آنه ماری شیمل بهعنوان واسطه اسلام و غرب، پژوهشهای بسیاری در خصوص عرفان و تصوّف داشته است. او از دیدگاه انسانی مؤمن و دانشگاهی به آثار عرفانی مینگریست.
«هلموت ریتر» با مطالعه و تدبّر در نسخ قدیمی و همچنین پدید آوردن کتاب کم نظیر «دریای جان»، عشق و ارادت خود را به أکثر
آنه ماری شیمل بهعنوان واسطه اسلام و غرب، پژوهشهای بسیاری در خصوص عرفان و تصوّف داشته است. او از دیدگاه انسانی مؤمن و دانشگاهی به آثار عرفانی مینگریست.
«هلموت ریتر» با مطالعه و تدبّر در نسخ قدیمی و همچنین پدید آوردن کتاب کم نظیر «دریای جان»، عشق و ارادت خود را به وادی سیر و سلوک عارفانه ایرانی- اسلامی بیان کرده است.
فریتس مایر نیز با کشف زوایای نهفته و دور از چشم دیگر پژوهشگران، آنچنان از زندگی بهاءولد پرده برداشته که او را برای همیشه از سایه پسرش مولانا جلالالدین جدا ساخته و در پژوهشی که مدّت ده سال طول کشیده، زندگی و خطّ سیر فکری و عرفانی ابوسعید ابوالخیر را به جامعه عرفان پژوه تقدیم کرده است.
تفاصيل المقالة
عرفان شیعی، بخشی گسترده از عرفان اسلامی محسوب میشود. عمدتاً شاهد شکل گیری فرقهها و سلسلههای شیعی در قرون متأخر؛ به ویژه پس از به قدرت رسیدن صفویها هستیم. در عرفان شیعی، مانند عرفان اسلامی، مبحث حقیقت محمدیه به عنوان یکی از مباحث اصلی مطرح میشود با این تفاوت که در ع أکثر
عرفان شیعی، بخشی گسترده از عرفان اسلامی محسوب میشود. عمدتاً شاهد شکل گیری فرقهها و سلسلههای شیعی در قرون متأخر؛ به ویژه پس از به قدرت رسیدن صفویها هستیم. در عرفان شیعی، مانند عرفان اسلامی، مبحث حقیقت محمدیه به عنوان یکی از مباحث اصلی مطرح میشود با این تفاوت که در عرفان شیعی، به واسطه ادغام مبحث ولایت و حقیقت محمدیه، تمایزهای قابل توجهی در طرح این مبحث قابل مشاهده است.
از آن جا که در نگرش شیعی، ولایت مذهبی، پس از پیامبر(ص) به مولای متقیان(ع) و فرزندان بزرگوار ایشان انتقال مییابد، مفهوم حقیقت محمدیه نیز فرآیندی مشابه را تجربه میکند و بر امام علی(ع) و سایر ائمه اطهار(سلام الله علیهم) اطلاق میشود. مهمترین تمایز طرح مبحث حقیقت محمدیه در عرفان شیعی، علاوه بر تغییر مصادیق، تعدد مصادیق حقیقت محمدیه به صورت همزمان است، توضیح اینکه در عرفان غیر شیعی معمولاً یکی از مصادیق متعدد حقیقت محمدیه به کار برده میشود، در حالی که در عرفان شیعی، همه امامان بزرگوار شیعی در کنار نام پیامبر به عنوان مصادیق حقیقت محمدیه مطرح میشوند.
تفاصيل المقالة
شمسالدین محمد اسیری لاهیجی (ح840- 912 ق) یکی از عرفای شیعی در عصر تیموری است که در آثار منظوم و منثور خود به بیان اندیشههای عرفانی در حوزة نظری و عملی پرداخته است. محوریترین بحث در عقاید او طرح نظریة «وحدت وجود»است که تحت تأثیر ابن عربی و شیخ محمود شبستری آن را با بی أکثر
شمسالدین محمد اسیری لاهیجی (ح840- 912 ق) یکی از عرفای شیعی در عصر تیموری است که در آثار منظوم و منثور خود به بیان اندیشههای عرفانی در حوزة نظری و عملی پرداخته است. محوریترین بحث در عقاید او طرح نظریة «وحدت وجود»است که تحت تأثیر ابن عربی و شیخ محمود شبستری آن را با بیانی زیبا ترسیم میکند. وحدت وجود که تفسیری عرفانی از توحید به شمار میآید، از قرن دوم هجری در عرفان اسلامی سابقه داشته و توسط ابن عربی به زبانی فلسفی روشمند گردیده است و اسیری لاهیجی یکی از شارحان نظریة وحدت وجود به شمار میآید که ضمن بهرهگیری از مضامین مولوی و حافظ به عارفان اولیه نیز اشاره دارد و از «وحدت وجود» به «انسان کامل» میرسد و خداوند را وجود حقیقی و اصیل به شمار میآورد که دیگر موجودات جلوههای آن نور سرمدی هستند
تفاصيل المقالة
مطالعات تطبیقی برای شناسایی اندیشهها و نحلههای فکری جایگاهی اساسی دارد. اندیشههای سهروردی نیز در این مقایسهها روشن میگردد. یکی از دستاوردهای حکمت اشراق این است که هویتی گم کرده را عیان میسازد وبا از خود رمیدگی مقابله میکند. از جمله اندیشمندانی که به شیخ اشراق ارا أکثر
مطالعات تطبیقی برای شناسایی اندیشهها و نحلههای فکری جایگاهی اساسی دارد. اندیشههای سهروردی نیز در این مقایسهها روشن میگردد. یکی از دستاوردهای حکمت اشراق این است که هویتی گم کرده را عیان میسازد وبا از خود رمیدگی مقابله میکند. از جمله اندیشمندانی که به شیخ اشراق ارادت میورزیدند، قطبالدین شیرازی، جلالالدین دوانی، میرداماد استرآبادی، پیروان آذر کیوان، حاج ملاهادی سبزواری و دیگران بودند که بررسی آثار آنها، خواننده را به اندیشههای سهروردی نزدیک مینماید. همینطور مقایسة سهروردی با هگل ونیچه و فلاسفة دیگر غرب نشان میدهد که شباهتهایی بین آنها وجود دارد. مانند کتاب سفر به شرق از هرمان هسه که شباهت بسیاری با رسالات رمزی شیخ اشراق دارد.
تفاصيل المقالة
حقیقت علویه اصطلاحی است عرفانی که گرچه برگرفته از آثار ابن عربی و شارحینش است اما در عرفان شیعی جایگاه جدی تری یافته است. از بین عارفان شیعه ، امام خمینی (ره) باپردازش این آموزه عرفانی، بحث از آن را از حاشیه به متن مباحث عرفانی وارد نموده است. هدف از این پژوهش به تصویرک أکثر
حقیقت علویه اصطلاحی است عرفانی که گرچه برگرفته از آثار ابن عربی و شارحینش است اما در عرفان شیعی جایگاه جدی تری یافته است. از بین عارفان شیعه ، امام خمینی (ره) باپردازش این آموزه عرفانی، بحث از آن را از حاشیه به متن مباحث عرفانی وارد نموده است. هدف از این پژوهش به تصویرکشیدن جایگاه حقیقت علویه در عرفان نظری در آثار و مکتوبات عرفانی امام خمینی است. دستاوردهای این بررسی در چند محور زیر بیان شده است: 1. منشأروایی اصطلاح حقیقت علویه، 2. عینیت حقیقت محمدیه و علویه 3. حقیقت محمدیه و علویه تنها مجرای عنایت و محبت حق به خلق، 4. جایگاه حقیقت علویه در عالم امر، 5. جایگاه حقیقت علویه در تکوین و تشریع، 6. سریان حقیقت محمدیه وعلویه در مراتب هستی، 7. انطواء شهادت به علی (ع) در شهادت به نبی و اله، 8. حقیقت علویه، حقیقتی بی نهایت، 9. حقیقت علویه،به عنوان قلب عالم، 10.علی (ع)، باطن قرآن.
تفاصيل المقالة
این پژوهش به روش کتابخانه ای و با رویکردی تطبیقی به مقایسه و توصیف سیر و سلوک از منظر سیدحیدر آملی به عنوان نماینده عرفان اسلامی شیعی و پاتانجلی بنیانگزار مکتب فلسفی یوگا می پردازد، بر اساس مطالعات انجام گرفته، مکتب یوگا دارای دیدگاهی افراطی و زهدی خشک است که هدف آن تنه أکثر
این پژوهش به روش کتابخانه ای و با رویکردی تطبیقی به مقایسه و توصیف سیر و سلوک از منظر سیدحیدر آملی به عنوان نماینده عرفان اسلامی شیعی و پاتانجلی بنیانگزار مکتب فلسفی یوگا می پردازد، بر اساس مطالعات انجام گرفته، مکتب یوگا دارای دیدگاهی افراطی و زهدی خشک است که هدف آن تنها ازکارانداختن ذهن، فکر، عواطف و احساسات و جسم برای رسیدن به سامادهی است که در سکوت و سکون مطلق به دست می آید. این مکتب گرچه خداباور است اما سیر و سلوک در آن صرفاً برای رسیدن سالک به آگاهی مطلق روحی است. لیکن در مکتب عرفانی آملی که مبتنی بر عرفان اسلامی با قرائت شیعی است، هدف از سیر و سلوک تقرب به درگاه الهی، تخلق به اخلاق الله و فانی شدن در افعال و صفات و ذات خداوند است که با روش متعادل و متناسب با ظرفیت های سالک و بر اساس آموزه های وحیانی دین مبین اسلام و سیره معصومین علیهم السلام می توان به آن دست یافت. با توجه به گسترش یوگا در جهان و ایران که به دلایل مختلف به شرایط نگران کننده ای رسیده است، مطالعات پژوهشی به خصوص با رویکرد مقایسه ای درباره مکتب یوگا بسیار اهمیت دارد. این مطالعات موجب می شود ابعاد گوناگون یوگای کلاسیک روشن شود و با مقایسه عرفان اسلامی می توان برتری های عرفان اسلامی را نسبت به آن نشان داد. این پژوهش بخشی از این برتری ها را نشان می دهد.
تفاصيل المقالة
هدف پژوهش حاضر مقایسه عرفان شیعی در جامعالکلیات اثر ام سلمه بیگم نیریزی بانوی عارف با فصلالخطاب اثر قطبالدین نیریزی بود. جامعة مورد پژوهش کتاب های عرفان شیعی می باشد. نمونه مورد بررسی کتاب جامع الکیات و کتاب فصلالخطاب است. طرح پژوهش تحلیلی-توصیفی بود. اطلاعات با روش أکثر
هدف پژوهش حاضر مقایسه عرفان شیعی در جامعالکلیات اثر ام سلمه بیگم نیریزی بانوی عارف با فصلالخطاب اثر قطبالدین نیریزی بود. جامعة مورد پژوهش کتاب های عرفان شیعی می باشد. نمونه مورد بررسی کتاب جامع الکیات و کتاب فصلالخطاب است. طرح پژوهش تحلیلی-توصیفی بود. اطلاعات با روش کتابخانهای جمع آوری و به صورت کیفی تحلیل شد.نتایج نشان داد که: محتوای دو اثر دقیقاً با هم منطبق نیستنند، هرچند هردو نویسنده سیروسلوک معنوی را با تکیه بر مکتب عرفانی اهل بیت و احادیث شیعی قابل دسترسی دانستهاند؛ اما به صورت کلی مفاهیم مشترکی که بین آنها وجود دارد، بیشتر مربوط به مباحث خداشناسی و معرفت ذات الهی میباشد. هم چنین باوجود آن که هردو اثر از مکتب عرفانی مولوی، عطار و شبستری متاثر بودهاند اما به دلیل نگارش عربی کتاب فصلالخطاب ، قطبالدین نتوانسته از آثار این بزرگان ادب فارسی در اثر خود استفاده کند ولی ام سلمه از اشعار این شاعران بسیاراستفاده کرده است. با وجود آن که هردو اثر عرفانی- فلسفی هستند اما اثرام سلمه بیگم در مقایسه با اثر قطبالدین به جنبههای عرفانی توجه بیشتری دارد و در اثر قطبالدین جنبههای فلسفی پررنگتر میباشد. با وجود شباهت این دو اثر به یک دیگر، به سبب وجود مطالب عمیق عرفانی، جامعالکلیات یک اثر مستقل است و نه تقلیدی از فصل الخطاب که حاصل ذهن توانای این بانوی فرهیختة ایرانی است.
تفاصيل المقالة
چکیده
مقاله حاضر، جستاری است در دو نسخه خطی تذکره الذاکرین متعلق به درویش محمد محقق اردبیلی کاشانی. از این رساله، دو نسخه موجود است: یکی مربوط به مرکز احیاء التراث الاسلامی و دیگری از نسخ خطی کتاب خانه سلطانی کاشان است.
انگیزه مصنف از نگارش این رساله ـ به رسم معمول أکثر
چکیده
مقاله حاضر، جستاری است در دو نسخه خطی تذکره الذاکرین متعلق به درویش محمد محقق اردبیلی کاشانی. از این رساله، دو نسخه موجود است: یکی مربوط به مرکز احیاء التراث الاسلامی و دیگری از نسخ خطی کتاب خانه سلطانی کاشان است.
انگیزه مصنف از نگارش این رساله ـ به رسم معمول صوفیه ـ درخواست عزیزی از مشارکان ذوق ارباب معرفت و نجرید و پیشروان حلقه تصوف و توحید ست تا موجب منتفع گردیدن این طالبان و سبب جدّ و سعی ذاکران گردد.این رساله علاوه براشتمالبر اطلاعات ممتاز زبانی و عرفانی فراوان آمیخته به عواطف و احساسات شاعرانه نویسنده نیز هست که لحنی شخصی و ویژه بدان بخشیده است.این مقاله قدری هم به احوال نویسنده و خصایص نویسندگی و شاعری اش پرداخته است.
واژگان کلیدی :تذکره الذاکرین، محقق اردبیلی کاشانی، عرفان شیعی، مراتب ذکر
تفاصيل المقالة
یکی از مباحث مهم در ادیان الهی-که پیشینهای به طول تاریخ بشر دارد-مسئله چیستی؛ چگونگی و حقیقت مفهوم نبوت است. مسئله نبوت مسئلهای است که با توجه به جایگاه مهم و برجسته آن در ادیان، ذهن هر اندیشمند علاقمند به مباحث الهیات را به خود مشغول ساخته است. الهیات یهودی، الهیات أکثر
یکی از مباحث مهم در ادیان الهی-که پیشینهای به طول تاریخ بشر دارد-مسئله چیستی؛ چگونگی و حقیقت مفهوم نبوت است. مسئله نبوت مسئلهای است که با توجه به جایگاه مهم و برجسته آن در ادیان، ذهن هر اندیشمند علاقمند به مباحث الهیات را به خود مشغول ساخته است. الهیات یهودی، الهیات مسیحی و الهیات اسلامی در هر دو مذهب شیعه و اهل سنت، هریک به طرح مباحثی در این امر پرداخته و آثاری نگاشتهاند. از رهگذر نیم نگاهی به مفهوم نبوت در الهیات مسیحی که به بهانه مطالعه مقاله جان پنی با عنوان تست پیشگویی نبوت صورت گرفت و به تبع آن الهیات یهودی و حتی الهیات اسلامی البته با رویکرد کلامی، اینگونه به نظر میرسد که آنچه در این باره و پیرامون مسئله نبوت در خلال تمامی این بیانات و آثار دیده میشود با احترام به ساحت همه پویندگان راه علم و تحقیق دارای خلأها و نواقص بسیاری بوده و روشن کننده ابهامات موضوع نمیباشد و هیچیک به اندازه مکتب عرفا و نگاه عرفانی به این مسئله به حقیقت این مفهوم نزدیک نبوده است.لذا پژوهش حاضر بر آن است تا به منظور فهم و تبیین حقیقت مسئله نبوت، این مسئله را از دیدگاه ژرف و دقیق عرفان شیعی مورد بررسی قرار دهد. برای این منظور بیش از همه نقطه نظرات عارف واصل حضرت امام خمینی(ره) مد نظر قرار گرفته است. به باور نگارنده دیدگاه عارفانه شیعی ژرفترین و دقیقترین دیدگاه مطرح شده در این باره است و تبیین و تفهیم و درک صحیح این مفهوم از دیدگاه عرفان شیعی، به جهت جامعیت و شمولیت آن، مانع از گفت و شنودهای بیحاصل شده و انسان را به حقیقت رهنمون میشود. همچنین این تبیین عرفانی از مسئله نبوت را میتوان پاسخگوی بسیاری از سوالات و مباحث مطروحه در این حوزه دانست. لذا بسیاری از مباحث و مسائل، مانند آنچه در مبحث تست پیشگویی نبوت طرح و دنبال میشوند در مقابل این دیدگاه بلند و ناب اصولا جلوهای جز خُردی و رنگ باختگی نمییابند.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications