مفهوم قربانی از محوریترین مباحث رمان بیوهکشی است که به انسجام و توالی روایت، کمک شایانی میکند. اسطورهشناسان مختلفی به بررسی موضوع قربانی در فرهنگ اقوام مختلف پرداختهاند که از آن جمله میتوان به میرچا الیاده اشاره کرد که قربانیکردن را برابر با فعل آفرینش و لازمة حی أکثر
مفهوم قربانی از محوریترین مباحث رمان بیوهکشی است که به انسجام و توالی روایت، کمک شایانی میکند. اسطورهشناسان مختلفی به بررسی موضوع قربانی در فرهنگ اقوام مختلف پرداختهاند که از آن جمله میتوان به میرچا الیاده اشاره کرد که قربانیکردن را برابر با فعل آفرینش و لازمة حیات میداند. وی معتقد است هیچ چیز بدون فدا شدن یا قربانی کردن، آفریده نمیشود. داستان بیوهکشی را میتوان نمونهای معاصر از آیین قربانی به شمار آورد. در بیوهکشی، توالی قربانیشدن هفت پسر حضرتقلی و قربانیکردن بره به جای دختر باکره، نمونهای از تفکر اسطورهای آیین قربانی را تداعی میکند. در بررسی حاضر، نگارندگان با رویکرد تحلیلی ـ تطبیقی ابتدا به جمعآوری و تنظیم نظریات عمدة میرچا الیاده دربارة مفاهیمی چون اسطورة آفرینش، قربانی و کمال آغازین پرداختهاند و سپس عناصر آیین قربانی در روایت بیوهکشی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادهاند تا ضمن تبیین نظرات الیاده، میزان انطباق آن با روایت بیوهکشی را نیز مورد ارزیابی قرار دهند. نتیجة بدست آمده در این پژوهش به روشنشدن این موضوع انجامید، که روایت بیوهکشی تجّلی جدال میان اسطورههای آفرینش و باروری است.
تفاصيل المقالة
بادهنوشیهای آیینی، ریشه در آیین قربانی دارند و صورتِ تعدیلیافتۀ خونخواری هستند که با گذشت زمان جایگزین شرابخواری شدهاند. با توجه به همسانی و شباهت میانِ خون و شراب، بادهنوشی، دارای نوعی شباهت جادویی است؛ زیرا شرابِ سرخ از هر چیزی به خونِ قربانی شبیهتر است. در مت أکثر
بادهنوشیهای آیینی، ریشه در آیین قربانی دارند و صورتِ تعدیلیافتۀ خونخواری هستند که با گذشت زمان جایگزین شرابخواری شدهاند. با توجه به همسانی و شباهت میانِ خون و شراب، بادهنوشی، دارای نوعی شباهت جادویی است؛ زیرا شرابِ سرخ از هر چیزی به خونِ قربانی شبیهتر است. در متون نظم روایی با توجه به اهمیّت و جایگاه شاهان، بادهنوشی اغلب به یاد آنان و پس از آنها، بیشترین بادهنوشیها به افتخار پهلوانان انجام میشده است؛ زیرا آنها، حامی کیان شاهی، استقلال ملی و دفاع از مردم در برابر بیگانگان بودند. تأکید و سفارش نوشیدن باده به یاد پهلوانان و بزرگان (پیش از جنگ و پس از مرگ)، نشاندهندۀ جنبۀ آیینی و تأثیر این عمل در سرنوشت اُخروی آنان به منظور جذب نیروی روحی و معنوی بادهخواران و خود فَدیه (قربانی) است. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به متون نظم روایی ادبیات فارسی (تا قرن هفتم)، میکوشد نشان دهد که بادهنوشیهای آیینی، شیوۀ تعدیلیافتۀ خوردنِ خون قربانی در آیینهای ابتدایی است. نتایج عبارت است از: بادهنوشیهای جمعی در میدان جنگ و در مجالس بزم شاهان، پهلوانان و بزرگان نوعی پیشکشی غیرخونی به منظور شادی و تقویت روان درگذشتگان، طولِ عمرِ افراد، سلامتی و کامیابی زندگان و اتّحاد روحی و القاء نیروی معنوی بادهخواران به روان آنها است.
تفاصيل المقالة
آیین قربانی، به عنوان رفتاری دینی ـ اجتماعی ازجمله آیینهای کهنی است که در میان اقوام مختلف به شیوههای گوناگون وجود داشته است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی میکوشد به تحلیل قربانیهای حیوانی در متون نظم روایی (تا قرن هفتم) بپردازد. نتایج پژوهش، نشان میدهد که تعد أکثر
آیین قربانی، به عنوان رفتاری دینی ـ اجتماعی ازجمله آیینهای کهنی است که در میان اقوام مختلف به شیوههای گوناگون وجود داشته است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی میکوشد به تحلیل قربانیهای حیوانی در متون نظم روایی (تا قرن هفتم) بپردازد. نتایج پژوهش، نشان میدهد که تعدیل قربانیهای انسانی به قربانیهای حیوانی از آثار نیک پایهگذاران ادیان الهی است. در متون مختلف ادب فارسی، اغلب حیواناتی مانند: گاو، شتر، گوسفند، اسب و گاه مادیان، گورخر، الاغ و ماکیان به مناسبتهای گوناگونی مانند بلاگردانی، دفع نحوست و چشمزخم، شکرگزاری، کامیابی در اُمور، تولّد فرزند، تقویت روان مرده، دفع جادو و ابطال طلسم قربانی میشوند. آیین قربانی در متون حماسی و عرفانی به طور یکسان بازتاب یافته است، اما در متون غنایی با توجه به فضای عاشقانة این متون، اغلب سخن از تقدیم و بخشیدن حیوانات به معابد و آتشگاهها است و به ندرت از ریختن خون حیوانات سخن میرود و نمود برجستهای ندارد. نظریات بلاگردانی فریزر و خشنودی ایزدان از بویس و تایلور در تحلیل مصادیق قربانی، کارآمدتر و انعطافپذیرتر از سایر نظریهها در این باره است.
تفاصيل المقالة
بین اسطوره، عرفان، و فرهنگ همواره پیوندها و اشتراکاتی گسترده وجود داشته است. آیین قربانی کردن که قدمتی به درازای حیات بشریت دارد، یکی از این اشتراکات است. در پژوهش حاضر، این آیین نمادین در سه سطح اسطورهای، عرفانی و فرهنگی بررسی و رمزگشایی شده است. اصل تطابق ادیان، قربا أکثر
بین اسطوره، عرفان، و فرهنگ همواره پیوندها و اشتراکاتی گسترده وجود داشته است. آیین قربانی کردن که قدمتی به درازای حیات بشریت دارد، یکی از این اشتراکات است. در پژوهش حاضر، این آیین نمادین در سه سطح اسطورهای، عرفانی و فرهنگی بررسی و رمزگشایی شده است. اصل تطابق ادیان، قربانی کردن انسان یا حیوان، آمیخته شدن خرافات با این آیین مقدس، داستان ذبح اسماعیل و نظرات قاطع قرآن کریم درباره این آیین از جمله موضوعات دیگری است که در پژوهش حاضر به آنها پرداخته شده است.
تفاصيل المقالة
در باورهای پیشینیان خودکشی، جنبۀ مذهبی داشته و با اهداف مختلفی انجام می شده است. افراد باور داشتند با پیشکش کردن جان خود به خدایان، خدمت می کنند و مرگشان باعث بهره مندی و رفاه جامعه می شود یا با معشوق و ولی نعمت خود در جهان پس از مرگ، پیوند می یابند و به بهشت می روند. أکثر
در باورهای پیشینیان خودکشی، جنبۀ مذهبی داشته و با اهداف مختلفی انجام می شده است. افراد باور داشتند با پیشکش کردن جان خود به خدایان، خدمت می کنند و مرگشان باعث بهره مندی و رفاه جامعه می شود یا با معشوق و ولی نعمت خود در جهان پس از مرگ، پیوند می یابند و به بهشت می روند. به همین دلیل با اعتماد قلبی و اشتیاق به استقبال مرگ می رفتند. این پژوهش می کوشد به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی شیوه های خودکشی در متون حماسی (تا قرن هفتم) بپردازد. نتایجِ نشان می دهد: خودکُشی، عملی خودخواسته و یکی از مصادیق قربانی انسان است و مصادیق آن در شاهنامه و گرشاسپ نامه نسبت به سایر متون حماسی برجسته تر است. خودکشی در متون حماسی به پنج روشِ زَهر خوردن، خون ریختن (بریدن سَر و دریدن پهلو)، پایین انداختن خود از بارو (دژ)، خودسوزی، و امتناع از خوردن و آشامیدن (گرسنگی) انجام می شود و از این میان، خودکشی به شیوۀ خون ریختن نسبت به سایر شیوه های آن نمود بیشتری دارد و به نظر می رسد این امر، ریشه در اندیشۀ تأثیر خون در حاصلخیزی و باروری طبیعت دارد. در مورد بسامد و تفاوت مقاصد خودکشی در شاهنامه و گرشاسپ نامه نیز می توان گفت: موارد خودکشی در شاهنامه بسامد بیشتری نسبت به گرشاسپ نامه دارد؛ اما اهداف آن در گرشاسپ نامه نسبت به شاهنامه متنوع تر است؛ خودکشی در شاهنامه اغلب به منظور سوگواری فرزند و نزدیکان و دفع تهمت انجام می شود در حالی که این عمل در گرشاسپ نامه اغلب با هدف باروری و فراوانی طبیعت، رضایت بتان، پیش بینی حوادث آینده و جلبِ رضایت خداوند انجام می گیرد.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications