-
حرية الوصول المقاله
1 - تأثیر درآمد نفت بر جهتگیری سیاست خارجی دولت نهم
احمد ساعی فرشته پیامموفقیت سیاست خارجی ایران به طور گریز ناپذیری در پیوند با موضوع نفت است. این موفقیت در بهترین حالت، زمانی به دست آمده که سیاست خارجی کشور با موازین نظام بین الملل و منطقه سازگاری داشته است. در پرتو این سازگاری است که امنیت ملی و رشد اقتصادی کشور ارتقا می یابد. حفظ سطح من أکثرموفقیت سیاست خارجی ایران به طور گریز ناپذیری در پیوند با موضوع نفت است. این موفقیت در بهترین حالت، زمانی به دست آمده که سیاست خارجی کشور با موازین نظام بین الملل و منطقه سازگاری داشته است. در پرتو این سازگاری است که امنیت ملی و رشد اقتصادی کشور ارتقا می یابد. حفظ سطح مناسبی از قیمت و تولید که می تواند موتور رشد اقتصادی و برتری منطقه ای باشد، در گرو جلب همکاری بازیگران بین المللی و منطقه ای و برآورده نمودن انتظارات صلح و امنیت آنان می باشد. در این مقاله تلاش شده است تا با تبیین ماهیت و مدل های دولت در ایران و با توجه به چارچوب نظری نوشتار که نظریه دولت رانتیر می باشد، ارتباط دولت با نحوه بهره گیری از درآمدهای نفتی و به تبع آن جهت گیری سیاست خارجی دولت مورد نظر یعنی دولت نهم، در یک فرآیند تاریخی مورد کنکاش قرار گیرد. به عبارت دیگر، به بررسی این نکته می پردازیم که درآمد بالای نفت چه تأثیری بر جهت گیری سیاست خارجی دولت نهم داشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - امکان جایگزینی درآمدهای مالیاتی با درآمدهای نفتی (مطالعه موردی ایران)
همایون رنجبر مجید صامتی مهسا مالیانکاهش وابستگی به درآمدهای نفتی از اهداف سند چشم انداز و برنامه های توسعه ی چهارم و پنجم است و برای کاهش این وابستگی درآمدهای مالیاتی به عنوان بهترین جایگزین قابل تعریف است. مطالعه ی حاضر با در نظر گرفتن داده های ایران در دوره ی 1394-1357 به بررسی روابط بین میزان سهم درآم أکثرکاهش وابستگی به درآمدهای نفتی از اهداف سند چشم انداز و برنامه های توسعه ی چهارم و پنجم است و برای کاهش این وابستگی درآمدهای مالیاتی به عنوان بهترین جایگزین قابل تعریف است. مطالعه ی حاضر با در نظر گرفتن داده های ایران در دوره ی 1394-1357 به بررسی روابط بین میزان سهم درآمدهای مالیاتی و سهم سایر درآمدهای دولت (شامل درآمدهای نفتی) می پردازد. بدین منظور از برآورد یک سیستم معادلات هم زمان به روش خود رگرسیون برداری (روش VAR) استفاده شده و در نهایت تاثیر خالص اعمال شوک ترکیبی یک واحد افزایش درآمد مالیاتی همراه با یک واحد کاهش درآمد نفتی، بر روی درآمدهای مالیاتی، درآمدهای نفتی، کسری بودجه و شاخص قیمت ها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از بر طرف شدن آثار بی ثباتی اولیه متاثر از چنین شوکی در الگو طی هشت الی ده دوره می باشد. بنابراین، می توان اظهار داشت که امکان جایگزینی درآمدهای مالیاتی با درآمدهای نفتی، بدون تاثیر نامطلوب بر شرایط بلندمدت متغیرهای مورد بررسی، وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - بررسی اثر درآمد نفتی بر درآمد مالیاتی کشورهای صادرکننده نفت
فاطمه نظریهدف اصلی این مقاله، بررسی اثر درآمد نفتی بر درآمد مالیاتی کشورهای صادرکننده نفت است. برای این منظور، کشورها برحسب درجه باز بودن تجاری به دو گروه شامل سطح پایین و بالا تقسیم و مدل مدنظر با بکارگیری اطلاعات تابلویی کشورها طی سالهای 2014-1998 برآورد شده است. نتایج نشان م أکثرهدف اصلی این مقاله، بررسی اثر درآمد نفتی بر درآمد مالیاتی کشورهای صادرکننده نفت است. برای این منظور، کشورها برحسب درجه باز بودن تجاری به دو گروه شامل سطح پایین و بالا تقسیم و مدل مدنظر با بکارگیری اطلاعات تابلویی کشورها طی سالهای 2014-1998 برآورد شده است. نتایج نشان میدهد که در هر دو گروه از کشورهای مذکور، درآمد نفتی تاثیر منفی و معناداری بر درآمدهای مالیاتی داشته است. به علاوه، سایر متغیرها تاثیر معنی داری بر درآمد مالیاتی کشورهای با درجه باز بودن تجاری پایین ندارند، این در حالی است که در کشورهای با درجه باز بودن تجاری بالا، تمامی سایر متغیرها (به جزء تولید ناخالص داخلی) تاثیر معنی دار و مثبت دارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - نقش صندوق توسعه ملی در کاهش نوسانات اقتصادی ایران رویکرد (DSGE)
