حصول به تمدن نوین اسلامی مستلزم شاخصه ها و مبانی نظری خاص تمدنی خود می باشد. بررسی و مطالعات جامعه شناسی شهری در تمدن اسلامی ایرانی مستلزم بهره گیری از بن مایه های فکری اصیل حوزه تمدنی مرتبط با هویت اسلامی ایرانی اصیل خود می باشد. کتاب شریف من لایحضره الفقیه شیخ صدوق، ا أکثر
حصول به تمدن نوین اسلامی مستلزم شاخصه ها و مبانی نظری خاص تمدنی خود می باشد. بررسی و مطالعات جامعه شناسی شهری در تمدن اسلامی ایرانی مستلزم بهره گیری از بن مایه های فکری اصیل حوزه تمدنی مرتبط با هویت اسلامی ایرانی اصیل خود می باشد. کتاب شریف من لایحضره الفقیه شیخ صدوق، از کتابهای ارزشمند اربعه شیعه و از مهمترین کتابهای روائی عالم تشیع در تمدن اسلامی است. هدف پژوهش حاضر بیان مفاهیم پایه الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی در حیطه مطالعات جامعه شناسی شهری براساس بازخوانی متن کتاب من لایحضره الفقیه بوده است. روش تحقیق پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی و با ابزار مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است. در هر یک از ابعاد سه گانه اجتماعی-فرهنگی، کالبدی و اقتصادی در حیطه مطالعات جامعه شناسی شهری براساس متن کتاب من لایحضره الفقیه به بیان مفاهیم پایه و بنیادین حاصله پرداخته شده است. یافته های پژوهش بیانگر این نکته است که در حیطه مطالعات شهری، مفاهیم پایه و بنیادین اسلامی براساس متن کتاب من لایحضره الفقیه در ابعاد سه گانه اجتماعی-فرهنگی، کالبدی و اقتصادی را در حیات مادی و معنوی شهر می توان به کاربست. دستاوردهای حاصل از تحقیق می تواند به حصول و کاربست مفاهیم پایه الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی در حیطه دانش شهر و شهرسازی منجر شود.
تفاصيل المقالة
غلو و مصادیق آن در طول تاریخ امامیه همواره محل بحث بوده، و دربارۀ حدود و ثغور آن اختلافاتی وجود داشته است. برخی اعتقادات گاهی غلوآمیز تلقی شده، و گاهی به همانها طور دیگری نگریسته شده است. در این مطالعه بنا داریم سیر تطور تاریخی مسئلۀ غلو را بازکاویم و منشأ برخی اختلافا أکثر
غلو و مصادیق آن در طول تاریخ امامیه همواره محل بحث بوده، و دربارۀ حدود و ثغور آن اختلافاتی وجود داشته است. برخی اعتقادات گاهی غلوآمیز تلقی شده، و گاهی به همانها طور دیگری نگریسته شده است. در این مطالعه بنا داریم سیر تطور تاریخی مسئلۀ غلو را بازکاویم و منشأ برخی اختلافات در سه مکتب کوفه، قم و بغداد را در تعریف آن بازشناسیم؛ همچنانکه میخواهیم بدانیم کدام شخصیتها در این مکاتب و هر یک به سبب چه دیدگاههایی متهم به غلو شدهاند. با مطالعۀ شخصیتهایی مانند جابر بن یزید جعفی، مفضل بن عمر، ابن ابییعفور، هشام بن حکم از مکتب کوفه، ابن بابویه از مکتب قم، و شیخ مفید از بغداد چنین به نظر میرسد برخی افراد احتمالاً به دلیل نقل احادیثی که اهل بیت (ع) فقط به نزدیکان و صاحبان سِرّ خود میگفتهاند متهم به غلو شدهاند؛ روایاتی که مضمون غالب آنها فضائل اهل بیت (ع) است. همچنین برخی اعتقادات مانند عدم سهو النبی در یک مکتب غلو محسوب میشده، درحالیکه در مکتب دیگری غلوآمیز نبوده است.
تفاصيل المقالة
نگارشهای شیعی با محوریت اهل بیت (ع) از زمان حضور ائمه شکل گرفت. بررسی فهرستها، بازشناسی نگارشهای منسوب به دانشمندان وِ ردیابی، احیاء و بازسازی آنها در دوران معاصر یک ضرورت است. در این میان، نگرش خاص شیعیان به حضرت فاطمه (س)، اعتقاد به عصمت و مقامات عالی معنوی، و حج أکثر
نگارشهای شیعی با محوریت اهل بیت (ع) از زمان حضور ائمه شکل گرفت. بررسی فهرستها، بازشناسی نگارشهای منسوب به دانشمندان وِ ردیابی، احیاء و بازسازی آنها در دوران معاصر یک ضرورت است. در این میان، نگرش خاص شیعیان به حضرت فاطمه (س)، اعتقاد به عصمت و مقامات عالی معنوی، و حجیت سخنان ایشان همچون حدیث، از آغاز اسلام تا کنون همواره مورد طعن مخالفان بوده، و گسترۀ بحثها در اینباره سبب شد است شیعیان آثار فراوانی دربارۀ حضرت زهرا (س) پدید آورند. از جملۀ مؤلفان آثار دربارۀ آن حضرت ابوجعفر محمد بن بابویه قمی است که چهار اثر مستقل دربارۀ حضرت فاطمه (س) تألیف کرده است. در این مطالعه خواهیم کوشید به روش توصیفی ـ تحلیلی نگارشهای او و شواهد توجه به آنها در فرهنگ شیعی را بازشناسیم. سرجمع کردن شواهد حاکی از نگارش اصل این آثار و گردآوری بخشهای باقیمانده از این کتابها هدف این مطالعه است.
تفاصيل المقالة
میان سنتهای روایی گوناگون همواره تعامل و یا تقابل-هایی رخ نموده است. سنت حدیثی امامیه نیز به عنوان یکی از سنتهای حدیثی قدرتمند، در طول تاریخ بر دیگر سنت ها اثرگذار بوده، همانگونه که تأثراتی نیز پذیرفته است. مقاله-ی حاضر عهدهدار کشف و تبیین روابط و تعاملات حدیثی شیخ أکثر
میان سنتهای روایی گوناگون همواره تعامل و یا تقابل-هایی رخ نموده است. سنت حدیثی امامیه نیز به عنوان یکی از سنتهای حدیثی قدرتمند، در طول تاریخ بر دیگر سنت ها اثرگذار بوده، همانگونه که تأثراتی نیز پذیرفته است. مقاله-ی حاضر عهدهدار کشف و تبیین روابط و تعاملات حدیثی شیخ صدوق به عنوان یکی از ارکان حدیث شیعه با سنت تصوف در قرن چهارم هجری است. صدوق از مهمترین و تأثیرگذارترین محدثین شیعه است که سفرهای بسیاری به نقاط مختلف داشته است. از جمله سفرهای مهم صدوق سفر به خراسان و اقامت در آن دیار است. در آن دوران تصوف بخشی مهم از ساختار معنوی جامعهی خراسان بوده است. با توجه به پیشفرض این پژوهش در تعامل و تأثرات متقابل سنتهای حدیثی گوناگون بر یکدیگر، و نیز اقامت طولانی مدت صدوق در خراسان، پرسش اصلی مقاله این است که آیا بین شیخ صدوق به عنوان یکی از محدثان صاحب سبک شیعی، با سنت حدیثی اهل تصوف پیوندی برقرار است؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد که شیخ صدوق در برخی آثارش روایاتی را گزارش کرده که منشاء صوفیانه داشته است. تشابهات متنی، وجود الفاظ و مفاهیم مختص به متصوفه در متن برخی روایات، همچنین حضور روات و مشایخی در اسناد احادیث که گرایش صوفیانهی آنان محرز است، مؤید این مطلب است.
تفاصيل المقالة
ابنبابویه بهعنوان محدث بزرگ عالم تشیع همواره در سفرهای خود از علما و مشایخ بسیاری با اندیشههای مختلف شیعی و غیر شیعی بهره برده است. در این میان وجود یکی از نواصب که صدوق با تعابیر ما رایت انصب منه از او یاد نموده؛ ذهنها را در چرایی و چگونگی بهرهگیری از این مشایخ به أکثر
ابنبابویه بهعنوان محدث بزرگ عالم تشیع همواره در سفرهای خود از علما و مشایخ بسیاری با اندیشههای مختلف شیعی و غیر شیعی بهره برده است. در این میان وجود یکی از نواصب که صدوق با تعابیر ما رایت انصب منه از او یاد نموده؛ ذهنها را در چرایی و چگونگی بهرهگیری از این مشایخ به خود مشغول میکند. ابونصر احمد بن الحسین الضبی با چنین وصفی در 4 اثر صدوق حضور دارد لیک در آثار رجالی بسیار ناشناخته است. این پژوهش بر آن است تا با واکاوی آثار و اخبار ضبی با شیوهای توصیفی، تحلیلی فهم بهتری از نگاه ابنبابویه و همعصران او از این شخصیت به دست دهد. روایات ضبّی در موضوعات مختلف گاه مورد استناد فقها-حتی امامیه- قرارگرفته چنانکه نقل فضایل اهلبیت نیز در روایات او بسیار به چشم میخورد. این پژوهش اخبار ضبی در منابع شیعه را از احادیث منتقله ای معرفی میکند که پسینیان صدوق تنها با نگاه به منبع صدوق بدین اخبار رنگ و بوی شیعی داده و حتی در منابع فقهی خود از آن بهره بردهاند. در این مسیر با کاوش در محیط و فرهنگ نیشابور و مشایخ و شاگردان ابونصر اطلاعات جدیدی را در اختیار ما قرار میدهد.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications