مقدمه: اراضی قهوهای به اراضی دارای عملکردهای فرسوده و آلاینده محیطزیست گفته میشود. توسعه مجدد یکی از بهترین راهها بهمنظور مقابله با اثرات منفی اینگونه اراضی است. از سویی پیشبرد توسعه مجدد این اراضی بدون نگاه علمی و خردگرایانه امکانپذیر نبوده و این خود لزوم تعریف أکثر
مقدمه: اراضی قهوهای به اراضی دارای عملکردهای فرسوده و آلاینده محیطزیست گفته میشود. توسعه مجدد یکی از بهترین راهها بهمنظور مقابله با اثرات منفی اینگونه اراضی است. از سویی پیشبرد توسعه مجدد این اراضی بدون نگاه علمی و خردگرایانه امکانپذیر نبوده و این خود لزوم تعریف و شناسایی فرآیندی مبتنی بر تجارب سایر کشورها را به وجود میآورد.
هدف پژوهش: هدف نوشتار حاضر با تمرکز بر نیاز مذکور، تدوین فرآیندی مشتمل بر مراحل اصلی و فرعی برای توسعه مجدد اراضی قهوهای میباشد.
روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. در این نوشتار ابتدا به شناسایی نمونههای مختلف ارائه شده برای توسعه مجدد اراضی قهوهای در میان کشورهای پیشرو پرداخته میشود و سپس، مراحل مختلف فرآیندهای ارائه شده با روش تحلیل محتوا مورد ارزیابی قرار میگیرد.
یافتهها: نتیجه ارزیابی نشان داد که وجه مشترک تمام فرآیندهای ارائه شده چهار مرحله اصلی به نام آغاز، پاکسازی، طراحی و برنامهریزی و اجرا میباشد. در زیر مجموعه هر کدام از این مراحل اصلی، تعدادی مراحل فرعی به همراه گامهای مختص به هر کدام نیز قرار میگیرد. این مراحل فرعی با توجه به شرایط خاص هر کشور، شهر و سایت، ضرورت و موضوعیت مییابند و به عبارتی از لحاظ اجرایی منعطف هستند.
نتیجه: فرآیند توسعه مجدد اراضی قهوهای در ایران با نگاه بالا میتواند از وضعیت شعاری و سلیقهای به علمی و خردگرایانه تبدیل شود و در عین حال، مراحل فرعی و غیرثابت فرآیند، برگرفته از شرایط خاص بومی، اجتماعی، زیستمحیطی و اقتصادی کشورمان باشد.
تفاصيل المقالة
چکیده رشد سریع و گسترش افقی شهرها درایران شاید شدیدتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحالتوسعه باشد چراکه این فرایند اکثر شهرهای تاریخی ایران را از ساختار یکپارچه شهری محروم و آنها را در برابر مشکلات خاصی برای توسعه متعادل و متوازن قرار داده است. علاوه بر این، ب أکثر
چکیده رشد سریع و گسترش افقی شهرها درایران شاید شدیدتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحالتوسعه باشد چراکه این فرایند اکثر شهرهای تاریخی ایران را از ساختار یکپارچه شهری محروم و آنها را در برابر مشکلات خاصی برای توسعه متعادل و متوازن قرار داده است. علاوه بر این، بسیاری از اراضی، کاربری ها و بافتهای قدیمی و فرسوده بهصورت دایر و بایر در داخل شهرها در کشاکش این توسعه غیراصولی و شتابزده، از جریان عمران و توسعه صحیح شهری بازمانده و اکنون بهعنوان بافتهای مسئلهدار شهری مطرح هستند. هدف انجام این تحقیق تحلیل الگوی گسترش فضایی- کالبدی شهر سقز و شناخت ظرفیت ها و توان های موجود و نهفته این شهر بویژه، در عرصه بافت های فرسوده در راستای توسعه درونی شهر است. تحقیق حاضر بهطور غالب با یک دید شناختی- اکتشافی در چهارچوبی توصیفی-تحلیلی انجامشده است. داده های موردنیاز به دو صورت اسنادی-کتابخانه ای و میدانی جمعآوریشده است.اسناد و طرح های توسعه شهری مهم ترین منبع داده ها و اطلاعات بوده است. از نرم افزارهای Google EarthوGlobal Mapper برای تدقیق موقعیت و تعیین مساحت پهنه های توسعه درونی و Arc GIS برای بررسی الگوی رشد شهری و همپوشانی لایه های مرکز آمار با نقشه بافت های فرسوده شهر سقز و تهیه سایر نقشه ها استفاده شده است. روند توسعه فیزیکی شهر سقز از سال 1335تاکنون نشان از توسعه فیزیکی ناموزون ، پراکنده و بدون توجه لازم به معیارهای شهرسازی و زیستمحیطی دارد. نتایج مدل های به کار برده شده (ضریب موران، مدل هلدرن و انتروپی شانون) گواه بر این مسأله دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که شهر سقز دارای ظرفیت های قابل توجهی برای توسعه از درون است به طوری که اراضی قهوه ای مساحتی حدود 545 هکتار و بافت های فرسوده شهری( مرکزی،میانی و حاشیه ای) حدود 274 هکتار از محدوده شهر را به خود اختصاص داده اند. بدین ترتیب اراضی قهوه ای حدود43632 نفر و بافتهای فرسوده شهری حدود 43555 نفر ظرفیت اسکان و پذیریش جمعیت را مازاد بر جمعیت کنونی خود دارند. روشن است این وضع می تواند توسعه عمومی شهر را تا سال 1425 هدایت و در عرصه های کنونی شهر جذب نماید
