XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - سبک عرفانی در آثار عین‌القضات همدانی
مختار ابراهیمی میترا امیدبخشعینالقضات همدانی مهّم‌ترین شخصیت معناگرای سدۀ ششم است که سبکی خاص و تازه در ادبیات عرفانی ارائه داده است. او در زمینه‌ی موضوع لفظ و معنا و تفاوت‌های بنیادین آن دو به شیوه‌ی عملی و با به دست دادن نمونه‌های تأویلی کوشیده است که نشان دهد چرا سبک زبانی او در ادبیات صوفیانه چکیده کاملعینالقضات همدانی مهّم‌ترین شخصیت معناگرای سدۀ ششم است که سبکی خاص و تازه در ادبیات عرفانی ارائه داده است. او در زمینه‌ی موضوع لفظ و معنا و تفاوت‌های بنیادین آن دو به شیوه‌ی عملی و با به دست دادن نمونه‌های تأویلی کوشیده است که نشان دهد چرا سبک زبانی او در ادبیات صوفیانه متفاوت است. او در عین این که هیچ گاه شطح پردازی را فراموش نمی‌کند، ترکیبی از نثر و شعر ارائه می‌دهد که انسجام و نظم صفت اصلی آن است. در نثر سیال عین‌القضات هم سخنان پیران صوفیه حضور دارد و هم آیه‌های قرآنی در بافت کلام خوش نشسته است. عین‌القضات نویسنده‌ای است که در حین نوشتن، کلام خود را از عاطفه، تحرک و شور و شوق سرشار می‌کند. خلاقیت و فردگرا بودن این صوفی دلیر، به هنجارگریزی‌های معنایی و ساختارشکنی‌های عرفانی و دینی انجامیده است. تمام آثار عین‌القضات نمایش دیگرگونه‌ای‌ست از تمام موضوعاتی که در سنّت ادبیات صوفیانه به تعبیری خاص مشهور گشته بود. در این کار قاضی تمام بدیهیات عرفانی را دوباره زیر و رو می‌کند و به طریق خاص خود از آنها، گزاره‌هایی به دست می‌دهد که عادت‌ستیزی و عرف‌گریزی و نقد و هشدار نسبت به زمانه مشخصۀ بنیادین آن‌هاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تأثیر قرآن در اشعار عثمان مختاری
سید محمد امیری مجتبی محمدیقرآن، کتاب آسمانی مسلمانان، پیوسته سرمشق صالحان و نیکان بوده است. بدیهی است این چنین مجموعۀ گرانقدر، پرمایه و سرشار از قصص، نکت و معانی حکمی و تعلیمی و نیز پر از عبارات فصیح و بلیغ، در لحاظ اندیشگانی، کاربرد در سخن و حتی رفتاری، الگو و تأثیرگذار خواهد بود. درین میان، نو چکیده کاملقرآن، کتاب آسمانی مسلمانان، پیوسته سرمشق صالحان و نیکان بوده است. بدیهی است این چنین مجموعۀ گرانقدر، پرمایه و سرشار از قصص، نکت و معانی حکمی و تعلیمی و نیز پر از عبارات فصیح و بلیغ، در لحاظ اندیشگانی، کاربرد در سخن و حتی رفتاری، الگو و تأثیرگذار خواهد بود. درین میان، نویسندگان و شاعران نیز با الهام و تأثر از مصحف شریف به انحاء گونه گون سخن و بیان خود را لطافت بخشیده‌اند و به بیانشان رنگ تقدّس داده‌اند. تأثیر فرهنگ اسلامی عموماً و تأثیر قرآن خصوصاً در زبان و ادب پارسی در قرون ابتدایی ورود اسلام (بویژه در دو قرن نخست) بر اساس شواهد و قرائن، چندان نبوده است؛ کم کم در دوره‌های بعد این تأثیر بیشتر و چشمگیر شد تا این که در قرون پنجم و ششم به اوج رسید. تعابیر حکیمانه و بلاغی قرآن اعجاب همگنان را برانگیخت و مورد عنایت شاعران و نویسندگان قرار گرفت. یکی از شاعران پارسی‌گوی قرن پنجم و ششم، عثمان مختاری است؛ وی از قصیده‌سرایان فصیح است که در اشعارش مکّرر از قرآن، تأثیر پذیرفته و این تأثیر به کلامش جلوه و طراوتی خاص بخشیده است. آشنایی و دانستن الفاظ، معانی و تأویل قرآن، به سبب ادراک بهتر متون فارسی ضروری می‌نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - سیر تحول شخصیت فرهاد در آثار مهمترین مقلدین نظامی
محمود بشیری نوشین استادمحمدیاز هنگامی که نظامی با سرودن مثنوی خسرو و شیرین، تصویری روشن و ستوده از سیمای فرهاد ترسیم نمود، همواره ازین عاشق دلخسته به نیکی یاد شده است. ما در این نوشته در پی پاسخ دادن به این پرسش‌ها هستیم که آیا فرهاد شخصیتی تاریخی است یا فردی خیالی و افسانه‌ای؟ و این که شخصیت فره چکیده کاملاز هنگامی که نظامی با سرودن مثنوی خسرو و شیرین، تصویری روشن و ستوده از سیمای فرهاد ترسیم نمود، همواره ازین عاشق دلخسته به نیکی یاد شده است. ما در این نوشته در پی پاسخ دادن به این پرسش‌ها هستیم که آیا فرهاد شخصیتی تاریخی است یا فردی خیالی و افسانه‌ای؟ و این که شخصیت فرهاد در آثار مقلدان نظامی نیز همانند سرودۀ وی مانده است یا تغییر یافته؟ نظامی در اثرش چنان جایگاه والایی به فرهاد بخشید که صدها شاعر پس از خود را به تقلید از این اثر برای کسب چنان محبوبیتی واداشت. در این میان تغییرات زیادی در شخصیت فرهاد رخ داده است. امیرخسرو دهلوی چندان تغییری در چهرۀ فرهاد ایجاد نکرد، ولی عارف اردبیلی با نامیدن اثرش به فرهادنامه، خط مشی خود را که محوریت دادن به شخصیت فرهاد باشد علناً اعلام کرد. هاتفی خرجردی نیز تنها در جزییات شخصیتی فرهاد تغییراتی ایجاد کرده است. اما روال داستان تا حدی مشابه است. وحشی بافقی در اثر ناتمامش شخصیت فرهاد را به خوبی پرورش می‌دهد و پس از او وصال شیرازی شخصیت فرهاد را به شکل یک عارف یا سالک ترسیم می‌نماید. صابر شیرازی به تکمیل این اثر می‌پردازد و چنان بینوا فرهاد را در پایان داستان به حال خود رها می‌کند که هر خواننده‌ای آرزو می‌کند ای کاش این اثر ناتمام می‌ماند اما چنین فرجامی نمی یافت. در روایت شعلۀ نیریزی نیز تغییرات بسیار اندک و نادر است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - شکل‌شناسی تطبیقی غم‌نامه‌ها
سید فرید راستگوفر علی محمد فلاحی سید مرتضی طاهری برزکی معصومه جواد زادهعشق، برجسته‌ترین عاطفة انسانی است و ادبیات بویژه ادبیات داستانی، مناسب‌ترین زمینه برای بازتاب و بیان آن است و از آنجا که عشق به عنوان یکی از ریشه‌دارترین عواطف انسانی در میان همة انسان‌ها ساز و کار مشترک و مشابهی دارد، داستان‌های عاشقانة ملت‌های مختلف نیز در عین برخوردا چکیده کاملعشق، برجسته‌ترین عاطفة انسانی است و ادبیات بویژه ادبیات داستانی، مناسب‌ترین زمینه برای بازتاب و بیان آن است و از آنجا که عشق به عنوان یکی از ریشه‌دارترین عواطف انسانی در میان همة انسان‌ها ساز و کار مشترک و مشابهی دارد، داستان‌های عاشقانة ملت‌های مختلف نیز در عین برخورداری از ویژگی‌های فرهنگی خود، مشابهات و مشترکات آشکاری دارند و در نتیجه روال و ساختاری همانند. در این مقاله با بهره‌گیری از شیوه‌های ساختارشناسی و تطبیقی کوشیده‌ایم تا با بررسی داستان‌های عاشقانة ملت‌ها و فرهنگ‌های مختلف و تطبیق آنها با یکدیگر ساختار کم و بیش همانند آنها را باز نمائیم، در این بررسی برای پرهیز از تفصیل، بیشتر بر پنج داستان تریستان و ایزوت، رومئو و ژولیت، لیلی و مجنون، ورقه و گلشاه و هیر و رانجها تکیه کرده‌ایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - نوستالژی در سروده‌های نازک‌الملائکه
روح‌الله صیادی مهوش حسنپورنوستالژی یکی از مباحث روانشناسی است که که در عصر حاضر وارد عرصه‌ی ادبیات شده است. در جستار پیش رو نگارندگان بر آنند تا به بررسی این پدیده ی روانی در سروده‌های شاعره‌ی عراقی نازک الملائکه بپردازند. تحقیق نشان از آن دارد که اوضاع نابسامان سیاسی اجتماعی روزگار شاعر، عدم تو چکیده کاملنوستالژی یکی از مباحث روانشناسی است که که در عصر حاضر وارد عرصه‌ی ادبیات شده است. در جستار پیش رو نگارندگان بر آنند تا به بررسی این پدیده ی روانی در سروده‌های شاعره‌ی عراقی نازک الملائکه بپردازند. تحقیق نشان از آن دارد که اوضاع نابسامان سیاسی اجتماعی روزگار شاعر، عدم توجه به زن، فاصله‌های طبقاتی، از دست دادن عزیزان و... باعث شده است که این شاعر به ناخودآگاه خود رجوع کند و با حسرت و دیدی تراژیک از آن روزگاران یاد کند. مهمترین دستاورد پژوهش بیانگر آن است که بن مایه های نوستالژیک یاد عشق، اندوه هبوط، یادکودکی، یاد زادبوم، یاد عزیزان دارای بیشترین بسامد در سروده های نازک الملائکة هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - وطن در شعر مقاومت معاصر فلسطینی
محمدرضا عزیزی‌پور مسعود باوان پوری نرگس لرستانیادبیات مقاومت شاخه‌ای از ادبیات است که به اشعاری اختصاص دارد که نتیجۀ مقاومت و دلاورمردی‌های یک ملّت یا قوم در برابر هرگونه تجاوز و ظلم و ستم است. با نگاهی به ادبیات کشورهایِ درگیر جنگ- داخلی یا خارجی- در می‌یابیم که این نوع از ادبیات نزد آنها از جایگاه ویژه‌ای برخوردا چکیده کاملادبیات مقاومت شاخه‌ای از ادبیات است که به اشعاری اختصاص دارد که نتیجۀ مقاومت و دلاورمردی‌های یک ملّت یا قوم در برابر هرگونه تجاوز و ظلم و ستم است. با نگاهی به ادبیات کشورهایِ درگیر جنگ- داخلی یا خارجی- در می‌یابیم که این نوع از ادبیات نزد آنها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. وطن‌دوستی یا عشق به میهن یکی از مهمترین درون‌مایه‌های غنایی اشعار شاعران معاصر فلسطینی است. از جمله این شاعران می‌توان از ابراهیمطوقان، علی فوده، عمر ابوریشه، صالح محمود هواری و کمال ناصر یاد کرد که احساس عشق به وطن درجاى‌جاى اشعارشان، به خوبى متجلّى و آشکار است. شعر این شاعران جزئی از شعر مقاومت در جهان است که با نام فلسطین تجلّی می‌یابد. مقاله حاضر می‌کوشد با بررسی دیوان‌های شعری این شاعران و انتخاب نمونه‌هایی از دریای بیکران وطن‌دوستی آنها، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و تبیین این حس در اشعار آنان بپردازد. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400