• فهرس المقالات نانوکود

      • حرية الوصول المقاله

        1 - تاثیر نانوکلات پتاسیم و نانوکلات روی بر برخی ویژگی های مورفولوژیک گل جعفری در خاک شور
        الهام مطلبی محمد حسین ربیعی
        پرورش گیاهان در منـاطق خشـک و نیمه‌خشک بدلیل شوری منابع تولید اهمیـت فراوانی دارد. یکی از مواردی که فرآیند رشد در این مناطق را تحت تأثیر قـرار مــی‌دهــد، مــدیریت عناصــر غــذایی از طریق کاربرد نانوکودها است. به منظور بررسی تاثیر کاربرد کودهای نانو در خاک شور بر برخی ص أکثر
        پرورش گیاهان در منـاطق خشـک و نیمه‌خشک بدلیل شوری منابع تولید اهمیـت فراوانی دارد. یکی از مواردی که فرآیند رشد در این مناطق را تحت تأثیر قـرار مــی‌دهــد، مــدیریت عناصــر غــذایی از طریق کاربرد نانوکودها است. به منظور بررسی تاثیر کاربرد کودهای نانو در خاک شور بر برخی صفات مورفولوژیک گل جعفری رقم جعفری آفریقایی (T. erecta) پژوهشی در قالب طرح کاملا تصادفی در شهرستان گرمسار اجراگردید. گیاهان در 7 تیمار و 3 تکرار و هر تکرار حاوی 3 نمونه با 3 غلظت نانو کلات روی12% (750 میلی‌گرم در لیتر، 5/1 گرم در لیتر و 3 گرم در لیتر) و 3 غلظت نانو کلات پتاسیم 27% (1 میلی‌گرم در لیتر، 2 میلی‌گرم در لیتر و 4 میلی‌گرم در لیتر) و عدم کاربرد کود (شاهد) توسط محلول‌پاشی تیمار گردیدند. در این پژوهش ارتفاع گیاه، وزن‌تر اندام هوایی، وزن تر ریشه، وزن‌خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمار نانو کود کلات روی 3 گرم در لیتر بیشترین مقدار در تمامی صفات مورد بررسی به جز صفت ارتفاع و نانوکود کلات پتاسیم 2 گرم در لیتر در صفت ارتفاع بیشترین اثر را داشته و اختلاف معنی‌داری را با سایر تیمارها نشان داد. بطور کلی می‌توان نتیجه گرفت که بهترین نوع نانو کود جهت بهبود خصوصیات مورفولوژیکی گیاه جعفری (T.erecta) در خاک شور، استفاده از نانو کود کلات روی 12% به مقدار 3 گرم در لیتر می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - اثر کاربرد کودهای گوگردی و محلول‌پاشی مقادیر نانو پتاسیم بر صفات مرفولوژیکی، زراعی و کیفیت دانه گلرنگ
        امید مرادی بابک پاساری
        تأمین عناصر غذایی مورد نیاز جهت رشد و نمو گیاهان از طریق کاربرد کودهای زیستی و نانو ضمن افزایش عملکرد، از اثرات سوء مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی برمحیط زیست ممانعت می‌نماید. این تحقیق به صورت آزمایش کرت‎های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار أکثر
        تأمین عناصر غذایی مورد نیاز جهت رشد و نمو گیاهان از طریق کاربرد کودهای زیستی و نانو ضمن افزایش عملکرد، از اثرات سوء مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی برمحیط زیست ممانعت می‌نماید. این تحقیق به صورت آزمایش کرت‎های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 در روستای خامسان از توابع شهرستان کامیاران واقع در استان کردستان انجام شد. در این آزمایش اثر چهار نوع کود گوگرد شامل عدم مصرف، کود گوگردی گرانوله، کود زیستی تیوباسیلوس، کود گوگردی گرانوله + تیوباسیلوس در کرت‌های اصلی و سه میزان محلول‌پاشی مقادیر 0، 5 و 10 کیلوگرم در هکتار کود نانو پتاسیم در کرت‌های فرعی بر صفات مرفولوژیکی، عملکرد دانه و کیفیت دانه گلرنگ مقایسه گردید. نتایج نشان داد که صفات تعداد ساقه ثانویه در سطح 5 درصد و تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد روغن و پروتئین تحت تأثیر کودهای گوگردی اختلاف معنی‌دار در سطح 1 درصد داشتند. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد روغن و پروتئین در تیمار کود گوگردی گرانوله + تیوباسیلوس حاصل گردید که در مقایسه با شاهد به ترتیب: 28/49، 41/72 و 32/46 درصد افزایش نشان دادند. همچنین تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد روغن در سطح 1 درصد و درصد روغن و پروتئین و عملکرد پروتئین در سطح 5 درصد تحت تأثیر محلول‌پاشی مقادیر متفاوت کود نانوپتاسیم اختلاف معنی‌دار داشته به طوری که محلول‌پاشی 10 کیلوگرم در هکتار نانوپتاسیم سبب بروز حداکثر مقدار صفات مذکور گردید و عملکرد دانه، درصد روغن، پروتئین و عملکرد روغن و پروتئین را در مقایسه با شاهد به ترتیب: 1/05، 2/56، 0/64، 14/26 و 4/48 درصد افزایش داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - اثر نانوکودهای نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر رشد و عملکرد دو رقم برنج (.Oryza sativa L)
        سیدتقی ساداتی ولوجائی یوسف نیک‌نژاد هرمز فلاح داوود براری تاری
        مصرف بهینه کود در افزایش عملکرد برنج و سایر محصولات زراعی نقش کلیدی دارد. استفاده از نانوکودها می تواند گامی مؤثر در مصرف بهینه کود در سیستم های زراعی و دست یابی به کشاورزی پایدار باشد. اثر محلول‌پاشی نانوکودها و مقایسه آنها با کودهای شیمیایی رایج N.P.K بر صفات مورفولوژ أکثر
        مصرف بهینه کود در افزایش عملکرد برنج و سایر محصولات زراعی نقش کلیدی دارد. استفاده از نانوکودها می تواند گامی مؤثر در مصرف بهینه کود در سیستم های زراعی و دست یابی به کشاورزی پایدار باشد. اثر محلول‌پاشی نانوکودها و مقایسه آنها با کودهای شیمیایی رایج N.P.K بر صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد برنج در دو سال زراعی 1395 و 1396 در شهرستان ساری، استان مازندران بررسی شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل دو رقم برنج (طارم محلی و شیرودی) و عامل فرعی تیمار کودی در 10 سطح شامل شاهد (بدون مصرف کود)، کودهای رایج نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K) و کود کامل (NPK) و نانو کودهای: نیتروژن (Nano-N حاوی 17 درصد کلات نیتروژن)، فسفر (Nano-P حاوی 17 درصد کلات فسفر)، پتاسیم (Nano-K حاوی 27 درصد کلات پتاسیم) و کود کامل (Nano-NPK) و همچنین کاربرد همزمان NPK و Nano-NPK (NPK+Nano-NPK) بودند. نتایج نشان داد در هر دو رقم مورد بررسی، استفاده از کودهای رایج و نانوکودها از جمله کاربرد NPK و Nano-NPK صفات رویشی و عملکرد و اجزای عملکرد برنج را افزایش دادند. در اکثر سطوح کودی (کودهای نیتروژن، پتاسیم و کود کامل) در رقم طارم محلی و فسفر، پتاسیم و کود کامل در رقم شیرودی) استفاده از نانوکود در مقایسه با مصرف کود رایج اثر بهتری داشته و عملکرد شلتوک را افزایش دادند، هرچند این افزایش فقط در کاربرد Nano-NPK نسبت به NPK معنی دار بوده و در رقم طارم محلی و شیرودی به ترتیب برابر 54/22 و 12/10 درصد بود. از آنجایی که کاربرد کودهای شیمیایی برای به دست آوردن عملکرد مناسب در گیاهان انکارناپذیر است، از این رو استفاده از نانوکودها به ویژه تیمار Nano-NPK می تواند راهکار مناسبی برای بهینه کردن مصرف کود در مزارع برنج باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - Evaluation Uptake and Translocation of Iron Oxide Nanoparticles and Its Effect on Photosynthetic Pigmentation of Chrysanthemum (<i>Chrysanthemum morifolium</i>) ‘Salvador’
        Seyed Mohammad Banijamali Mohammad Feizian Afsaneh Alinejadian Bidabadi Ebrahim Mehdipour
        Recently, the use of superparamagnetic iron oxide nanoparticles (SPIONS) as a new and promising source of iron in agriculture has been suggested that further investigation is needed before extensive field use. In a greenhouse experiment, the effect of coated magnetite n أکثر
