سعدی و سروانتس دو سلطان سخن در دو حوزه زبانی مختلف هستند و هر دو از چهرههای ادبی جهان هستند که شاهکارهایی را خلق کردهاند و واقعیات زمانه خود و آرمانهایشان که همان آرمانهای بشری هستند را بیان نمودهاند، اما آن گونه که سزاوار آنهاست شناخته نشدهاند. به همین منظور در چکیده کامل
سعدی و سروانتس دو سلطان سخن در دو حوزه زبانی مختلف هستند و هر دو از چهرههای ادبی جهان هستند که شاهکارهایی را خلق کردهاند و واقعیات زمانه خود و آرمانهایشان که همان آرمانهای بشری هستند را بیان نمودهاند، اما آن گونه که سزاوار آنهاست شناخته نشدهاند. به همین منظور در این تحقیق به تطبیق جایگاه واقعیت و خیال در گلستان و بوستان سعدی با دن کیشوت سروانتس پرداختهایم که مشخص شد، دنکیشوت، با خود درگیری خیالی خویش، جامعه را نیز درگیر میکند و این اشارۀ ظریف سروانتس به تباهی جامعه است. جامعهای که درگیر خرافههای مذهبی و سنتهای نادرست گذشته است. دنکیشوت همۀ نبردهای خیالیاش با دیوها و شیاطین و جادوگران را عین واقعیت میشمرد و آنجا که واقعیت را با خیالات خود در تعارض میبیند، به انکار واقعیت بر میخیزد. سعدی هم نهایت سعی خود را بهکار برده است، تا مخاطبانش باور کنند که سفرها و ماجراهایی که نقل میکند نیز برایش رخ داده است. سعدی در حدود هفتاد حکایت از بوستان و گلستان، و البته بیشتر در گلستان، را در وقایع دخیل نموده است. اکثر این حکایتها چنان پرداخت شدهاند که اگر هم به راستی رخ نداده باشند، دستکم باورپذیر به نظر میرسند. اما در این میان حکایتهایی هستند، بیشتر به داستانهای خیالی دنکیشوت شبیهاند.
پرونده مقاله
ادب اعتراض، مقولهای از ادبیات است که طی آن هنرمند به منظور بیان مشکلات جامعه و روشنگری و آگاهی بخشی، نارضایتی خود را از وضع موجود ابراز میدارد. شاعران متعهد، به واسطۀ رسالت و مسئولیتی که بر دوش خود احساس میکنند، نسبت به نابهنجاریهای گوناگونی که به ویژه در ساختار اج چکیده کامل
ادب اعتراض، مقولهای از ادبیات است که طی آن هنرمند به منظور بیان مشکلات جامعه و روشنگری و آگاهی بخشی، نارضایتی خود را از وضع موجود ابراز میدارد. شاعران متعهد، به واسطۀ رسالت و مسئولیتی که بر دوش خود احساس میکنند، نسبت به نابهنجاریهای گوناگونی که به ویژه در ساختار اجتماعی و سیاسی میبینند، واکنش نشان میدهند. در ادبیات سنتی شاعرانی نظیر ناصرخسرو، سنایی، سعدی و حافظ و عبید زاکانی برای تحقق آرمانهایشان، اشعاری گاه صریح و روشن و گاه در لفافه و سربسته با ابزارهایی چون، رمز، کنایه، پندواندرز، هجو و طنز عرضه کردند. انقلاب مشروطه و کودتای 28 مرداد و حتی ادبیات هشت سال دفاع مقدس، مهمترین ادواری هستند که شاعرانی معترض و آتشین سخن در دامان خویش پروراندهاند. قیصر امینپور یکی از شاعرانی است که با وجود شخصیت صلحجو و آرامشطلبی که دارد، ابعاد گوناگون اعتراضات اجتماعی، مذهبی، سیاسی و حتی فلسفی در آثار وی دیده میشود. قیصر، شاعری عدالتخواه است و روحیۀ اعتراضی و عدالتخواۀ او در اغلب آثارش به چشم میخورد. وی از من شخصی میگذرد و به من جهانی میرسد و به این ترتیب ابعاد گوناگون اعتراض را به تصویر میکشد. سه محور بنیادین اعتراض در شعر قیصر، شامل استکبارستیزی و اندیشههای ضد جنگ شاعر در قالب اعتراضات سیاسی؛ افکار پرسشگرایانه پیرامون نظام هستی، در قالب اعتراضات فلسفی؛ و نکوهش نابهنجاریهایی گوناگون اجتماع در قالب اعتراضات اجتماعی است. قیصر در قلمرو اعتراض شاعری میانهرو است. با این حال چراها و دردها در آثار قیصر بیانگر دغدغۀ ویژۀ او نسبت به جامعۀ پیرامون خود است که این مقاله، به این بخش از اندیشههای قیصر اختصاص یافته است.
پرونده مقاله
هزارویکشب، معروفترین مجموعه داستانی است که عناصر فرهنگی ملّتهای گوناگون مشرق زمین را در دل خود جای داده است. در این مجموعه داستان، نشانههایی از افسانههای هندی، ایرانی، عربی و ... دیده میشود، اما با اطمینان نسبی میتوان اظهار کرد که نخستین پایۀ هزارویک شب، همان کت چکیده کامل
هزارویکشب، معروفترین مجموعه داستانی است که عناصر فرهنگی ملّتهای گوناگون مشرق زمین را در دل خود جای داده است. در این مجموعه داستان، نشانههایی از افسانههای هندی، ایرانی، عربی و ... دیده میشود، اما با اطمینان نسبی میتوان اظهار کرد که نخستین پایۀ هزارویک شب، همان کتاب ایرانی هزارافسان بوده که پس از ترجمه به زبان پهلوی به قصّههای ایرانی افزوده گردید. هفتپیکر یا بهرامنامه، چهارمین منظومه نظامی از نظر ترتیب زمانی و یکی از دو شاهکار او در کنار خسرو و شیرین از لحاظ کیفیّت است. از آنجا که داستانهای این دو کتاب از نظر شخصیتپردازی و فضای داستان، توصیفات، محیط و ... تطابق و شباهتهایی دارند، این پژوهش سعی دارد به همانندیهای داستانهای هزارویکشب با هفتپیکر بپردازد.
پرونده مقاله
ردیف از ویژگیهای بارز اشعار فارسی، بهخصوص غزل است؛ به گونهای که اکثر شاعران غزلسرا از ردیف به طرزی ویژه بهره بردهاند و کمتر شعر موفقی را میتوان یافت که ردیف نداشته باشد. حال باید روشن شود که این ردیف چه زیباییها و کارکردهایی دارد که حتی شاعران معاصر ما بدان گرایش چکیده کامل
ردیف از ویژگیهای بارز اشعار فارسی، بهخصوص غزل است؛ به گونهای که اکثر شاعران غزلسرا از ردیف به طرزی ویژه بهره بردهاند و کمتر شعر موفقی را میتوان یافت که ردیف نداشته باشد. حال باید روشن شود که این ردیف چه زیباییها و کارکردهایی دارد که حتی شاعران معاصر ما بدان گرایش دارند و برای نمونه، حدود هشتاد درصد اشعار سیمین بهبهانی مردّف است. ردیف مانند قافیه، شعر را آهنگین میکند و سطح زیبایی آن را بالا میبرد و در تکوین موسیقی کناری مؤثر است. به نظر میرسد که سیمین بهبهانی تحت تأثیر شاعران سبک عراقی، رویکردی با بسامد بالا به ردیف داشته است. در پژوهش پیشرو کوشیدهایم با بازخوانی دقیق اشعار سیمین بهبهانی و بهرهگیری از شیوۀ استقرایی و تحلیل محتوا، کارکردهای مختلف زبانی، ادبی و معنایی ردیف را در این اشعار بنمایانیم و تشریح کنیم، که چنین تلاشی میتواند درآمدی بر تحلیل زبان، جوهرۀ ادبی وشاخصههای فکری شعر سیمین بهبهانی باشد.
پرونده مقاله
خاقانی شروانی از شعرایی است که در شعرش اصطلاحات تخصصی علوم مختلفی همچون: نجوم، فلسفه، پزشکی و موسیقی به کار رفته است. وجود این اصطلاحات، ضمن اینکه بر دشواری فهم اشعار، افزوده است، گاهی چنان تخصصی مطرح گردیده که خواننده به این باور میرسد که خاقانی در آن علوم آگاهی فراوا چکیده کامل
خاقانی شروانی از شعرایی است که در شعرش اصطلاحات تخصصی علوم مختلفی همچون: نجوم، فلسفه، پزشکی و موسیقی به کار رفته است. وجود این اصطلاحات، ضمن اینکه بر دشواری فهم اشعار، افزوده است، گاهی چنان تخصصی مطرح گردیده که خواننده به این باور میرسد که خاقانی در آن علوم آگاهی فراوانی داشته است. از جمله علومی که خاقانی از اصطلاحات آن به فراوانی استفاده کرده است، علم موسیقی است. وی در شعرش علاوه بر نام بردن و توصیف آلات مختلف موسیقی، از اصطلاحات تخصصی همچون نام مقامها و گوشهها و دستگاه های موسیقی نیز بهره گرفته است. اما آیا این به کارگیری اصطلاحات نشانۀ تبحر وی در علم موسیقی است؟ آیا خاقانی از موسیقی بیش از دیگر شعرای هم عصرش می دانسته است؟ آیا همچون مولوی دستی بر رباب داشته است و با ساز خاصی مانوس بوده است؟ یا فقط واژهها را به کار گرفته است؟ در این مقاله، پس از توضیحات مختصری در مورد موسیقی، ضمن بررسی اصطلاحاتی که خاقانی از حیطۀ موسیقی وام گرفته است، در خصوص عدم آشنایی وی با علم موسیقی دلایلی بیان میشود.
پرونده مقاله
ادبیات عامیانه هر قوم و ملّتی بخش عظیمی از فرهنگ معنوی آن ملت است که سینه به سینه از نسلهای قدیم تا به امروز نقل شده و در گذر زمان حافظ هویت فرهنگی ملّتها بوده است؛ این نوع ادبی شامل عادات، سنن، افسانهها، قصهها، باورها، آیینها، ترانهها، آداب و رسوم و ... میشود. ب چکیده کامل
ادبیات عامیانه هر قوم و ملّتی بخش عظیمی از فرهنگ معنوی آن ملت است که سینه به سینه از نسلهای قدیم تا به امروز نقل شده و در گذر زمان حافظ هویت فرهنگی ملّتها بوده است؛ این نوع ادبی شامل عادات، سنن، افسانهها، قصهها، باورها، آیینها، ترانهها، آداب و رسوم و ... میشود. بخش قابل توجهی از اصطلاحات عامیانه ایران، ضربالمثلهایی است که بر زبان عوام جاری است؛ این کاربردها در نثر فارسی و به خصوص در نوع ادبی داستان و رمان بیشتر از شعر بود؛ با این حال در شعر فارسی و به ویژه در شعر شاعرانی که هم برخاسته از متن جامعه و هم با فرهنگ عامه آشنا بودند یا گرایش به زبان کودکانه داشتند، گسترۀ وسیعتری یافت. شهریار از این نوع شاعران است؛ او هم از متن جامعه بود و هم با فرهنگ هزار ساله ایران و آداب و رسوم جامعه آشنا بود؛ نگاه او در ادبیات عامه به مراتب از بسیاری دیگر از شاعران فراگیرتر و جامعتر است. به کارگیری مثلها، ضرب المثلها، باورها و عقاید خرافی، واژگان و زبان برخاسته از توده عامه مردم موضوع اصلی این مقاله است. در این مقاله، سعی بر آن است تا با بررسی غزلیات شهریار و یافتن مواردی از امثال و حکم و آداب و رسوم و باورهای موجود در اشعار او و توضیح و تبیین آنها چهرۀ ادبیات عامه یا بخشهایی از آن در شعر نو و به ویژه زبان شهریار روشن شود.
پرونده مقاله