کد مقاله : 140212161104699 بازدید : 102 صفحه: -

نوع مقاله: پژوهشی

سنجش و ارزيابي کيفيت زندگي در نواحي شهری با استفاده از تکنيک روش تشابه به گزينة ايده آل فازي (مطالعه موردی:نواحی شهری شهر گچساران).

محورهای موضوعی : جغرافیا و برنامه ریزی شهری و منطقه ای

1 - فارغ تحصیل

تاریخ دریافت : 1402/12/16 تاریخ پذیرش : 1403/02/27 تاریخ انتشار : 1402/09/27

کلید واژه: کليد واژه ها: کيفيت زندگي, روش تشابه به گزينة ايده آل فازي, نواحي شهری, شهر گچساران.,

چکیده مقاله :

کيفيت زندگي، مفهومي است که در سال هاي اخير، به واسطة نقشي که در سلامت روان افراد دارد، اهميت بسزايي يافته است. پيامدهاي عدم توجه به کيفيت زندگي در نواحي روستايي مي تواند فقر گسترده، نابرابري فزاينده، رشد سريع جمعيت، بيکاري، مهاجرت، حاشيه نشيني شهري و غيره باشد با توجه به آنچه گفته شد، هدف اصلي اين تحقيق تعيين شاخص‌ها، ارزيابي و سنجش کيفيت زندگي ذهني در نواحی شهری شهر گچساران می باشد.. اين مطالعه از نوع «توصيفي- تحليلي» است که داده هاي مورد نياز آن از طريق تکميل پرسشنامة توسعه يافتة کيفيت زندگي سازمان جهاني بهداشت (WHOQOL-BREF)، توسط ساکنين نواحي شهری و از طريق مطالعات پيمايشي به دست آمده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و با در نظر گرفتن حداکثر ناهمگني (5/0=q=p)، 385 نفر برآورد شده که اعضاي آن به صورت نمونه گيري سهميه بندي از ساکنان هفت ناحیۀ شهری شهر گچساران از طريق نمونه گيري احتمالي ساده انتخاب شدند. تحليل داده ها با استفاده از به کارگيري روش تشابه به حل ايده آل فازي صورت پذيرفته است و به منظور تشخيص گروه هاي همگن به لحاظ تعيين سطح رضايت در ناحیۀ شهری شهر گچساران ، از روش تحليل خوشه اي بهره برده شده است. نتايج نشان مي دهد که ناحیۀ پنج در تمامي سنجه هاي کيفيت زندگي نسبت به نواحی دیگر شهر حالت بهتري را دارا مي باشد. به صورت کلي در بين نواحی مورد مطالعه از نظر شاخص هاي ترکيبي کيفيت زندگي تفاوت زيادي وجود ندارد. هرچند که در ارتباط با سنجه هاي مختلف سلامتِ محيط، سلامت اجتماعي، اقتصادي، رواني و جسميِ افراد، تفاوت هايي در سطح رضايتشان ديده مي شود.

چکیده انگلیسی:

Abstract Quality of life is a concept that has become very important in recent years due to its role in people's mental health. Consequences of not paying attention to quality of life in rural areas can be widespread poverty, increasing inequality, rapid population growth, unemployment, migration, urban marginalization, etc. According to what has been said, Mentally in the urban areas of Gachsaran city. This study is a "descriptive-analytical" study, the data of which have been obtained by completing the World Health Organization's (WHOQOL-BREF) Quality of Life Development Questionnaire by urban residents and through survey studies. The sample size was estimated to be 385 using the Cochran's formula and taking into account the maximum heterogeneity (q = p = 0.5), whose members were sampled by quoting residents of seven urban areas of Gachsaran through simple sampling. were chosen. Data analysis was performed using the similarity method to solve the fuzzy ideal and in order to identify homogeneous groups in terms of determining the level of satisfaction in the urban area of Gachsaran city, cluster analysis method has been used. The results show that the fifth district has a better situation in all measures of quality of life than other areas of the city. In general, there is not much difference between the studied areas in terms of the combined indicators of quality of life. However, there are differences in their levels of satisfaction with different measures of environmental health, social, economic, psychological and physical health. fgh The results show that the fifth district has a better situation in all measures of quality of life than other areas of the city. In general, there is not much difference between the studied areas in terms of the combined indicators of quality of life. Keywords: Quality of life, Similarity method to ideal fuzzy selection, urban areas, Gachsaran city.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ
اکبری، نعمت الله و مهدی زاهدی کیوان (1387): کاربرد روش های رتبه بندی و تصمیم گیری های چند شاخصه، چاپ اول، انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، تهران.
پورطاهری، مهدی (1389): کاربرد روشهای تصمیم گیری چند شاخصه در جغرافیا، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.
حریرچی، امیر محمود؛ میرزایی، خلیل؛ جهرمی و مکانی،اعظم(1388): ، چگونگی وضعیت کیفیت زندگی شهروندان شهر جدید پردیس 1388، فصلنامه ی پژوهش احتماعی، سال دوم، شماره چهارم، صص 89-110.
حیدری، علی، (1390): بررسی شاخص های کیفیت زندگی در سکونتگاه های روستایی استان کهگیلویه و بویر احمد، مسکن و محیط روستا، شماره 136، صص 51 - 66.
خوارزمی، شهین دخت. (1383): کیفیت زندگی و الزامات عصر دیجیتال در ایران، روزنامه دنیای اقتصاد، روزهای 9 و 10 و 11 و 12.
رضوانی، محمدرضا؛ شکیبا، علیرضا؛ منصوریان، حسین (1387): ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی، فصلنامه پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هشتم، شماره 30و31. صص 35 - 59.
رکن الدین افتخاری، عبدالرضا؛ فتاحی، احدالله؛ حاجی پور، مجتبی (1390): ارزیابی توزیع کیفیت زندگی در مناطق روستایی (نمونه موردی: بخش مرکزی شهرستان دلفان)، مجله پژوهش های روستایی، سال دوم، شماره دوم، صص 69-94.
رهنمايي، محمدتقي و حسيني، شاه پروانه (1383): فرايند برنامه ريزي شهري ايران، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
فرجی سبکبار، حسنعلی و رضاعلی، منصور (1388): مقایسة مدلهای گسسته و پیوستۀ مکانی – مطالعه موردی مکانیابی محل واحدهای تولید روستایی بخش طرقبه، فصلنامۀ پژوهش های جغرافیای انسانی، شمارۀ 67، بهار 1388، صص 69 - 83.
قالیباف، محمدباقر؛ روستائی، مجتبی؛ رمضان زاده لسبویی، مهدی و طاهری، محمدرضا (1390): ارزیابی کیفیت زندگی شهری( مطالعه موردی: محله یافت آباد)، فصلنامه پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال نهم، شماره 31، صص33 - 53.
معاونت برنامه ریزی- دفتر آمار و اطلاعات استان فارس (1388): نتایج تفضیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان فسا 1385، انتشارات استانداری فارس.
o A.L.Brown. (2003). Increasing the utility of urban environmental quality information, Landscape and Urban planning 65, p.p 85-93.
o Allen, John, Voget, Rebecca and Cordes, Sam, 2002, Quality of Life in Rural Nebraska: Trends and Changes, Institute of agriculture and natural resoures.
o Bukenya, J. Gebremedhin, T.x Schaeffer P. (2003), ((Analasis of Quality of Life Rural Development: Evidence from West Virginia Data)), Growth and Change, No, 34.
o Collados, C. & Duane. T., 1999, Analysis Natural Capital Quality of Life: A Model for Evaluating the Sustainability of Alternative Regional Development Paths, Ecological 30 (1999) 441- 460.
o Das, D. (2008). Urban Quality of Life: A case study of Guwahati, Social Incicators Research, 88.
o Epley, R. Donald & Menon, M(2007), ((A Method of Assembling Cross-sectional Indicators into a Community Quality of Life)), Soc Indic Res, 88.
o European Commission, 2001, A Framework for Indicators for the Economic and Social Dimensions of Sustainable Agriculture and Rural Development, London.
o Glatzer, W. (2006), ((Quality of Life in the European Union and the United States of America: Evidence from Comprehensive Indices)), Applied Research in Quality of Life, 1.
o Kamp Irene Van, Leidelmeijer Kees, Marsman Gooitske and Hollander Augustinus de, 2003, Urban Environmental Quality and Human Well-being towards a Conceptual Framework and Demarcation of Concepts, a Literature Stud. Landscape and Urban Planning 65,pp 5-18.
o Kordzanganeh, J., 2006, Study of Health Related Quality of Life in Aged People Who Were 60 or More, (A Case Study in Ramhormoz City). A Thesis Presented for the Master of Science Degree, By supervisor Dr. Mohammad Mirzaie, University of Tehran Facility of Social Since.
o Pal, A. K., Kumar, U. C., 2005, Quality of Life Concept for the Evaluation of Societal Development of Rural Community in West Bangal, India, Rural Development, Volume xv, no 2.
o Philips, D., 2006, Quality of Life Concept, Policy and Practice London, Routledge.
o S. Mahmoodzadeh, J. Shahrabi, M. Pariazar & M. S. Zaeri (2007). “Project Selection by Using Fuzzy AHP and TOPSIS Technique”.World Academy of Science, pp333- 338.
o Sun, Ch.Ch. and Lin, G.T.L., 2008, Application of Fuzzy TOPSIS for Estimating the Industrial Cluster Policy, Institute of Management

متن کامل:

چکیده

کليد واژه ها: کيفيت زندگي، روش تشابه به گزينة ايده آل فازي، نواحي شهری، شهر گچساران.

1-مقدمه

شناخت، اندازه گیری و بهبود کیفیت زندگی از اهداف عمدة محققان، برنامه ریزان و دولت‌ها در چند دهة اخیر بوده است. این عرصة علمی و تحقیقاتی مورد توجه تعداد زیادی از رشته ها، از جمله جامعهشناسی، روان شناسی، اقتصاد، علوم محیطی، جغرافیا، پزشکی و ... است. کیفیت زندگی از دهة 1960 به یکی از موضوعات مورد علاقة علوم اجتماعی تبدیل شده است، زیرا در این دهه مشخص شد که رشد و توسعة اقتصادی لزوماً منجر به بهبود زندگی مردم یک کشور نمی‌شود (Das, 2008: 298).

مطالعات علمی نشان دادند که رابطة بین پیشرفت اقتصادی و کیفیت زندگی، رابطه ای خطی نیست؛ این دو، تا نقطه ای هم سو و هم جهت حرکت می‌کنند و آن نقطهای است که حداقل شرایط مطلوب مادی برای زیست انسان فراهم شده باشد، ولی از این نقطه به بعد دیگر نمی‌توان انتظار داشت که تأمین نیازهای اقتصادی به بهبود کیفیت زندگی کمک کند، زیرا انسان موجودی چند وجهی و پیچیده است و منطق اقتصادی نمی‌تواند بسیاری از رفتارهای او را تبیین کند (خوارزمی، 1383: 8). در این دهه عموم مردم به طور فزایندهای از هزینههای اجتماعی و خسارات محیطی رشد اقتصادی آگاه شدند و محققان دریافتند که رشد فزایندة تولید ناخالص داخلی ¹نمی‌تواند به طور مستمر کیفیت زندگی مردم را بهبود بخشد(Glatzer, 2006:2). بنابراین از دهة 1960 تلاش‌های علمی فراوانی به منظور تعریف اصطلاح کیفیت زندگی ، شناسایی عناصر تشکیل دهنده آن و توسعه روش‌های سنجش و اندازه گیری کیفیت زندگی صورت گرفته است . اصطلاح کیفیت زندگی دارای معانی گوناگون برای افراد و گروههای مختلف است . برخی آن را به عنوان قابلیت زیست پذیری² یک ناحیه، برخی دیگر به عنوان اندازه ای برای میزان جذابیت³ و برخی به عنوان رفاه عمومی، بهزیستی اجتماعی، شادکامی، رضایتمندی و ... تفسیر کرده‌اند ( Epley& Menon,2007: 281).

با این وجود، هنوز هم یک تعریف قابل قبول جهانی برای این مفهوم صورت نگرفته است، زیرا بسیاری از محققان بر این باورند که کیفیت زندگی مفهومی چند وجهی، نسبی، متأثر از زمان، مکان، ارزش‌های فردی و اجتماعی است. کیفیت زندگی به وسیله نیروهای بیرونی مرتبط با افراد یا گروه های اجتماعی مثل تکنولوژی تولید، زیرساخت‌ها، روابط با سایر گروه ها، نهادهای جامعه محیط طبیعی و هم چنین به وسیله نیروهای درونی مثل تعاملات درون جامعه و ارزش‌های شخص یا جامعه تعیین می‌شود (Das,2008:298). از این رو میتوان به طور کلی کیفیت زندگی را سازهای چند بعدی، متشکل از شرایط عینی زندگی و بهزیستی ذهنی⁴ تعریف کرد. بعدعینی، وضعیت ظاهری و ملموس زندگی را نمایش می‌دهد، اما بعد ذهنی شامل ادراکات و ارزش یابی های افراد از وضعیت زندگی‌شانمی‌باشد. از طریق یکپارچه کردن ابعاد عینی و ذهنی کیفیت زندگی، امکان به دست آوردن تصویر کامل‌تر و مفیدتری از کیفیت زندگی در مقیاس‌های گوناگون مکانی و زمانی وجود دارد.

بدین ترتیب به نظر می‌رسد که توجه عملی به تحقیق در این عرصه، تعداد زیادی از رشته های علمی را، از جمله روان شناسی، پزشکی، اقتصاد، علوم اجتماعی، و نظایر این‌ها را شامل می‌شود. ولی وجه مشترک این دیدگاه را می‌توان این گونه بیان کرد که کیفیت زندگی به عنوان اصطلاحی کلی، مفهومی برای نشان دادن چگونگی برآورده شدن نیازهای انسانی و نیز معیاری برای ادراک رضایت و عدم رضایت افراد و گروه ها از ابعاد مختلف زندگی است. به صورتی که هر یک از رشته های گوناگون علمی، بر جنبه های خاصی از کیفیت زندگی که اغلب با آن رشته تناسب دارد، تأکید کرده است و با برگزیدن ابزاری انعطاف پذیر برای سنجش کیفیت زندگی، تلاش دارد که در همه فرهنگ‌ها، زمان‌ها و مکان‌ها کاربرد داشته باشد. با این حال باید اذعان کرد که کیفیت زندگی به شدت متأثر از زمان و مکان است و مؤلفه ها و عوامل تشکیل دهنده آن با توجه به دوره زمانی و مکان جغرافیایی تغییر می‌کند.

کیفیت زندگی مردم به عوامل زیادی از جمله اشتغال، درآمد مناسب، دسترسی به خدمات مهم از جمله آموزش، بهداشت، سلامت، محیط طبیعی، امنیت، انجمن های قوی و از این قبیل عناصر وابسته است. هرچند کیفیت زندگی مردم و مکان های شهری نیز به این عوامل وابسته می باشد، اما چالش های مربوط به سنجش رفاه و زندگی بهتر در نواحی شهری بسیار متفاوت با مناطق روستایی است (رضوانی و همکاران، 1387: 40). برخی از این چالش ها به شرایط کلان اقتصادی وابسته هستند، ولی برخی دیگر به چارچوب سازمانی و نهادی موجود در نواحی شهری مربوط است. عواملی مانند مقیاس کوچک و تراکم کم جمعیت سکونت گاه های شهری ، کاهش اشتعال و درآمد در بخش کشاورزی، فاصله زیاد، انزوای جغرافیایی، ضعف راه های ارتباطی و سیستم حمل و نقل مناسب و کارآمد، اجرای سیاست های لازم برای بهبود کیفیت زندگی شهری را پیچیده تر می کند (Bukenya,et al. 2003: 1). با توجه به آنچه گفته شد، هدف اصلی این تحقیق تعیین شاخص‌ها، ارزیابی و سنجش کیفیت زندگی ذهنی در نواحی شهری شهرگچساران می باشد.

1-2- روش تحقیق

ابتدا منابع مرتبط در رابطه با کیفیت زندگی در نواحی شهری شهرگچساران ، مورد بررسی قرار گرفت تا روش ها و شاخص هایی که در این باره باید مورد توجه قرار گیرد، تعیین گردد و در نهایت شاخص های اثر محور مبتنی تبیین هدف و تعیین سطح زندگی در نواحی های شهر گچساران انتخاب شده است. لذا شاخص های اصلی در ارتباط با کیفیت زندگی در پژوهش حاضر عبارتند از بعد سلامت محیط زندگی (با 6 گویه)، بعد سلامت اجتماعی (با 5 گویه)، بعد سلامت جسمانی (با 7 گویه)، بعد سلامت روانی (با 6 گویه) و بعد اقتصادی (با 4 گویه)، بر این اساس، مدل ارزیابی کیفیت زندگی با ایجاد نمودار درختی با روش تجزیه ای (بالا به پایین) و در پنج سطح طراحی شد. سپس با شناخت محدودة مطالعاتی و انتخاب نواحی که با توجه به عوامل مختلف، برای انجام تحقیق مناسب تشخیص داده شد، به شناسایی حد رضایت ساکنان از سطح زندگی در محدوده های نواحی شهر تعیین شده، با تحقیق در محل و انجام بررسی های میدانی اقدام به جمع آوری داده های مورد نیاز گردید.

حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و با ضريب اطمينان 95 درصد (حافظ نيا، 1389: 167) و همچنين با در نظر گرفتن فرضیة حداكثر ناهمگني (5/0p=q=) برابر 385 برآورد شد (همان: 158).

ارزش گذاری داده ها با استفاده از روش های متداول ضریب دهی فازی به صورت متغیرهای زبانی تعیین گردید. نحوة توزيع و فراواني تعداد پرسشنامه ها در هر یک از نواجی شهری نمونه گیری شده، در جدول زیر نشان داده شده است:

جدول شمارة-1: فراوانی توزیع پرسشنامه در نواحی شهری
ردیف	نام ناحبه	حجم جمعیت	حجم نمونه	درصد
1 2 3 4 5 6 7	ناحیۀ یک ناحیۀ دو ناحیۀ سه ناحیۀ چهار ناحیۀ پنج ناحیۀ شش ناحیۀ هفت	4252 7586 22696 13754 3890 8451 12817	27 60 197 29 27 22 22	7 56/15 16/51 53/7 7 25/6 71/5
جمع			385	100
منبع: محاسبات و مطالعات میدانی نگارندگان

پژوهش حاضر به منظور تحليل داده‌ها در ارتباط با مقایسة نواحی شهر گچساران به لحاظ تعیین سطح کیفیت زندگی با توجه به دیدگاه ساکنین نواحی از روش شباهت به گزینة ایده آل فازی بهره برده است و نتایج را با استفاده از تحلیل خوشه ای در سه سطح (رضایت قابل قبول، رضایت متوسط و رضایت ضعیف) بررسی شد.

1-3- معرفی متغیرها و شاخص ها

با توجه به مفهوم چندگانه و سلسله مراتبی کیفیت زندگی، می توان مدل نظری کیفیت زندگی در مجتمع های زیستی را در قالب جدول شمارة-2 تبیین نمود. در این مدل سعی بر این بوده که موارد حاصل از نتایج بررسی تئوری های مختلف کیفیت زندگی شهری در نظر گرفته شود. در سطح اول درخت ارزش که به صورت جدول تدوین شده است، بعد کیفیت زندگی قرار دارد، این مفهوم در این سطح قابل اندازه گیری و ارزش گذاری نمی باشد. در سطح دوم مؤلفه های اصلی کیفیت زندگی در نواحی سکونتی در پنج زمینة بعد سلامت محیط زندگی، بعد سلامت اجتماعی، بعد سلامت جسمانی، بعد سلامت روانی و بعد اقتصادی مد نظر قرار گرفته است؛ اما نکته ای که باید به آن اذعان داشت، این است که سطوح ذکر شده صرفاً به منظور سهولت مطالعه و طبقه بندی داده های به دست آمده صورت گرفته است، زیرا کیفیت زندگی حالتی در هم تنیده دارند و نمی توان به طور کامل آنها را از هم تفکیک کرد. در سطح سوم هرکدام از مؤلفه ها به زیرمعیارهای مربوطه تقسیم شده است، که ابعاد تشکیل شدة این سطح از مطالعه در جدول زیر بیان شده است.

جدول شمارة-2: معیارها و ابعاد کیفیت زندگی مورد بررسی در پژوهش
کیفیت زندگی	ابعاد	سنجه ها
	بعد سلامت محیطی	احساس امنیت
		سالم بودن محیط شهر
		اطلاعات در دسترس
		فعالیتهای تفریحی
		شرایط محل زندگی
		دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی
		وضعیت رفت و آمد
	بعد سلامت اجتماعی	روابط شخصی
		روابط جنسی
		رضایت از دوستان
		امکانات ورزشی
		امکا نات فرهنگی
	بعد سلامت جسمانی	انرژی کافی
		درد جسمانی
		درمان های طبی
		تحرک و چابکی
		وضعیت خواب
		توانایی انجام فعالیتهای روزمره
		ظرفیت کاری
	بعد اقتصادی	رضایت از شغل
		میزان درآمد
		آینده شغلی
		میزان پس انداز
	بعد سلامت روانی	حد معناداری زندگی
		میزان تمرکز
		شکل ظاهری بدن
		میزان رضایت از خود
		حالات دلتنگی ، افسردگی و ...
		لذت زندگی
منبع: مطالعات نگارندگان

در سطح چهارم جز شاخص های تعریف شده (به صورت سنجه هایی برای معیارها) برای کیفیت زندگی آورده شده است که در این زمینه به منظور پرهیز از اطالة سخن از بیان سنجه های جزئی که بالغ بر 90 معیار در این باره بوده است، از بیان سنجه های آخرین سطح پرهیز می شود.

1-4- معرفی محدودة مورد مطالعه

شهر گچساران یکی از شهرهای شهرستان گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد است. این شهر مرکز شهرستان گچساران است. شهر گچساران در ارتفاع ۷۲۰ متری از سطح دریا قرار دارد و مساحتی بالغ بر ۱۸ کیلومتر مربع را داراست. بر اساس آخرين سرشماري در سـال 1385 جمعيت شهر گچساران 92 هزار و 205 نفر بوده است (سایت استانداری استان کهگیلویه و بویراحمد).

شکل شمارۀ(1) : نقشه موقعيت شهر گچساران در کشور و استان

$C:\Users\akbarian\Desktop\ghachsaran.jpg$

2- مبانی نظری

واژه کیفیت در لاتین (Qual) به معنی چیزی و چه و Quality به مفهوم چگونگی آمده و Qol از منظر واژگانی به معنی چگونگی زندگی و در برگیرنده تفاوت های آن است که برای هر فرد، ویژه و یگانه، و متفاوت با دیگران است(کردزنگنه، 1385 :20). بر طبق گفته "فینویک، ناگلیر و برون (1996)"، کیفیت زندگی مفهوم اجتماعی است و خود معنایی واقعی ندارد بلکه صرفاً افراد به آن معنا می بخشند(Collados & Duane, 1999, 446). بر اساس برداشت کامپ و همکاران، مفهوم کیفیت زندگی به طور عمیقی از تفکرمرتبط با سلامت نشأت می گیرد و دیدگاه واحدی درباره علت آن وجود ندارد(Kamp et al., 2003, 3). بر اساس دیدگاه پال، کیفیت زندگی به عنوان معیاری برای سنجش میزان برآورده شدن نیازهای روحی- روانی و مادی جامعه تعریف گردیده و در این زمینه از کیفیت زندگی شهری نیز به مفهوم چگونگی شرایط و وضعیت زندگی خانواده های شهری یاد شده است (Pal & Kumar, 2005, 18).

محققان بر این باورند که اصطلاح کیفیت زندگی، مانند مفهوم توسعه، تا اندازه ای مبهم است. از یک سو کیفیت زندگی فردی به عنوان پنداشتی از چگونگی گذران فرد مطرح می شود، و از بعدی کلی تر در برگیرنده موفعیت های زندگی در مکان های مختلف حول عاملی مشخص اند، و موقعیت ها عبارتند از محیط پیرامونی و یا فرهنگ در جامعه معین(Pal, 2005, 217). به گفته کالمن⁵در سال 1984، کیفیت زندگی به مفهوم گستردگی و انبساط آرزوست که ریشه در تجارب زندگی دارد. وینستد⁶ (1985) معتقد است که کیفیت زندگی مفهومی بسیار ذهنی و شخصی است که معمولاً بر پایه خوشحالی و رضایت فرد با عواملی که بر رفاه اجتماعی، روانی، جسمی و عملکردی وی تأثیر می نهد بنا می شود. زان⁷ (1992) کیفیت زندگی را درجه و میزان درجه و میزان رضایت در تجارب زندگی فرد می داند. به عقیده او، کیفیت زندگی مشتمل بر رضایت از زندگی در تصور از خود و فاکتورهای اجتماعی و افتصادی و اکولوژیکی است. گروه کیفیت زندگی زندگی سازمان بهداشت جهانی (1995) تعریف کیفیت زندگی را این گونه بر می شمارد: ادراک افراد از موقعیت شان در زندگی در متن نظام های فرهنگی و ارزشی که در آن زندگی می کنند، آن هم با توجه به اهداف، انتظارات، استانداردها و علایق شان. به بیان دیگر ، رضایت از زندگی به عنوان موءلفه اصلی کیفیت زندگی مورد تأکید قرار می گیرد. دیوید فیلیپس⁸ در تعریفی جامع، کیفیت زندگی را در ابعاد فردی و جمعی مورد بررسی قرار می دهد که سطح فردی آن مؤلفه های عینی و ذهنی را در بر می گیرد (Philips, 2006: 242). لذا هدف غایی مطالعه کیفیت زندگی و کاربرد متعافب آن، بدین منظور است که مردم توان بهره مندی از زندگی ای با کیفیت مطلوب را داشته باشند، به طوری که این زندگی علاوه بر هدفمندی لذت بخش هم باشد (Allen, Vogt & Cordes, 2002, 14).

سلامت جسمانی و روانی، یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار و بخش جدایی ناپذیر آن برای شکوفایی و ارتقای وضعیت زندگی است، به عبارت دیگر حفظ و ارتقای سطح سلامت، پیش نیاز حرکت و اقدام در رمینهء برنامه ریزی های اقتصادی و اجتماعی است. هر جامعه زمانی از پویایی و نشاط لازم برخودار خواهد بود که شهروندان آن از سلامت جسمانی و روانی مطلوب برخودار شوند. در عصر حاضر بسیاری از صاحب نظران علوم اجتماعی و علوم انسانی به نقد و ارزیابی اهداف رشد و توسعه اقتصادی در کشورهای صنعتی و پیشرفته پرداخته و بر اولویت هدف های اجتماعی توسعه، کیفیت خدمات، کالاها ضرورت تناسب آنها با نیازها و شرایط زندگی مردم تأکید ورزیده اند، بدین ترتیب نگرش انسانی و جامعه شناسانه درباره کیفیت زندگی به قلمرو کتاب ها و مقاله های مربوط به توسعه، برنامه ریزی و سیاست گذاری های کلان پیشرفته و به ویژه کشورهای غربی وارد شد. (حریرچی و همکاران، 1388: 90). بعد اجتماعی از جمله عوامل کلیدی در شکل دادن کیفیت زندگی است که تأثیر قابل توجهی بر احساسات اساساٌ اجتماعی دارد. این بعد در سطح میانه مورد سنجش قرار می گیرد و شاخص های آن تلفیقی از شاخص های عینی و ذهنی کیفیت زندگی است. کیفیت زندگی ساکنین که چند بعدی می باشد و عناصر مختلفی را در بر می گیرد، در کنش متقابل با محیط زندگی قرار دارد. بنابراین توسعۀ همزمان ایده های کیفیت محیط شهری و شاخص های آن، یک فعالیت هدفمند است (86Brown, 2003: )، زیرا بسیاری از ناهنجاری های رفتاری در جوامع شهری، ضمن داشتن ریشه های تاریخی، فرهنگی و اقتصادی در کیفیت فضاهای سکونتی و کاری آنان نهفته است (رهنمایی، 1383: 19).

3- یافته های پژوهش

3-1- وزن شاخص های پژوهش

وزن هر یک از شاخص ها از طریق کارشناسان مطابق جدول شمارة-4، در قالب طیف «اهمیت خیلی کم، اهمیت کم، تا حدودی کم اهمیت، بی تفاوت، تاحدودی با اهمیت، با اهمیت، با اهمیت بسیار» - به ترتیبی که در جدول شمارة-3، بیان شده است- تعیین شده است تا ماتریس وزنی داده ها از آن مستخرج شود.

جدول شمارة-3: متغيرهاي زباني براي اهميت معيارها
متغير زباني	تعريف مقدار فازي	متغير زباني	تعريف مقدار فازي
اهميت خيلي کم	(0, 0, 0.1)	تاحدودي بااهميت	(0.5, 0.7, 0.9)
اهميت کم	(0, 0.1, 0.3)	با اهميت	(0.7, 0.9, 1)
تا حدودي کم اهميت	(0.1, 0.3, 0.5)	با اهميت بسيار	(0.9, 1, 1)
بي تفاوت	(0.3, 0.5, 0.7)

اهمیت نهایی شاخص ها بدین ترتیب به دست آمد:

جدول شمارة-4: وزن فازی هر یک شاخص ها
رضایت از احساس امنیت	(0.9, 1, 1)	رضایت از امکانات ورزشی	(0.5, 0.7, 0.9)	رضایت از میزان درآمد	(0.9, 1, 1)
سالم بودن محیط شهر	(0.9, 1, 1)	رضایت از امکا نات فرهنگی	(0.5, 0.7, 0.9)	رضایت از آینده شغلی	(0.7, 0.9, 1)
میزان اطلاعات در دسترس	(0.5, 0.7, 0.9)	میزان انرژی کافی	(0.9, 1, 1)	رضایت از میزان پس انداز	(0.5, 0.7, 0.9)
رضایت از فعالیتهای تفریحی	(0.7, 0.9, 1)	معکوس درد جسمانی	(0.9, 1, 1)	میزان معناداری زندگی	(0.7, 0.9, 1)
رضایت از شرایط محل	(0.9, 1, 1)	معکوس درمان های طبی	(0.5, 0.7, 0.9)	رضایت ازمیزان تمرکز درامور	(0.7, 0.9, 1)
دسترسی به خدمات بهداشتی	(0.7, 0.9, 1)	رضایت از تحرک و چابکی	(0.5, 0.7, 0.9)	رضایت از شکل ظاهری بدن	(0.3, 0.5, 0.7)
وضعیت رفت و آمد	(0.5, 0.7, 0.9)	رضایت از وضعیت خواب	(0.1, 0.3, 0.5)	میزان رضایت از خود	(0.7, 0.9, 1)
رضایت از روابط شخصی	(0.5, 0.7, 0.9)	توانایی انجام فعالیتهای روزمره	(0.5, 0.7, 0.9)	معکوس حالات دلتنگی و ...	(0.9, 1, 1)
رضایت از روابط جنسی	(0.1, 0.3, 0.5)	رضایت از ظرفیت کاری	(0.5, 0.7, 0.9)	حد لذت از زندگی	(0.9, 1, 1)
رضایت از دوستان	(0.7, 0.9, 1)	رضایت از شغل	(0.7, 0.9, 1)
منبع: مطالعات نگارندگان

3-2- سنجش کیفیت زندگی در نواحی شهر گچساران

در این باره ابتدا تکنیک تشابه به گزینة ایده آل فازی را شرح داده، سپس به تحلیل داده ها اراده خواهد شد:

در روش شباهت به گزینة ایده آل به صورت هم زمان از شاخص ها و معیارهای عینی و ذهنی می توان استفاده کرد (پورطاهری، 1389: 114) و به علاوه ذاتاً از آنجا که مدل تاپسیس بهترین نتیجه را در ارتباط با رتبه بندی به دست می دهد (فرجی سبکبار و رضاعلی، 1388: 81) این روش برای سطح بندی پایداری اجتماعی نواحی منتخب مناسب شناخته شده است. تشابه به گزینة ایده آل فازي روشي است كه در آن عناصر ماتريس يا وزن هاي متعلق به هر شاخص به صورت فازي بيان مي شوند که خود برهانی است بر علت به کارگیری روش دلفی فازی در ارزش گذاری شاخص ها (زیرا روش دلفی فازی نتایج را به صورت فازی به دست می دهد). براي انجام عمليات تاپسیس به شيوة فازي، مي توان از روش هاي متفاوتي بهره گرفت كه از متداولترين آنها روش وضع شده به وسیلة «چن و هوانگ» است (Sun and Lin, 2008 :3) که در این پژوهش نیز مورد استفاده واقع شده است. مراحل انجام روش مذکور بدین صورت می باشد (Mahmoodzadeh & other, 2007: 337):

3-2-1- مرحلة اول- تشکیل ماتریس تصمیم گیری:

در این ماتریس عملکرد گزینة i (i= 1, 2, …, m) در رابطه با معیار j (j= 1, 2, …, n) می باشد.

3-2-2- مرحلة دوم- بی مقیاس کردن ماتریس تصمیم سازی: مقادیر شاخص هایی که در بازه ای غیر از بازة [1و0] هستند بی مقیاس می شود (اکبری و زاهدی، 1387: 419)، نحوة بی مقیاس سازی به صورت تابع زیر می باشد:

شاخص های مثبت

شاخص های منفی

3-2-3- مرحلة سوم- تعیین ماتریس وزن: که از طریق روش تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی به دست آمده است.

3-2-4- مرحلة چهارم- تشکیل ماتریس وزنی:

بنابراین ماتریس تصمیم فازی وزن دار به صورت زیر خواهد بود:

3-2-5- مرحلة پنجم- یافتن حل ایده آل فازی (FPIS,A*) و حل ضد ایده آل فازی (FPIS,A¯):

که بهترین مقدار معیار i از بین تمام گزینه ها و بدترین مقدار معیار i از بین تمام گزینه ها می باشد.

3-2-6- مرحلة ششم- محاسبة فواصل مثبت و منفی گزینه ها:

برای محاسبة فاصلة بین دو عدد فازی در نوع اعداد فازی مثلثی، از رابطة زیر بهره می بریم در صورتی که A و B را دو عدد فازی به صورت مقادیر فرضی زیر در نظر بگیریم:

فاصلة بین آنها چنین بدست خواهد آمد:

ضمن آنکه در این مرحله از روابط زیر به ترتیب برای حل ایده آل و ضد ایده آل منفی استفاده خواهد شد:

3-2-7- مرحلة هفتم- محاسبة شاخص شباهت:

3-2-8- مرحلة هشتم- رتبه بندی گزینه ها: گزینه ها با شاخص شباهت بیشتر شرایط بهتری را دارند.

با توجه به اینکه در جریان ابزار گردآوری داده ها (پرسشنامه) از طیف پنج گزینه ای لیکرت استفاده و رتبه های 1 تا 5 به پاسخ ها اختصاص داده شده که امتیاز 1 نشان دهندة میزان بسیار کم رضایت از معیارها و عناصر کیفیت زندگی و امتیاز 5 نشان دهندة بیشترین حد آن است. سپس تعیین کیفیت زندگی در نواحی شهری شهر گچساران بر اساس آنچه نظرات کارشناسان امر برنامه ریزی مجتمع های زیستی در ارتباط با شاخص های مورد بحث و داده های گرد آمده از ساکنین هر ناحیه بوده، با به کار گیری روش شباهت به گزینة ایده آل فازی صورت گرفت. از آنجایی که در انجام تحلیل بر اساس روش های فازی، نیاز به داده های فازی همواره برقرار است، لذا در این باره عدد فازی مثلثی برای تحلیل به صورتی که در بردار زیر نشان داده می شود، بیان شده اند:

نمایش گرافیکی پایداری اجتماعی نواحی شهری از دیدگاه ساکنین در حالت فازی مثلثی

همانگونه که بیان آن نیز گذشت، به منظور مقایسة گزینه ها در ارتباط با شاخص ها (عوامل تشکیل دهندة کیفیت زندگی در نواحی شهری) از داده های گردآمدة مربوط به هر ناحیۀ شهری استفاده شده است که درجة عضویت هر کدام در نمودار فوق نشان داده شده است. به عبارت ساده تر در ارتباط با معیارهای مختلف در نواحی شهری به صورت منفک برای هر ناحیه کمترین میزان رضایت را ، بیشترین میزان رضایت را و میانگین نظرات را در نظر گرفته شده است. اينك به منظور پرهيز از اطالة سخن، از آوردن محاسبات و جداول مربوط به هر مرحله خودداري و سعی می شود خروجی نتایج حاصل از تحلیل داده های گردآوری شده با استفاده از روش شباهت به گزینة ایده آل فازی در ارتباط با ابعاد مختلف سنجیده شود:

3-3- تحلیل داده های پرسشنامه ای

3-3-1- بعد سلامت محیطی

بعد سلامت محیطی شامل هفت گویه بوده است که همانگونه که در مطالب گذشته نیز اشاره شد شامل، سنجه های احساس امنیت در محیط زندگی، سالم بودن محیط اطراف، دسترسی به اطلاعات مورد نیاز روزمره، امکان فعالیت های تفریحی، رضایت از محل زندگی، دسترسی به خدمات بهداشتی- درمانی و میزان رضایت از رفت و آمد می باشد.

جدول شمارة-5: نتایج محاسبات مربوط به روش F.TOPSIS بعد سلامت محیطی
نام ناحیه شهری	حل ایده آل	حل ضد ایده آل	شاخص شباهت	سطح رضایت نسبی
ناحیۀ پنج	3.08	2.89	0.48	قابل قبول
ناحیۀ هفت	3.24	2.41	0.43	متوسط
ناحیۀ دو	3.26	1.91	0.37	ضعیف
ناحیۀ یک	3.27	1.88	0.37
ناحیۀ چهار	3.26	1.92	0.37
ناحیۀ شش	3.32	1.77	0.35
ناحیۀ سه	3.34	1.81	0.35
مآخذ: محاسبات نگارندگان

همانگونه که در جدول شمارة-5، نیز نشان داده می شود، به صورت نسبی ناحیۀ پنج با شاخص شباهت فازی 48/0 به عنوان پایدارترین ناحیه از بین نواحی شهری شهر گچساران شناسایی شده است و در سطح بعدی نیز ناحیۀ هفت با امتیاز شباهت به ایده آل فازی 43/0 قرار می گیرد. دیگر نواحی تحت مطالعه در شهر گچساران به عنوان نواحی ناپایدار به لحاظ بعد سلامت محیطی شناسایی شده اند.

3-3-2- بعد سلامت اجتماعی

بعد سلامت اجتماعی نیز شامل پنج گویه، شامل حس رضایت از روابط شخصی، روابط جنسی، رضایت از دوستان، رضایت از امکانات ورزشی، رضایت از امکانات فرهنگی و آموزشی می باشد.

جدول شمارة-6: نتایج محاسبات مربوط به روش F.TOPSIS بعد سلامت اجتماعی
نام ناحیه شهری	حل ایده آل	حل ضد ایده آل	شاخص شباهت	سطح رضایت نسبی
ناحیۀ پنج	1.76	1.70	0.49	قابل قبول
ناحیۀ هفت	1.67	1.33	0.44	متوسط
ناحیۀ یک	1.75	1.31	0.43	ضعیف
ناحیۀ شش	1.73	1.32	0.43
ناحیۀ چهار	1.74	1.31	0.43
ناحیۀ دو	1.80	1.29	0.42
ناحیۀ سه	1.81	1.29	0.42
مآخذ: محاسبات نگارندگان

همانگونه که در جدول شمارة-6، نیز نشان داده می شود، به صورت نسبی ناحیۀ پنج به عنوان پایدارترین ناحیه شناسایی شده است (با شاخص شباهت فازی 49/0)، که خود یک سطح مستقل را شکل می دهد و در سطح مربوط به رضایت متوسط یا پایداری کیفیت زندگی به لحاظ بعد سلامت اجتماعی نیز ناحیۀ هفت با امتیاز شباهت به ایده آل فازی 44/0 قرار می گیرد. سایر نواحی شهر گچساران به عنوان نواحی ناپایدار با سطح رضایت ضعیف شناسایی شده اند.

3-3-3- بعد سلامت جسمانی

به منظور سنجش بعد سلامت جسمانی از سری ابعاد کیفیت زندگی در نواحی شهری نیز هفت گویه، شامل انرژی کافی داشتن برای امور روزمره، معکوس میزان درد جسمانی، معکوس نیاز به درمان طبی، میزان رضایت از تحرک و چابکی خود، رضایت از وضعیت خواب، توانایی انجام فعالیت های روزمره و میزان رضایت از ظرفیت کاری به کار رفت.

جدول شمارة-7: نتایج محاسبات مربوط به روش F.TOPSIS بعد سلامت جسمانی
نام ناحیه شهری	حل ایده آل	حل ضد ایده آل	شاخص شباهت	سطح رضایت نسبی
ناحیۀ هفت	3.07	2.82	0.48	قابل قبول
ناحیۀ پنج	3.08	2.18	0.41	متوسط
ناحیۀ یک	3.14	2.09	0.40
ناحیۀ چهار	3.10	2.07	0.40
ناحیۀ شش	3.25	2.04	0.39	ضعیف
ناحیۀ دو	3.08	1.93	0.39
ناحیۀ سه	3.27	2.03	0.38
مآخذ: محاسبات نگارندگان

محاسبات امتیاز نهایی تاپسیس فازی این مرحله از پژوهش نیز نشان می دهد ناحیۀ هفت به عنوان بالاترین سطح رضایت از بعد سلامت جسمانی به تنهایی یک سطح جداگانه را شکل می دهد. نواحی پنج ، یک و چهار نیز در سطح دوم با میزان رضایت متوسط از سلامت جسمانی واقع شده اند. نواحی شش،دو ،سه با سطح رضایت ضعیف در آخرین سطح واقع شده اند.

3-3-4- بعد سلامت روانی

برای سنجش میزان سلامت روانی، شش گویه به ترتیب شامل، حد معناداری زندگی در نواحی شهری، میزان توانایی در تمرکز بر روی انجام امور روزمره، پذیرش جنسیت و شکل ظاهری بدن، میزان رضایت از توانایی های خود (داشتن حس اعتماد به نفس)، معکوس میزان دچار شدن به حالات منفی (از قبیل افسردگی، دلتنگی و ...) و میزان لذت زندگی در نواحی شهری ، انتخاب شده است.

جدول شمارة-8: نتایج محاسبات مربوط به روش F.TOPSIS بعد سلامت روانی
نام ناحیه شهری	حل ایده آل	حل ضد ایده آل	شاخص شباهت	سطح رضایت نسبی
ناحیۀ پنج	2.39	2.65	0.53	قابل قبول
ناحیۀ هفت	2.19	2.37	0.52
ناحیۀ چهار	2.21	2.35	0.51
ناحیۀ یک	2.13	2.12	0.50	متوسط
ناحیۀ شش	2.25	2.13	0.49
ناحیۀ دو	2.28	2.21	0.49
ناحیۀ سه	2.42	2.12	0.47	ضعیف
مآخذ: محاسبات نگارندگان

بر این اساس نواحی پنج ، هفت،چهار، به عنوان سالمترین نواحی شهری در شهر گچساران انتخاب شده اند، رنواحی یک ، شش و دو در سطح مربوط به رضایت متوسط واقع شده اند. و ناحیۀ سه با امتیاز فازی مشابه منتج از روش تشابه به ایده آل فازی 47/0 در سطح آخر جای گرفته است. لازم به ذکر است که در ارتباط با شاخص ها و ابعاد مختلف مورد بررسی در این پژوهش بعد سلامت روانی دارای بالاترین میزان میانگین می باشد.

3-3-5- بعد سلامت اقتصادی

در این باره تنها 4 گویه مورد ارزیابی واقع شده اند که به ترتیب شامل رضایت شغلی، رضایت از درآمد، خوش بینی به آیندة شغلی و رضایت از پس انداز می شود.

جدول شمارة-9: نتایج محاسبات مربوط به روش F.TOPSIS بعد سلامت اقتصادی
نام ناحیه شهری	حل ایده آل	حل ضد ایده آل	شاخص شباهت	سطح رضایت نسبی
ناحیۀ پنج	1.88	1.71	0.48	قابل قبول
ناحیۀ هفت	1.88	1.61	0.46
ناحیۀ شش	1.86	1.53	0.45
ناحیۀ یک	1.98	1.44	0.42	متوسط
ناحیۀ چهار	1.96	1.20	0.38	ضعیف
ناحیۀ دو	2.00	1.16	0.37
ناحیۀ سه	2.01	1.15	0.36
مآخذ: محاسبات نگارندگان

محاسبات این مرحله نیز به خوبی نشان می دهد که نواحی پنج ،هفت و شش به عنوان نزدیکترین گزینه ها به ایده آل فازی شناسایی شده اندناحیۀ یک در حدفاصل بین رضایت قابل قبول و ضعیف واقع شده است. سایر نواحی به عنوان نواحی با سطح رضایت اقتصادی ضعیف در شهر گچساران شناسایی شده اند.

4- نتیجه گیری

از آنجایی که روش های تصمیم گیری متعارف برای شناخت مناسب داده های کیفی و ذهنی (شاخص های کیفیت زندگی) کارآیی لازم را ندارند از ترکیب روش های تصمیم گیری چند معیارة فازی در این باره استفاده شد که امکان ورود داده های نامشخص کیفی و به شدت ذهنی را در ارتباط با معیارها و اهداف مختلف فراهم می سازد و در تبیین دقیق مدل های تصمیم گیری برای سنجش نواحی شهری قابلیت لازم را دارند. نتایج به دست آمده در این باره در ابعاد منفک کیفیت زندگی در نواحی شهری بر اساس امتیاز شاخص شباهت فازی با استفاده از روش تحلیل خوشه ای، در سه سطح از رضایت (رضایت قابل قبول، رضایت متوسط و رضایت ضعیف) تشخیص داده شد. نتایج ترکیبی نشان می دهد ناحیۀ پنج از نظر سطح رضایت از کیفیت زندگی با هم تفاوت دارند، به صورتی که در زیر بیان می شود:

نتایج نشان می دهد که پایدارترین ناجیه 5 در در شهر گچساران که به عنوان بخش مجتمع های کارگری و کارمندی شرکت نفت شناخته شده است، می باشد که در 4 بعد کیفیت زندگی مورد مطالعه بالاترین امتیاز را کسب کرده است، و تنها در بعد سلامت جسمانی سطح رضایت متوسط را به خود اختصاص داده است به هر حال ناحیۀ 5 با مجموع امتیاز فازی شاخص شباهت( 39/2 ) و با بالاترین میانگین (48/0) به عنوان ناحیه که دارای بهترین کیفیت زندگی می باشد شناسایی شده است.ناحیۀ هفت با مجموع امتیازات فازی شاخص شباهت( 33/2 )و با میانگین (47/0) بنابراین ناحیۀ پنج و هفت در سطح رضایت قابل قبول قرار داشته است.نواحی شش ،یک و چهار به ترتیب با مجموع امتیاز وزنی (11/2) ، (12/2) ، (09/2) و با میانگین مشابه( 42/0) در سطح رضایت متوسط قرار دارد و نیز نیازمند به توجه بیشتر از در ارتباط با ارتقاء کیفیت زندگی نواحی شهری می باشند.

نواحی دو و سه به ترتیب با مجموع میانگین وزنی (04/2) و (98/1) و نیز به ترتیب با میانگین امتیاز وزنی( 41/0) و( 40/0) در سطح رضایت ضعیف قرار دارد و دارای کیفیت زندگی نامناسب اند.

جدول شمارة-10: همبستگی پیرسون به دست آمده بین امتیاز فازی ابعاد مختلف کیفیت زندگی در نواحی شهری
	بعد سلامت اجتماعی	بعد سلامت اقتصادی	بعد سلامت جسمانی	بعد سلامت روانی	بعد سلامت محیطی	ابعاد کلی کیفیت زندگی
بعد سلامت اجتماعی	1	327/0	87/0	437/0	671/0	87/0
بعد سلامت اقتصادی		1	489/0	634/0	521/0	717/0
بعد سلامت جسمانی			1	256/0	708/0	917/0
بعد سلامت روانی				1	668/0	595/0
بعد سلامت محیطی					1	804/0
ابعاد کلی کیفیت زندگی						1
مآخذ: محاسبات نگارندگان

همچنین محاسبات مربوط به همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین ابعاد منفک کیفیت زندگی در نواحی شهری تنها در دو حالت (بین بعد سلامت جسمانی و سلامت اجتماعی و بین بعد سلامت محیطی و سلامت جسمانی)، رابطة معناداری (با توجه به Sig به دست آمده) وجود دارد که از نوع همبستگی مستقیم ناقص می باشد ضمن آنکه شدت این نوع از همبستگی را می توان از بین مقادیر به دست آمده تشخیص داد که رابطة بین دو بعد سلامت جسمانی و سلامت اجتماعی بسیار قوی می باشد. در ارتباط با مطالعات مربوط به شاخص های کلی کیفیت زندگی نیز می توان معناداری را در تمامی ابعاد مختلف کیفیت زندگی، غیر از بعد سلامت روانی مشاهده کرد

منابع و مآخذ

اکبری، نعمت الله و مهدی زاهدی کیوان (1387): کاربرد روش های رتبه بندی و تصمیم گیری های چند شاخصه، چاپ اول، انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، تهران.

پورطاهری، مهدی (1389): کاربرد روشهای تصمیم گیری چند شاخصه در جغرافیا، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.

حریرچی، امیر محمود؛ میرزایی، خلیل؛ جهرمی و مکانی،اعظم(1388): ، چگونگی وضعیت کیفیت زندگی شهروندان شهر جدید پردیس 1388، فصلنامه ی پژوهش احتماعی، سال دوم، شماره چهارم، صص 89-110.

حیدری، علی، (1390): بررسی شاخص های کیفیت زندگی در سکونتگاه های روستایی استان کهگیلویه و بویر احمد، مسکن و محیط روستا، شماره 136، صص 51 - 66.

خوارزمی، شهین دخت. (1383): کیفیت زندگی و الزامات عصر دیجیتال در ایران، روزنامه دنیای اقتصاد، روزهای 9 و 10 و 11 و 12.

رضوانی، محمدرضا؛ شکیبا، علیرضا؛ منصوریان، حسین (1387): ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی، فصلنامه پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هشتم، شماره 30و31. صص 35 - 59.

رکن الدین افتخاری، عبدالرضا؛ فتاحی، احدالله؛ حاجی پور، مجتبی (1390): ارزیابی توزیع کیفیت زندگی در مناطق روستایی (نمونه موردی: بخش مرکزی شهرستان دلفان)، مجله پژوهش های روستایی، سال دوم، شماره دوم، صص 69-94.

رهنمايي، محمدتقي و حسيني، شاه پروانه (1383): فرايند برنامه ريزي شهري ايران، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.

فرجی سبکبار، حسنعلی و رضاعلی، منصور (1388): مقایسة مدلهای گسسته و پیوستۀ مکانی – مطالعه موردی مکانیابی محل واحدهای تولید روستایی بخش طرقبه، فصلنامۀ پژوهش های جغرافیای انسانی، شمارۀ 67، بهار 1388، صص 69 - 83.

قالیباف، محمدباقر؛ روستائی، مجتبی؛ رمضان زاده لسبویی، مهدی و طاهری، محمدرضا (1390): ارزیابی کیفیت زندگی شهری( مطالعه موردی: محله یافت آباد)، فصلنامه پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال نهم، شماره 31، صص33 - 53.

معاونت برنامه ریزی- دفتر آمار و اطلاعات استان فارس (1388): نتایج تفضیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان فسا 1385، انتشارات استانداری فارس.

o A.L.Brown. (2003). Increasing the utility of urban environmental quality information, Landscape and Urban planning 65, p.p 85-93.

o Allen, John, Voget, Rebecca and Cordes, Sam, 2002, Quality of Life in Rural Nebraska: Trends and Changes, Institute of agriculture and natural resoures.

o Bukenya, J. Gebremedhin, T.x Schaeffer P. (2003), ((Analasis of Quality of Life Rural Development: Evidence from West Virginia Data)), Growth and Change, No, 34.

o Collados, C. & Duane. T., 1999, Analysis Natural Capital Quality of Life: A Model for Evaluating the Sustainability of Alternative Regional Development Paths, Ecological 30 (1999) 441- 460.

o Das, D. (2008). Urban Quality of Life: A case study of Guwahati, Social Incicators Research, 88.

o Epley, R. Donald & Menon, M(2007), ((A Method of Assembling Cross-sectional Indicators into a Community Quality of Life)), Soc Indic Res, 88.

o European Commission, 2001, A Framework for Indicators for the Economic and Social Dimensions of Sustainable Agriculture and Rural Development, London.

o Glatzer, W. (2006), ((Quality of Life in the European Union and the United States of America: Evidence from Comprehensive Indices)), Applied Research in Quality of Life, 1.

o Kamp Irene Van, Leidelmeijer Kees, Marsman Gooitske and Hollander Augustinus de, 2003, Urban Environmental Quality and Human Well-being towards a Conceptual Framework and Demarcation of Concepts, a Literature Stud. Landscape and Urban Planning 65,pp 5-18.

o Kordzanganeh, J., 2006, Study of Health Related Quality of Life in Aged People Who Were 60 or More, (A Case Study in Ramhormoz City). A Thesis Presented for the Master of Science Degree, By supervisor Dr. Mohammad Mirzaie, University of Tehran Facility of Social Since.

o Pal, A. K., Kumar, U. C., 2005, Quality of Life Concept for the Evaluation of Societal Development of Rural Community in West Bangal, India, Rural Development, Volume xv, no 2.

o Philips, D., 2006, Quality of Life Concept, Policy and Practice London, Routledge.

o S. Mahmoodzadeh, J. Shahrabi, M. Pariazar & M. S. Zaeri (2007). “Project Selection by Using Fuzzy AHP and TOPSIS Technique”.World Academy of Science, pp333- 338.

o Sun, Ch.Ch. and Lin, G.T.L., 2008, Application of Fuzzy TOPSIS for Estimating the Industrial Cluster Policy, Institute of Management of Tehcnology, National Chiao Tung University, Taiwan.

[1] .Gross Domestic Product

[2] .Livability

[3] .Attractiveness

[4] .Subjectiv Well-being

[5] .Kalman

[6] .Winsted

[7] .Zan

[8] .David Fhilips

مقالات مرتبط

تدوین برنامه استراتژیک برای توسعه گردشگری ساحلی خلیج فارس نمونه موردی: نواحی ساحلی هرمزگان
تاریخ چاپ : 1394/01/01
بررسی و سنجش میزانِ آگاهیِ شهروندان از حقوق شهروندی و قوانین شهری با هدفِ دستیابی به زندگی شایسته (مطالعۀ موردی: شهر سنندج)
تاریخ چاپ : 1396/11/01
محله محوری، رهیافتی نوین در ایجاد مدیریت شهری پایدار (نمونه موردی: محله قیطریه تهران)
تاریخ چاپ : 1395/11/01
تبیین بررسی طرح توسعه پروژه مسکن مهر(مطالعه موردی شهر بروجرد)
تاریخ چاپ : 1393/07/01
سنجش میزان برخورداری از فضای سبز در مناطق شهری استان فارس
تاریخ چاپ : 1395/09/01
بررسی شرایط همدید موثر بر روزهای آلوده به دی اکسید گوگرد در شهر شیراز
تاریخ چاپ : 1394/04/01

اشتراک گذاری

آدرس مقاله

سنجش و ارزيابي کيفيت زندگي در نواحي شهری با استفاده از تکنيک روش تشابه به گزينة ايده آل فازي (مطالعه موردی:نواحی شهری شهر گچساران).