        Recently, the use of superparamagnetic iron oxide nanoparticles (SPIONS) as a new and promising source of iron in agriculture has been suggested that further investigation is needed before extensive field use. In a greenhouse experiment, the effect of coated magnetite nanoparticles with humic acid (Fe3O4/HA NPs) was investigated on iron deficiency chlorosis and photosynthesis efficiency compared to iron chelates of Fe-EDTA (Fe-Ethylenediaminetetraacetic acid) and Fe-EDDHA [Fe-Ethylene diamine-di (o-hydroxyphenylacetic acid)] as control treatments in chrysanthemum cut flower (Chrysanthemum morifolium) in the open hydroponic cultivation system. The feasibility of absorption and translocation of nanoparticles in the plant was evaluated by vibrating sample magnetometry (VSM). The results of tracing by magnetization measurement was demonstrated that NPs penetrated in root and transferred to the aerial parts of chrysanthemum. The greenhouse experiment demonstrated that the application 20 mg/L Fe3O4/HA NPs in nutrient solution significantly (P تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - Choose a Planting Substrate and Fertilization Method to Achieve Optimal Growth of <i>Araucaria excelsa</i>
        Hajar Ashoorzadeh Ali Mohammadi Torkashvand Ali Mahboub Khomami
        Due to the lack of scientific knowledge for the use of substrate and best fertilizing method in the growth of Araucaria excelsa, it is crucially important to find the most appropriate planting substrate and fertilizing method. The effect of conventional fertilizing meth أکثر
        Due to the lack of scientific knowledge for the use of substrate and best fertilizing method in the growth of Araucaria excelsa, it is crucially important to find the most appropriate planting substrate and fertilizing method. The effect of conventional fertilizing method and the application of Fe nanofertilizer were studied on the growth of A. excelsa in which six fertilizing methods and three substrates were examined in a factorial experiment based on a Randomized Complete Design with three replications. The seedlings of A. excelsa were transferred to 4-L pots after the selection of substrate type and were placed in greenhouse at day/night temperature of 21-23/17-19&deg;C. Some growth indices were recorded including plant height, lateral shoot length, stem diameter, root length, shoot and root fresh weight, shoot and root dry weight, total fresh and dry weight, and the concentrations of some nutrients in leaves. It was found that the substrate A3 (25% cocopeat + 25% vermicompost + 25% light soil + 25% perlite) was the most appropriate substrate for this plant in terms of most estimated traits (lateral shoot length, root fresh weight, root dry weight, total dry weight, and shoot P and Fe content). Among fertilizing compounds, the treatment B3 (Ferrilene + NPK (20-20-20) + diammonium phosphate + potassium sulfate + ammonium sulfate) was found to be superior for some traits like lateral shoot length, shoot fresh weight, total fresh weight, shoot dry weight and total dry weight. It was revealed that the treatment A3B2 (25% cocopeat + 25% vermicompost + 25% light soil + 25% perlite) + diammonium phosphate, potassium sulfate and ammonium sulfate was the most appropriate treatment in terms of shoot and root fresh weight, total fresh weight and total dry weight. So, it is recommended to apply this treatment in the production of Araucaria excelsa. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - تاثیر نانو ذرات سیلیکون و سلنیوم بر افزایش رشد و بهره وری گیاه نعناع فلفلی(Mentha piperita L.) تحت تنش شوری
        وحیدرضا جلالی مهدی جواهری
        شوری آب آبیاری یکی از معضلات فزاینده در مسیر تولیدات کشاورزی و باغی است که محققین باید راهکارهای مختلف مواجه با این مشکل را تعیین و دراختیار بهره‌برداران قرار دهند. در همین راستا سیلیکون و سلنیوم به دلیل نقش مثبت و قابل توجه آنها چه از لحاظ ساختاری و چه به عنوان کوفاکتو أکثر
        شوری آب آبیاری یکی از معضلات فزاینده در مسیر تولیدات کشاورزی و باغی است که محققین باید راهکارهای مختلف مواجه با این مشکل را تعیین و دراختیار بهره‌برداران قرار دهند. در همین راستا سیلیکون و سلنیوم به دلیل نقش مثبت و قابل توجه آنها چه از لحاظ ساختاری و چه به عنوان کوفاکتور آنزیم های مرتبط با متابولیسم آنتی اکسیدانهای مختلف می‌توانند نقش موثری در افزایش تحمل‌پذیری گیاهان در شرایط تنش شوری ایفا نمایند. بدین منظور آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی شامل چهار سطح شوری و سه منبع کودی از ترکیبات سیلیکون و سلنیوم در سایز معمولی و نانو در دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه بجنورد انجام پذیرفت. تجزیه وتحلیل آماری نشان داد که اثر اصلی تنش شوری طبق انتظار، بر تمامی صفات مورد بررسی (به جز درصد اسانس) در گیاه نعنا فلفلی اثر کاهنده و معنی‌داربود. در این متغیرها اگرچه اثر اصلی نوع منبع کودی از لحاظ آماری معنی دار نگردید، اما در سطوح مختلف مصرف عناصر سیلیکون و سلنیوم، روند افزایشی این متغیرها مشاهده گردید که نشان دهنده تاثیر مثبت کاربرد همزمان این دو عنصر در تخفیف اثر تنش شوری بود.همچنین اثرات اصلی شوری و منبع کودی بر فاکتورهای طول و عرض برگ، وزن تر و خشک ساقه، تعداد شاخه فرعی، تعداد برگ وشاخص سطح برگ معنی‌دار بود. در همه این شاخصها، کاربرد عناصر سیلیکون و سلنیوم در اندازه نانو، همواره اثرگذاری بیشتری نسبت به اندازه معمولی این عناصر داشت که به عنوان یک راهکار مدیریتی در شرایط تنش شوری باید مورد توجه قرار گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        7 - اثر غلظت و زمان کاربرد نانو اکسید آهن بر کیفیت و عملکرد غده سیب زمینی
        علی برقی عبدالقیوم قلیپوری احمد توبه سدابه جهانبخش شهزاد جماعتی ثمرین
        به منظور بررسی تجمع نیترات و تغییرات عملکرد غده و پروتئین با مصرف غلظت‌های نانو اکسید آهن در مراحل مختلف رشد سیب‌زمینی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل، درقالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در 3 تکرار در سال 1391، در اردبیل انجام شد. فاکتور اول کود نانواکسید آهن در سطوح 0، 5/0، 1 أکثر
