• فهرس المقالات معافیت از مجازات

      • حرية الوصول المقاله

        1 - امکان‌سنجی نهاد «معافیت از مجازات» در ارتباط با محکومان بیمار در فقه امامیه و حقوق ایران
        محمدعلی نصرالهی علی مزیدی شرف‌آبادی
        بسیاری از محکومان کیفری قبل از اجرای مجازات و یا در زمان تحمل کیفر مبتلابه بیماری می‌شوند و ادعا می‌کنند که توان ‌تحمل ‌کیفر را ندارند. ماده 502 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 بیماری جسمی‌ و‌ روانی محکوم‌علیه را به‌عنوان معیار عدم‌ تحمل‌ کیفر پیش‌بینی کرده است. بیشتر أکثر
        بسیاری از محکومان کیفری قبل از اجرای مجازات و یا در زمان تحمل کیفر مبتلابه بیماری می‌شوند و ادعا می‌کنند که توان ‌تحمل ‌کیفر را ندارند. ماده 502 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 بیماری جسمی‌ و‌ روانی محکوم‌علیه را به‌عنوان معیار عدم‌ تحمل‌ کیفر پیش‌بینی کرده است. بیشترین حمایت قانونی در نظر گرفته‌شده در این ماده، تبدیل مجازات محکومان بیمار در جرائم تعزیری است. تعیین نهاد معافیت از مجازات در قانون‌ مجازات ‌اسلامی با احراز جهات قانونی دارای سابقه است. لیکن، سازوکار معافیت ‌از مجازات در مرحله اجرای حکم و به دلیل بیماری محکوم‌علیه پیش‌بینی‌نشده است. برخی از موازین و الزامات حقوق بشری بر منع اجرای مجازات محکومان بیمار تأکید دارند. باوجود ضرورت معافیت محکومان بیمار از مجازات و عدم ‌پیش‌بینی آن از سوی قانون‌گذار، تاکنون هیچ‌گونه پژوهشی در این خصوص صورت ‌نگرفته است. به همین دلیل، در این مقاله با تحلیل مبانی فقهی و حقوقی عدم‌ تحمل‌ کیفر و نیز با توجه به اهداف مجازات‌ها در حقوق کیفری اسلام، امکان یا عدم ‌امکان به‌کارگیری نهاد معافیت از مجازات محکومان بیمار را در حدود، قصاص، دیات و تعزیرات بررسی می‌کنیم. نتیجه این‌که حداقل در خصوص جنون و بیماری‌های ‌سخت‌درمان و علاج ناپذیر در ‌محکومیت بعضی از مجازات‌ها امکان معافیت‌ از ‌مجازات وجود دارد و پیش‌بینی این موضوع در ماده 502 قانون آئین ‌دادرسی‌ کیفری در کنار تبدیل مجازات ضروری است. تفاصيل المقالة