شناسایی محلات هدف مداخله با تأکید بر شاخص های بافت ناکارآمد شهری (مطالعه موردی: محلات منطقه 19 تهران)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

هومان گودرزی ¹ , لطفعلی کوزه گر ² , محمد تقی رضویان ³

1 - دانشجوی دکتری، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 - دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 - استاد و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 04 الأحد , ذو القعدة, 1445 تاريخ التأكيد : 13 الإثنين , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 02 الإثنين , ربيع الأول, 1447

الکلمات المفتاحية: محلات هدف مداخله, بافت ناکارآمد شهری, منطقه 19 تهران, اراضی قهوه‌ای.,

ملخص المقالة :

جهت مداخله در بافت‌ها و محلات شهری، ابتدا باید سطح شناخت کافی ایجاد شود تا از این طریق بتوان برنامه‌ریزی صحیح انجام داد. بستر برنامه‌ریزی نقش مهمی دارد. شناسایی محلات هدف مداخله برنامه‌ریزی از طرق مختلفی انجام می‌شود که در این میان شاخص‌های بافت ناکارآمد شهری می‌تواند ابزاری مناسب برای این شناخت باشد. پژوهش حاضر در نظر دارد تا محلات منطقه 19 شهرداری تهران را موردبررسی و تحلیل قرار دهد و درنهایت محلات اولویت‌دار برای مداخله شناسایی کند. با توجه به اهداف و ماهیت طرح این تحقیق از نوع پژوهش‌های کاربردی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر متخصصین و کارشناسان حوزه شهرسازی، برنامه‌ریزی شهری، مدیریت شهری، اساتید دانشگاهی، نخبگان و دانشجویان دکتری و سایر افرادی که به نحوی نسبت به موضوع موردمطالعه آگاهی و تخصص دارند. روش نمونه‌گیری در پژوهش حاضر به‌صورت هدفمند و غیرتصادفی است. ازآنجایی‌که حجم دقیق جامعه آماری به‌صورت دقیق مشخص نیست، حجم نمونه نیز تا رسیدن به حد اشباع علمی و برابر با 50 نفر در نظر گرفته‌شده است. با توجه به یافته‌های پژوهش مشخص شد که مؤلفه‌های نازل بودن کیفیت زندگی با امتیاز نهایی 0.333 و مؤلفه محرومیت با امتیاز نهایی 0.297 در رتبه‌های اول و دوم قرار دارد؛ به‌عبارت‌دیگر ازنظر کارشناسان این دو مؤلفه بیشتر از سایر مؤلفه‌ها نشان‌دهنده ناکارآمدی بافت‌های شهری می‌باشد. به‌طورکلی نتایج نشان می‌دهد که هر چه از سمت شرق منطقه 19 تهران به سمت غرب آن حرکت شود بافت‌های شهری وضعیت ناکارآمد را نشان می‌دهد. سه محله خانی‌آباد شمالی، اسفندیاری و شریعتی شمالی نسبت به سایر محله‌ها وضعیت بهتری را دراند و در مقابل محله‌های علی‌آباد، اسماعیل‌آباد و نعمت‌آباد در وضعیت بسپار نامطلوب قرار دارند.

المصادر:

1. Alawadi, K., & Dooling, S. (2016). Challenges and opportunities for participatory planning approaches within Dubai’s urban context. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 9(3), 276-301. http://dx.doi.org/10.1080/17549175.2015.1045924
2. Alawadi, K., Alameri, H., & Scoppa, M. (2020). Reclaiming Alleyways to improve network connectivity: Lessons from Dubai’s neighborhoods. Journal of Planning Education and Research. https://doi.org/10.1177/0739456X20931907
3. De Jong, M., Hoppe, T., & Noori, N. (2019). City Branding, Sustainable Urban Development and the Rentier State. How Do Qatar, Abu Dhabi and Dubai Present Themselves in the Age of Post Oil and Global Warming? Energies, 12(9), 1657. https://doi.org/10.3390/en12091657
4. Giblett, G., & Samant, S. (2012). A review of urban waterfront regeneration in global Asian port cities and the sustainability of their development. Journal of Urban Regeneration & Renewal, 5(3), 266–279. http://dx.doi.org/10.69554/VOHC5304
5. Habei, M. (2017). Urban regeneration policy: views and necessities. Haft Shahr Journal, 4(62), 22-27. [In Persian].
6. Habibi, M., Maqhsoodi, M. (2005). Urban restoration definitions of theories. Tehran University Publications. [In Persian].
7. Hanachi, P., Yazidi, M.S. (2013). Urban regeneration a guidebook. Tehran University Press. [In Persian].
8. Ibrahim, M., El-Zaart, A., & Adams, C. (2018). Smart sustainable cities roadmap: Readiness for transformation towards urban sustainability. Sustainable cities and society, 37, 530–540. https://doi.org/10.1016/j.scs.2017.10.008
9. Irandoost, K. (2015). Informal settlements and the myth of marginalization. Urban Processing and Planning Company, second edition. [In Persian].
10. Kourtit, K., Pele, M. M. M., Nijkamp, P., & Pele, D. T. (2021). Safe cities in the new urban world: A comparative cluster dynamics analysis through machine learning. Sustainable Cities and Society, 66, Article 102665. https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102665
11. Kuffer, M., Pfeffer, K., Sliuzas, R., Baud, I., & Maarseveen, M. V. (2017). Capturing the diversity of deprived areas with image-based features: The case of Mumbai. Remote sensing, 9(4), 384. https://doi.org/10.3390/rs9040384
12. Min-Allah, N., & Alrashed, S. (2020). Smart campus—A sketch. Sustainable cities and society, 59, Article 102231. https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102231
13. Pourahmad, A., Habibi, K., & Keshavarz, M. (2010). The evolution of the concept of urban regeneration as a new approach in worn-out urban contexts. Iranian Islamic City Studies Journal, 1(1), 73-92. [In Persian].
14. Sarafi, M. (2017). A radical urban regeneration approach to overcome the instability of Iran's development. Haft Shahr Journal, 4(62), 57-61. [In Persian].
15. Thomas, M. R. (2002). A weighted, multi-attribute, site prioritization and selection process for brownfield redevelopment. Environmental Practice, 4(2), 95-106. http://dx.doi.org/10.1017/S1466046602021105
16. Wang, R., Gao, W., Zhou, N., Kammen, D. M., & Peng, W. (2021). Urban structure and its implication of heat stress by using remote sensing and simulation tool. Sustainable Cities and Society, 65, 102632. https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102632
17. Weber, R. P. (1990). Basic content analysis. Beverly Hills, CA: Sage.