سید مجتبی حسین زاده یوسفآباد محسن مهرآرا حسین توکلیانچالش جدی پیش روی سیاستگذاران در کشورهای وابسته به نفت، امکانپذیر نبودن تعیین دقیق درآمدهای نفتی و بودجهریزی بر مبنای درآمدهای نفتی به دلیل عوامل مختلف اقتصادی، سیاست خارجی و برونزا بودن آن نسبت به اقتصاد داخل است. چنین چالشی موجب شد تا سیاستگذاران اقتصادی به دنبال أکثرچالش جدی پیش روی سیاستگذاران در کشورهای وابسته به نفت، امکانپذیر نبودن تعیین دقیق درآمدهای نفتی و بودجهریزی بر مبنای درآمدهای نفتی به دلیل عوامل مختلف اقتصادی، سیاست خارجی و برونزا بودن آن نسبت به اقتصاد داخل است. چنین چالشی موجب شد تا سیاستگذاران اقتصادی به دنبال راهی برای کمرنگ کردن نوسانات اقتصادی منفی مبتلابه باشند. به این مقصود، در این مقاله، نقش صندوق توسعه ملی بهعنوان یکی از راهکارهای تمهید شده در کاهش نوسانات اقتصادی ایران را در سه سناریو و در دوره زمانی 1395-1368 با استفاده از روش تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) بررسی نمودیم. در سناریو اول فرض شده است که دولت تنها از درآمدهای نفتی استفاده میکند و هیچ بخشی از درآمدهای نفتی را در صندوق توسعه ملی واریز نمیکند. در سناریو دوم فرض بر استفاده دولت از درآمدهای نفتی و مالیاتی و واریز بخشی از درآمدهای ارزی ناشی از فروش نفت در صندوق توسعه ملی است. سناریو سوم دال بر استفاده صرف دولت از درآمدهای مالیاتی و واریز درآمد ناشی از فروش نفت در صندوق توسعه ملی است. نتایج بهدستآمده حاکی از اثرگذاری معنیدار درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی و مصرف در سناریوهای سهگانه دارد. اتکا بر درآمدهای مالیاتی در سناریو دوم و سوم در کوتاهمدت منجر به کاهش در مصرف، رشد اقتصادی و سرمایهگذاری شده است اما در بلندمدت تأثیر آن بر متغیرهای ذکرشده مثبت میباشد. نتایج حاصلشده از سناریو سوم بیانگر آن بود که اتکا دولت به درآمدهای مالیاتی و عوارض گمرکی و سرمایهگذاری از طریق منابع ارزی صندوق توسعه ملی منجر به افزایش در رشد اقتصادی، مصرف و سرمایهگذاری شده است. Abstract The serious challenge which policy-makers in oil-dependent countries have to confront to is that, due to different economic factors, foreign policy and being exogenous in relation to internal economy, it is not feasible to determine the exact amount of oil revenues and budgeting. Such challenge has forced economic policy-makers to seek a remedy to lessen negative economic fluctuations. In this article, we examine the role of National Development Fund (NDF) as one of the applied solutions in reducing Iran’s economic fluctuations in three scenarios and within period of 1989 to 2016 by adopting Dynamic Stochastic General Equilibrium (DSGE) approach. In the first scenario, we assume the government uses only oil revenues and deposits none of the oil revenues in NDF. In the second scenario, we assume the government uses oil and tax revenues and deposits part of earnings of oil sales in NDF. In the third scenario, we assume the government uses only tax revenues and deposits all oil revenues in NDF. Results show that oil revenues have significant impact on economic growth and consumption in the scenarios above. In the second and third scenarios, tax revenue dependency causes reduction in consumption, economic growth and investment in the short run; but in the long run, it has a positive impact on the mentioned variables. Results from the third scenario show that dependency of government on customs duty and tax revenues and investment by exploiting foreign sources of NDF result in increase in economic growth, consumption and investment. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - تاثیر نحوهی کسب درآمدهای دولت بر رشد اقتصادی
