هنجارگریزی در مضمون‌سازی و معناآفرینی غزلیات بیدل دهلوی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: مخالف‌خوانی, بیدل دهلوی, Bidel Dehlavi, هنجارگریزی معنایی, pun, تغایر, استعاره و پارادوکس, Normphobia, Canversion, metaphor and Paradox,
چکیده مقاله :
در نقد آثار ادبی، توجه به ساختار شعر و مسایل زبانی، خواننده را به نتیجه ای مطلوب در فهم و تفسـیر محتوا، مضمون و اندیـشه سخـنوری، رهنمون می شود. یکی از مسایل نوین زبان شناسی در حوزه نقد متون فارسی، واکاوی انحراف از نرم و عدول از هنجارهای زبانی است که در کلام هنرمندان صاحب سبک و نوآور، بسامد چشم گیری دارد. بیدل دهلوی از شاعران صاحب سبکی است که با تاکید بر ابهام در شعر و پذیرش مضامین و ساختارهای نوگرایانه سبک هندی، تصاویر تازه ای را برای دست یافتن به معنی بیگانه ارایه داده است. این مقاله بر آن است تا مضامین و ساختارهای دیریاب را که در لباس تشبیه، استعاره، تشخیص، پارادوکس، حس آمیزی و مخالف خوانی خود نمایی می کنند، در شعر بیدل دهلوی تشریح نماید.
In literary Criticism, Paying attention of poet Strueture and linguistic issues guides the reader to an optimal result in understanding and interpretation of the content, tleme and viewpoint of rhetoric. One of the newest issues in linguistics in literary criticism is the explaration of the deviation from norm and linguistic norms which is in the speech of contemporary authors talces on outstanding frequency. Bidel Dehlavi is among those scholars who emphasizes on ambiguity in poet and admission the modern themes and structures of Indian school,has portrayed a new image to reach to"strange meaning". This paper aims to explain the themems and far-reaching structures which are embedded in the forms of simile, metaphor,personification, Paradox, emotion creation, and Pun to be distinguished
واژههای کلیدی
1 ـ احمدی،بابک. ساختار و تأویل متن. تهران: چاپ هشتم، نشر مرکز، 1385.
2 ـ اکبری، محمد. ،تفسیر، تغییر و تضاد مفاهیم نمادین در غزلیات شمس. فصلنامه ادب و عرفان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، سال چهارم شماره پانزدهم، 1392.
3 ـ اکرمی، محمدرضا. استعاره در غزل بیدل. تهران: چاپ اول، نشر مرکز، 1390.
4 ـ بیدل دهلوی، ابوالمعانی میرزا عبدالقادر. دیوان بیدل (غزلیات). 3جلدی، مقدمه و ویرایش دکتر محمد سرور مولایی، چاپ اول، تهران: نشر علم، 1386.
5 ـ توحیدیان، رجب. تـضاد معانی و مضامین در شـعر بیدل دهلوی. مجموعه مقالات اولین همایش بینالمللی میراث مشترک ایران و هند، ج 2، به کوشش: دکتر فرزانه اعظم لطفی و سید صادق حسینی اشکوری، چ اول،قم: انتشارات مجمع ذخائر اسلامی ،1392.
6 ـ حافظ، شمسالدین محمد. دیوان غزلیات. به کوشش خلیل خطیب رهبر، چاپ اول، تهران: انتشارات صفیعلیشاه، 1377.
7 ـ حسینی،حسن. بیدل. سپهری و سبک هندی، چاپ دوم، تهران: انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ،1368.
8 ـ حکیم آذر، محمد. انحراف از نرم در شعر صائب تبریزی. فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، سال اول، شماره دوم ، 1384.
9 ـ داد، سیما. فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: چاپ چهارم، انتشارات مروارید، 1387.
10 ـ سلاجقه، پروین. از این باغ شرقی (نظریه‌های نقد شعر کودک و نوجوان). تهران: چاپ دوم، انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1387.
11 ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. موسیقی شعر. تهران: چاپ چهارم، موسسه انتشارات آگاه، 1373.
12 ـ ــــــــــ ، ـــــــــــ . شاعر آینه‌ها. (بررسی سبک هندی و شعر بیدل)، تهران: چاپ پنجم، موسسه انتشارات آگاه، 1379.
13 ـ ــــــــــ ، ـــــــــــ . صورخیال در شعر فارسی. تهران: چاپ پنجم، موسسه انتشارات آگاه، 1378.
14 ـ ــــــــــ ، ــــــــــ . رستاخیز کلمات(درس گفتارهایی در باره نظریه ادبی صورتگرایان روس). تهران: چاپ اول، انتشارات سخن، 1391.
15 ـ شمسالعلمای گرکانی، حاج محمدحسین. ابدع البدایع (جامعترین کتاب در علم بدیع فارسی). به اهتمام حسین جعفری، با مقدمه جلیل تجلیل، تبریز: چاپ اول، انتشارات احرار، 1377.
16 ـ شمیسا، سیروس. نقد ادبی. تهران: چاپ سوم، انتشارات فردوس، 1378.
17 ـ ـــــــــــ ، ــــــــــــ . کلیات سبکشناسی. تهران: چاپ سوم، انتشارات فردوس، 1374.
18 ـ ــــــــــ ، ـــــــــــ . نگاهی تازه به بدیع (ویرایش دوم). چاپ چهاردهم، انتشارات فردوس، 1381.
19 ـ ـــــــــ ، ــــــــــ . بیان و معانی. تهران: چاپ پنجم، انتشارات فردوس، 1379.
20 ـ صائب تبریزی، محمدعلی. دیوان 6جلدی. به اهتمام محمد قهرمان،تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1375.
21 ـ صفوی، کوروش. از زبان‌شناسی به ادبیات. تهران: ج اول، نظم،چاپ اول، انتشارات سوره مهر، 1383.
22 ـ غلامرضایی، محمد. سبکشناسی شعر پارسی. تهران: چاپ اول، نشرجامی، 1377.
23 ـ فضیلت، محمود. اصول و طبقهبندی نقد ادبی. تهران: چاپ اول، انتشارات زوار، 1390.
24 ـ قهرمان، محمد. صیادان معنی (برگزیده اشعار سخنسرایان شیوه هندی). تهران: چاپ اول، انتشارات امیرکبیر، 1390.
25 ـ کاظمی، محمد کاظم. کلیدِ درِباز (رهیافت‌هایی در شعر بیدل). تهران: چاپ دوم، انتشارات سوره مهر. 1393
26ـ کزازی، میرجلالالدین . بیان. (زیباشناسی سخن پارسی)، تهران: چاپ سوم، نشرمرکز، 1372.
27ـ کلیم کاشانی، ابوطالب. کلیات (2جلدی). به تصحیح و مقدمه و تعلیقات مهدی صدری، تهران: انتشارات همراه، 1376.
28 ـ گلی، احمد. بلاغت فارسی (معانی و بیان). تبریز: چاپ دوم، انتشارات آیدین، 1388.
29ـ محمدی، محمدحسین. بیدل در نگاهی دیگر. پژوهشنامه علوم انسانی، سال دوم، شماره دوم، 1382.
30ـ میرصادقی (ذوالقدر)، میمنت. واژهنامه هنر شاعری (فرهنگ تفصیلی اصطلاحات فن شعر و سبک‌ها و مکتب‌های آن). تهران: چاپ دوم، کتاب مهناز، 1376.
31 ـ هاوکس، ترنس. استعاره. ترجمه فرزانه طاهری، تهران: چاپ سوم، نشر مرکز، 1386.
_||_