بررسی چرخه اووژنز سوسمار سبز خزری در استان مازندران

الموضوعات : فصلنامه زیست شناسی جانوری

سید محمد کشاورز ¹ (گروه زیست شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران)
ویدا حجتی ² (گروه زیست شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران)
رضا بهنیافر ³ (گروه زیست شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران)

تاريخ الإرسال : 29 الثلاثاء , شعبان, 1436 تاريخ التأكيد : 25 الأحد , شعبان, 1438 تاريخ الإصدار : 02 الثلاثاء , رجب, 1436

الکلمات المفتاحية: تخمدان, اووژنز, سوسمار, لاسرتیده,

ملخص المقالة :

سوسمار سبز خزری متعلق به خانواده لاسرتیده، روز فعال بوده و زیستگاه اصلی آن در ایران غالباً نواحی خزری و استان­های شمالی کشور می­باشد. در این مطالعه که از فروردین تا مهر ماه در استان مازندران انجام شد، 24 نمونه ماده از سه ایستگاه گوهرباران، آبندانسر و آبندانکش در اطراف شهرستان ساری به منظور بررسی چرخه اووژنز این گونه در گشت­های روزانه و با دست جمع­آوری شدند. پس از انتقال نمونه­ها به آزمایشگاه، با کلروفرم بیهوش شدند و صفات مورفومتریک بدن و تخمدان­ها اندازه­گیری شد. در طی دوره فعالیت این گونه، تخمدان 24 نمونه ماده بالغ مورد بررسی ریختی و بافتی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد ماده­ها در اواسط فروردین، اووژنز و ویتلوژنز خود را آغاز می­کنند. اووژنز این گونه دارای سه مرحله غیرفعال، زرده­سازی و تخم اویداکتی است. اووژنز از اواسط اردیبهشت تا اوایل خرداد به اوج خود رسیده و از اواسط مرداد به بعد کاملاً خاتمه می­یابد. تخم­گذاری از اواخر اردیبهشت تا اواخر خردادماه صورت می­گیرد. تخمدان­ها زوج و کیسه­ای بوده و بطور میانگین 11 فولیکول در هر تخمدان موجود است. لایه فولیکولی در این مارمولک پلی­مورفیک و چندلایه است. چرخه اووژنز این گونه از نوع فصلی و از نوع پیوسته است.