مریم امامی میبدی حسین علی یاسین العابدیدولت نقـش اصـلی را در مسیر رشد اقتصادی بر عهده دارد. با توجه به نقش و اهمیت دولت در اقتـصاد کـلان، نحوه تأمین مالی دولت و سیاستهای اتخاذی آن دارای جایگـاه ویژهای درراستای دستیابی به این هدف اسـت. از طرفی، کشور عراق برخوردار از منابع عظیم نفتی است، درآمـدهای حاصـل از ا أکثردولت نقـش اصـلی را در مسیر رشد اقتصادی بر عهده دارد. با توجه به نقش و اهمیت دولت در اقتـصاد کـلان، نحوه تأمین مالی دولت و سیاستهای اتخاذی آن دارای جایگـاه ویژهای درراستای دستیابی به این هدف اسـت. از طرفی، کشور عراق برخوردار از منابع عظیم نفتی است، درآمـدهای حاصـل از ایـن منـابع بـهعنوان یکی از مهمترین منابع درآمدی دولت است. ولی اقتصاد متکی به نفت مشکلاتی چون بیماری هلندی، کمتوجهی به توانمندیهـا و مزیتهای کشور را در پی خواهد داشت. لذا، کاهش تدریجی وابستگی به نفـت ضـروری اسـت و بهترین جایگزین درآمدی، درآمدهای مالیاتی است. بنابراین، هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر سهم درآمد نفتی و درآمد مالیاتی بر رشد اقتصادی کشور عراق و مقایسه سهم درآمد مالیاتی با سهم درآمد نفتی بر رشد اقتصادی کشور عراق است. در این پژوهش برای بررسی اهداف و فرضیات از الگوی خود رگرسیون برداری با وقفه توزیعی در فاصله زمانی ۲۰۰۸ تا 2021 بهصورت فصلی استفادهشده است. بر اساس نتایج تخمین مدلهای تحقیق فرضیه اول، دوم و فرضیه سوم تائید گردید. براین اساس، درآمد نفت و درآمد مالیاتی هر دو دارای اثر مثبت و معنادار بر رشد اقتصادی عراق داشتهاند و همچنین در تائید فرضیه سوم اثر درآمد نفتی بزرگتر از درآمد مالیاتی بوده است که نشان میدهد، تأمین مالی دولت عراق بیشتر از طریق درآمد نفتی بوده و نشاندهنده متکی بودن اقتصاد این کشور به درآمدهای نفتی هست. از طرفی، افزایش درآمد مالیاتی دولت و تأثیر آن بر رشد اقتصادی در بلندمدت برای برنامهریزی بلندمدت در کشور عراق قابلتأمل هست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - بررسی اثر درآمدهای نفت برامنیت غذایی خانوار روستایی
سیده بصیره سعیدی حامد قادرزاده نسیبه زارعیتوجه به امنیت غذایی در ایران همواره یکی از اهداف عمده برنامه های توسعه روستایی و کشاورزی بوده و دولت اقدامات نسبتاً وسیعی را برای بهبود آن انجام می دهد. نفت هم به لحاظ جایگاه آن در تولید ناخالص داخلی و هم به لحاظ سهم آن در بودجه دولت و نیز منابع ارزی، أکثرتوجه به امنیت غذایی در ایران همواره یکی از اهداف عمده برنامه های توسعه روستایی و کشاورزی بوده و دولت اقدامات نسبتاً وسیعی را برای بهبود آن انجام می دهد. نفت هم به لحاظ جایگاه آن در تولید ناخالص داخلی و هم به لحاظ سهم آن در بودجه دولت و نیز منابع ارزی، در اقتصاد ایران از جایگاه بالایی برخوردار می باشد. در مطالعه حاضر به بررسی اثر درآمدهای نفتی بر امنیت غذایی خانوار روستایی پرداخته شده است که با استفاده ازشاخص آزادسازی تجاری، شاخص کلی امنیت غذایی و از روش ARDL در بازة زمانی 1391-1362 به تجزیه و تحلیل پرداخته است. برآورد متغیرهای تأثیرگذار بر امنیت غذایی خانوار نشان داد که اثر درآمدهای نفتی و شاخص آزادسازی تجاری در بلندمدت بر امنیت غذایی خانوار مثبت و معنیدار اما اثر نقدینگی به صورت منفی است. پیشنهاد می شود سیاست های درآمدی دولت به نحوی باشدکه افزایش کارایی در سیستم مالی با بهبود تخصیص منابع، موجبات رشد بالاتر اقتصادی را فراهم آورد که این رشد در بخش کشاورزی به افزایش تولید و عرضه ی محصولات کشاورزی منجر شود و در نهایت باعث افزایش درآمدهای کشاورزان شده و امنیت غذایی آنان را بالا ببرد. تفاصيل المقالة