• فهرس المقالات بایاتی

      • حرية الوصول المقاله

        1 - نشانه‌های زبان زنانه در بایاتی‌های آذربایجان
        زیبا اسماعیلی
        هدف پژوهش حاضر، بازیابی نشانه‌های زبان زنانه در بایاتی‌های آذربایجان است. جامعۀ آماری پژوهش 4567 بایاتی است. نمونه پژوهش نشانه‌های نوشتاری و زبانی زنانه بایاتی‌های آذربایجان است. طرح پژوهش از نوع گفتمان کاوی کیفی و روش انجام آن از نوع توصیفی تحلیلی است. جهت دستیابی به د أکثر
        هدف پژوهش حاضر، بازیابی نشانه‌های زبان زنانه در بایاتی‌های آذربایجان است. جامعۀ آماری پژوهش 4567 بایاتی است. نمونه پژوهش نشانه‌های نوشتاری و زبانی زنانه بایاتی‌های آذربایجان است. طرح پژوهش از نوع گفتمان کاوی کیفی و روش انجام آن از نوع توصیفی تحلیلی است. جهت دستیابی به داده‌های این مطالعه بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای بایاتی‌های سرودۀ زنان از طریق نشانه‌های زبانی به کار رفته در بایاتی‌ها، بازیابی شد. پس از ارائۀ توصیفات و اطلاعات کتابخانه‌ای، به روش تحلیلی داده‌ها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بخشی از بایاتی‌ها نشانه‌های کلامی صریحی داشت که دلالت بر جنسیت مونث سراینده می‌کرد. در بخشی از بایاتی‌ها نیز با واکاوی لایه‌های پنهان متن زنانگی سراینده آشکار می‌شد. زنان در بایاتی‌ها در ضمن صحبت از مضامینی چون عشق، بیان مشکلات زندگی، شکوه و شکایت، مسائل مربوط به ازدواج و ... با اشاره‌های آشکار یا پنهان جنسیت خود را آشکار می‌کنند و در لالایی‌ها، خواسته‌ها و آرزوهای درونی خود را بیان می‌کنند. بر اساس نتایج، 3495 بایاتی فاقد نشانۀ جنسیتی بود. 749 بایاتی نشانۀ آشکار جنسیتی داشت که 508 نمونه از بایاتی‌ها دارای دلالت مردانه و 241 نمونه دارای دلالت زنانه بودند. بنابراین 82% سروده‌ها فاقد نشانۀ جنسیتی، 12% سروده‌ها دارای نشانۀ مردانه و6% سروده‌ها دارای نشانۀ زنانه بودند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - بررسی ساختاری و محتوایی بایاتی‌های غنایی روستاهای حکیم‌آباد، قاسم‌آباد و صدرآباد شهرستان زرندیّه (استان مرکزی)
        اصغر شهبازی محدثه انوری
        بایاتی‌ گونۀ غالب و رایج شعر تغزّلی مردم ترک‌زبان‌ است. بایاتی‌ها از مضامین متنوّعی (غنایی، اجتماعی، تاریخی و دینی) برخوردارند و به همین دلیل، در جشن‌ها و مراسم‌های مختلف خوانده می‌شوند. بایاتی‌ها همچنین آیینۀ باورها، آداب و رسوم، خلق و خو و آمال مردم ترک‌زبان‌اند و از أکثر
        بایاتی‌ گونۀ غالب و رایج شعر تغزّلی مردم ترک‌زبان‌ است. بایاتی‌ها از مضامین متنوّعی (غنایی، اجتماعی، تاریخی و دینی) برخوردارند و به همین دلیل، در جشن‌ها و مراسم‌های مختلف خوانده می‌شوند. بایاتی‌ها همچنین آیینۀ باورها، آداب و رسوم، خلق و خو و آمال مردم ترک‌زبان‌اند و از این جهت نیز اهمیّت زیادی دارند. خوشبختانه در سال‌های اخیر و در پرتو توجه به ادبیات عامّه در مناطق مختلف کشور، دربارۀ بایاتی‌ها، به‌ویژه بایاتی‌های مردم آذربایجان، پژوهش‌های خوبی صورت گرفته است، اما بررسی دقیق نشان می‌دهد که دربارۀ بایاتی‌های سایر مناطق ترک‌زبان، از جمله شهرستان زرندیّه در استان مرکزی، پژوهش ویژه‌ای صورت نگرفته است و به همین دلیل در این مقاله، بایاتی‌های روستاهای حکیم‌آباد، قاسم‌آباد و صدرآباد شهرستان زرندیّه به شیوۀ میدانی جمع‌آوری و با روش تحلیل محتوا (رویکرد توصیفی- تحلیلی) نقد و بررسی شده‌اند. در این بررسی مشخص شده است که بیش از صد بایاتی با مضامین مختلف در این سه روستا وجود دارد، اما بیشترین بسامد را بایاتی‌های غنایی دارند. این بایاتی‎ها همچون بایاتی‌های آذربایجانی، چهار مصراعی و هجایی‌اند، اما چون در برخی از آن‌ها کمیّت هجاها رعایت نمی‌شود، درنگ و مکث در تنظیم آهنگ، نقش مهمّی دارد. در اغلب آن‌ها قافیه وجود دارد؛ همانند بسیاری از بایاتی‌های ترکی، مصراع‌های اول در حکم مقدمه‌اند و مضمون اصلی در مصراع‌های پایانی بیان شده است. بیشتر شاخص‌های شعر عامّه، از جمله سادگی لفظ و زبان، قلّت صناعات ادبی و مشخص‌نبودن سراینده را دارند و در مجموع با بایاتی‌های آذری تفاوت چندانی ندارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - تحلیل رنگ و جلوه‌های آن در بایاتی‌های آذری بر اساس نظریۀ ماکس لوشر
        سکینه پیرک
        در روان‌شناسى مدرن، رنگ‌ها یکى از معیارهای اصلی برای سنجش شخصیت افرادند. رنگ‌ها نوعی انرژی ارتعاشی و اصوات قابل مشاهده‌اند که تأثیر خاصى در روح و جسم هر فرد باقى مى‌گذارند و می‌توانند منبع غنی و مفیدی برای خوانش‌های ذهنی و تحلیل ویژگی‌های روحی و روانی هر قوم و ملتی باشن أکثر
        در روان‌شناسى مدرن، رنگ‌ها یکى از معیارهای اصلی برای سنجش شخصیت افرادند. رنگ‌ها نوعی انرژی ارتعاشی و اصوات قابل مشاهده‌اند که تأثیر خاصى در روح و جسم هر فرد باقى مى‌گذارند و می‌توانند منبع غنی و مفیدی برای خوانش‌های ذهنی و تحلیل ویژگی‌های روحی و روانی هر قوم و ملتی باشند. در این مقاله ضمن بررسی خصوصیات زیباشناختی بایاتی‌های آذری، به بررسی و تحلیل رنگ‌های به‌کار‌رفته در آن‌ها بر اساس هشت رنگ کارکردی آزمایش ماکس لوشر پرداخته شد و از زبان سرایندگان گمنام این ترانه‌ها، برخی از ویژگی‌های روحی و روانی مردم منطقه مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی– تحلیلی و شیوۀ گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای است. در این جستار از مجموع 3600 بایاتی که به عنوان جامعۀ آماری بررسی شد، در 226 بایاتی، انواع رنگ به کار رفته بود. بر اساس یافته‌های این پژوهش، طیف رنگ‌های استفاد‌ه‌شده در بایاتی‌ها، هرچند به صورت نسبی، بیانگر خصوصیات روحی- روانی مردم منطقه، برای بیان احساسات، اعتقادات، حساسیت‌ها، شادی‌ها، ناکامی‌ها و منعکس‌کنندۀ محیط زندگی فردی و اجتماعی پر فراز و نشیب این اقوام است. روستاییانی که در شرایط سخت کوهستانی و معیشتی به سر می‌برند اما شیوۀ زندگی و روحیۀ قوی‌اشان از آن‌ها افرادی سخت‌کوش، مقاوم، فعّال و نیرومند ساخته است که درپی بهبود شرایط زندگی خود برآمده‌اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - بازنمایی زنان در بایاتی‌های آذربایجان
        زیبا اسماعیلی
        ادبیّات شفاهی، برخلاف ادبیّات رسمی، نمایانگر فرهنگ اجتماعی مردم یک سرزمین است، اما سهم زنان به عنوان آفرینندگان ادبی و شناخت هویّت ایشان بر اساس سروده‌هایشان کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. هدف این پژوهش بازنمایی زنان در بایاتی‌های آذربایجان است. رهیافت نظری تحقیق منطبق أکثر
        ادبیّات شفاهی، برخلاف ادبیّات رسمی، نمایانگر فرهنگ اجتماعی مردم یک سرزمین است، اما سهم زنان به عنوان آفرینندگان ادبی و شناخت هویّت ایشان بر اساس سروده‌هایشان کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. هدف این پژوهش بازنمایی زنان در بایاتی‌های آذربایجان است. رهیافت نظری تحقیق منطبق با نظریه‌های بازنمایی است. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی است. جامعۀ آماری پژوهش 4567 بایاتی است که در دو مجموعۀ اصیل بایاتی‌لار و بایاتی‌لار گردآوری شده است. در بسیاری از این بایاتی‌ها وجود نشانه‌های زبانی دلالت بر مرد بودن یا زن بودن سراینده دارد که نگاه زنان به هویّت خودشان را در نظام اجتماعی مردم آذربایجان نمایان می‌سازد. بر اساس محتوای آثار نقش زنان در انتخاب همسر، در جایگاه مادری، در جایگاه خواهری و دختری، در ادارۀ امور خانه، وابسته در امور مالی و به عنوان ابزار کامجویی بازنمایی شده است. بر اساس این سروده‌ها در نظام اجتماعی مردم آذربایجان، زنان جایگاه پایین‌تری نسبت به مردان دارند. در بایاتی‌های سرودۀ زنان، صدای اعتراض ایشان به مسائل اجتماعی و فرهنگی چون ازدواج اجباری، به گوش می‌رسد. در مقابل، وجود ازدواج ربایشی نشان‌دهندۀ جایگاه عشق در نگاه مردان و زنان آذربایجان است. به طور کلی تصویر ارائه شده از زنان در بایاتی‌ها تصویر مثبتی است و برچسب‌های کلیشه‌ای منفی رایج در سایر فرهنگ‌ها در این نوع ادبی مشاهده نشد اما به طور کلی در بایاتی‌ها زنان هویّتی وابسته به مردان دارند. تفاصيل المقالة