فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - نابینایی در معرّه، شوریدگانی درایران (بررسی زندگی و شعر و آرا و عقاید ابوالعلاء معرّی و مقایسة او با خیام و صادق هدایت)
  حمیدرضا اردستانی رستمی
  اگربه تاریخ زندگی انسانها از آغازتا امروز بنگریم، به نام کسانی برمی‌خوریم که زندگی و زیستنِ آنان متفاوت با دیگران بوده است و گویی برخلاف زندگی مردم عادی زیسته‌اند و علی‌رغم سیر و حرکت آب گام برداشته‌اند. این تفاوت‌ آنان با دیگران باعث شده که آنا چکیده کامل

  اگربه تاریخ زندگی انسانها از آغازتا امروز بنگریم، به نام کسانی برمی‌خوریم که زندگی و زیستنِ آنان متفاوت با دیگران بوده است و گویی برخلاف زندگی مردم عادی زیسته‌اند و علی‌رغم سیر و حرکت آب گام برداشته‌اند. این تفاوت‌ آنان با دیگران باعث شده که آنان رابه درستی نشناسند و هرکس از ظنّ و پندار خود سخنی در باب آنان بگوید، زیرا پیچیدگیشخصیتی این بزرگان، امکان شناخت حقیقی از ایشان را فراهم نمیکند و به همین دلیل دیدگاه‌ها و نظریات مختلف دربارة آنان همواره وجود داشته است. ازجمله این بزرگان در تاریخ ادب فارسی و ایرانی، حکیم عمر خیام در گذشته وصادق هدایت در دورة معاصر است، که یکی لُبّ کلام خود را در دل رباعی‌های دل‌انگیز ریخته و موجزترین و کوتاه‌ترین قالب، سخن خود را بیان داشته و دیگری تفکرات خود را در طول داستان‌های کوتاه به نثر، به نمایش گذاشته است. نظیر این دو متفکر نیز در ادب تازی، ابوالعلاء معرّی است که پیش از آن دو (= خیام و هدایت) می‌زیسته است، ولی به گونه‌ای، درست همان پیچیدگی‌های شخصیتی آنان را دارد که در این مقاله تلاش می‌شود گوشه‌ای از زندگی و شعر و فکر این ادیب اندیشمند در فرهنگ عربی، با مطابقه و مقایسه با دیگر متفکران در ادب فارسی به نمایش گذاشته شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - بررسی تطبیقی سَبْ¬رَس وجهی با حسن و دل و دستور عشّاق سیبک نیشابوری
  ابوالقاسم رادفر
  اسدالله وجهی از این خاندان به مقام ملک‌‌الشعرایی دربار رسید. او شاعر و نویسندة والامقام اردو و فارسی بود که به غالب دکن شهرت یافت. وجهی نخستین نثرنگار اردوست که کتاب سب‌رس او را نخستین اثر منثور ادبی زبان اردو می‌دانند. کتاب دیگر او هم به نام قطب مشتری، سبب شد که او را چکیده کامل

  اسدالله وجهی از این خاندان به مقام ملک‌‌الشعرایی دربار رسید. او شاعر و نویسندة والامقام اردو و فارسی بود که به غالب دکن شهرت یافت. وجهی نخستین نثرنگار اردوست که کتاب سب‌رس او را نخستین اثر منثور ادبی زبان اردو می‌دانند. کتاب دیگر او هم به نام قطب مشتری، سبب شد که او را اوّلین نقّاد ادب اردو بنامند. وی در این کتاب به بیان معیارها و اصول نقد شعر و شاعری پرداخته است، کتابی که هنوز هم اعتبار خود را حفظ کرده است.بررسی محتوای کتاب سب‌رس که اوّلین تمثیل صوفیانه در زبان اردو به شمار می‌آید نشان می‌دهد که نویسندة کتاب کاملاً تحت تأثیر دوائر معروف فتّاحی یا سیبک نیشابوری بوده است، که نویسندة مقالة حاضر بر آن است تا به بیان این تأثیرپذیری پرداخته، موارد مشابه را در حدّ امکان نشان دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - مکتب‌های ادبیات تطبیقی
  صدیقه شرکت مقدم
  در مقاله حاضر، سعی بر آن است که توضیحی چند درباره ادبیات تطبیقی داده شود و سپس مقایسه‌ای بین مکاتب ادبی انجام گیرد و قلمرو ادبیات تطبیقی و بازتاب آن در ایران و جهان امروز بررسی و اهمیت آن در دنیای فعلی با ذکر دلایل آشکار گردد.ادبیات تطبیقی از شاخه های جدید گسترده ا چکیده کامل

  در مقاله حاضر، سعی بر آن است که توضیحی چند درباره ادبیات تطبیقی داده شود و سپس مقایسه‌ای بین مکاتب ادبی انجام گیرد و قلمرو ادبیات تطبیقی و بازتاب آن در ایران و جهان امروز بررسی و اهمیت آن در دنیای فعلی با ذکر دلایل آشکار گردد.ادبیات تطبیقی از شاخه های جدید گسترده ادبیات و ادبیات نمایشی امروز است که در آن، تشابه و تفارق نمونه‌های مختلف آثار ادبی بررسی می شود. در ادب تطبیقی، آنچه مورد نظر محقق و نقاد است، نقش اثر ادبی نیست، بلکه در کیفیت و تجلی و انعکاسی است که اثر ادبی قومی در ادبیات قوم دیگر پیدا می کند. ادبیات تطبیقی نه تنها از مرزهای سیاسی، زبانی، ملی، کشوری و فرهنگی فراتر می‌رود، بلکه به دنبال گشودن افق‌های تازه فکری است. به عبارت دیگر ادبیات تطبیقی نه تنها به دنبال ایجاد ارتباط و گفتمان با دیگر رشته‌های علوم انسانی است بلکه درصدد ایجاد مفاهمه میان فرهنگ‌های مختلف است. به این خاطر تحقیق و تفحص در این موضوع بسی مهم و قابل اهمیت است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - بررسی تطبیقی عنصر « طرح » در داستان های کهن و داستان های امروزی ایران و جهان
  منصوره شریف زاده
  یکی از مهمترین عناصر داستان عنصر طرح است. در واقع، طرح الگویی از رابطة میان حوادث داستان بر اساس علت و معلول است. داستان پیش از قرن هجدهم در اروپا و قبل از مشروطیت در ایران بر اساس روایت ساده نوشته می شد و به صورت داستان به معنای امروزی (رمان) آن نبود. از آنجا که طرح از چکیده کامل

  یکی از مهمترین عناصر داستان عنصر طرح است. در واقع، طرح الگویی از رابطة میان حوادث داستان بر اساس علت و معلول است. داستان پیش از قرن هجدهم در اروپا و قبل از مشروطیت در ایران بر اساس روایت ساده نوشته می شد و به صورت داستان به معنای امروزی (رمان) آن نبود. از آنجا که طرح از ماهیت درونی شخصیت ها سرچشمه می گیرد، برای فهم آن خواننده احتیاج به دو عنصر اساسی هوش و حافظه دارد. البته، بزرگترین فرق بین داستان های کهن و داستان های امروزی همین طرح است، زیرا، داستان های کهن مـمکـن است از مجمـوع تصادف ها ساخته شود و یا از حوادثی که از علل و معلول های سطحی سرچشمه گرفته باشد، در حالی که داستان های امروزی از حوادثی ناشی می شوند که منجر به جـدال می گـردند و از جدال هایی که بر اساس علل و معلول موجه به نظر می آیند. در این مقاله کوشش بر این است تا عنصر طرح در داستان های کهن ایرانی ( شاهنامه و خسرو و شیرین) و داستان های کهن اروپایی (ایلیاد وادیسه) با داستان های معاصر (رمان) ایرانی (تنگسیر و سووشون) و داستان های معاصر (رمان) اروپایی (مادام بواری و جنگ و صلح) مقایسه شود تا وجوه تشابه و افتراق آنها مشخص گردد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - گوته و دو مفهوم ادبیات جهانی و ادبیات تطبیقی
  سید سعید فیروزآبادی
  در سال‌های اخیر از ادبیات تطبیقی در کشورهای اروپایی و از آن جمله کشورهای آلمانی‌زبان استقبال بسیاری می‌شود. این رشتۀ علمی در آغاز سدۀ نوزدهم بنیانگذاری شد و در کشورهای آلمانی‌زبان نیز فعالیت‌های علمی بسیاری در این زمینه انجام شده است. از دیگر سو گروهی باور دارند که گوته چکیده کامل

  در سال‌های اخیر از ادبیات تطبیقی در کشورهای اروپایی و از آن جمله کشورهای آلمانی‌زبان استقبال بسیاری می‌شود. این رشتۀ علمی در آغاز سدۀ نوزدهم بنیانگذاری شد و در کشورهای آلمانی‌زبان نیز فعالیت‌های علمی بسیاری در این زمینه انجام شده است. از دیگر سو گروهی باور دارند که گوته با طرح مفهوم ادبیات جهانی از بنیانگذاران اصلی ادبیات تطبیقی بوده است.در مقالۀ حاضر تلاش آن است که ضمن معرفی ادبیات ملی، ادبیات سلطه و ادبیات جهانی، منظور واقعی گوته از مفهوم ادبیات جهانی با توجه به ادبیات تطبیقی شرح داده شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - تحلیلِ آرمانس استاندال و تام جونز هِنری فیلدینگ بر اساسِ نظریاتِ زیگموند فروید
  مهدی ممتحن نسرین دفترچی
  زیگموند فروید، پدرِ روانکاوی به دنبالِ تفسیرِ روانکاوانۀ تجلی ناخودآگاه نویسنده در متنِ ادبی می گشت. بدین ترتیب، اثرِ ادبی را به نیابت از نویسنده بر روی دیوانِ روانکاوی خویش می نهاد و از ورای خوانشی عمیق به جستجوی نشانه هایی از حضورِ ناخودآگاه نویسنده می گشت و متنِ ادبی چکیده کامل

  زیگموند فروید، پدرِ روانکاوی به دنبالِ تفسیرِ روانکاوانۀ تجلی ناخودآگاه نویسنده در متنِ ادبی می گشت. بدین ترتیب، اثرِ ادبی را به نیابت از نویسنده بر روی دیوانِ روانکاوی خویش می نهاد و از ورای خوانشی عمیق به جستجوی نشانه هایی از حضورِ ناخودآگاه نویسنده می گشت و متنِ ادبی را به سخن وا می داشت تا پرده از اسرارِ ناخودآگاهی که هم به نویسنده تعلق داشت و هم به عنوانِ مجموعه نشانه های ناخودآگاه بشری محسوب می شد، بردارد. هنری فیلدینگ هنری رمانِ تام جونز، کودکی سرراهی را در سالِ 1749 به چاپ رسانید که ماجرای زندگی تام جونزِ سرِ راهی را به تصویر در می آورد که پسری خوش مشرب و ساده دل است و عاشقِ دخترِ همسایه شان به نام سوفیا وسترن[1] می شود. به موازاتِ آن، رمانِ آرمانس یا چند صحنه از سالنِ پاریسی استاندال، نویسنده قرنِ نوزدهمِ فرانسه نیز نمونۀ بارزی از نمایشِ تصویرهای ناخودآگاه بشری از ورای ماجرای عشقِ اُکتاو دو مالیور[2] و آرمانس دو زوهیلُف[3]تجلی می یابد. در این مقاله، در نظر داریم این دو رمان را با نگاهی روانکاوانه از دیدگاه زیگموند فروید موردِ بررسی قرار دهیم. [1] Sophia Western [2] Octave de Malivert [3] Armance de Zohiloff پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - درآمدی بر تصویرشناسی معرفی یک روش نقد ادبی و هنری در ادبیات تطبیقى
  بهمن نامور مطلق
  روابط انسانى برپایة نظرها و دیدگاه هاى فردى و گروهى شکل مى گیرد؛ و بررسى ایندیدگاه ها از جنبه هاى گوناگون، وظیفة تصویرشناسى است. این مبحث مهم علمى که در قلمروهاى مختلف علمى مطرح مى شود، در ادبیات تطبیقى نیز اهمیت بسیارى دارد.هدف از نگارش مقالة حاضر، معرفى تصویرشناسى درق چکیده کامل

  روابط انسانى برپایة نظرها و دیدگاه هاى فردى و گروهى شکل مى گیرد؛ و بررسى ایندیدگاه ها از جنبه هاى گوناگون، وظیفة تصویرشناسى است. این مبحث مهم علمى که در قلمروهاى مختلف علمى مطرح مى شود، در ادبیات تطبیقى نیز اهمیت بسیارى دارد.هدف از نگارش مقالة حاضر، معرفى تصویرشناسى درقالب روش نقد ادبى و هنرى است؛که در آن، ضمن تعریف این مبحث، نظرهاى موافقان و مخالفان آن بررسى خواهد شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - دو بانوی عشق مقایسة تحلیلی _ انتقادی شخصیّت و جایگاه «هلن» و «منیژه» در دو حماسة «ایلیاد» و «شاهنامه»
  محمّدرضا نصر اصفهانی لیلا میرمجربیان
  حماسه‌های بزرگ ایران و یونان، شاهنامه و ایلیاد از جهات فراوانی قابل بررسی و مقایسه‌اند. از آن جمله جایگاه شخصیت زن در این دو کتاب و به ویژه هلن ملکة زیبایی و منیژه بانو فرد دلدادة بیژن. هلن به روایت هومر زیباترین زن جهان همسر منلاس است که دلدادة پاریس پسر شاه چکیده کامل

  حماسه‌های بزرگ ایران و یونان، شاهنامه و ایلیاد از جهات فراوانی قابل بررسی و مقایسه‌اند. از آن جمله جایگاه شخصیت زن در این دو کتاب و به ویژه هلن ملکة زیبایی و منیژه بانو فرد دلدادة بیژن. هلن به روایت هومر زیباترین زن جهان همسر منلاس است که دلدادة پاریس پسر شاه پریام پادشاه تروا می‌شود و به همراه پاریس با دستبرد به خزانة پادشاهی به تروا می‌گریزد و زمینة جنگ طولانی و طاقت‌فرسای یونانیان با تروا را فراهم می‌سازد.منیژه اما با آنکه دختر شاه توران زمین است و با عشق خود به بیژن پهلوان ایرانی به همسری اودر می‌آید در پس گرفتاری همسر دلبندش در کنار او می‌ماند و برای رهایی همسر و معشوقش با رستم پهلوان نامدار ایرانی همکاری می‌کند.این دو بانو هر دو شاهزاده و عاشق پیشه‌اند ولی یکی همسر و فرزند را به سبب کامجویی با پاریس رها می‌کند و دیگری با رها کردن خانوادة شاهی خود از همسر محبوبش تا پای جان حمایت می‌کند و اسباب نجات او را فراهم می‌سازد. این نوشتار عهده‌دار بررسی ویژگی‌های انسانی، اجتماعی و عاطفی این دو بانو در این دو حماسة جاوید است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - مقایسة داستان رستم و اسفندیار با نمایش‌نامة مکبث از منظر سیر روایت، رخدادها و شخصیت‌ها
  لیلا هاشمیان نوشین بهرامی‌پور
  داستان رستم و اسفندیار، یکی از زیباترین و جذابترین داستانهای شاهنامه فردوسی است. مکبث نیز نمایشنامه‌ای است معروف از شکسپیر. این دو اثر ادبی، از جهاتی دارای وجوه اشتراک هستند. مقاله‌ی حاضر، تلاشی است برای بررسی وجوه اشتراک داستانهای رستم و اسفندیار و مکبث، با ت چکیده کامل

  داستان رستم و اسفندیار، یکی از زیباترین و جذابترین داستانهای شاهنامه فردوسی است. مکبث نیز نمایشنامه‌ای است معروف از شکسپیر. این دو اثر ادبی، از جهاتی دارای وجوه اشتراک هستند. مقاله‌ی حاضر، تلاشی است برای بررسی وجوه اشتراک داستانهای رستم و اسفندیار و مکبث، با تکیه بر سیر روایت، رخدادها و شخصیتهای این دو اثر. پرونده مقاله