        به منظور بررسی تجمع نیترات و تغییرات عملکرد غده و پروتئین با مصرف غلظت‌های نانو اکسید آهن در مراحل مختلف رشد سیب‌زمینی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل، درقالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در 3 تکرار در سال 1391، در اردبیل انجام شد. فاکتور اول کود نانواکسید آهن در سطوح 0، 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد و اکسید آهن معمولی در سطح دو درصد و فاکتور دوم مراحل محلول‌پاشی (رشد رویشی، شروع غده‌بندی و پرشدن غده) بود. نتایج نشان داد که با کاربرد نانو اکسید آهن میزان نیترات غده بطور معنی‌داری کاهش یافت و کمترین نیترات نسبت به شاهد در برهمکنش محلول-پاشی غلظت‌های 5/1 و 2 درصد نانواکسید آهن در مرحله پرشدن غده بدست آمد. بیشترین شاخص سبزینگی برگ و وزن متوسط غده با اختلاف معنی‌دار نسبت به شاهد در اثر برهمکنش محلول‌پاشی غلظت‌های 1، 5/1 و 2 درصد و بیشترین درصد پروتئین غده با غلظت‌های 5/1 و 2 درصد نانواکسید آهن در زمان پرشدن غده بدست آمد. غلظت‌های 1، 5/1 و 2 درصد نانو اکسید آهن و همچنین محلول‌پاشی در زمان پر شدن غده با اختلاف معنی‌دار نسبت به سایر تیمارها بیشترین عملکرد غده را به خود اختصاص دادند. همچنین کاربرد اکسید آهن معمولی نیز عملکرد غده سیب‌زمینی را نسبت به شاهد بطور معنی‌داری افزایش داد ولی با غلظت‌های 5/0 و 1 درصد نانواکسید آهن در گروه مشترک قرار گرفت. بطور کلی از نظر تمام صفات مورد اندازه‌گیری، غلظت 2 درصد نانواکسید آهن با محلول‌پاشی در زمان پرشدن غده بهترین نتیجه را داشت و برای کاربرد توسط زارعین توصیه می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        8 - تأثیر نانوکودهای گوناگون و تنش آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد سورگوم دانه‌ای در منطقه سیستان
        الهام کاظمی حمیدرضا گنجعلی احمد مهربان احمد قاسمی
        تأثیر نانو کودها بر عملکرد و اجزای عملکرد سورگوم دانه‌ای (Sorghum bicolor L. Moench) رقم تجاری پیام و مقایسه این تاثیر با کودهای شیمیایی رایج منطقه که سالانه در مقادیر بالا مورد استفاده قرار می گیرند وبا هدف ممانعت از مصرف بی رویه این کودها و جایگزینی آنها با نانوکود) ت أکثر
        تأثیر نانو کودها بر عملکرد و اجزای عملکرد سورگوم دانه‌ای (Sorghum bicolor L. Moench) رقم تجاری پیام و مقایسه این تاثیر با کودهای شیمیایی رایج منطقه که سالانه در مقادیر بالا مورد استفاده قرار می گیرند وبا هدف ممانعت از مصرف بی رویه این کودها و جایگزینی آنها با نانوکود) تحت تنش‌های متفاوت آبی در آزمایشی در تابستان سال-های 1396 و 1397 در منطقه سیستان انجام شد. آزمایش به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار به اجرا در آمد. کرت‌های اصلی شامل سه سطح تنش (تنش آبی پیش از گلدهی، تنش آبی بعد از گلدهی و بدون تنش) و کرت‌های فرعی شامل 5 سطح (میکرونانوکود، ماکرونانوکود، میکرونانوکود توأم با ماکرونانوکود، کودهای شیمیایی و شاهد) بودند. ویژگی‌های مورد ارزیابی سورگوم دانه‌ای تحت تأثیر تنش‌ها و کودهای مذکور قرارگرفت. نتایج نشان داد برهمکنش تنش آبی و کودهای نانو و کودهای شیمیایی در صفت های تعداد برگ، قطرساقه، طول خوشه، عملکرد دانه، وزن خوشه، وزن هزاردانه، مساحت برگ پرچم و عملکرد زیستی معنی دار گردید. بالاترین عملکردهای زیستی و دانه به ترتیب درشرایط آبیاری + کود شیمیایی و آبیاری معمولی + ماکرونانوکود + میکرونانوکود بدست آمد. با توجه به نتایج می‌توان مصرف نانو کودها را با غلظت دوگرم در هر لیتر آب برای حفاظت بیشتر از محیط زیست در منطقه توصیه کرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        9 - کارایی نانو ذرات Fe3O4 پوشش داده شده با هیومیک اسید بر ویژگی‌های رشدی گوجه فرنگی (Lycopersicon esculentum L. )
        طاهره رییسی اردلی لیلا مأمنی مصطفی چرم عبدلامیر معزی
        آهن یکی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان است. کمبود آهن قابل جذب به عنوان یکی از مشکلات خاک‌های آهکی ایران مطرح میباشد. به منظور بررسی تاثیر کامپوزیت نانوذرات آهن پوشش داده شده با هیومیک اسید بر ویژگی‌های زراعی گیاه گوجه فرنگی آزمایش گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح أکثر
        آهن یکی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان است. کمبود آهن قابل جذب به عنوان یکی از مشکلات خاک‌های آهکی ایران مطرح میباشد. به منظور بررسی تاثیر کامپوزیت نانوذرات آهن پوشش داده شده با هیومیک اسید بر ویژگی‌های زراعی گیاه گوجه فرنگی آزمایش گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل فاکتور اول، نوع کود آهن (سولفات آهن و نانوذرات آهن Fe3O4) فاکتور دوم هیومیک اسید (مصرف اسید هیومیک و عدم مصرف اسید هیومیک)، فاکتور سوم غلظتهای آهن (0، 25، 50، 75، 100، 200) میلی‌گرم بر کیلوگرم آهن بود. نتایج طیف سنجی مادون قرمز نشان داد که نانوذرات پوشش‌داده شده با هیومیک اسید به دلیل ایجاد گروه‌های عاملی جدید رفتار متفاوتی را نسبت به نانوذرات آهن در رهاسازی آهن داشتند. همچنین نتایج نشان داد که نانوذرات Fe3O4پوشش داده شده با هیومیک اسید در غلظت 50 میلی گرم بر کیلوگرم، سبب افزایش معنی‌دار ارتفاع گیاه (31 درصد)، وزن تر اندام هوایی (68 درصد) غلظت آهن در گیاه به میزان (4/2 برابر) در مقایسه با تیمار شاهد (تیماربدون کود) شد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که کاربرد نانو ذرات Fe3O4 پوشش شده با هیومیک اسید برای محصولات کشاورزی میتواند باعث بهبود ویژگی‌های زراعی گیاه گوجه فرنگی شود، بنابراین میتوان این کود را به عنوان یک گزینه مناسب برای تأمین آهن مورد نیاز گیاه معرفی کرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        10 - بررسی اثر محلول‌پاشی نانو اکسید آهن بر جذب عناصر غذایی در غده سیب-زمینی
        علی برقی عبدالقیوم قلیپوری احمد توبه سودابه جهانبخش شهرزاد جماعتی
        در خاک‌های ایران به دلیل داشتن pH بالا، آهک فراوان و مصرف کود فسفاته بیش از نیاز در گذشته، جذب عناصر کم‌مصرف نظیر آهن توسط ریشه کمتر از نیاز گیاه می‌باشد که این کمبود سبب اختلال در رشد و نمو گیاه می‌شود. به منظور بررسی محلول پاشی آهن آزمایشی به‌صورت فاکتوریل، در قالب طر أکثر
        در خاک‌های ایران به دلیل داشتن pH بالا، آهک فراوان و مصرف کود فسفاته بیش از نیاز در گذشته، جذب عناصر کم‌مصرف نظیر آهن توسط ریشه کمتر از نیاز گیاه می‌باشد که این کمبود سبب اختلال در رشد و نمو گیاه می‌شود. به منظور بررسی محلول پاشی آهن آزمایشی به‌صورت فاکتوریل، در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال 1391 در اردبیل اجرا شد. فاکتور اول شامل کود نانواکسید آهن در سطوح 0، 5/0، 1، 5/1، 2 درصد و اکسید آهن معمولی در سطح 2 درصد و فاکتور دوم شامل مراحل محلول‌پاشی (زمان رشد رویشی، زمان شروع غده‌بندی و زمان پرشدن غده) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر غلظت‌های مختلف نانو اکسید آهن بر میزان سدیم، آهن برگ، فسفر غده و عملکرد در هکتار، اثر مراحل محلول‌پاشی بر میزان پتاسیم و عملکرد غده در هکتار و اثر متقابل این عوامل بر غلظت آهن غده سیب‌زمینی معنی‌دار بود. ضمن آنکه اثر عامل‌های فوق روی غلظت کلسیم غده غیر معنی‌دار بود. نتایج مقایسه میانگین اثر غلظت نانو اکسید آهن نشان داد که بیشترین مقادیر سدیم و فسفر غده در تیمار شاهد بدون مصرف کود آهن، بیشترین آهن برگ در تیمار شاهد با مصرف کود آهن معمولی و بیشترین عملکرد غده در هکتار در غلظت 2 درصد نانو اکسید آهن حاصل شد. مقایسه میانگین اثر مراحل محلول‌پاشی نشان داد که بیشترین میزان پتاسیم غده و عملکرد در هکتار با محلول‌پاشی در زمان پر شدن غده بدست آمد. مقایسه میانگین اثر متقابل عوامل فوق نیز نشان داد که ترکیب تیماری غلظت 2 درصد نانواکسید آهن با محلول‌پاشی در زمان پر شدن غده بیشترین غلظت آهن غده را به خود اختصاص داد. تفاصيل المقالة