XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - آموزه‌های اخلاقی در متون روایی و غیرروایی
جلیل تجلیل زهرا ایرانمنشاگر بپذیریم که هدف از علم نحو آن است که در هنگام سخن گفتن زبان را از اشتباه نگه داریم و هدف از علم منطق آن که به هنگام قضاوت و داوری اندیشه را از به خطا رفتن حفظ کنیم، هدف از علم اخلاق نیز حفاظت انسان از به خطا رفتن در رفتار است. آن‌سان که آدمی در اراده و عمل به دور از چکیده کاملاگر بپذیریم که هدف از علم نحو آن است که در هنگام سخن گفتن زبان را از اشتباه نگه داریم و هدف از علم منطق آن که به هنگام قضاوت و داوری اندیشه را از به خطا رفتن حفظ کنیم، هدف از علم اخلاق نیز حفاظت انسان از به خطا رفتن در رفتار است. آن‌سان که آدمی در اراده و عمل به دور از هوی و هوس و تقلید کورکورانه به راه مستقیم گام گذارد. در یک کلام، هدف از هر علمی غیر از علم اخلاق، دوری از خطا در مسائل و قضایای مربوط به آن است؛ ولی هدف از علم اخلاق آن است که بر اساس سعادت، رهبری، عدل، امنیت و تعاون، اجتماعی ایجاد کنیم که در آن زندگی از فساد ستمگر‌ی‌ها و عوامل شقاوت و طغیان حفظ شود و به سوی کمال سیر کند. این به مفهوم آن است که علم اخلاق اصلاح فرد و اجتماع را در پایبندی به راه مستقیم مدنظر دارد. در این مقاله تلاش می‌شود گزیده‌ای از ارزش‌های اخلاقی به استناد قرآن و روایات و نمونه‌ای از آثار ادبی سخن به میان آید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی اندیشه‌های اخلاقی و تعلیمی در شعر اجتماعی عصر مشروطیت
سید احمد حسینی کازرونیدر تاریخ ایران حوادث بسیاری منجر به شکل‌گیری مشروطه شد. پیدایش مشروطه نیز به نوبة خود در تغییر روند ادبیات و مفاهیم و مضامین آن بسیار تأثیرگذار بود. این تغییرات در حوزة موضوع و مضمون و اندیشه صورت گرفت و باعث شد مضامین اخلاقی و تعلیمی همچون دادگری، وطن‌خواهی و انسان‌گرا چکیده کاملدر تاریخ ایران حوادث بسیاری منجر به شکل‌گیری مشروطه شد. پیدایش مشروطه نیز به نوبة خود در تغییر روند ادبیات و مفاهیم و مضامین آن بسیار تأثیرگذار بود. این تغییرات در حوزة موضوع و مضمون و اندیشه صورت گرفت و باعث شد مضامین اخلاقی و تعلیمی همچون دادگری، وطن‌خواهی و انسان‌گرایی در شعر به گونه‌ای متفاوت از ادوار قبل مطرح شود. با طرح این مضامین، شعر و نثر این دوره آیینة تمام نمای حقایق و بیان محرومیت ها و ستم‌کشی‌های مردم شد؛ به طوری که می‌توان گفت در هیچ دوره‌ای شعر تا این حد بین مردم راه پیدا نکرد. بیان مستقیم آموزه‌های اخلاقی و اجتماعی در شعر این دوره متفاوت و اثرگذار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - ادبیات تعلیمی و تربیتی در شاهنامه فردوسی
مریم خلیلی جهانتیغ مهدی دهرامیشاهنامه شاهکاری ادبی است با موضوعاتی جامع و داستان‌هایی متنوّع. سرایندة آن حکیمی است جامع‌الاطراف که جلوه‌هایی مختلف از ادبیات حماسی، غنایی و تعلیمی را به نمایش می‌گذارد. بررسی ابعاد مختلف شاهنامه موجب شناخت بیشتر عظمت و شکوه این اثر، همچنین سراینده آن می شود. این مقاله چکیده کاملشاهنامه شاهکاری ادبی است با موضوعاتی جامع و داستان‌هایی متنوّع. سرایندة آن حکیمی است جامع‌الاطراف که جلوه‌هایی مختلف از ادبیات حماسی، غنایی و تعلیمی را به نمایش می‌گذارد. بررسی ابعاد مختلف شاهنامه موجب شناخت بیشتر عظمت و شکوه این اثر، همچنین سراینده آن می شود. این مقاله سعی دارد به روش تحلیل محتوا جلوة ادبیات تعلیمی و شاخصه های آن را در شاهنامه واکاود. موضوعاتی مانند توجه به مذهب و تعالیم دینی، پند و اندرز و نتایج اخلاقی پایان داستان ها، ستایش علم و دانش و آگاهی، فضایل اخلاقی و عفّت کلام سراینده، فضایی تعلیمی و اخلاقی را بر شاهنامه حاکم ساخته است. پیام های اخلاقی در این اثر به دو شیوة درون مایه داستانی و بیان مستقیم تبیین شده است. یکی از رازهای ماندگاری شاهنامه پند و اندرزهای فردوسی است که از آبشخورهای فکری دینی و قومی وی سرچشمه گرفته است و از آنجا که عاطفة نهفته در آن انسانی است نه شخصی، جامعیّت و شمول آن از زمان و مکان خاص، فراتر است و همة آفاق را در بر می گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - تأثیر دیدگاه‌های تربیتی ایرانیان باستان در ادب فارسی با تکیه بر باب هفتم بوستان سعدی
وحید سبزیان پورسعدی باب هفتم بوستان را با عنوان در عالم تربیت به منظور تعلیم شیوه‌های تربیتی و اخلاقی سروده است. عموم محققان بر این باورند که آثار سعدی، از جمله این باب از بوستان، متأثّر از فرهنگ عربی و اندیشه های اسلامی است. در این مقاله نشان داده ایم که سرچشمه های فکری سعدی در مسائ چکیده کاملسعدی باب هفتم بوستان را با عنوان در عالم تربیت به منظور تعلیم شیوه‌های تربیتی و اخلاقی سروده است. عموم محققان بر این باورند که آثار سعدی، از جمله این باب از بوستان، متأثّر از فرهنگ عربی و اندیشه های اسلامی است. در این مقاله نشان داده ایم که سرچشمه های فکری سعدی در مسائل تربیتی، به همان اندازه که با فرهنگ عربی تطبیق دارد، با اندیشه های ایرانی نیز هماهنگ و همسو است. از نتایج این پژوهش، لزوم توجه به منابع عربی برای کشف دیدگاه های ایرانیان باستان و تأثیر آن در ادب فارسی است. تقدّم زمانی دیدگاه های ایرانی بر اندیشه‌های عربی و اسلامی، نشان می دهد که مردم ایران زمین با بسیاری از امور اخلاقی و تربیتی، که امروزه اسلامی و یا عربی محسوب می شوند، آشنا بودند؛ همچنین این دیدگاه‌ها توانسته اند پا را از حوزة فرهنگ ایرانی و متون پهلوی فراتر بگذارند و وارد فرهنگ و ادب عربی بشوند. متأسفانه اشاره به دیدگاه های ایرانی در شرح و تحلیل متون ادب فارسی سخت مورد بی مهری محققان قرار گرفته و لازم است که در کنار تحلیل های مبتنی بر تأثیرپذیری ادب فارسی از ادب عربی، به فرهنگ ایرانی نیز توجه لازم صورت گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - پیام‌های جهانی عطار برای مشکلات فکری انسان معاصر
حسین علی قبادی قدرت الله طاهری سیّد علی قاسم زاده علیرضا فولادیچگونگی رویارویی گفتمان های ادبی با مشرب های فکری و فلسفی معاصر، از جمله مسائلی است که طرح آن ضروری می نماید؛ علّت آن نیز وجود بحران هایی است که بشر معاصر را در بر گرفته است. بحران هایی که علّت آن ها را می توان در پوچ گرایی، عصبیت های نژادی مدرن، اصالت سود و سرمایه و فرد چکیده کاملچگونگی رویارویی گفتمان های ادبی با مشرب های فکری و فلسفی معاصر، از جمله مسائلی است که طرح آن ضروری می نماید؛ علّت آن نیز وجود بحران هایی است که بشر معاصر را در بر گرفته است. بحران هایی که علّت آن ها را می توان در پوچ گرایی، عصبیت های نژادی مدرن، اصالت سود و سرمایه و فردیت گرایی افراطی جست وجو کرد. مفاهیم به کار رفته در آثار عطّار، خاصّه منطق الطیر وی، از آن رو که خود التیامی است بر جراجت حاصل از این بحران ها در خور بررسی است. سبب آن نیز رویکرد عطّار به معارف عرفانی، بی اعتنایی به دایرۀ تنگ قوم اندیشی و تمرکز بر احساسات زلال انسانی است که این یک خود حاصل عبور از عواطف شخصی و اجتماعی عطّار است. این پژوهش که به شیوة توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر رهیافت هرمنوتیک انجام گرفته است، در صدد است تا پیام های رهایی بخش عطّار را با استقصا در منطق‌الطیر بکاود و با برشمردن بحران هایی که به برخی از علل آن ها اشاره شد، تناظر آموزه‌های او را با نیازهای معنوی بشر امروز روشن سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - پایان‌بندی در داستان با رویکرد ادبیات تعلیمی
علی محمدی آرزو بهاروندبه طور کلی کنش روایتی یک داستان را می توان بین دو وضعیت آغازین و پایانی در نظر گرفت. با وجود اهمیتی که دو عنصر آغاز و پایان به ویژه در مباحث داستان‌نویسی مدرن دارند، در مقالات و گفتارهای مربوط به داستان نویسی فارسی تقریبا هیچ گونه توجهی به این موضوع نشده است. در این می چکیده کاملبه طور کلی کنش روایتی یک داستان را می توان بین دو وضعیت آغازین و پایانی در نظر گرفت. با وجود اهمیتی که دو عنصر آغاز و پایان به ویژه در مباحث داستان‌نویسی مدرن دارند، در مقالات و گفتارهای مربوط به داستان نویسی فارسی تقریبا هیچ گونه توجهی به این موضوع نشده است. در این میان گفت وگو دربارة پایان بندی داستان به طور کلی نسبت به گفتارهایی که آغاز روایت را مورد بررسی قرار داده است، بیشتر مورد غفلت واقع شده است. پایان بندی در حوزه های مختلف هنر، از سینما گرفته تا موسیقی و نقاشی و معماری تا برسد به داستان و شعر، به طور طبیعی مورد توجه هنرمند بوده است؛ اما در حوزة نظریه های نقد، اگرچه اصطلاح پایان بندی، اصطلاحی کهنه و قدیمی به شمار نمی آید، در گفتارها و مقالات فارسی، خصوصاً در حوزة داستان و روایت، تقریبا هیچ مقالة مستقلی را نمی توان یافت که به مقولة پایان بندی پرداخته باشد؛ در حالی که در میان مقالات جهانی، خصوصاً در زمینة ادبیات، موضوع پایان‌بندی، جزو مباحث رایج و گستردة نقد داستان است. بسیاری از شاهکارهای منظوم و منثور ادب فارسی جنبة تعلیمی دارند؛ به این معنا که هدف اصلی گوینده از داستان، بیان نتیجه است و ارتباط منطقی و تنگاتنگی میان داستان و نتیجه ای که از آن گرفته می شود، برقرار است. در نوشتار حاضر، بررسی این عنصر در روایت کلاسیک(قصّه، حکایت، افسانه) و داستان مدرن و پیوند آن با پیرنگ داستان مورد توجه قرار گرفته است و تلاش شده است سیر تاریخی این عنصر و تحولات معنایی آن از منظر دیدگاه های مختلف منتقدان مورد نقد و بررسی قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - مفهوم تجدّد و رویکرد نئوکلاسیک در دیوان پروین اعتصامی
مریم مشرّفپروین اعتصامی از پیشروان شعر عصر تجدّد در ایران است. او با مبانی خردگرایانة شعر خود نیازهای عصر روشنگری مشروطه را پاسخ داد و نوعی شعر نئوکلاسیک فارسی را بنا نهاد. واقع‌گرایی و تکیه بر خرد و اراده و مسؤولیت انسان در قبال سرنوشت خود، شالودة نگاه اجتماعی او را تشکیل می‌دهد چکیده کاملپروین اعتصامی از پیشروان شعر عصر تجدّد در ایران است. او با مبانی خردگرایانة شعر خود نیازهای عصر روشنگری مشروطه را پاسخ داد و نوعی شعر نئوکلاسیک فارسی را بنا نهاد. واقع‌گرایی و تکیه بر خرد و اراده و مسؤولیت انسان در قبال سرنوشت خود، شالودة نگاه اجتماعی او را تشکیل می‌دهد. پرهیز از اوهام و تکیه بر کار و تلاش در شعر او درونمایه‌ای است که به خوبی با نیازهای عصر تجدّد هماهنگ است. در زمینة زبان و سبک نیز پیروی از وضوح و تعادل، استفاده از زبان فاخر و واقع‌گرایی و معنی‌سنجی، به ویژه در قالب مناظره و تمثیل از شاخصه‌های نئوکلاسیک شعر اوست که مجموعاً موجب شده منتقدان عصرش او را در شمار نوگرایان به حساب آورند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررسی تطبیقی اشعار تعلیمی فردوسی و حافظ
احمدرضا یلمه هاشعر تعلیمی، شعری است که هدف اصلی سراینده، آموزش حکمت و اخلاق، همچنین تشریح و تبیین مسایل و اندیشه‌های مذهبی، تربیتی، فلسفی و مضامین پندگونه باشد. بیان آموزه‌های اخلاقی و حکمی در شعر فارسی از اوایل سدة چهارم هجری آغاز شد و به تدریج در بیشتر قالب های شعری جلوه‌گری نمود. ا چکیده کاملشعر تعلیمی، شعری است که هدف اصلی سراینده، آموزش حکمت و اخلاق، همچنین تشریح و تبیین مسایل و اندیشه‌های مذهبی، تربیتی، فلسفی و مضامین پندگونه باشد. بیان آموزه‌های اخلاقی و حکمی در شعر فارسی از اوایل سدة چهارم هجری آغاز شد و به تدریج در بیشتر قالب های شعری جلوه‌گری نمود. اشعار تعلیمی گاه به صورت جداگانه و مستقل است؛ همانند منظومه‌ها و داستان هایی که منحصراً به آموزه‌های تعلیمی می‌پردازد و گاه در دیگر آثار ادبی پراکنده است. شاهنامه فردوسی و دیوان حافظ از لحاظ اشتمال و احتوا بر مفاهیم و مضامین پندگونه از بی‌نظیرترین آثار ادبی است که علاوه بر جنبة حماسی و غنایی همواره از دیرباز، به عنوان مرام نامه و دستورنامة زندگی مورد توجه خواص و عوام بوده است. نکته‌ای که اساس این پژوهش بر آن استوار است نوع بیان مضامین اخلاقی و اندیشه‌های حکمی و پندگونة این دو شاعر بلندآوازه است. لحن و بیان یکی رویکردی تفصیلی دارد و آن دیگری شیوة مختصرگویی را در پیش گرفته است؛ کلام یکی صریح و روشن و دیگری مرموز و طنزآلود و مبهم؛ شیوه‌ها و گونه‌های متفاوت و مجزایی که این پژوهش سعی دارد به ارائة نمونه‌هایی از آن بپردازد. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400