فهرس المقالات رودکی

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - ادبیات تعلیمی در اندیشه رودکی و بشار
  فاطمه مشکی
  ادبیات تطبیقی نوعی فعالیت در حوزه نقد ادبی به حساب می‌آید، که در آن ادبیات در مفهوم کلی مقایسه، و درباره تلاقی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف پژوهش می‌شود. به تعبیری دیگر موضوع آن بحث درباره "روابط و تأثیرات ادبی" دو ملت است. در واقع ادبیات تطبیقی به‌طور اساسی از زم أکثر

  ادبیات تطبیقی نوعی فعالیت در حوزه نقد ادبی به حساب می‌آید، که در آن ادبیات در مفهوم کلی مقایسه، و درباره تلاقی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف پژوهش می‌شود. به تعبیری دیگر موضوع آن بحث درباره "روابط و تأثیرات ادبی" دو ملت است. در واقع ادبیات تطبیقی به‌طور اساسی از زمانی مطرح شد که ارتباط بین ملت‌ها گسترش یافت و آثار ادبی هر ملت در سایر ملل ترجمه و استفاده شد. در مقاله حاضر ابتدا از مفاهیم، مبانی و اهمیت این شاخه جدید ادبیات سخن به میان آمده، و سپس در راستای بررسی تطبیقی زندگی‌نامه، زبان شعری و پاره‌ای از مضامین مشترک رودکی و بشار را بررسی کرده‌ایم. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - رودکی و چاوسر
  اسماعیل آذر
  در این مقاله، دربارۀ موضوع های مشترکی که در آثار ابوعبدالله رودکی و جعفری چاوسر وجود دارد، جداگانه از طریق مقارنه و گاه توارد تحقیق شده است.هر دو شاعر در روزگار نسبتاً ناآرامی به سر می برند ولی در محیطی که کار می کردند، آرامش نسبی داشتند و به همین دلیل در شعرشان وجوه شا أکثر

  در این مقاله، دربارۀ موضوع های مشترکی که در آثار ابوعبدالله رودکی و جعفری چاوسر وجود دارد، جداگانه از طریق مقارنه و گاه توارد تحقیق شده است.هر دو شاعر در روزگار نسبتاً ناآرامی به سر می برند ولی در محیطی که کار می کردند، آرامش نسبی داشتند و به همین دلیل در شعرشان وجوه شادی و نشاط فراوان یافت می شود.از موضوع های دیگری که دو شاعر به آن توجه داشته اند، مرگ است.رودکی و چاوسر بر شاعران پس از خود تأثیرهای زیادی گذاشته اند. حوزۀ تأثیر رودکی حتی تا روزگار معاصر ادامه یافته ولی اوج تأثیر چاوسر تا حدود سیصد سال بیشتر نیست.هر دو شاعر مرثیه می سرایند و مرثیه های آنها تأثیرگذار بوده است.از وجوه افتراق این دو شخصیت، زبان آنها است. زبان رودکی پس از هزار سال برای فارسی زبانان مفهوم است ولی زبان چاوسر چنین نیست و باید برای نسل امروز ترجمه شود. دیگر اینکه رودکی از خود جوشیده و از پیشینیان بهره نبرده، درصورتی که چاوسر به طور یقین تحت تأثیر شخصیت های پیش از خود، چون پترارک، بوکاچو و دانته بوده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  3 - بررسی تطبیقی حکمت و خرد در اشعار امرؤالقیس و رودکی
  ناصر محسنی نیا الهام مریمی
  در میان ادبیات جهان، دو ادب فارسی و عربی با وجوه مشترک فراوان می توانند سهمبه سزایی را در پژوهشهای تطبیقی داشته باشند. خردورزی و عقل مداری و به تعبیرزیباتر حکمت، یکی از این وجوه مشترک و قابل مقایسه است. امرؤالقیس کندی سرآمدسخنسرایان عرب در یک کفۀ ترازوی این قیاس و رودکی أکثر

  در میان ادبیات جهان، دو ادب فارسی و عربی با وجوه مشترک فراوان می توانند سهمبه سزایی را در پژوهشهای تطبیقی داشته باشند. خردورزی و عقل مداری و به تعبیرزیباتر حکمت، یکی از این وجوه مشترک و قابل مقایسه است. امرؤالقیس کندی سرآمدسخنسرایان عرب در یک کفۀ ترازوی این قیاس و رودکی سمرقندی، آدم الشعرای شعرفارسی در کفۀ دیگر جای گرفته است. امرؤالقیس، روزنه هایی از حکمت جاهلی را بااستمداد از فطرت و تعالیم گذشته و تجربۀ زندگی در اشعارش پیاده کرده و رودکی نیزبا همین مفاهیم یادشده، ولی با در دست داشتن گنجینۀ مهم تر، یعنی اسلام، که چشمهبینش و خردورزی است، پا به عرصۀ شعر نهاده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  4 - تحلیل و بررسی تطبیقی زندگی و مرگ از دیدگاه رودکی و متنبی
  محمدرضا ساکی محمد گودرزی
  زندگی چیست؟ ما از کجا آمده ایم و به کجا می رویم؟ اینها دو پرسش اساسی زندگی آدمیان است. پاسخی که هر فرد برای این پرسش ها می یابد، جهان بینی وی را شکل می دهد و بر آن اساس چگونه زیستن را می آموزد.در این جستار، تلاش کرده ایم دیدگاه رودکی- شاعر بزرگ پارسی گوی- را با دیدگاه م أکثر

