• فهرس المقالات سوسمار

      • حرية الوصول المقاله

        1 - متغیر های زیستگاهی موثر برپراکنش سوسماران منطقه حفاظت شده الوند (شهرستان خمین)
        حمیدرضا شمسی حسن کریم زادگان
        زمینه و هدف: شناخت عوامل محیطی موثر بر حضور گونه ها یکی از مهم ترین موضوعات در علم بوم شناسی است و آگاهی از نحوه تاثیر پذیری گونه ها از متغیرهای محیطی می تواند کمک موثری برای حفاظت از گونه ها مخصوصا انواع در خطر انقراض به حساب آید. بدین منظور در پژوهش حاضر به شناسایی مت أکثر
        زمینه و هدف: شناخت عوامل محیطی موثر بر حضور گونه ها یکی از مهم ترین موضوعات در علم بوم شناسی است و آگاهی از نحوه تاثیر پذیری گونه ها از متغیرهای محیطی می تواند کمک موثری برای حفاظت از گونه ها مخصوصا انواع در خطر انقراض به حساب آید. بدین منظور در پژوهش حاضر به شناسایی متغیرهای زیستگاهی تاثیرگذار بر حضور سوسماران منطقه حفاظت شده الوند پرداخته شد. روش بررسی: منطقه حفاظت شده الوند با مساحت 8618 هکتار در استان مرکزی و در شهرستان خمین واقع شده است. . در این پژوهش منطقه مورد مطالعه به لحاظ ژئومورفولوژی به سه تیپ دشت ، کوهپایه و کوهستان تقسیم و سپس هر سه تیپ زیستگاه در نرم افزار Arc Gis نسخه 3/9 به سلول هایی با اندازه 50 در 50 متر شبکه بندی شده و در نهایت 10 درصد این سلول ها به صورت تصادفی انتخاب شدند و مورد بررسی و پایش قرار گرفتند. یافته ها: نتایج حاصل از آنالیز نرم افزار GGE biplot برای سه تیپ زیستگاه نشان داد که بیشترین حضور در زیستگاه دشت متعلق به گونه Ophisops elegans است که متغیر های تاثیر گذار برای حضور این گونه عبارتند از درصد غنای گیاهی، درصد خاک، و درصد تراکم پوشش گیاهی و بدترین پارامتر برای حضور این گونه درصد سنگ ریزه می باشد. در زیستگاه کوهپایه بیشترین حضور متعلق به گونه های Ophisops elegans و Paraloudakia caucasia بوده و مهم ترین پارامتر برای گونه Paraloudakia caucasia ارتفاع و درصد سنگ ریزه می باشد. هم چنین برای زیستگاه کوهستان گونه های Ophisops elegans، Paraloudakia caucasia و Loudakia nupta بیشترین حضور را داشتند. بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد به طور اختصاصی گونه های Ophisops elegans و Paraloudakia caucasia با درصد صخره و گونه Loudakia nupta با غنای گیاهی، درصد تراکم پوشش گیاهی، درصد سنگریزه، و ارتفاع به ترتیب حضورشان را نشان دادند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - بررسی مورفومتری و کاریولوژیکی جکوی انگشت کج خزری Cyrtopodion caspium در شهرستان مشهد (سوسماران: جکونیده)
        فرحناز مولوی نرگس تهرانی
        تا کنون مطالعه ای بر روی خانواده جکونیده در شهرستان مشهد صورت نگرفته است. طی این تحقیق، تعداد 280 نمونه از این خانواده از 7 ایستگاه در بهار و تابستان 1389-1388 جمع آوری شده و از دو جنبه ریخت سنجی (مورفومتری) و کاریولوژیکی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعات ک أکثر
        تا کنون مطالعه ای بر روی خانواده جکونیده در شهرستان مشهد صورت نگرفته است. طی این تحقیق، تعداد 280 نمونه از این خانواده از 7 ایستگاه در بهار و تابستان 1389-1388 جمع آوری شده و از دو جنبه ریخت سنجی (مورفومتری) و کاریولوژیکی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعات کاریولوژیکی نشان می دهد که همه نمونه های این شهرستان دارای یک مجموعه 2n=38کروموزومی می باشند. همچنین مطالعه صفات ریختی نشان داد که همه نمونه ها به گونهCyrtopodion caspium تعلق دارند. آزمون مقایسه میانگین ها ((t- testبین جنس های نر و ماده در 18 صفت دارای اختلاف معنی دار نبود (pandlt;0.05). آزمون واریانس تک متغییره (ANOVA) جدایی جمعیت های مورد مطالعه را در جکوی خزری نشان نداد. آزمون تجزیه خوشه ای به روش Single Linkageعدم جدایی جنسیت ها و جمعیت ها و اثر متقابل آنها را تایید نمود. همچنین آنالیز PCAبا استفاده از مؤثرترین صفات در فاکتورهای اصلی نیز جدایی اندکی بین جمعیت هایی با ارتفاع 300 متر را تایید نموده است ولی بطور کل تفاوت مؤثر در حد زیرگونه بین جمعیت های مختلف این شهرستان بدست نیامده است ونتایج نشان می دهد روابط فنتیکی جمعیت های مورد مطالعه می تواند باز تاب شرایط زیستگاهی مشابه، فواصل جغرافیایی کم و عدم تفاوت های ژنتیکی آنها باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - مقدمه ای بر زیست شناسی سوسمار Pseudopus apodus در استان های حاشیه ی جنوبی خزر (زیر راسته سوسماران: خانواده Anguidae )
        نجمه اخلی حاجی قلی کمی هومن شجیعی
        سوسمار های بدون دست و پا (آنگوئیده) از نظر شکل ظاهری شباهت زیادی به مارها دارند که آنها را از روی سوراخ گوش مشخص و پلک چشم متحرک به راحتی می توان از مارها تشخیص داد. دو گونه سوسمار بدون دست و پا در ایران وجود دارد. این تحقیق نتیجه مطالعه روی Pesudopus apodusمی باشد که د أکثر
        سوسمار های بدون دست و پا (آنگوئیده) از نظر شکل ظاهری شباهت زیادی به مارها دارند که آنها را از روی سوراخ گوش مشخص و پلک چشم متحرک به راحتی می توان از مارها تشخیص داد. دو گونه سوسمار بدون دست و پا در ایران وجود دارد. این تحقیق نتیجه مطالعه روی Pesudopus apodusمی باشد که در شمال به پتلوس، لوس مار، کره روف، کی سر و لرس معروف است. تعداد 31 نمونه بالغ و 10 نوزاد بر اساس 9 صفت مورفومتریک و 3 صفت مریستیک و تعدادی صفات مورفولوژیکی متعلق به استان های گلستان (20 نمونه)، مازندران (20 نمونه)، گیلان (1 نمونه) مطالعه گردید.نتایج نشان می دهد که این گونه دارای یک چین جانبی عمیق از عقب سر تا مخرج بوده و نسبت طول سر و بدن به طول دم در 21 نمونه بالغ69/0- 58/0 (میانگین 62/0) و همین نسبت در10 نوزاد با دم سالم 66/0-53/0 (میانگین 58/0) می باشد. تعداد فلس های لب بالا برای 10 نمونه نابالغ و 31 نمونه بالغ 12- 9 (میانگین 01/11) می باشد. تعداد فلس های پشتی و شکمی در قسمت میانی بدن برای همه نمونه های بالغ و نابالغ ثابت می باشد(12 عدد برای قسمت پشتی و 10 عدد برای قسمت شکمی چین جانبی). دم تمام نابالغ ها (100%) سالم و دم 11 نمونه بالغ (3/34 درصد) از31 نمونهترمیمی بودند. در بررسی های صورت گرفته از مدفوع این گونه، تعدادی صدف حلزون های خشکی زی از رده شکم پایان دیده شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - نقش نوع پوشش گیاهی در مقایسة میزان بیوماس سوسماران، به عنوان شاخصی از کارایی اکولوژیکی اکوسیستم (منطقه مورد مطالعه شهرستان سبزوار)
