههای فرهنگی دورههای مختلفی است. قدیمیترین یافتههای فرهنگی که در این محل شناسایی شده مربوط به دوره پیش از تاریخ است که به علت محدود بودن یافتههای شناسایی شده، تعیین دوره دقیق آن مشکل است. بر اساس مطالعات انجام شده کول خزینه بار دیگر، و این بار در دوره شوش IVB مورد توجه قرار میگیرد. به دنبال دوره اخیر، استقرار در این محل نزدیک به یک هزاره تداوم مییابد تا این که در نهایت در پایان دوره ایلام میانه I، استقرار در این محل برای همیشه پایان مییابد. در واقع، این محوطه علاوه بر دوره پیش از تاریخ، در برگیرنده انباشتهای فرهنگی دورههای شوش VI ،V ،IVB و VII نیز هست. به نظر میرسد که دورههای اخیر به شکل پیاپی و متوالی شکل گرفتهاند.
پرونده مقاله
شرایط مساعد جغرافیایی بخشهای بیرانوند و زاغه لرستان طی ادوار مختلف عصر مفرغ و عصر آهن زمینهساز شکلگیری محوطههای باستانی در این خطه گردید. این محوطهها به واسطه راه مواصلاتی شمال به جنوب (شوش - هگمتانه) و شاخههای فرعیش توانستند با یکدیگر و دیگر محوطههای همجوار تباد چکیده کامل
شرایط مساعد جغرافیایی بخشهای بیرانوند و زاغه لرستان طی ادوار مختلف عصر مفرغ و عصر آهن زمینهساز شکلگیری محوطههای باستانی در این خطه گردید. این محوطهها به واسطه راه مواصلاتی شمال به جنوب (شوش - هگمتانه) و شاخههای فرعیش توانستند با یکدیگر و دیگر محوطههای همجوار تبادلات فرهنگی اجتماعی و اقتصادی درون و برون منطقهای برقرار کنند. بر اساس موقعیت قرارگیری محوطهها نسبت به راهها در هر مرحله از عصر مفرغ و عصر آهن که با کمک روش تجزیه و تحلیل GIS و مطالعه نقشه راهها و پراکنش محوطهها انجام پذیرفت گروهبندی چهارگانهای حاصل گردید. این چهار گروه شامل قرارگیری محوطهها در مسیر راههای فرامنطقهای قرارگیری محوطهها در حاشیه راههای فرامنطقهای قرارگیری محوطهها در مسیر راههای اصلی منطقهای و قرارگیری محوطهها در مسیر کوره راهها یا راههای فرعی است. نتایج مطالعه این گروهبندی چهارگانه طی اعصار مفرغ و آهن، تأثیرات متقابل و دو سویه میان راهها و محوطههای این محدوده را به اثبات رسانید.
پرونده مقاله
دره طارم علیا واقع در شمال استان زنجان با جریان رودخانه قزل اوزن در میانه آن توسط دو رشته کوه موازی از رشته کوههای البرز محدود شده که جهت امتداد آنها شرق به غرب است. در این پژوهش، با تلفیق نتایج حاصل از معدود پژوهشهای باستانشناختی و مطالعات جدید میتوان تصویری از وضع چکیده کامل
دره طارم علیا واقع در شمال استان زنجان با جریان رودخانه قزل اوزن در میانه آن توسط دو رشته کوه موازی از رشته کوههای البرز محدود شده که جهت امتداد آنها شرق به غرب است. در این پژوهش، با تلفیق نتایج حاصل از معدود پژوهشهای باستانشناختی و مطالعات جدید میتوان تصویری از وضعیت فرهنگی منطقه در دوران مختلف ارائه نمود و با تجزیه و تحلیل دادههای بدست آمده از این پژوهش، ارتباطات و برهمکنشهای منطقهای و فرامنطقهای این ناحیه با نواحی همجوار و غیرهم جوار را مشخص کرد. به این منظور دهستانهای آب بر و درام از بخش مرکزی شهرستان طارم علیا مورد بررسی قرار گرفتند. طی این بررسی تعداد ۳۹ محوطه و مکان باستانی شناسایی و ثبت شد که در این پژوهش معرفی و مطالعه گردیدهاند. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش و با استناد به شناسایی تعداد زیادی محوطه عصر آهن (۱۶ مورد) و دوران تاریخی (۱۲) مورد شاهد گسترش کمی و کیفی شواهد سکونت و استقرار جوامع بشری در منطقه از هزاره دوم قبل از میلاد تا نیمه نخست هزاره اول پس از میلاد هستیم. رونقی که به نظر میرسد، با توجه به حجم انبوه مکانها و محوطهها و آثار فرهنگی ادوار مختلف اسلامی (۱۹) مورد در طول دوران اسلامی همچنان تداوم داشته است.
پرونده مقاله
منطقه شمال غرب ایران در هزاره اول پ.م نقش مهمی در انجام مراوادت، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ایران با سرزمینهای پیرامونی ایفا میکرده است. با توجه به اهمیت بالای منطقه، ابهامات زیادی در شناخت ویژگیها و تعاملات فرهنگی این منطقه به ویژه در دوران هخامنشی و اشکانی وجود دارد. م چکیده کامل
منطقه شمال غرب ایران در هزاره اول پ.م نقش مهمی در انجام مراوادت، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ایران با سرزمینهای پیرامونی ایفا میکرده است. با توجه به اهمیت بالای منطقه، ابهامات زیادی در شناخت ویژگیها و تعاملات فرهنگی این منطقه به ویژه در دوران هخامنشی و اشکانی وجود دارد. معرفی و تحلیل باستانشناختی هر چه بیشتر یافته های فرهنگی گذشته و جدید میتواند سهم زیادی در روشن ساختن ابهامات فرهنگی منطقه داشته باشد. قلعه قوناق قیران از معدود محوطههای مربوط به دوره هخامنشی در استان اردبیل است. این قلعه بزرگترین استقرار دارای ظروف منقوش مثلثی مربوط به دوره هخامنشی در دشت اردبیل است که تا کنون بررسی و کاوش نشده است. بررسی باستانشناختی قلعه قوناق قیران به شیوه روشمند و با اجرای عملیات نقشهبرداری نمونهبرداری مستندسازی و تحلیل یافتهها انجام شد. هدف، مطالعه ۲۵٪ دادههای فرهنگی داخل کارگاه های سطح قلعه بود. از آنجایی که هدف اصلی این پروژه شناخت ویژگیهای ظروف منقوش مثلثی بود، پس از طبقهبندی سفالها و گزینش نمونههای شاخص مطالعه و مقایسه تطبیقی آنها با دیگر محوطههای هم زمان در داخل و خارج ایران انجام شد از این قلعه همچنین سفالهای منقوش سبک اردبیل و سفالهای لعابدار با لعاب سبز متعلق به دوره سلجوقی به دست آمد که نشانگر توالى استقرار در آن است. ویژگیهای بارز معماری دفاعی قلعه قوناق قیران و شرایط محیطی و توپوگرافیک آن نشان از اهمیت و جایگاه سیاسی این محوطه دارد.
پرونده مقاله
مفاهیم رمزگونه و نشانههای نمادین همواره در هنر ایران شیوهای موثر در انتقال اندیشههای مذهبی و آئینی مردمان این سرزمین بوده است. یکی از مهمترین و فراوانترین نقوش نمادین که در دوره ساسانی در کانون توجه هنرمندان قرار گرفت نقشهای جانوری هستند. بر این اساس، هدف پژوهش حاض چکیده کامل
مفاهیم رمزگونه و نشانههای نمادین همواره در هنر ایران شیوهای موثر در انتقال اندیشههای مذهبی و آئینی مردمان این سرزمین بوده است. یکی از مهمترین و فراوانترین نقوش نمادین که در دوره ساسانی در کانون توجه هنرمندان قرار گرفت نقشهای جانوری هستند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، مطالعه نمادهای جانوری و تبیین چیستی بنمایههای آن در آثار هنری ساسانی است. این هدف با پاسخ به پرسشهای زیر پی گرفته میشود ۱- هر یک از جانوران بازگو کننده چه مفهومی هستند؟ ۲- چه ارتباطی میان نقوش جانوری با مذهب زردشتی دوره ساسانی وجود دارد؟ در این پژوهش آثار هنری این دوره از جمله سنگنگارهها گچبری ظروف فلزی و پارچه ها (۸۴ نمونه) در نمودارهای فراوانی مورد بررسی قرار گرفت و در کنار آن استفاده از متون دست اول این دوره به منظور دستیابی به نتایج علمی، مورد توجه قرار گرفت. این پژوهش نشان میدهد که در فرهنگ هنری عصر ساسانی، نمادهای هر یک از جانوران دارای مفهومی ویژه است که مهمترین مضامین آن برگرفته از مفاهیم، مذهبی اسطورهای کیهانی و همچنین بازتابی از ایدئولوژی سلطنتی دوره ساسانی بوده است.
پرونده مقاله
فضاهای ورودی در هر سازه معماری از اصلیترین بخشهای آن به شمار میروند؛ این فضاها در کاروانسراها از چند جزء تشکیل میشوند که برخی از آنها عبارتند از ۱-پیشتاق ۲-درگاه ۳-هشتی. فضاهای ورودی را در وسط یکی از جبهههای بنا و یا در امتداد یکی از محورهای اصلی حیاط با طرحی متق چکیده کامل
فضاهای ورودی در هر سازه معماری از اصلیترین بخشهای آن به شمار میروند؛ این فضاها در کاروانسراها از چند جزء تشکیل میشوند که برخی از آنها عبارتند از ۱-پیشتاق ۲-درگاه ۳-هشتی. فضاهای ورودی را در وسط یکی از جبهههای بنا و یا در امتداد یکی از محورهای اصلی حیاط با طرحی متقارن میساختند. این فضاها از نظر امنیتی به نحوی ساخته میشد که از استحکام کافی برخوردار باشند و بر رفت و آمد کاروانیان و کالاها نظارت کنند فضای ورودی کاروانسراهای صفوی خراسان بیشتر به جهت شمال و شرق متمایل است. سردر این کاروانسراها بیشتر به جهت القاء عظمت، شکوه و زیبایی هم سطح بنا ساخته شدهاند و تعداد کمی از آنها ایوانهای ورودیشان به جلو کشیده شده است. بیش از نود درصد آنها در مسیرهای اصلی به ویژه در جاده خراسان بزرگ دارای شاه نشین هستند و وجود این تعداد کاروانسرا در این مسیر دلایل اقتصادی، مذهبی و جز آن دارد به طور کلی، فضاهای ورودی در این کاروانسراها به دو دسته تقسیم میشوند: نخست ورودیهای ساده و هم سطح با نمای بیرونی به طوری که از فاصله دور قابل تشخیص نیست. دوم؛ ورودیهایی که از سطح نمای اصلی جلوتر بوده و کاملاً از نمای ساختمان قابل تفکیکاند.
پرونده مقاله
واژه رنگ در دو معنای حقیقی و مجازی به کار رفته است. کاربرد واژه رنگ در معنای مجازی نزد عوام در داستانها، امثال و افسانهها به فراوانی به کار رفته و موجب افزایش معانی این واژه گردیده است. در این پژوهش، واژه رنگ در ترکیبات رنگ زمانه و رنگ ایرانشهر در سه فصل ۲۷، ۲۸ و ۲۹ ک چکیده کامل
واژه رنگ در دو معنای حقیقی و مجازی به کار رفته است. کاربرد واژه رنگ در معنای مجازی نزد عوام در داستانها، امثال و افسانهها به فراوانی به کار رفته و موجب افزایش معانی این واژه گردیده است. در این پژوهش، واژه رنگ در ترکیبات رنگ زمانه و رنگ ایرانشهر در سه فصل ۲۷، ۲۸ و ۲۹ کتاب سوم دینکرد مورد بررسی قرار میگیرد. این سه فصل از پیچیدهترین متنهای فلسفی در دوره میانه است. متنها به صورت آوانویسی شده و برگردان فارسی ارائه میگردند. در پایان به این نتیجه دست مییابیم که نویسنده کتاب سوم دینکرد در اینجا واژه رنگ را به مفهوم نمادین بکار برده تا کلام برای خوانندگان دلنشین گردد.
پرونده مقاله