-
حرية الوصول المقاله
1 - نقش حفاظت بر ویژگیهای کمی و کیفی گونه آوری (Quercus macranthera C. A. Mey) در جنگلهای رودبار استان گیلان
علی نقی صدیقی چافجیری ایرج حسن زاد ناورودی کامبیز طاهری آبکنار حسن پوربابائیزمینه و هدف: گونه اوری در ارتفاعات فوقانی مناطق جنگلی در شمال ایران گسترش دارد و در حفظ خاک و نفوذ آب نقش مؤثری را ایفا می کند. بزرگ ترین مشکل در این مناطق چرای دام و حضور جنگل نشینان است. هدف از این پژوهش، بررسی نقش حفاظت بر ویژگی های کمی و کیفی گونه اوری در جنگل های ر أکثرزمینه و هدف: گونه اوری در ارتفاعات فوقانی مناطق جنگلی در شمال ایران گسترش دارد و در حفظ خاک و نفوذ آب نقش مؤثری را ایفا می کند. بزرگ ترین مشکل در این مناطق چرای دام و حضور جنگل نشینان است. هدف از این پژوهش، بررسی نقش حفاظت بر ویژگی های کمی و کیفی گونه اوری در جنگل های رودبار استان گیلان بود. روش بررسی: در مجموع 40 قطعه نمونه 1000 متر مربعی (20 قطعه نمونه در منطقه حفاظت شده و 20 قطعه نمونه در منطقه حفاظت نشده) به روش تصادفی- سیستماتیک و با استفاده از شبکه آماربرداری 100 × 100 متر در خرداد 1394 برداشت شدند. در هر قطعه تعداد و نوع گونه های درختی و درختچه ای و همچنین قطر برابر سینه، ارتفاع گیاه، وضعیت تاج و کیفیت تنه پایه های اوری اندازه گیری شدند. همچنین، به منظور بررسی وضعیت زادآوری از یک میکروپلات 100 متر مربعی در مرکز هر قطعه نمونه استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تعداد درختان در هکتار، میانگین قطر برابر سینه، مجموع سطح مقطع برابر سینه، ارتفاع درختان، حجم و زادآوری گونه اوری در منطقه حفاظت شده به صورت معنی داری بیش تر از منطقه حفاظت نشده است. سایر گونه های درختی اختلافی بین دو منطقه نداشتند. تراکم گونه های درختچه ای آلوچه (Pronus spinosa)، ولیک (Crataeogus microphylla) و زرشک (Berberis integgerima) در منطقه حفاظت نشده به طور معنی داری بیشتر از منطقه حفاظت شده بود. همچنین، کیفیت تاج و تنه پایه های اوری نیز در منطقه حفاظت شده بهتر از منطقه تخریب شده بود. بررسی طبقات قطری در مثلث ساختار نشان داد که منطقه حفاظت شده در بخش جنگل نامنظم و منطقه تخریب یافته در بخش منظم شده در کم قطر-میان قطر قرار دارد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به اینکه درختان اوری نقش مهمی در بخش های فوقانی جنگل دارند، حفظ این گونه ارزش مند و تداوم برنامه های خروج دام و جنگل نشینان از رویشگاه های طبیعی آن ضروری به نظر می رسد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - بررسی اثر کپهکاری و قرق بر خصوصیات خاک مراتع (مطالعه موردی: مراتع دارانی علیا، شهرستان تویسرکان، استان همدان)
مریم احمدوند داود اخضریزمینه و هدف: امروزه نگرانیهای مرتبط با افزایش دام و اثرات مخرب آن از جمله فشردهسای خاک، تخریب خاک و فرسایش و آلودگی آب وجود دارد. یکی از راههای رایج جهت احیای مراتع و بازیابی توان آنها کاشت گونههای مرتعی مناسب و سپس قرق میباشد. روش بررسی: برای انجام این پژوهش 10 أکثرزمینه و هدف: امروزه نگرانیهای مرتبط با افزایش دام و اثرات مخرب آن از جمله فشردهسای خاک، تخریب خاک و فرسایش و آلودگی آب وجود دارد. یکی از راههای رایج جهت احیای مراتع و بازیابی توان آنها کاشت گونههای مرتعی مناسب و سپس قرق میباشد. روش بررسی: برای انجام این پژوهش 10 ترانسکت 100 متری به شیوهای که هر ترانسکت با ترانسکت قبلی 50 متر فاصله داشته باشد در نظر گرفته شد. در طول هر ترانسکت 10 پلات 1 در 1 تعیین و در هر پلات یک نمونه 100 گرمی خاک از 3 عمق 0-10، 10-20 و 20-30 سانتیمتری برداشت گردید. به طور مشابه، به همین تعداد نمونه و مانند منطقه قرق و کپهکاری، در عرصه مجاوری که کپهکاری نشده و بهعنوان منطقه شاهد در نظر گرفته شده بود، نیز نمونه برداری انجام گردید. نمونهها جهت اندازهگیری جرم مخصوص ظاهری، محتوی رطوبت خاک، pH، EC، نیتروژن کل، فسفر کل و کربن آلی خاک به آزمایشگاه منتقل گردیدند. سپس با استفاده از تجزیه واریانس یکطرفه در سطح احتمال 05/0 مورد بررسی قرار گرفتند. یافتهها: نتایج نشان داد در منطقه چرا شده جرم مخصوص ظاهری، EC، نیتروژن کل، فسفر کل و کربن آلی خاک در سطح معناداری 5 درصد بیشتر از منطقه قرق و کپهکاری بوده است اما رطوبت خاک و pH خاک در دو منطقه در هیچ سطحی تفاوت معناداری نداشتند. بحث و نتیجهگیری: جرم مخصوص ظاهری با اعمال چرا و لگدکوبی بر اثر فشرده شدن خاک افزایش مییابد. هدایت الکتریکی منطقه قرق شده نیز به دلیل افزایش پوشش گیاهی و کاهش تبخیر و تعرق در منطقه قرق کمتر از منطقه چرا شده بود. افزایش میزان نیتروژن، فسفر و کربن آلی خاک در منطقه چرا احتمالا به دلیل جذب آن¬هاتوسط ریشه گونههای گیاهی و برگشت این مواد از طریق فضولات دامهای موجود به لایههای سطحی خاک مربوط میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - قابلیت دستورالعمل طبقهبندی شایستگی مرتع برای چرای گوسفند (مطالعه موردی: مراتع کوهستانی امامکندی ارومیه)
جواد معتمدی حسین ارزانی اسماعیل شیدای کرکجتعیین شایستگی مرتع با استفاده از شرایط محدود کننده روش فائو، به لحاظ تعدد عوامل و اینکه در برخی از موارد نیاز به عملیات آزمایشگاهی و تهیه نقشه دارد، زمان بر بوده و امکان قابلیت کاربرد آن توسط تمامی کارشناسان، وجود ندارد. از اینرو دستورالعمل طبقه بندی شایستگی مرتع برای أکثرتعیین شایستگی مرتع با استفاده از شرایط محدود کننده روش فائو، به لحاظ تعدد عوامل و اینکه در برخی از موارد نیاز به عملیات آزمایشگاهی و تهیه نقشه دارد، زمان بر بوده و امکان قابلیت کاربرد آن توسط تمامی کارشناسان، وجود ندارد. از اینرو دستورالعمل طبقه بندی شایستگی مرتع برای چرای انواع دام در مناطق مختلف آب و هوایی، از طرف دفتر فنی مرتع پیشنهاد شد. بر اساس دستورالعمل پیشنهادی، شایستگی مرتع برای چرای انواع دام، از تلفیق سه معیار پوشش گیاهی (20 امتیاز)، آب (15 امتیاز) و فرسایش خاک (15 امتیاز) حاصل می شود. جهت ارزیابی قابلیت دستورالعمل ذکر شده در منطقه نیمه خشک، پژوهش حاضر در فصل رویش سال 1396 در مراتع کوهستانی امام کندی ارومیه انجام و نتایج حاصل از تعیین شایستگی تیپ های گیاهی بر مبنای دستورالعمل پیشنهادی با نتایج حاصل از روش شرایط محدود کننده فائو، توسط آزمون غیرپارامتری ویلکاکسون، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در روش شرایط محدود کننده فائو، در 83 درصد موارد، معیار تولید علوفه، در 46 درصد، معیار حساسیت خاک به فرسایش، در 11 درصد، معیار منابع آب، به عنوان معیارهای کاهش دهنده شایستگی تیپ های گیاهی می باشند. ولی در دستورالعمل پیشنهادی، تنها حساسیت خاک به فرسایش، سبب کاهش امتیاز شاخص ها و در نتیجه، طبقات شایستگی شده است. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین دو روش از نظر طبقات شایستگی نهایی وجود ندارد (P≤0.05)، و بیش از 85 درصد از مراتع منطقه، در دو روش به صورت یکسان طبقه بندی شدند. بنابراین دستورالعمل پیشنهادی، قادر به شناسایی و تفکیک مناطق مستعد و غیرمستعد از نظر چرای گوسفند می باشد و کارایی آن در مقایسه با روش شرایط محدود کننده فائو، با توجه به صرفه جویی در هزینه و سادگی، قابل توجه است. این دستورالعمل، کارشناسان را قادر خواهد ساخت که در هنگام تهیه طرح های مرتعداری چند منظوره (تلفیقی)، با روشی ساده و کاربردی در عرصه، به تناسب استفاده از مراتع جهت چرای دام پی ببرند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - Determination of Rangeland Grazing Suitability Model by GIS (Case Study: Sarab Sefid Basin, Lorestan, Iran)
Ali AriapourLivestock grazing in unsuitable land has increasingly grown in most part of rangelands of Iran due to population growth. It causes many irreparable damages such as soil erosion, water loss, and wealth loss. Therefore, it is important to identify the best suitable land f أکثرLivestock grazing in unsuitable land has increasingly grown in most part of rangelands of Iran due to population growth. It causes many irreparable damages such as soil erosion, water loss, and wealth loss. Therefore, it is important to identify the best suitable land for livestock grazing. Land suitability for livestock grazing affects by many ecosystem components but due to time and funding restrictions, the most important and feasible elements were investigated. This paper adapted the schematic model based on the concepts presented by the FAO suitability analysis for livestock grazing in Sarab Sefid Borujerd rangeland of Iran. Significant needed factors to livestock grazing such as forage; soil and water which were in sub-models were determined and incorporated into the final model of rangeland grazing suitability. Some important maps include such as: DEM, slope, aspect, range condition, range trend, forage, soil erosion, water sources used as input data. Three sub models including water accessibility, forage production and erosion sensitivity were considered. The most adaptation of Suitability occurs for class (Good) S1, (Medium) S2, (Poor) S3 and (Non-suitable) N respectively using Geographic Information Systems (GIS). First of all, the complete raster layers valued and ranked by FAO method for each factor then integrated by overlays intersected command. Results show that according to 16 types of vegetation cover there was no each of them in S1 class, 3088.75 ha S2, 1892.63 ha S3 and 882.85 ha were N class. Also result determined that there is no limitation of water resource in total rangeland and the most and main important factors effect on suitability are soil erosion and slope due to mountainous area. According to the field data and comparing with the study data it can/is possible to conclude GIS technique is fast and accurate to monitoring and determining of suit abilities of rangelands. تفاصيل المقالة