تفاصيل المقالة
امروزه گسترش فیزیکی و پراکندهرویی شهری ازجمله ویژگیهای شناختهشده کشورهای درحالتوسعه است که این توسعه ناموزون شهر به نواحی روستایی پیرامونی، منجر به توسعه بدقواره شهری و تخریب محیط زیست میگردد. اراضی قهوهای از جمله محدودههای رهاشده، ناکارآمد و نیازمند توسعه مجدد د أکثر
امروزه گسترش فیزیکی و پراکندهرویی شهری ازجمله ویژگیهای شناختهشده کشورهای درحالتوسعه است که این توسعه ناموزون شهر به نواحی روستایی پیرامونی، منجر به توسعه بدقواره شهری و تخریب محیط زیست میگردد. اراضی قهوهای از جمله محدودههای رهاشده، ناکارآمد و نیازمند توسعه مجدد در شهرها هستند، این اراضی به عنوان پهنههای ناپایدار شهری منجر به تنزل کیفیت محیطی، جداییگزینیهای اجتماعی و بروز بیهویتی و ناپایداری در شهرها گردیدهاند. لذا لزوم توجه و شناسایی این پهنهها جهت مداخله پایدار به شدت حائز اهمیت میباشد. مسأله اصلی تحقیق حاضر، شناسایی شاخصهای تعریف اراضیقهوه ای و بررسی ابعاد زیست محیطی پراکندگی این اراضی در نواحی پیراشهری میباشد. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از حیث روش توصیفی-تحلیلی است. نتایج حاصل از تحقیق بیانگر این است اگرچه اراضی قهوهای به لحاظ ساختاری با یکدیگر متفاوت هستند اما به لحاظ ماهیتی دارای ویژگیهای مشترکی میباشند، لذا شناسایی این اراضی بعنوان پتانسیلهای بالقوه شهری فرصتی جهت تحقق توسعه پایدار شهری، حفاظت از محدوده شهری و جلوگیری از رشد بیرویه و تخریب اراضی کشاورزی و پهنههای سبز پیراشهری خواهد بود.
تفاصيل المقالة
چکیده رشد سریع و گسترش افقی شهرها درایران شاید شدیدتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحالتوسعه باشد چراکه این فرایند اکثر شهرهای تاریخی ایران را از ساختار یکپارچه شهری محروم و آنها را در برابر مشکلات خاصی برای توسعه متعادل و متوازن قرار داده است. علاوه بر این، ب أکثر
چکیده رشد سریع و گسترش افقی شهرها درایران شاید شدیدتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحالتوسعه باشد چراکه این فرایند اکثر شهرهای تاریخی ایران را از ساختار یکپارچه شهری محروم و آنها را در برابر مشکلات خاصی برای توسعه متعادل و متوازن قرار داده است. علاوه بر این، بسیاری از اراضی، کاربری ها و بافتهای قدیمی و فرسوده بهصورت دایر و بایر در داخل شهرها در کشاکش این توسعه غیراصولی و شتابزده، از جریان عمران و توسعه صحیح شهری بازمانده و اکنون بهعنوان بافتهای مسئلهدار شهری مطرح هستند. هدف انجام این تحقیق تحلیل الگوی گسترش فضایی- کالبدی شهر سقز و شناخت ظرفیت ها و توان های موجود و نهفته این شهر بویژه، در عرصه بافت های فرسوده در راستای توسعه درونی شهر است. تحقیق حاضر بهطور غالب با یک دید شناختی- اکتشافی در چهارچوبی توصیفی-تحلیلی انجامشده است. داده های موردنیاز به دو صورت اسنادی-کتابخانه ای و میدانی جمعآوریشده است.اسناد و طرح های توسعه شهری مهم ترین منبع داده ها و اطلاعات بوده است. از نرم افزارهای Google EarthوGlobal Mapper برای تدقیق موقعیت و تعیین مساحت پهنه های توسعه درونی و Arc GIS برای بررسی الگوی رشد شهری و همپوشانی لایه های مرکز آمار با نقشه بافت های فرسوده شهر سقز و تهیه سایر نقشه ها استفاده شده است. روند توسعه فیزیکی شهر سقز از سال 1335تاکنون نشان از توسعه فیزیکی ناموزون ، پراکنده و بدون توجه لازم به معیارهای شهرسازی و زیستمحیطی دارد. نتایج مدل های به کار برده شده (ضریب موران، مدل هلدرن و انتروپی شانون) گواه بر این مسأله دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که شهر سقز دارای ظرفیت های قابل توجهی برای توسعه از درون است به طوری که اراضی قهوه ای مساحتی حدود 545 هکتار و بافت های فرسوده شهری( مرکزی،میانی و حاشیه ای) حدود 274 هکتار از محدوده شهر را به خود اختصاص داده اند. بدین ترتیب اراضی قهوه ای حدود43632 نفر و بافتهای فرسوده شهری حدود 43555 نفر ظرفیت اسکان و پذیریش جمعیت را مازاد بر جمعیت کنونی خود دارند. روشن است این وضع می تواند توسعه عمومی شهر را تا سال 1425 هدایت و در عرصه های کنونی شهر جذب نماید
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications