• XML

    isc pubmed crossref medra doaj doaj
  • فهرست مقالات


      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - جلوه‌های تشبیه و تمثیل در شعر نجیب کاشانی
        سعید خیرخواه
        چکیده تشبیه از بنیادهای اصلی ایماژ و تخییل در ادبیات می‌باشد و هر کلام مخیل یا شعر ناب نمی‌تواند بر کنار از این پدیده‌ بلاغی و هنری باشد. همانندسازی و همانندانگاری در سایر شاخه‌های هنری مانند نقاشی و خط و معماری و سینما و تئاتر همواره جایگاهی ویژه داشته و دارد. بنابرا چکیده کامل
        چکیده تشبیه از بنیادهای اصلی ایماژ و تخییل در ادبیات می‌باشد و هر کلام مخیل یا شعر ناب نمی‌تواند بر کنار از این پدیده‌ بلاغی و هنری باشد. همانندسازی و همانندانگاری در سایر شاخه‌های هنری مانند نقاشی و خط و معماری و سینما و تئاتر همواره جایگاهی ویژه داشته و دارد. بنابراین برای رسیدن به کمال زیبایی یا زیبایی‌شناسی هنری در شعر بجا و سزاوار است که با دقت خاص به تشبیه و انواع شاخه‌های آن توجهی ویژه داشته باشیم. در سبک هندی یا اصفهانی که شاعران شیوه‌ای خاص در سرودن شعر داشتند، تشبیه جایگاهی خاص دارد. به ویژه تشبیه تمثیل که نوعی از تشبیه مرکب می­باشد، در این سبک دارای بسامدی بالاست. در این جستار برآنیم تا ضمن آوردن نمونه‌هایی از انواع تشبیه، تمثیل‌های برجسته‌ دیوان نجیب کاشانی را به تماشا بنشینیم. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - شکل‌شناسی تضمین‌های فارسی
        حبیب جدیدالاسلامی قلعه نو احمدرضا کیخای فرزانه محسن تاج آباد
        تضمین گونه ای از شعر است که شاعری شعر شاعری دیگر را در سروده خود می آورد و چنانچه شعر معروف نباشد نام شاعر را نیز قید می کند تا سرقت ادبی محسوب نشود. هر چند نمونه هایی از تضمین را در قرون اولیه شعر فارسی می توان یافت، اما به لحاظ بسامد و فراوانی، تضمین در دوره های اخیر چکیده کامل
        تضمین گونه ای از شعر است که شاعری شعر شاعری دیگر را در سروده خود می آورد و چنانچه شعر معروف نباشد نام شاعر را نیز قید می کند تا سرقت ادبی محسوب نشود. هر چند نمونه هایی از تضمین را در قرون اولیه شعر فارسی می توان یافت، اما به لحاظ بسامد و فراوانی، تضمین در دوره های اخیر بیشتر قابل مطالعه است و می توان شاعرانی را یافت که چندین شعر از شاعران بنام را تضمین کرده اند. در این مقاله نگارندگان تلاش دارند که تصویری نسبتاً کامل از تضمین را در شعر فارسی ارائه دهند. سیر تضمین در شعر فارسی، مطالعه شیوه های شاعرانی که شعر شاعران دیگر را در سروده خود به کار برده اند، انگیزه های تضمین، شایع ترین نوع تضمین، انواع تضمین و شاهد مثال های آن؛ از جمله مواردی است که نگارندگان به آنها پرداخته اند. هم‌چنین از آنجا که پیش از این، کتاب یا مقاله ای مستقل در این باره نوشته نشده است و تنها اطلاعاتی پراکنده در کتب آرایه های ادبی در این زمینه وجود دارد لذا نگارندگان تلاش می کنند که مسایل کلی تضمین را مورد مطالعه قرار داده و در اختیار خواننده قرار دهند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - تصویرپردازی درخت در اشعار نادرپور
        بهروز رومیانی علیرضا شهرکی
        نادر نادرپور از شعرای برجسته معاصر، پیرو مکتب رمانتیسم و شاعری توانمند در زمینه سرایش تغزل بوده است. اشعار نوقدمایی وی که به تبعیت از اشعار نوقدمایی پیروان مکتب رمانتیسم در ایران سروده شده، در بردارنده نگرشی نوین و البته پرطرفدار در میان پیروان و خوانندگان اشعار رمانتیک چکیده کامل
        نادر نادرپور از شعرای برجسته معاصر، پیرو مکتب رمانتیسم و شاعری توانمند در زمینه سرایش تغزل بوده است. اشعار نوقدمایی وی که به تبعیت از اشعار نوقدمایی پیروان مکتب رمانتیسم در ایران سروده شده، در بردارنده نگرشی نوین و البته پرطرفدار در میان پیروان و خوانندگان اشعار رمانتیک است. آن چه در مورد شعر و اندیشه نادرپور قابل تأمل و کاوش است، تکامل نگرش رمانتیک در شعر و پایبندی کامل به اصول این مکتب در سطح جزئیات در شعر می باشد تا آن جا که سیمای منحصر بفردی از معشوق رمانتیک در اشعارش قابل ملاحظه است. یکی از برجسته ترین زمینه های توصیف معشوق در شعر نادرپور در تصویرپردازی درخت مشاهده می شود. در اکثر موارد درخت همان معشوق شاعر است. این رویه متأثر از طبیعت گرایی رمانتیسم است که در شعر نادرپور به کمال رسیده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - سمبولیسم در شعر معاصر با تکیه بر شعر مهدی اخوان ثالث و هوشنگ ابتهاج
        محمدرضا قاری اعظم نیک آبادی اشرف روشندل روشندل
        موضوع این پژوهش، بررسی سمبولیسم و نمادگرایی در شعر مهدی اخوان ثالث و هوشنگ ابتهاج است. پژوهندگان در آغاز، نماد و نمادگرایی و انواع آن را تعریف کرده و تفاوت نماد و استعاره را بیان نموده سپس ریشه نمادهای شعر معاصر در ادبیات باستانی ایران را کاویده است آنگاه با بررسی شعر ش چکیده کامل
        موضوع این پژوهش، بررسی سمبولیسم و نمادگرایی در شعر مهدی اخوان ثالث و هوشنگ ابتهاج است. پژوهندگان در آغاز، نماد و نمادگرایی و انواع آن را تعریف کرده و تفاوت نماد و استعاره را بیان نموده سپس ریشه نمادهای شعر معاصر در ادبیات باستانی ایران را کاویده است آنگاه با بررسی شعر شاعران یاد شده به فهرست‌ کردن نمادها و سمبول‌های شعر این شاعران پرداخته، آن‌ها را گردآوری، دسته‌بندی، نقد و تحلیل کرده­اند. زبان گنگ و دیرفهم شعر معاصر، بیشتر به سبب کاربرد نمادهای بسیار در شعر این دوره است. اگر خوانندگان شعر با این شیوه‌ بیانی آشنا شوند، فهم شعر این دوره برای آنان بسیار آسان خواهد بود. پژوهشگر به دنبال این هدف کوشیده است نمادهای به کاررفته در شعر این شاعران را کشف، بررسی و تحلیل کند تا راه برای درک اندیشه‌های این شاعران و ویژگی‌های سبکی و فکری ایشان، اندکی هموارتر گردد. اخوان با بهره‌بردن از نمادهایی که ریشه در اسطوره‌های ایرانی دارند، تشخص ویژه‌ای به شعر خویش بخشیده است. هوشنگ ابتهاج را نیز می‌توان پیروی واقعی برای نمادگرایی دانست. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - صدامعنایی بر مبنای زیبایی‌شناسی در شعر فرخی سیستانی
        حسین اتحادی
        هر یک ازحروف مصوت و صامت، از نظر صوتی دارای ویژگی­هایی هستند که موسیقی حاصل از تکرار آن­ها، زمینه‌ای زیباشناسانه می‌یابد و در غالب موارد می­تواند، تأثیر خاصی در خواننده ایجاد کند. از همین رو ارزشمندترین بخش موسیقی شعر، میزان هماهنگی­های آوایی حروف با معنا و مضمون شعر اس چکیده کامل
        هر یک ازحروف مصوت و صامت، از نظر صوتی دارای ویژگی­هایی هستند که موسیقی حاصل از تکرار آن­ها، زمینه‌ای زیباشناسانه می‌یابد و در غالب موارد می­تواند، تأثیر خاصی در خواننده ایجاد کند. از همین رو ارزشمندترین بخش موسیقی شعر، میزان هماهنگی­های آوایی حروف با معنا و مضمون شعر است که، می­تواند از منظر زیباشناسی ساختار شعر هم مورد توجه قرارگیرد. بر همین اساس باید گفت، گذشته از بار معنایی الفاظ، نغمة حروف امکانات دیگری در اختیار سخنور قرار می‌دهد، تا در انتقال مفهوم و مضمون، و همچنین القای احساس مورد نظرش موفق­تر باشد. بنابراین تلفیق و ترکیب حروف به صورتی که تکرار آن­ها تداعی­کنندة معانی خاصی در ذهن خواننده باشد، نیاز به مهارت و توانایی ویژه­ای است که در برخی از بزرگان ادب فارسی می­توان سراغ گرفت. فرخی­سیستانی، یکی از سخنورانی است که، بر اساس یافته­های این پژوهش می‌توان گفت، توانایی خاصی در تلفیق آواها و معانی مختلف داشته است. در این مقاله با ارائه مثال­های متعددی از شعر او مشخص می­شود که، شاعر سیستانی از قابلیت صوتی حروف برای انتقال معنا و مفهوم مورد نظرش، بهره­های زیادی برده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - هنجارگریزی در شعر شاملو
        تاج الدین خندان عبدالحسین فرزاد
        هر زبانی به اقتضای شرایط از هنجارهای متغیّری پیروی می‌کند. هنجار، قانون و روشی است که از سوی اکثریت افراد جامعه پذیرفته می‌شود و هنجارگریزی اِعراض و عدول از روش و ایین معمول است. هنجارگریزی در زبان، انحراف از قوانین حاکم بر زبان معیار است و شعر یکی از مهم­ترین میدان‌های چکیده کامل
        هر زبانی به اقتضای شرایط از هنجارهای متغیّری پیروی می‌کند. هنجار، قانون و روشی است که از سوی اکثریت افراد جامعه پذیرفته می‌شود و هنجارگریزی اِعراض و عدول از روش و ایین معمول است. هنجارگریزی در زبان، انحراف از قوانین حاکم بر زبان معیار است و شعر یکی از مهم­ترین میدان‌های انحراف از قواعد و معیار زبان به شمار می‌رود. شعر شاملو در امتداد تاریخ شعر فارسی، ادامۀ جریان پیوستۀ شعر با رویکردِ موسوم به شعر نو است که الزاماً از هنجارهای کهن و قوالب کلاسیک شعر فارسی پیروی نمی‌کند و به لحاظ رویکرد اجتماعی و انتقادی، دارای هنجارگریزی‌های متفاوت و در ابعاد بسیار است. شیوه‌های هنجارگریزی شاملو در شعر مبتنی بر هنجارگریزیِ معنایی است که بر پایۀ عناصر تجریدپنداری و تجسّم‌پنداری شکل می‌گیرد. این مقاله انواع هنجارگریزیِ معنایی در شعر شاملو را با تکیه بر مجموعۀ اشعارش بررسی می‌نماید. پرونده مقاله