  زندگی چیست؟ ما از کجا آمده ایم و به کجا می رویم؟ اینها دو پرسش اساسی زندگی آدمیان است. پاسخی که هر فرد برای این پرسش ها می یابد، جهان بینی وی را شکل می دهد و بر آن اساس چگونه زیستن را می آموزد.در این جستار، تلاش کرده ایم دیدگاه رودکی- شاعر بزرگ پارسی گوی- را با دیدگاه متنبی- یکی از شاعران بزرگ تازی- دربارۀ مرگ و زندگی مقایسه کنیم؛ نیز هریک از این دیدگاه ها را بررسی و تحلیل کنیم. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  5 - تجلّی عنصر عاطفه در تحلیل معناشناسی شعر شاعران روشن‌دل: بهشت‌گمشده میلتون و دیوان رودکی
  فتانه قملاقی لطیفه سلامت باویل
  10.30495/dk.2021.1906534.2040
  رسالت اصلی ادبیّات به‌ویژه صورت منظوم آن، تأثیرگذاری بر احساس مخاطب است. شعر، معمولاً بازتابی از وضعیّت عاطفی خالق خویش است. بنابراین عنصر احساس و عاطفه به‌عنوان یکی از ارکان معنوی شعر، مهم‌ترین عنصر سازندۀ هنری است و پلی میان جنبۀ درونی و محیط بیرونی خالق اثر است که بی أکثر

  رسالت اصلی ادبیّات به‌ویژه صورت منظوم آن، تأثیرگذاری بر احساس مخاطب است. شعر، معمولاً بازتابی از وضعیّت عاطفی خالق خویش است. بنابراین عنصر احساس و عاطفه به‌عنوان یکی از ارکان معنوی شعر، مهم‌ترین عنصر سازندۀ هنری است و پلی میان جنبۀ درونی و محیط بیرونی خالق اثر است که بیش‌ترین تأثیر را بر مخاطب می‌گذارد؛ بدین جهت بررسی و تحلیل این عنصر نسبت به عناصر دخیل دیگر، ضروری به‌نظر می‌رسد. هدف از پژوهش حاضر شناخت مضامین و افکار دو شاعر روشن‌دل، جان میلتون و رودکی، با توجّه به احساس مشترک که برخواسته از نقص فیزیکی بین دو شاعر است، می‌باشد؛ چنان‌که تفاوت‌ها و تشابهات فکری آنان می‌تواند به شناخت بیش‌تر منجر شود و نیز به تعاملات میان فرهنگی در جهت نزدیکی تمدّن‌ها و صلح جهانی کمک کند. پژوهش حاضر بر آن است تا چگونگی راه‌های انتقال عواطف، احساسات، القای معانی و هنر شاعری نظیر تشبیه، استعاره، حس‌آمیزی و تصویرسازی توأم با آن و... را با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی مورد بررسی قرار دهد. یافته‌ها نشان داد که حس‌آمیزی و وجود عنصر عاطفه، عمده‌ترین نقطۀ اشتراک میان دو اثر و دو شاعر است. این وجه هر دو شاعر را زمانی می‌توان قوی‌تر مشاهده نمود که دریابیم حس نابینایی هر دوی آن‌ها نه تنها محدودیتی در کارشان ایجاد نکرده، بلکه توانسته است تمایزاتی میان این دو شاعر با شعرایی که از حس بینایی برخوردار هستند، ایجاد نماید. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  6 - حماسه در شعر رودکی
  علی اصغر بابا صفری
  بدون تردید، قرن چهارم یعنی دورۀ حکومت سامانیان را باید نقطۀ اوج تمدّن ایرانی ، اسلامی دانست. در این برهه از تاریخ ایران، به دلیل فراهم شدن شرایط سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... علوم و فنون مختلف پیشرفت چشمگیری پیدا می کند و به تبع آن، شعر و ادبیّات فارسی نیز تحت تأثیر أکثر

  بدون تردید، قرن چهارم یعنی دورۀ حکومت سامانیان را باید نقطۀ اوج تمدّن ایرانی ، اسلامی دانست. در این برهه از تاریخ ایران، به دلیل فراهم شدن شرایط سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... علوم و فنون مختلف پیشرفت چشمگیری پیدا می کند و به تبع آن، شعر و ادبیّات فارسی نیز تحت تأثیر این فضا قرار می گیرد. یکی از موضوعات مهمّی که در ادبیّات این عصر مورد توجّه واقع می شود، حماسه و حماسه سرایی است. برجسته ترین شاعر این دوره، رودکی است‌، اگر چه سروده های وی در دایرۀ ادبیّات غنایی و بعضا تعلیمی جای می گیرد، امّا اندکی تأمّل در شعر او نشان می دهد که وی از داستان ها و موضوعات حماسی، به خوبی آگاهی داشته و با استادی و مهارت تمام توانسته است این مسأله را در شعر خود بازتاب دهد. جدا از این، شعر رودکی نشان دهندۀ فضا و حال و هوای حماسی است که بر جامعۀ آن روزگار سایه افکنده بود. رودکی اغلب در توصیفات غنایی از عنصر حماسه بهره برده و بدین وسیله به شعر خود صلابت و فخامت ویژه ای بخشیده است. در این مقاله، جلوه های حماسه در شعر رودکی در زیر پنج عنوان کلّی تقسیم بندی و تبیین شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  7 - نگاهی به اندیشه‌های رودکی از منظر عرفانی و حکمی
  کریم شاکر
  ارتباط قالب و معنی در شعر دوره رودکی آهسته آهسته کامل شده است. هنوز در عهد سامانیان قالب موضوع را معین می‌کرد و موضوع قالب خود را دریافته بود مانند قالب «قطعه» عموماً برای ترویج اخلاق و پند و اندرز و حکمت به کار رفته است. قالب «قصیده» بیشتر برای توصیف طبیعت، مدح و ستایش أکثر