        احسان پروانه اول مائده دهقانی
        میزان بیوماس سطوح مختلف غذایی در هر اکوسیستم به عنوان معیاری از کارایی و میزان جریان انرژی در آن اکوسیستم محسوب می گردد.کارایی اکولوژیکی هر اکوسیستم ، نتیجه ی قابلیت های هر یک از موجودات زنده در استفاده از منابع غذایی خود و تبدیل کردن آن به بیوماس است [14] این پژوهش از أکثر
        میزان بیوماس سطوح مختلف غذایی در هر اکوسیستم به عنوان معیاری از کارایی و میزان جریان انرژی در آن اکوسیستم محسوب می گردد.کارایی اکولوژیکی هر اکوسیستم ، نتیجه ی قابلیت های هر یک از موجودات زنده در استفاده از منابع غذایی خود و تبدیل کردن آن به بیوماس است [14] این پژوهش از فروردین تا اول آبان ماه 1386 به مدت 7 ماه در بخش جنوبی شهرستان سبزوار و در مساحت بیش از 20000 هکتار صورت گرفته است. نمونه ها در طی این 7 ماه در 4 پلات1 هکتاری (100 andtimes; 100 ) ، و به دو صورت پیمایشی و استفاده از تله های چاله ای (pitfall)جمع آوری شدند. در مجموع 20 تله در هر کوادرات ( به صورت سیستماتیک تصادفی ) استقرار یافت . پلات ها به صورتی استقرار یافت که 2 پلات(I,II) در پوشش گیاهی درختچه ای (از نوع Haloxilonaphyllum) و ( Tamarix hispidaو 2 پلات (III,IV) نیز در پوشش گیاهی بوته ای از نوع (Cousinia spو Peganum harmala) قرار گیرد.درپایان نمونه های به دست آمده از هر پلات توسط ترازوی دیجیتالی تعیین وزن گردیدند و داده ها توسط آزمون آنالیز واریانسANOVA و تست LSD، تجزیه وتحلیل شدند. نتایج حاصله حکایت از آن دارد که بین میانگین بیوماس مارمولک های هر کدام از پلات های IوII(درختچه ای) با پلات هایIIIوIV(بوته ای) و همچنین بین مجموع میانگین بیوماس سوسمار های پلات های (I,II) و (III,IV) ، با میزان اطمینان 01/0=andalpha; دارای اختلاف معنی دار است. و میزان بیوماس زیست گاه های درختچه ای بیشتر از زیستگاه های بوته ای مشابه است تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - پیش­بینی اثر تغییرات اقلیمی بر سوسمار دم تیغی بین­النهرین (Saara loricata) با استفاده از مدل حداکثر بینظمی (MAXENT) و بایوکلایمBIOCLIM
        انوشه کفاش محمد کابلی گونتا کهلر
        تغییر اقلیم به­واسطه تاثیر بر پراکنش بسیاری از گونه­های جانوری به یک نگرانی عمده برای مدیریت و حفاظت از تنوع زیستی تبدیل شده است.در سال­های اخیر شواهد متعددی از اثرات تغییراقلیم بر جنبه­های مختلف زیستی گونه­های گیاهی و جانوری ارائه شده استاما دانش اندکی در ارتباط با تاث أکثر
        تغییر اقلیم به­واسطه تاثیر بر پراکنش بسیاری از گونه­های جانوری به یک نگرانی عمده برای مدیریت و حفاظت از تنوع زیستی تبدیل شده است.در سال­های اخیر شواهد متعددی از اثرات تغییراقلیم بر جنبه­های مختلف زیستی گونه­های گیاهی و جانوری ارائه شده استاما دانش اندکی در ارتباط با تاثیر تغییر اقلیم آینده بر گونه­های جانوری در ایران وجود دارددر این مطالعه مدل مطلوبیت زیستگاه سوسمار دم تیغی بین­النهرین به عنوان یک گونه ساکن مناطق بیابانی ایران در شرایط کنونی و تحت سناریوهای تغییر اقلیم آینده (سال­2080) با استفاده از 19 پارامتر اقلیمی به طور جداگانه با استفاده از روش حداکثر آنتروپی (Maxent) و با استفاده از مدل Bioclimتهیه گردید. به منظور ارزیابی عملکرد مدل، از سطح زیر نمودار (AUC) بدست آمده از منحنی ROCاستفاده شد. سپس وسعت زیستگاه مطلوب گونه در فضایArcGIS 9.3  برای اقلیم حاضر و اقلیم آینده به طور جداگانه محاسبه گردید. مقایسه وسعت مناطق مطلوب در شرایط کنونی (82/2 درصد کل ایران) و  تحت سناریوی تغیر اقلیم آینده (15/3 درصد کل ایران) حاصل از مدل حداکثر آنتروپی نشان داد که وسعت مناطق مطلوب برای زیست گونه مورد مطالعه افزایش خواهد یافت. نتایج حاصل از مدل Bioclimنشان داد سطح مناطق مطلوب برای زیست­گونه نسبت به سطح کشور برای زیست­گونه تحت شرایط تغییر اقلیمی کاهش خواهد یافت. به عبارت دیگر وسعت زیستگاه­های مطلوب گونه  از 55/1 به 35/1 درصد از سطح کشور کاهش خواهد یافت. نتایج حاصل از مدل حداکثر بی­نظمی نشان می­دهد زیستگاه­های مطلوب گونه تحت تاثیر تغییر اقلیم افزایش خواهد یافت و مدل بایوکلایم نشان می­دهد مناطق مطلوب کاهش خواهد یافت بنابراین این نتایج متفاوت بر این واقعیت تاکید دارد که در مطالعات بررسی اثرات تغییر اقلیم بر گونه­های جانوری جهت اطمینان از نتایج و استفاده از آن در مدیریت و حفاظت حیات وحش از چندین روش استفاده شده و به نتایج یک مدل اکتفا نگردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - بررسی چرخه اووژنز سوسمار سبز خزری در استان مازندران
        سید محمد کشاورز ویدا حجتی رضا بهنیافر
        سوسمار سبز خزری متعلق به خانواده لاسرتیده، روز فعال بوده و زیستگاه اصلی آن در ایران غالباً نواحی خزری و استان­های شمالی کشور می­باشد. در این مطالعه که از فروردین تا مهر ماه در استان مازندران انجام شد، 24 نمونه ماده از سه ایستگاه گوهرباران، آبندانسر و آبندانکش در اطراف ش أکثر
        سوسمار سبز خزری متعلق به خانواده لاسرتیده، روز فعال بوده و زیستگاه اصلی آن در ایران غالباً نواحی خزری و استان­های شمالی کشور می­باشد. در این مطالعه که از فروردین تا مهر ماه در استان مازندران انجام شد، 24 نمونه ماده از سه ایستگاه گوهرباران، آبندانسر و آبندانکش در اطراف شهرستان ساری به منظور بررسی چرخه اووژنز این گونه در گشت­های روزانه و با دست جمع­آوری شدند. پس از انتقال نمونه­ها به آزمایشگاه، با کلروفرم بیهوش شدند و صفات مورفومتریک بدن و تخمدان­ها اندازه­گیری شد. در طی دوره فعالیت این گونه، تخمدان 24 نمونه ماده بالغ مورد بررسی ریختی و بافتی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد ماده­ها در اواسط فروردین، اووژنز و ویتلوژنز خود را آغاز می­کنند. اووژنز این گونه دارای سه مرحله غیرفعال، زرده­سازی و تخم اویداکتی است. اووژنز از اواسط اردیبهشت تا اوایل خرداد به اوج خود رسیده و از اواسط مرداد به بعد کاملاً خاتمه می­یابد. تخم­گذاری از اواخر اردیبهشت تا اواخر خردادماه صورت می­گیرد. تخمدان­ها زوج و کیسه­ای بوده و بطور میانگین 11 فولیکول در هر تخمدان موجود است. لایه فولیکولی در این مارمولک پلی­مورفیک و چندلایه است. چرخه اووژنز این گونه از نوع فصلی و از نوع پیوسته است. تفاصيل المقالة