  ارتباط قالب و معنی در شعر دوره رودکی آهسته آهسته کامل شده است. هنوز در عهد سامانیان قالب موضوع را معین می‌کرد و موضوع قالب خود را دریافته بود مانند قالب «قطعه» عموماً برای ترویج اخلاق و پند و اندرز و حکمت به کار رفته است. قالب «قصیده» بیشتر برای توصیف طبیعت، مدح و ستایش بزرگان و همچنین مباحث حکمی در نظر بوده است. قالب «تغزل» برای بیان احساسات، عواطف شاعرانه و عاشقانه استفاده می‌شده است. از این روی با عنایت به اشعار رودکی سمرقندی دریافته می‌شود که او در بیان حکمت و مباحث فلسفی و گونه‌ای از عرفان مبتدی پیش قدم بوده است. او در همه قالب‌های رایج آن دوره شعر گفته که از جمله موضوعات طرح شده در این قالب‌ها، نوعی از شناخت حقیقت و بیان معنویت است. گرچه او در آغاز راه است اما بی‌تردید موضوعاتی چون مرگ اندیشی، بحث‌های فلسفی، انسانی و ... از سوی رودکی مورد توجه شاعران پس از وی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  8 - کاربرد زبان بلاغی و ادبی رنگ در ارتباطات غیر کلامی در اشعار رودکی و منوچهری
  غلامرضا حیدری طاهر جعفری
  نقش رنگ در ادب پارسی از نقش های غیر قابل انکار است. هر رنگی تأثیر خاصی دارد و هر تأثیر از رنگی خاص، حال و هوای روانی مخصوصی پدید می آورد. شاعران و نویسندگان در دامنه ارتباطات غیر کلامی با دریافت های عاطفی و گاه عقلی خود در روشن کردن رازهای ناشناخته رنگ، گام های مؤثری بر أکثر

  نقش رنگ در ادب پارسی از نقش های غیر قابل انکار است. هر رنگی تأثیر خاصی دارد و هر تأثیر از رنگی خاص، حال و هوای روانی مخصوصی پدید می آورد. شاعران و نویسندگان در دامنه ارتباطات غیر کلامی با دریافت های عاطفی و گاه عقلی خود در روشن کردن رازهای ناشناخته رنگ، گام های مؤثری برداشته اند. دست آوردهای این پژوهش که به زبان ادبی و بلاغی رنگ در ارتباطات غیر کلامی در اشعار رودکی و منوچهری پرداخته است، نشان می دهد که رنگ ها در اشعار این شعرا، زبانِ دوم و گویای آنهاست. این دو شاعر، به عنوان دو شاعر بزرگ طبیعت گرای سبک خراسانی، همچون دیگر شاعران این سبک، از دامنه تنوع رنگ ها و زبان آنها، در آفرینش واژه ها، مضامین، تعابیر، تصاویر هنری و ادبی با الهام از رنگارنگی طبیعت رنگین، در انتقال و القای اندیشه ها و پیام های درونی خود در عالمِ ارتباطات غیر کلامی نهایت استفاده را کرده اند. رنگ های سرخ، سیاه، سفید، زرد و... در این ساختارها، بسامد بالایی را نسبت به دیگر رنگ ها دارند. شادی ها را به با رنگ های سرخ و سبز و... به تصویر کشیده اند و در غم و غصه ها، رنگ سیاه، تیره و... زبان گویای آنها شده است و در بیان پاکی ها و صافی ها، رنگ سفید را انتخاب کرده اند و در یأس و ناامیدی، نمودی از رنگ های تیره و کدر و... را برگزیده اند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  9 - نگاهی به چند مضمون مشترک در مرثیة رودکی و ابوالحسن تهامی
  محمود مهدوی دامغانی
  رودکی‌سمرقندی شاعر بنام سه دهه اول قرن چهارم هجری است که به سال 329 یا 330 وفات یافته است. اغلب شرح‌حال‌نویسان او را در تبحر و کثرت شعر ستوده‌اند. ابوالحسن تهامی در تهام (مکه) به دنیا آمد و سپس به رمله دره فلسطین مهاجرت کرد و خطیب آن شهر شد، فردی متقی و زاهد بود و در خر أکثر

  رودکی‌سمرقندی شاعر بنام سه دهه اول قرن چهارم هجری است که به سال 329 یا 330 وفات یافته است. اغلب شرح‌حال‌نویسان او را در تبحر و کثرت شعر ستوده‌اند. ابوالحسن تهامی در تهام (مکه) به دنیا آمد و سپس به رمله دره فلسطین مهاجرت کرد و خطیب آن شهر شد، فردی متقی و زاهد بود و در خراسان آن زمان، شعر وی شناخته‌شده بود. آنچه در این کوتاه سخن به آن پرداخته می‌شود، اشتراک در وزن و مفهوم و مضمون مرثیه رودکی در سوگ پسر ابوالفضل بلعمی و قصیده‌ای از تهامی است که با توجه به آموزه‌های مشترک شاعران از قرآن، بیشتر از نوع توارد خاطر به‌شمار می‌آیند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  10 - کاوشی در اوزان سروده های رودکی
  سیداسعد شیخ احمدی
  ابوعبدالله جعفربن محمد رودکی سمرقندی، از پارسی گویان نامور و استاد شاعران زبان فارسی است که علاوه بر فضل تقدم، شاعری سخت پرکار بوده است. متأسفانه از آن همه شعری که بدو نسبت داده اند بیش از هزار بیت برجای نمانده است، که با بررسی و پژوهش در اوزان این مقدار از شعر وی نیز م أکثر

  ابوعبدالله جعفربن محمد رودکی سمرقندی، از پارسی گویان نامور و استاد شاعران زبان فارسی است که علاوه بر فضل تقدم، شاعری سخت پرکار بوده است. متأسفانه از آن همه شعری که بدو نسبت داده اند بیش از هزار بیت برجای نمانده است، که با بررسی و پژوهش در اوزان این مقدار از شعر وی نیز می توان قدرت و توانایی آن استاد بزرگ را در فن شاعری دریافت. در این مقاله ویژگی های عروضی و وزنی اشعار رودکی در چهار بخش بررسی شده است و با پژوهشی علمی و کاربردی نتایج بدست آمده نیز بیان شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  11 - رویکردی تازه و متفاوت برحکایت بوی جوی مولیان (نقدی بر منابع ادبی وتاریخی عصرسامانیان)
  جواد هروی
  ساحت تاریخ و منزلت معاریف را می‌توان به دور از هر شائبه و خطا، به سرانگشت پژوهش‌های علمی و مطالعات گسترده و مستند، تبیین و تدوین ساخت. لیکن در این میان پاره‌ای از رخدادها و حکایات پیشینیان، چنان در هاله‌ای از ابهام و تاریکی قرار دارد که مجال بسیاری را برای محققان صاحب ن أکثر

  ساحت تاریخ و منزلت معاریف را می‌توان به دور از هر شائبه و خطا، به سرانگشت پژوهش‌های علمی و مطالعات گسترده و مستند، تبیین و تدوین ساخت. لیکن در این میان پاره‌ای از رخدادها و حکایات پیشینیان، چنان در هاله‌ای از ابهام و تاریکی قرار دارد که مجال بسیاری را برای محققان صاحب نظر می‌طلبد، تا به درستی در آن غور کرده و چراغ روشنی را بر فضای ظلمانی آن بیفروزند. یکی از مصادیق بارز چنین مفروضه‌ای، تامل بر حکایت بوی جوی جولیان سروده پدر شعر فارسی، شاعر خوش قریحه و بلند همت روزگار سامانیان، استاد فرزانه و توانا رودکی است. مقصود از مقاله حاضر، تنویر افکار صاحب نظران پیرامون فقدان رابطه‌ی منطقی و مستند میان این سروده، و عصر امارت نصر دوم سامانی است. دلایل و استنادات موجود، گواه بر عدم چنین ارتباطی است. در عین این که، هر گز قصد آن هم نیست تا دامان خرد پرور آل سامان از وجود چنین در دانه‌ی خردمندی عاری گردد. با این حال، وجاهت و شان والای نصربن احمد هم فارغ از تبعاتی است که به رهاورد چنین حکایتی، دامان او را ملوث به عشرت گرداند. غور و تأمل در این حکایت موجب خواهد شد تا همواره و به درستی، تاریخ از رودکی و نصر سامانی هر دو تجلیل شایسته نماید. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  12 - ارائه چارچوبی جهت سنجش ظرفیت اجتماعی توسعه میان‌افزا در بافت‌های شهری، نمونه موردی: کوی رودکی اراک
  نجمه سادات مصطفوی
  در پی پاسخگویی به مشکلات توسعه پراکنده شهری و نتایج منفى آن، راهکارهای نظری و عملی متعددی ارائه شد. در این میان رشد هوشمند شهری با هدف هدایت بخشی از رشد منطقه‌ای به مراکز شهری و کاهش فشار رشد بر بخش‌های روستایی و مناطق شهری توسعه نیافته پیرامون، با ارائه الگوی توسعه میا أکثر

  در پی پاسخگویی به مشکلات توسعه پراکنده شهری و نتایج منفى آن، راهکارهای نظری و عملی متعددی ارائه شد. در این میان رشد هوشمند شهری با هدف هدایت بخشی از رشد منطقه‌ای به مراکز شهری و کاهش فشار رشد بر بخش‌های روستایی و مناطق شهری توسعه نیافته پیرامون، با ارائه الگوی توسعه میان‌افزا در تلاش برای تاکید بر توسعه نواحی درونی شهرها و بهره‌گیری از زیرساخت‌های موجود آنها می باشد. نبود روشی دقیق و کارآمد برای محاسبه ظرفیت توسعه و برنامه‌ریزی توسعه براساس پتانسیل‌ها بجای ظرفیت‌ها، نیاز به تدوین فرایندی عملیاتی برای سنجش ظرفیت توسعه را دو چندان می‌نماید. به‌سبب گستردگی موضوع مورد بحث و اهمیت بعد اجتماعی در فرایند توسعه، در این پژوهش تنها به تدوین چارچوبی جهت سنجش ظرفیت اجتماعی توسعه میان‌افزا پرداخته شده است. از آنجایی که اجماع نظری بر شاخص‌های این سنجش وجود ندارد؛ پس از مطالعه منابع داخلی و خارجی و استخراج اولیه شاخص‌ها، از روش دلفی برای رسیدن به وفاق بین صاحبنظران (21 متخصص) استفاده گردید. در راستای کمی‌سازی سنجش ظرفیت توسعه، از روش امتیازدهی تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده شد. حجم نمونه برای توزیع پرسشنامه معادل 375 تن بود. پرسشنامه‌ها براساس پوشش مکانی تمام محدوده توزیع گردید. اطلاعات جمع آوری شده از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  13 - سنجش کیفیت فضاهای عمومی شهری با تأکید بر خیابان رودکی و آذربایجان در محله سلسبیل شمالی منطقه ۱۰ تهران
  علی موحد علی شماعی امیر اسدی کلمتی
  هدف از این پژوهش سنجش کیفیت فضاهای عمومی از لحاظ کارکرد، دسترسی و ارتباطات، اجتماع‌پذیری، آسایش و کیفیت محیطی در رابطه خیابان‌های رودکی و آذربایجان در محله سلسبیل شمالی منطقه ۱۰ تهران است. یکی معیارهای ارزیابی شهرها و محیط‌های شهری کیفیت فضای عمومی شهری است. کیفیت این ف أکثر

  هدف از این پژوهش سنجش کیفیت فضاهای عمومی از لحاظ کارکرد، دسترسی و ارتباطات، اجتماع‌پذیری، آسایش و کیفیت محیطی در رابطه خیابان‌های رودکی و آذربایجان در محله سلسبیل شمالی منطقه ۱۰ تهران است. یکی معیارهای ارزیابی شهرها و محیط‌های شهری کیفیت فضای عمومی شهری است. کیفیت این فضاها معیار سنجشی برای میزان مطلوبیت شهرها محسوب می‌شود. فضای عمومی ماهیتی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دارد و ارتقاء هرکدام، با بهبود شاخص‌های زیبایی‌شناسی و سلامت و احساس رضایت شهروندان همراه است. روش پژوهش اکتشافی-تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت پیمایشی است. داده‌های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه و به روش نمونه‌گیری تصادفی به‌دست‌آمده است. جامعه آماری شامل شهروندان محله سلسبیل شمالی بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۳۸۱ نفر است. متغیرهای پژوهش بر مبنای PPS مطلوبیت این مکان‌ها را در چهار کیفیت کلیدی دسترسی و ارتباطات، کاربری و فعالیت‌ها، اجتماع‌پذیری، آسایش و تصویر ذهنی می‌داند؛ و جهت ارزیابی کیفیت از آزمون t، پیوستگی معیارها از آزمون پیرسون و برای اولویت‌بندی از آزمون فریدمن استفاده‌شده است. یافته‌ها مشخص می‌سازد با توجه به اجتماع‌پذیری زیاد خیابان رودکی و آذربایجان، این دو خیابان با توجه به چهار کیفیت کلیدی از مطلوبیت پایینی برخوردار هستند. بنابراین برای ارتقای کیفیت فضاهای عمومی در محله ارتقاء دسترسی‌ها و پیوستگی و سازگاری کاربری‌ها با فعالیت‌ها و همچنین ارتقای پیاده مداری، خوانایی، کارایی و اختلاط کاربری‌ها در سرزندگی فضاهای عمومی محله مؤثر است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  14 - طراحی منظر شهری پایدار مبتنی بر مشارکت مردمی در مدیریت نوین کلان‌شهرها (نمونه موردی: پهنه رودکی واقع در منطقه یازده شهر تهران)
  ایمان درودی محمدرضا زندمقدم زینب کرکه آبادی
  بدون تردید مواجه شدن با حجم عظیمی از داده‌ها و اطلاعات و مطرح شدن زمان به عنوان مهمترین سرمایه در مدیریت‌های نوین شهری راهی جز تمسک به استفاده از تکنولوژی و فناوری‌های نوین باقی نخواهد گذاشت. در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکتی به یاری سیستم‌های زیست محیطی مجازی می‌توان پس از أکثر

  بدون تردید مواجه شدن با حجم عظیمی از داده‌ها و اطلاعات و مطرح شدن زمان به عنوان مهمترین سرمایه در مدیریت‌های نوین شهری راهی جز تمسک به استفاده از تکنولوژی و فناوری‌های نوین باقی نخواهد گذاشت. در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکتی به یاری سیستم‌های زیست محیطی مجازی می‌توان پس از ارزیابی در شبیه سازی ایده یا راه‌حل‌ها، موارد عملی و مناسب را برگزید و از تصمیم‌گیری نادرست پیشگیری کرد. هدف اصلی این پژوهش می‌تواند دستیابی به دیدگاهی جدید در شهرسازی ایران که در آن اولویت طراحی منظر بر اساس دسترسی به منظر پایدار شهری با تکیه بر مشارکت و سهیم نمودن ساکنین محلی در فرآیند طراحی منظر در نظر گرفته شود. در این مقاله روش نمونه‌گیری، گلوله برفی انتخاب شده. مؤلفه‌های تأثیرگذار بر دو عامل شهرسازی مشارکتی و محیط مجازی اشتراکی شناسایی و با استفاده از روش دلفی مورد تجریه و تحلیل قرار گرفتند و عواملی که دارای تأثیر کمتری بر روی مدل تحقیق خواهند بود با استفاده از نظر خبرگان حذف شدند و سپس با توجه به مدل‌ها و پرسشنامه پر شده توسط پاسخگویان یک مدل مفهومی تشکیل گردید. در تشکیل این مدل مفهومی از نظرات خبرگان با روش طوفان مغزی بهره گرفته شد تا امکان استنتاج یک مدل متناسب با روش ANP فراهم گردد. در این صورت می‌توان در محدوده پهنه رودکی که از پتانسیل مناسبی به لحاظ هویت تاریخی و فرهنگی برخوردار است، سیستم پایدار منظر شهری را با توجه به اولویت‌های بدست آمده از فرآیند تحلیل شبکه‌ای، طراحی و از آن خروجی‌های مفید در پروسه تصمیم‌سازی‌ها دریافت خواهد شد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  15 - نقش تاریخی رودکی دراحیای هویت ملی ایرانیان
  دکتر فیاض زاهد کبری فخرآور
  چکیده: هر که نامخت از گذشت روزگار نیز ناموزد زهیچ آموزگار سامانیان، خاندانی ایرانی و یکی از دودمان های فارسی زبان غرب آسیا بودند که بیش از صد سال بر بخشهایی از ایران از جمله ماوراءالنهر،خراسان،مازندران،ری و سیستان و قسمت عمده یی از آسیای مرکزی حکم راندند.آنان با عشق أکثر

  چکیده: هر که نامخت از گذشت روزگار نیز ناموزد زهیچ آموزگار سامانیان، خاندانی ایرانی و یکی از دودمان های فارسی زبان غرب آسیا بودند که بیش از صد سال بر بخشهایی از ایران از جمله ماوراءالنهر،خراسان،مازندران،ری و سیستان و قسمت عمده یی از آسیای مرکزی حکم راندند.آنان با عشق به ترویج فرهنگ آریایی و تعقیب فکر استقلال ادبی، برای احیای تفکر ایرانی به رنسانس فرهنگی دست یازیدند و در پرتو خلق آثاری گرانبها در زمینه های علمی و ادبی، سطح آگاهی عمومی جامعه عهد سامانی به ویژه سرزمین "ماوراء النهر " را ارتقاء بخشیدند. " بخارا" مرکز سیاسی آل سامان، به عنوان کانون علمی و ادبی در شرق قلمرو اسلامی، جایگاهی شاخص و پایگاهی شامخ یافت. رودکی حدوداًدر اواسط قرن سوم،در قریه بُنَج در دو فرسنگی سمرقند متولد شد. وی، چنان ذکی و تیز فهم بود که خیلی زود با کسب درجات ادبی و علمی، با اقبال خلق و رغبت امراء روبرو گشت، سروده های هنرمندانه او در موضوعات عاشقانه و بزمی، طنز و هزل، زهد و اخلاقی ، با مضمون های بکر و در قالبی ساده و روان و به دور از تعقید و ابهام، همراه با صوتی دلکش و ساز طرب انگیزش، هر شنونده - یی را به وجد آورده، و هر خواننده خوش فکری را به تأمل و تعقل فرا می خواند، شعر هایش مملو از نشاط روح، غرور ملی، اندیشه های حماسی و آزاد منشی بود، به طوریکه در اثرش به زحمت می توان نماد یأس و سمبل نومیدی را نظاره کرد. عصری که رودکی در آن می- زیسته ثمره سیاسی آن وحدت، عصاره اجتماعی آن امنیت و دستاورد اقتصادی آن تأمین معیشت و چشم انداز فرهنگی آن ارتقای معنویت و شیرازه اصلی آن ترویج زبان فارسی و تجلی انسانی آن حضور چهره های شاخصی چون جیهانی و بلعمی، ابن سینا و بیرونی، بلخی و رودکی است.در این مجال بر آنیم تا تصویر روشنی از این دوران اثرگذار را به تماشا نشینیم. واژگان کلیدی:رودکی، هویت ایرانی اسلامی، سامانیان،زبان و ادب فارسی. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  16 - مضامین تعلیمی در دیوان رودکی سمرقندی
  کریم شاکر
  ادبیّات تعلیمی، یکی از مهمترین انواع ادبی است که تثبیت و تقویت صفات مطلوب را از یک سو و نکوهش و تلاش برای حذف صفات ناپسند را در مخاطب عام از سوی دیگر دنبال می‌کند. نگرش هر شاعر درباره‌ی این صفات، نقش برجسته‌ای در کیفیّت القای این مضامین به مخاطبان دارد که بسته به شرایط أکثر

  ادبیّات تعلیمی، یکی از مهمترین انواع ادبی است که تثبیت و تقویت صفات مطلوب را از یک سو و نکوهش و تلاش برای حذف صفات ناپسند را در مخاطب عام از سوی دیگر دنبال می‌کند. نگرش هر شاعر درباره‌ی این صفات، نقش برجسته‌ای در کیفیّت القای این مضامین به مخاطبان دارد که بسته به شرایط درونی و محیط پیرامون هر شاعر می‌تواند متفاوت یا حتّی متعارض باشد و بر این اساس، می‌توان ادبیّات تعلیمی را نتیجه و برآیند تثبیت مضامین غنایی و الصاق عنوان خوب و بد به تجربیّات درونی فردی نیز دانست. در این مقاله، مضامین تعلیمی را در چارچوب تحلیل و دسته‌بندی شواهدی از دیوان رودکی، به عنوان خنیاگر و ترانه‌سرایی بنام و شایسته، به دو بخش عمده‌ی امر به معروف و نهی از منکر، بررسی نموده‌ایم تا نشان دهیم در تعداد اندکی از سروده های رودکی که اینک در دسترس است، وی بیشتر می‌کوشد احساسات و طرز تلقّی خود را از محیط پرآشوب زمانه‌اش، بنمایاند. به رغم این باور عام که رودکی انسانی شادخوار و دم‌غنیمتی بوده‌است، در واقع، اندوهی حزن آلود و ناشی از خردورزی در اشعارش نمایان است. مهمترین دغدغه‌ی رودکی، سعادتمندی است و تنها راه سعادتمندی از نظر وی، آراستگی به دانش، حکمت و اخلاق، آن هم در جامعه‌ای اخلاق‌مدار و خردمند است پس مضامین تعلیمی نزد رودکی به عنوان پدر شعر فارسی و شاعر تیره‌چشم روشن‌بین صبغه‌ی غنایی و هنرمندانه همانند مطربان شادی‌آفرین و نیز مصلحانه و اجتماعی همانند اندرزهای پدرانه دارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  17 - تشبیه در اشعار رودکی
  ابراهیم ابراهیم تباربورا
  رودکی، بزرگترین شاعر ایران در آغاز قرن چهارم هجری است که در انواع قالب‌های شعرفارسی، به ویژه قصیده و غزل مهارت داشته است و تأثیر وی در تکامل و ترقّی اشعار فارسی در دوره‌اش و حتی در دوره‌های بعد بر شعرای فارسی بر کسی پوشیده نیست. تسلّط و مهارت او در سرودن اشعار و کثرت آن أکثر

  رودکی، بزرگترین شاعر ایران در آغاز قرن چهارم هجری است که در انواع قالب‌های شعرفارسی، به ویژه قصیده و غزل مهارت داشته است و تأثیر وی در تکامل و ترقّی اشعار فارسی در دوره‌اش و حتی در دوره‌های بعد بر شعرای فارسی بر کسی پوشیده نیست. تسلّط و مهارت او در سرودن اشعار و کثرت آن سبب گردید تا او را پدر شعر فارسی دری بنامند. وی نماینده کامل و تمام عیار شعر فارسی در دوره سامانی است. یکی از مهارت‌های او کاربرد صور خیال، از جمله تشبیه و استعاره در اشعار است‌، تصاویری که رودکی در اشعارش به کار برده، بر عکس شعرای دیگر سبک خراسانی‌، متحرّک و جاندار است‌. در میان تصویرهای گوناگون‌، تشبیه مهمترین نوع تصاویری است که رودکی بدان علاقه نشان داد. با بررسی‌هایی که از سرودهایش به عمل آمده، اکثر تشبیهات او از نوع حسی به حسی و عقلی به حسی‌اند که در انواع مختلف آن، از جمله: تشبیه مضمر، تفضیل و... بکار رفته است. این مقاله قصد دارد تا تشبیه را در اشعار رودکی بررسی کند و به اهمّیّت و انواع آن در سروده‌های شاعر بپردازد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  18 - تحلیل شعری از رودکی بر اساس نقد بلاغی
  معصومه موسایی
  تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  19 - تحلیل اماری تشبیه در دیوان رودکی
  محمد مهدی رضا پور آکردی علی اصغر حلبی
  تشبیه اساسی ترین عنصر سازنده دستگاه بلاغی است که سایر اجزای این دستگاه چون استعاره و کنایه بر پایه آن ساخته می شود. شعر فاقد تشبیه از نوادر است و تقریبا وجود ندارد. میزان مهارت هر شاعر و بسیاری از دگرگونی های سبکی را می توان از این طریق بررسی نمود. از میان تصاویر گوناگو أکثر

  تشبیه اساسی ترین عنصر سازنده دستگاه بلاغی است که سایر اجزای این دستگاه چون استعاره و کنایه بر پایه آن ساخته می شود. شعر فاقد تشبیه از نوادر است و تقریبا وجود ندارد. میزان مهارت هر شاعر و بسیاری از دگرگونی های سبکی را می توان از این طریق بررسی نمود. از میان تصاویر گوناگون خیالی ، تشبیه مهم ترین نوع تصاویری است که رودکی بدان علاقه نشان داد. اساسا دستگاه بلاغی شعر رودکی بر پایه تشیبه شکل گرفته و استعاره و کنایه و ....جایگاه چندانی در اشعار وی ندارند. تشبیهات او بیشتر از نوع حسی به حسی است( حدود هشتاد درصد) تشبیهات عقلی به عقلی کمتر مورد توجه بوده است( حدود سه درصد). اکثر تشبیهات از نوع مرسل هستند یعنی در بیشتر موارد مشبه و مشبه به و ادات و حتی در مواردی وجه شبه ذکر می شود.درتشبیهات مرسل ادات تشبیه عبارتند از:چو،چون،همچو،همچون،چونان،چنانکه، کردار،برکردار،به کردار،به مثل،راست،آسا گونه که از ادات معروف شعر فارسی اند. در تشبیه به اعتبار شکل بعد ازتشبیه مطلق تشبیهات مفروق و جمع بالاترین بسامد را به خود اختصاص داده اند. وفور چنین ساختارهایی می تواند از ویژگی های این دوره باشد. وجوه شبه در اشعار رودکی به ترتیب بر صفت و حالت،رنگ ،حرکت و عنصر معنی دلالت می کند.انس به طبیعت ومظاهر آن سبب می شود به اعتبار مشبه ومشبه به، اشیا و عناصر طبیعی بیشترین تصاویر را به وجود آورند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  20 - سیمای خرد در سبک خراسانی (رودکی،فردوسی،ناصرخسرو،خیام)
  معصومه پورجعفرچلیکدانی
  خردگرایی یا Rationalism یا اصالت عقل ایده واندیشه ای است که بر پایه ی استدلال وتجربه مبتنی است . خواه استدلال قیاسی وخواه استدلال استقرایی باشد . عنصر خرد عنصری است که وجه تمایز آدمی از سایر جانداران زمین است وعلم که زائیده ی همین عنصر است ، سبب برتری آدمی شده است. در ا أکثر

  خردگرایی یا Rationalism یا اصالت عقل ایده واندیشه ای است که بر پایه ی استدلال وتجربه مبتنی است . خواه استدلال قیاسی وخواه استدلال استقرایی باشد . عنصر خرد عنصری است که وجه تمایز آدمی از سایر جانداران زمین است وعلم که زائیده ی همین عنصر است ، سبب برتری آدمی شده است. در این نوشتار هدف بررسی جایگاه این عنصر در شعر عده ای از شاعران سبک خراسانی است . خرد گرایی در برابر طبیعت گرایی در ادبیات جایگاه ویژه ای دارد.در سبک خراسانی عنصر " غالب " طبیعت گرایی است و شاعران این سبک عمدتا وصفی دقیق از طبیعت را ارائه داده اند و همانند نقاشی آن را وصف کرده اند و در واقع هدفشان از سرودن شعر وصف طبیعت بوده است اما از این میان عده ای نیز پا را از طبیعت فراتر نهاده و تاملات ذهنی خود را در شعر مطرح ساخته اند و طبیعت گرایی را وسیله ای برای خرد گرایی قرار داده اند مانند رودکی ، فردوسی ، ناصر خسرو و خیام. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  21 - رسن چنبرین پای آگیش (مرگ و ماجرای آن در شعر رودکی)
  کیمیا تاج نیا
  بی‌تردید یکی از قدرت‌مندترین موضوعات شعر رودکی که به شکل ویژه و چند سویه رخ می‌نماید مرگ است. انگاره و تلقی رودکی از مرگ انگاره‌ای حکیمانه است. جدای از آن‌که مسألة مرگ در مراثی با دریغ و بصراحت عنوان و تبیین می‌گردد، این نگاه به مرگ و یادکرد همارة آن در رودکی شکلی از تف أکثر

  بی‌تردید یکی از قدرت‌مندترین موضوعات شعر رودکی که به شکل ویژه و چند سویه رخ می‌نماید مرگ است. انگاره و تلقی رودکی از مرگ انگاره‌ای حکیمانه است. جدای از آن‌که مسألة مرگ در مراثی با دریغ و بصراحت عنوان و تبیین می‌گردد، این نگاه به مرگ و یادکرد همارة آن در رودکی شکلی از تفکّر خیامی را پدید می‌آورد که در آن دعوت به شادخواری و خُردانگاشتن جهان و غمان، تم اصلی و تکرار شونده است. افزون بر آن تجلی مرگ در شعر تغزلی رودکی هم خلق تصویری از خود پس از مرگ شاعر در گفتمان با معشوق که در واقع نوعی استرحام از معشوق است و بعدها به شکلی بدیع‌تر و جدی‌تر در ادب غنایی پارسی موجودیت می‌یابد، از فرعیات موضوع مورد بحث خواهد بود. تفاصيل المقالة